Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Kube, Sędziowie WSA Iwona Dąbrowska, Ewa Grochowska – Jung (spr.), Protokolant specjalista Aleksandra Weiher, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 23 października 2015 r. sprawy ze skargi J.M. na postanowienie Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia administratora danych osobowych – oddala skargę w całości –

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych postanowieniem z dnia [...] listopada 2014 r. nr [...], wydanym na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 w zw. z art. 144 oraz art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2013 r., poz. 267 z późn zm.) w związku z art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t.j. Dz. U. z 2014 r., poz. 1182), utrzymał w mocy własne postanowienie z dnia [...] września 2014 r. nr [...] o odmowie wszczęcia postępowania w sprawie z wniosku J. M. o cyt.: "(...) ustalenie administratora danych osobowych przetwarzanych (w szczególności udostępnianych) w Raporcie o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych w zakresie określonym w art. 67 ust. 1 pkt 1-10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. >Przepisy wprowadzające ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego< oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (...) podanym do publicznej wiadomości na mocy Postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lutego 2007 r. [MP z 2007 r. Nr 11, poz. 110 (...)] w Monitorze Polskim [MP z 2007 r. Nr 11 poz. 110] oraz ponadto na oficjalnej stronie internetowej Prezydenta RP pod adresem www.prezydent.pl (...)".

W uzasadnieniu powyższego postanowienia organ wskazał, iż do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynął wniosek J. M. o cyt.: "(...) ustalenie administratora danych osobowych przetwarzanych [w szczególności udostępnionych] w Raporcie o działaniach żołnierzy i pracowników WSI oraz wojskowych jednostek organizacyjnych realizujących zadania w zakresie wywiadu i kontrwywiadu wojskowego przed wejściem w życie ustawy z dnia 9 lipca 2003 r. o Wojskowych Służbach Informacyjnych w zakresie określonym w art. 67 ust. 1 pkt 1-10 ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. >Przepisy wprowadzające ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego< oraz o innych działaniach wykraczających poza sprawy obronności państwa i bezpieczeństwa Sił Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (...) podanym do publicznej wiadomości na mocy Postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lutego 2007 r. [MP z 2007 r. Nr 11 poz. 110 (...)] w Monitorze Polskim [MP z 2007 r. Nr 11, poz. 110] oraz ponadto na oficjalnej stronie internetowej Prezydenta RP pod adresem www.prezydent.pl (...)". W uzasadnieniu ww. wniosku skarżący wskazał, iż domaga się od Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych ustalenia, który z podmiotów jest administratorem jego danych osobowych zawartych w ww. Raporcie oraz dokonania weryfikacji ww. postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lutego 2007 r., zawierającego w jego ocenie wadę prawną polegającą na upublicznieniu ww. Raportu, mimo iż dokument ten jest niezgodny treściowo z brzmieniem art. 70 a ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzające ustawę o służbie Kontrwywiadu Wojskowego oraz ustawę o służbie funkcjonariuszy Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Wywiadu Wojskowego (Dz. U. Nr 104, poz. 711 ze zm.). Skarżący w uzasadnieniu swojego wniosku podniósł również, iż Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych winien rozpatrzyć cyt.: "(...) wskazaną wadę prawną postanowienia oraz określić konsekwencje prawne tej wady także wobec przedstawionego domniemania, iż postanowienie jest aktem normatywnym zawierającym przepisy powszechnie obowiązujące, gdyż od tego zależy prawidłowe załatwienie przez Generalnego Inspektora przedmiotowej sprawy administracyjnej (...)".

W tym stanie faktycznym, po dokonaniu wstępnej weryfikacji złożonego przez skarżącego wniosku, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wydał w dniu [...] września 2014 r. postanowienie (znak: [...]), mocą którego odmówił wszczęcia postępowania w niniejszej sprawie.

Od tego postanowienia J. M. złożył zażalenie.

Nie znajdując podstaw do uwzględnienia zażalenia, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych rozstrzygnięciem z dnia [...] listopada 2014 r. utrzymał w mocy zaskarżone postanowienie.

W motywach rozstrzygnięcia organ podniósł, iż treść przepisu art. 61 § 1 k.p.a. wskazuje, że postępowanie administracyjne wszczyna się na żądanie strony lub z urzędu. Zgodnie natomiast z art. 61a § 1 k.p.a., gdy żądanie, o którym mowa w art. 61, zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania.

W treści pisma z dnia [...] sierpnia 2014 r. skarżący wprost domagał się od Generalnego Inspektora ustalenia administratora jego danych osobowych oraz oceny prawidłowości postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 16 lutego 2007 r. w sprawie podania do publicznej wiadomości ww. Raportu.

Zakres zadań Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych został przez ustawodawcę określony w art. 12 ustawy, zgodnie z którym do jego zadań należy w szczególności kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych (pkt 1), a także wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych (pkt 2). Jednocześnie przedmiotem żądania strony, chcącej zainicjować postępowanie przed Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych na skutek indywidualnej skargi dotyczącej naruszenia jej prawa do ochrony danych osobowych przez konkretny podmiot, może być wyłącznie żądanie podjęcia czynności przewidzianych w art. 18 ust. 1 ustawy. Zgodnie z art. 18 ust. 1 ustawy, Generalny Inspektor w przypadku naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych z urzędu lub na wniosek osoby zainteresowanej, w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje przywrócenie stanu zgodnego z prawem, a w szczególności: 1) usunięcie uchybień, 2) uzupełnienie, uaktualnienie, sprostowanie, udostępnienie lub nieudostępnienie danych osobowych, 3) zastosowanie dodatkowych środków zabezpieczających zgromadzone dane osobowe, 4) wstrzymanie przekazywania danych osobowych do państwa trzeciego, 5) zabezpieczenie danych lub przekazanie ich innym podmiotom, 6) usunięcie danych osobowych.

Organ wskazał, iż w ramach swoich kompetencji przyznanych mu ustawą, Generalny Inspektor podejmuje działania na skutek indywidualnych skarg na administratorów danych osobowych, przetwarzających dane osobowe osób wnoszących te skargi w sposób niezgodny z ustawą, zmierzające do przywrócenia stanu zgodnego z prawem.

Natomiast Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych nie posiada ustawowych kompetencji w zakresie podejmowania czynności ustalających, mających na celu ustalenie administratora danych osobowych osoby wnoszącej skargę, tym samym ww. żądanie skarżącego ustalenia administratora jego danych osobowych pozostawało poza kognicją GIODO i uniemożliwiało wszczęcie i prowadzenie postępowania w tym zakresie. Odnosząc się do zarzutów zawartych w zażaleniu organ wskazał, iż nie posiada uprawnień pozwalających mu na ingerowanie w tok ani sposób postępowań prowadzonych przez inne, uprawnione na podstawie odrębnych przepisów organy w tym Prezydenta RP.

Z tych też względów Generalny Inspektor nie może dokonywać jakiejkolwiek oceny wydanego przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej postanowienia z dnia [...] lutego 2007 r., w szczególności jego zgodności z prawem, czego domagał się skarżący w swoim wniosku z dnia [...] sierpnia 2014 r. i na co ponownie wskazał w swoim zażaleniu z dnia [...] września 2014 r.

W skardze na powyższe postanowienie skierowanej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie J. M. zarzucił organowi naruszenie prawa materialnego, polegające na błędnym uznaniu, iż w przedmiotowej sprawie administracyjnej, na Generalnym Inspektorze nie ciążą obowiązki, o których stanowią przepisy:

1. art. 12 pkt 1) w zw. z art. 32 ust. 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 1997 r. Nr 133, poz. 883 z późn. zm., dalej "u.o.o.d.o."), art. 7, art. 8, art. 77 k.p.a. oraz w związku z jego wnioskiem do Generalnego Inspektora z dnia [...] sierpnia 2014 r., które miało wpływ na wynik sprawy,

2. art. 12 pkt 2) w zw. z art. 18 ust. 1 a w szczególności wskazanie administratora danych, art. 32 ust. 1 u.o.o.d.o. oraz w związku z jego wnioskiem do Generalnego Inspektora z dnia [...] sierpnia 2014 r., które miało wpływ na wynik sprawy,

3. art. 12 pkt 1) w zw. z art. 1 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 2) u.o.o.d.o., art. 70a i art. 70c ustawy z dnia 9 czerwca 2006 r. Przepisy wprowadzające ... (Dz. U. z 2006 r. Nr 104, poz. 711 z późn. zm. – dalej "ustawa – przepisy wprowadzające"), art. 30, art. 47 oraz art. 51 ust. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm., dalej - "Konstytucja RP") w szczególności w zw. z treścią przepisu art. 9 u.o.o.d.o. oraz w związku z udowodnioną wadą prawną Postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (dalej - "Prezydent RP") z [...] lutego 2007 r. (MP z 2007 r. Nr 11, poz. 110, dalej - "Postanowienie"), które miało wpływ na wynik sprawy,

4. art. 12 pkt 2) w zw. z art. 18 ust. 1 a w szczególności art. 18 ust. 1 pkt 1) u.o.o.d.o. oraz w zw. z art. 1 ust. 1, art. 23 ust. 1 pkt 2) u.o.o.d.o., art. 70a i art. 70c ustawy – przepisy wprowadzające, art. 30, art. 47 oraz art. 51 ust. 2 Konstytucji RP w szczególności w zw. z treścią przepisu art. 9 u.o.o.d.o. oraz w związku z brakiem podstawy prawnej ogłoszenia Raportu w Monitorze Polskim oraz na stronie internetowej Prezydenta RP (adres ), które miało wpływ na wynik sprawy.

Nadto zarzucił naruszenie przepisów postępowania polegające na niedopełnieniu przez Generalnego Inspektora obowiązków, o których stanowią przepisy:

2.1. art. 9, art. 10, art. 11 w zw. z art. 28 k.p.a i w zw. z art. 7 pkt 4) u.o.o.d.o. w szczególności w zw. z treścią przepisu art. 9 u.o.o.d.o., a w szczególności niezapewnieniu administratorowi bądź administratorom danych przetwarzanych (w szczególności udostępnianych) w Raporcie czynnego udziału w przedmiotowym postępowaniu administracyjnym, gdyż mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy,

2.2. art. 7, art. 8. art. 77 § 1 oraz art. 107 § 3 k.p.a. w szczególności w zw. z treścią przepisu art. 9 u.o.o.d.o., a w szczególności braku uzewnętrznienia w uzasadnieniach postanowień, poczynionych przez Generalnego Inspektora ustaleń faktycznych i prawnych oraz wyników tych ustaleń, gdyż mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

II. Na podstawie przepisu art. 135 w zw. z art. 134 § 1 poppsa oraz art. 3 ustawy z dnia 1 sierpnia 1997 r. o Trybunale Konstytucyjnym (Dz. U. z 1997 r. Nr 102, poz. 643 z późn. zm., dalej - "ustawa o Trybunale Konstytucyjnym"), art. 188 pkt 3) Konstytucji RP, art. 1 ust. 1, art. 2 ust. 1 pkt 3), art. 25 ust. 1 pkt 3) a) ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, złożył wniosek o przedstawienie przez WSA w Warszawie Trybunałowi Konstytucyjnemu pytania prawnego co do zgodności Postanowienia z ustawą – przepisy wprowadzające, a w szczególności z przepisem art. 70c ust. 3 w zw. z art. 70a tej ustawy, gdyż od odpowiedzi na to pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie przedmiotowej sprawy toczącej się przed WSA w Warszawie.

W konsekwencji skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia oraz postanowienia z dnia [...] września 2014 r. i zasądzenie kosztów postępowania.

W odpowiedzi na skargę Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wniósł o jej oddalenie, podtrzymując swoje dotychczasowe argumenty faktyczne i prawne.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Stosownie do dyspozycji art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sąd administracyjny sprawuje wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. W świetle powołanego przepisu ustawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżony akt z punktu widzenia jego zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, a więc prawidłowość zastosowania przepisów obowiązującego prawa oraz trafności ich wykładni. Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych, mających wpływ na wynik sprawy wad w postępowaniu administracyjnym (art. 145 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi – t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm., dalej: p.p.s.a.).

Rozpoznając sprawę w świetle tych kryteriów, skargę należało oddalić.

Stosownie do art. 61a § 1 k.p.a. będącego podstawą prawną wydanego postanowienia, gdy żądanie, wszczęcia postępowania administracyjnego zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Przepis ten przewiduje dwie przesłanki uzasadniające odmowę wszczęcia postępowania w sytuacji, gdy do organu administracji publicznej wpłynie takie żądanie.

Pierwsza z nich ma miejsce, gdy żądanie wszczęcia postępowania pochodzi od osoby niebędącej stroną postępowania. Przesłanka ta nie zaistniała w przedmiotowym postępowaniu, bowiem nie było kwestionowane, że skarżący niewątpliwie jest stroną postępowania.

Druga z przesłanek wskazanych w art. 61a § 1 k.p.a., na którą powołały się orzekające w sprawie organy, dotyczy sytuacji, gdy postępowanie administracyjne nie może zostać wszczęte z innych uzasadnionych przyczyn.

W orzecznictwie wskazuje się, że przez inne uzasadnione przyczyny, o których mowa w art. 61a § 1 k.p.a., należy rozumieć takie sytuacje, które w sposób oczywisty stanowią przeszkodę do wszczęcia postępowania, np. gdy w tej samej sprawie postępowanie administracyjne już się toczy albo w sprawie takiej zapadło już rozstrzygniecie lub gdy w przepisach prawa brak jest podstawy materialnoprawnej do rozpatrzenia żądania w trybie administracyjnym (por. wyrok WSA w Olsztynie z dnia 13 grudnia 2011 r., sygn. akt II SA/Ol 893/11 (w:) LEX nr 1094438).

W treści inicjującego niniejsze postępowanie ww. pisma z dnia [...] sierpnia 2014 r. skarżący domaga się ustalenia przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych administratora jego danych osobowych oraz oceny prawidłowości postanowienia Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] lutego 2007 r. w sprawie podania do publicznej wiadomości ww. Raportu.

Zgodnie z treścią art. 12 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2002 r. Nr 101, poz. 926 ze zm.), zwanej dalej ustawą, do zadań Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w szczególności należy kontrola zgodności przetwarzania danych z przepisami o ochronie danych (pkt 1), a także wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych (pkt 2). Przedmiotem żądania strony, chcącej zainicjować postępowanie przed Generalnym Inspektorem Ochrony Danych Osobowych na skutek indywidualnej skargi dotyczącej naruszenia jej prawa do ochrony danych osobowych przez konkretny podmiot, może być wyłącznie żądanie podjęcia czynności przewidzianych w art. 18 ust. 1 ustawy. Stosownie do art. 18 ust. 1 ustawy, Generalny Inspektor w przypadku naruszenia przepisów o ochronie danych osobowych z urzędu lub na wniosek osoby zainteresowanej, w drodze decyzji administracyjnej, nakazuje przywrócenie stanu zgodnego z prawem, a w szczególności: 1) usunięcie uchybień, 2) uzupełnienie, uaktualnienie, sprostowanie, udostępnienie lub nieudostępnienie danych osobowych, 3) zastosowanie dodatkowych środków zabezpieczających zgromadzone dane osobowe, 4) wstrzymanie przekazywania danych osobowych do państwa trzeciego, 5) zabezpieczenie danych lub przekazanie ich innym podmiotom, 6) usunięcie danych osobowych.

Z powyższego wynika zatem, iż Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w ramach swoich kompetencji przyznanych mu ustawą, podejmuje działania na skutek indywidualnych skarg na administratorów danych osobowych, przetwarzających dane osobowe osób wnoszących te skargi w sposób niezgodny z ustawą, zmierzające do przywrócenia stanu zgodnego z prawem. Żaden natomiast przepis ustawy nie przyznaje Generalnemu Inspektorowi kompetencji w zakresie podejmowania czynności ustalających, mających na celu ustalenie administratora danych osobowych osoby wnoszącej skargę. To osoba wnosząca skargę wykazuje naruszenie jej prawa do ochrony danych osobowych przez konkretnego administratora danych, a Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, po otrzymaniu takiej skargi, bada jej zasadność. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych ponadto w ramach swoich kompetencji przyznanych mu ustawą, nie jest władny ingerować w tok ani w sposób postępowań prowadzonych przez inne, uprawnione na podstawie odrębnych przepisów, organy. Powyższe znajduje potwierdzenie w orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego, który w wyroku z dnia 2 marca 2001 r. (sygn. akt II SA 401/00) stwierdził, że Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych nie jest organem kontrolującym ani nadzorującym prawidłowość stosowania prawa materialnego i procesowego w sprawach należących do właściwości innych organów, służb czy sądów, których orzeczenia podlegają ocenom w toku instancji czy inny sposób określony odpowiednimi procedurami.

Tym samym brak było podstaw do występowania przez Sąd z pytaniem do Trybunału Konstytucyjnego zgodnie z wnioskiem skarżącego zawartym w skardze. Również złożony na rozprawie z dniu 23 października 2015 r. wniosek dowodowy stanowi faktycznie stanowisko skarżącego w przedmiotowej sprawie, a nie wniosek dowodowy w świetle przepisów k.p.a.

Biorąc pod uwagę, że zaskarżone postanowienie zostało wydane zgodnie z prawem, obligowało to Sąd do oddalenia skargi na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.