Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie Sędzia NSA Jan Rudowski po rozpoznaniu w dniu 12 sierpnia 2008 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Finansowej zażalenia K. P. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 4 lutego 2008 r. sygn. akt III SA/Wa 3128/06 w zakresie odrzucenia zażalenia w sprawie ze skargi K. P. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 21 lipca 2006 r. nr (...) w przedmiocie odmowy umorzenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od spadków i darowizn postanawia oddalić zażalenie.

Zaskarżonym postanowieniem z dnia 4 lutego 2008 r., sygn. akt: III SA/WA 3128/06, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odrzucił zażalenie K. P. na postanowienie tego Sądu z dnia 17 grudnia 2007 r. odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej od wyroku z dnia 20 kwietnia 2007 r., w sprawie ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia 21 lipca 2006 r. w przedmiocie umorzenia odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od spadków i darowizn.

W uzasadnieniu orzeczenia Sąd pierwszej instancji stwierdził, że postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu doręczono pełnomocnikowi skarżącego w dniu 3 stycznia 2008r., a więc termin do złożenia na nie zażalenia – stosownie do treści art. 194 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) – zwanej dalej w skrócie p.p.s.a. - upływał w dniu 10 stycznia 2008 r. Tymczasem zażalenie wniesione za pośrednictwem InPost (data nadania 10 stycznia 2008 r.) wpłynęło do Sądu w dniu 16 stycznia 2008r., a więc po upływie terminu.

Mając na uwadze, że zgodnie z art. 46 ust. 2 ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo Pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 ze zm.) jedynym, ustawowo wyznaczonym operatorem publicznym na polskim rynku jest Poczta Polska, Sąd pierwszej instancji stwierdził, iż nadanie pisma w terminie za pośrednictwem innego podmiotu, w tym przypadku InPost sp. z o.o., chociaż posiadającego uprawnienia do prowadzenia działalności pocztowej, nie ma wpływu na zachowanie terminu do wniesienia zażalenia.

W zażaleniu na postanowienie z dnia 4 lutego 2008 r. K. P. wniósł o jego zmianę w celu praktycznego zastosowania przyznanego prawa pomocy i przywrócenia terminu dla skutecznego wniesienia skargi kasacyjnej.

Jednocześnie wniesiono o ponowne rozpatrzenie zażalenia z dnia 10 stycznia 2008r. dotyczącego wniosku z dnia 21 listopada 2007 r. o przywrócenie terminu (na postanowienie z dnia 17 grudnia 2007 r. odrzucające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej), a w przypadku braku możliwości zmiany postanowienia z dnia 4 lutego 2008 r.:

przyznanie prawa pomocy (aktualny urzędowy formularz z pozostałymi wymaganymi dokumentami został załączony do zażalenia z dnia 10 stycznia 2008r.), żeby szczegółowe uzasadnienie zażalenia mogła formalnie sporządzić osoba ustawowo do tego uprawniona, wskazana przez Sąd,

zwolnienie z wpisu od zażalenia.

Ponadto skarżący przedstawił prośbę o prolongatę terminu dla formalnego uzupełnienia zażalenia będącego przedmiotem niniejszego postępowania do czasu zakończenia procedury rozpatrzenia wniosku o przyznanie prawa pomocy w celu zapewnienia odpowiedniego czasu dla ustanowionego pełnomocnika na zaznajomienie się z przedmiotową sprawą oraz odpowiednie przekazanie zażalenia według kompetencji w przypadku wystąpienia niewłaściwości Naczelnego Sądu Administracyjnego i/lub Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w wymienionych sprawach.

W uzasadnieniu zażalenia stwierdzono, że oddalenie zażalenia na postanowienie oddalające wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej, po przyznaniu prawa pomocy, czyni to prawo teoretycznym.

Ponadto stwierdzono, że Sąd pierwszej instancji nie udzielił informacji, iż doręczenie pisma za pośrednictwem oficjalnie działającej firmy, posiadającej niezbędne formalne uprawnienia do działalności kurierskiej nie jest traktowane analogicznie, jak doręczenie za pośrednictwem placówki pocztowej.

Skarżący podniósł również, że postanowienie z dnia 4 lutego 2008 r. zostało wydane z naruszeniem prawa, ponieważ sędzia, który go wydał orzekał również w przedmiocie odrzucenia wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi kasacyjnej (postanowienie z dnia 17 grudnia 2007 r.) oraz brał udział w wydaniu wyroku z dnia 20 kwietnia 2007 r., od którego została wniesiona skarga kasacyjna.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie nie zasługuje na uwzględnienie.

Stosownie do treści przepisu art. 177 § 1 w zw. z art. 197 § 2 i art. 194 § 2 p.p.s.a. – zażalenie wnosi się do sądu który wydał zaskarżone postanowienie w terminie siedmiu dni od daty jego doręczenia. Wniesienie zażalenia po upływie tego terminu powoduje, że jest ono niedopuszczalne, a zatem zgodnie z art. 178 w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a podlega odrzuceniu, chyba że sąd administracyjny na mocy art. 86 § 1 p.p.s.a. przywróci termin do jego wniesienia.

Termin uważa się za zachowany, jeżeli pismo procesowe, do złożenia którego został ustanowiony wpłynie w tym czasie do sądu. Pismo może zostać wniesione do sądu poprzez złożenie go w biurze podawczym sądu, oddanie pisma w polskim urzędzie pocztowym lub polskim urzędzie konsularnym. W przypadku złożenia pisma w biurze podawczym Sądu oraz w polskim urzędzie konsularnym decyduje prezentata, w razie oddania w polskim urzędzie pocztowym data zostaje stwierdzona przez dowód nadania przesyłki pocztowej lub odcisk datownika (stempla pocztowego) /por. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 6 maja 1988 r., sygn. akt: IV PZ 39/88, publ. OSP 1989, Nr 7-12, poz. 384/.

Określenie w przepisie art. 83 § 3 p.p.s.a. "w polskim urzędzie pocztowym" oznacza, że termin do wniesienia pisma do Sądu zostanie zachowany wyłącznie wówczas, jeżeli pismo zostanie oddane w placówce Poczty Polskiej będącej pocztowym operatorem publicznym w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 12 oraz Rozdziału 4 (art. 46 i następne) ustawy z dnia 12 czerwca 2003 r. Prawo pocztowe (Dz. U. Nr 130, poz. 1188 ze zm.).

Brak dostosowania przepisu art. 83 § 3 p.p.s.a. do brzmienia ustawy Prawo pocztowe wprowadzającej wyodrębnione usługi tzw. operatora publicznego świadczącego powszechne usługi pocztowe nie oznacza, iż za "polski urząd pocztowy" można uznać każdego operatora uprawnionego do wykonywania usługi pocztowej. Należy bowiem pamiętać, iż jedynie Poczcie Polskiej powierzono obowiązek wykonywania zadań operatora publicznego (art. 46 ust. 2 ustawy Prawo pocztowe). Ponadto w zakresie wykonywania tych zadań na zasadzie wyłączności przyznano Poczcie Polskiej prawo używania: wyrazu "poczta" w jej nazwie, oznak z godłem Rzeczypospolitej Polskiej oraz pieczęci z wizerunkiem orła, ustalonym dla godła i napisem w otoku (art. 3 i art. 5 ustawy z dnia 30 lipca 1997 r. o państwowym przedsiębiorstwie użyteczności publicznej "Poczta Polska" (Dz. U. Nr 106, poz. 675 ze zm.). W takim też znaczeniu wyłącznie do placówek przedsiębiorstwa "Poczta Polska" świadczących powszechne usługi pocztowe należało odnieść określenie w przepisie art. 83 § 3 p.p.s.a. "w polskim urzędzie pocztowym".

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, jak słusznie uznał Sąd pierwszej instancji, że oddanie pisma innemu podmiotowi niż Poczta Polska, w tym przypadku InPost, chociaż posiadającemu uprawnienia do prowadzenia działalności pocztowej, nie oznacza zachowania terminu do dokonania czynności procesowej (np. wniesienia zażalenia), jeżeli w terminie pismo nie wpłynęło do sądu.

Z materiału dowodowego sprawy wnika, że postanowienie z dnia 17 grudnia 2007 r. zostało doręczone pełnomocnikowi skarżącego w dniu 3 stycznia 2008 r., a więc termin do wniesienia zażalenia upływał w dniu 10 stycznia 2008 r. Tymczasem zażalenie zostało wniesione do Sądu za pośrednictwem operatora pocztowego InPost sp. z o.o. w dniu 16 stycznia 2008 r., a więc z uchybieniem terminu określonego w art. 194 § 2 p.p.s.a.

Ustosunkowując się do zarzutów podniesionych w uzasadnieniu zażalenia należy stwierdzić, że Sąd pierwszej instancji nie jest zobowiązany do udzielania skarżącemu informacji dotyczących znaczenia i zakresu zastosowania przepisów postępowania przed sądami administracyjnymi. Jeżeli strona uważa, że nie jest w stanie samodzielnie bronić swoich interesów przed sądem i nie ma dostatecznych środków aby skorzystać z pomocy profesjonalnego pełnomocnika może złożyć wniosek o przyznanie jej go z urzędu. Jak wynika z akt sprawy skarżący skorzystał z tego uprawnienia. Postanowieniem z dnia 4 lipca 2007 r. Sąd pierwszej instancji przyznał mu prawo pomocy w zakresie ustanowienia doradcy podatkowego. Wobec powyższego miał on możliwość skorzystania z jego pomocy prawnej.

` Bezpodstawny jest również zarzut skarżącego, że przy wydawaniu zaskarżonego postanowienia doszło do naruszenia przepisów ponieważ sędzia, który go wydał orzekał również w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej oraz brał udział w wydaniu wyroku, od którego została wniesiona skarga kasacyjna. Przepisy ustawy o postępowaniu przed sądami administracyjnymi określają w sposób wyczerpujący sytuacje, w których sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy (por. np. art. 18, art. 283 p.p.s.a.), jak i sytuacje, w których sąd rozpoznaje sprawę "w innym składzie" (por. np. art. 185 § 2 p.p.s.a.). Z przepisów tych nie wynika, by sędzia, który brał udział w wydaniu wyroku, od którego została wniesiona skarga kasacyjna oraz orzekał w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia skargi kasacyjnej – postanowienie z dnia 17 grudnia 2007 r. - podlegał wyłączeniu od czynności sprowadzających się do kontroli wymagań formalnych zażalenia na to postanowienie.

Należy wskazać, że stosownie do treści przepisu art. 18 § 1 pkt 6 p.p.s.a. sędzia jest wyłączony z mocy samej ustawy między innymi w sprawach, w których brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia.

Z przepisu tego wynika zatem, że sprawa w której sędzia podlega wyłączeniu powinna być tożsama ze sprawą, w której brał udział w wydaniu zaskarżonego orzeczenia.

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że pomiędzy postępowaniem w przedmiocie przywrócenia terminu do dokonania określonej czynności, w tym przypadku skargi kasacyjnej a postępowaniem w przedmiocie dopuszczalności zażalenia na to postanowienie nie zachodzi tożsamość spraw. Odrzucenie przez sąd zażalenia ze względu na nie spełnienie przez niego wymagań formalnych nie ma nic wspólnego z rozpatrywaniem jego zasadności. Jest to jedynie formalny skutek badania jego dopuszczalności.

Wobec powyższego należy stwierdzić, że art. 18 § 1 pkt 6 p.p.s.a nie stanowi przeszkody by w kontroli wymagań formalnych zażalenia brał udział sędzia, który wydał zaskarżone postanowienie (por. uchwała z dnia 23 maja 2005 r., sygn. akt: I OPS 3/2005).

Odnosząc się do żądania strony o przyznanie prawa pomocy należy stwierdzić, że nie może być ono uwzględnione w niniejszym postępowaniu, ponieważ jego przedmiotem jest dopuszczalność zażalenia, a więc badanie jego formalnych wymagań.

Mając na uwadze fakt, że zaskarżone postanowienie nie narusza prawa Naczelny Sąd Administracyjny działając na podstawie art. 184 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.