drukuj    zapisz    Powrót do listy

6042 Gry losowe i zakłady wzajemne, Gry losowe, Dyrektor Izby Administracji Skarbowej, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 1315/18 - Wyrok NSA z 2021-07-14, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 1315/18 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2021-07-14 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2018-07-09
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Andrzej Kuba /przewodniczący/
Jacek Czaja
Zbigniew Czarnik /sprawozdawca/
Symbol z opisem
6042 Gry losowe i zakłady wzajemne
Hasła tematyczne
Gry losowe
Sygn. powiązane
III SA/Łd 620/17 - Wyrok WSA w Łodzi z 2017-09-22
Skarżony organ
Dyrektor Izby Administracji Skarbowej
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2009 nr 201 poz 1540 art. 8, art. 89 ust. 1 pkt 2;
Ustawa z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych.
Dz.U. 2016 poz 23 art. 189c;
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - tekst jednolity
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Andrzej Kuba Sędzia NSA Zbigniew Czarnik (spr.) Sędzia del. WSA Jacek Czaja po rozpoznaniu w dniu 14 lipca 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej A P od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 6 kwietnia 2018 r. sygn. akt III SA/Łd 620/17 w sprawie ze skargi A P na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Ł z dnia [...] kwietnia 2017 r., nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry 1. oddala skargę kasacyjną; 2. zasądza od A P na rzecz Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Ł 1800 (tysiąc osiemset) złotych tytułem kosztów postepowania kasacyjnego.

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 6 kwietnia 2018 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi (dalej: WSA w Łodzi lub Sąd I instancji) po rozpoznaniu w trybie autokontroli skargi kasacyjnej Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Łodzi (dalej: Dyrektor) od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 22 września 2017 r., sygn. akt III SA/Łd 620/17 w sprawie ze skargi A.P. (dalej: skarżący) na decyzję Dyrektora z dnia [...] kwietnia 2017 r. w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry w pkt 1 uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 22 września 2017 r., sygn. akt III SA/Łd 620/17; w pkt 2 zasądził od skarżącego na rzecz Dyrektora 2160 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; w pkt 3 oddalił skargę.

Ze stanu faktycznego sprawy przyjętego przez Sąd I instancji wynika, że 13 stycznia 2012 r. funkcjonariusze Urzędu Celnego II w Łodzi przeprowadzili kontrolę w Barze Piwnym "[...]" przy ul. P. [...] w [...], należącym do S.G.. A.P. (zięć S.G.) na mocy udzielonego mu upoważnienia był uprawniony do podpisywania w imieniu S.G. wszelkiego rodzaju dokumentów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. W dniu 6 grudnia 2011 r. skarżący zawarł umowę najmu powierzchni z [A.] Spółką z o.o., której przedmiotem było wynajęcie części lokalu (około 2 m2) przy ulicy P. [...] w [...] na cele działalności gospodarczej spółki [A.], w szczególności zainstalowania oraz użytkowania urządzeń do gier zręcznościowych będących własnością spółki. Z umowy wynikało, że najemca będzie płacił miesięcznie wynajmującemu z tytułu czynszu najmu powierzchni 500 zł miesięcznie. Funkcjonariusze celni przeprowadzili na automatach eksperymenty, które potwierdziły, że skontrolowane urządzenia umożliwiają prowadzenie gier w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (tekst jedn. Dz.U. z 2009 r. Nr 201, poz. 1540 ze zm.; dalej: u.g.h.).

Decyzją z dnia [...] sierpnia 2015 r. Naczelnik Urzędu Celnego II w Łodzi wymierzył skarżącemu karę pieniężną łącznie w kwocie 24 000,00 zł z tytułu urządzania gier na dwóch automatach o niskich wygranych poza kasynem gry.

Dyrektor po rozpatrzeniu odwołania strony utrzymał w mocy decyzję organu I instancji.

WSA w Łodzi wyrokiem z dnia 22 września 2017 r. uchylił zaskarżoną decyzję oraz zasądził od organu administracji na rzecz skarżącego kwotę 4320 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania. W ocenie Sądu, obowiązkiem organu odwoławczego było dokonanie szczegółowej analizy przepisu art. 89 u.g.h. w wersji obowiązującej od dnia 1 kwietnia 2017 r., a następnie ustalenie czy zachowanie skarżącego jest nadal deliktem administracyjnym i zostało spenalizowane w nowym przepisie.

Skargę kasacyjną od wyroku z dnia 22 września 2017 r. wniósł Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Łodzi.

WSA w Łodzi po rozpoznaniu w trybie autokontroli skargi kasacyjnej Dyrektora w pkt 1 uchylił zaskarżony wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 22 września 2017 r.; w pkt 2 zasądził od skarżącego na rzecz Dyrektora 2160 złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego; w pkt 3 oddalił skargę.

Sąd uznał, że skarga kasacyjna zasługuje na uwzględnienie, jako oczywiście uzasadniona. W sytuacji, gdy organ odwoławczy orzekając w sprawie, utrzymał w mocy decyzję organu pierwszej instancji uznać należało, że przyjął, że w sprawie mają zastosowanie przepisy obowiązujące przed nowelizacją u.g.h. Oznacza to, iż w istocie Dyrektor Izby Administracji Skarbowej w Łodzi wyraził swoje stanowisko, co do przepisów prawa materialnego mających zastosowanie w sprawie, a zatem niedokonanie przez ten organ szczegółowej analizy znowelizowanego przepisu art. 89 u.g.h., miałoby wpływ na wynik sprawy jedynie wtedy, gdyby sąd doszedł do przekonania, że w sprawie powinien mieć zastosowanie art. 89 u.g.h. w brzemieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2017 r.

Zdaniem Sądu I instancji ocena zachowania podmiotu urządzającego gry hazardowe, powinna odbywać się w oparciu o przepisy obowiązujące w okresie objętym kontrolą w sytuacji, gdy zachowanie skarżącego nadal podlega penalizacji w znowelizowanym art. 89 ust. 1 pkt 1, tyle, że zagrożone jest karą surowszą.

W niniejszej sprawie stwierdzone przez organ naruszenie przepisów u.g.h. zakończyło się w dniu kontroli, tj. w dniu 13 stycznia 2012 r., w którym zatrzymano automaty do gier. Przyjęcie więc stanowiska, że w niniejszej sprawie mają zastosowanie przepisy nowej ustawy, które weszły w życie od dnia 1 kwietnia 2017 r., prowadziłoby do naruszenia zasady lex retro non agit.

Ponadto z porównania brzmienia art. 89 sprzed i po zmianie przepisów wynika, że dotychczas obowiązujący art. 89 u.g.h. jest względniejszy dla strony skarżącej.

W ocenie Sądu I instancji przeprowadzone postępowanie dowodowe wykazało, że A.P. urządzał gry na dwóch automatach. Właścicielem Baru Piwnego "[...]" w [...] jest S.G., ale to skarżący sam zdecydował aby wstawić do lokalu automaty i wszelkie decyzje podejmował bez wiedzy i zgody swojej teściowej. W istocie on sam prowadził Bar Piwny "[...]".

Skarżący w dniu 6 grudnia 2011r. zawarł umowę najmu, na podstawie której wynajął spółce [A.] powierzchnię 2 m2 lokalu w celu zainstalowania dwóch automatów do gier. Wynajmujący został zobowiązany do udostępnienia automatów klientom baru zgodnie z instrukcją przekazaną przez najemcę (§ 1 ust. 2 umowy). Czynsz ustalono na kwotę 500 zł miesięcznie (§ 2 ust. 3 umowy). W przypadku gdy gracz nie wykorzysta przysługującego mu czasu gry na automacie wynajmujący jest zobowiązany do zwrotu pieniędzy graczowi (§ 2 ust. 4 umowy).

Jak wynika z zeznań A.P. codziennie włączał on i wyłączał automaty oraz zapewniał dostęp energii elektrycznej do automatów. Skarżący posiadał także klucz do automatów, którymi mógł je odblokować gdyby się zacięły. W sytuacji gdyby powstała awaria w automacie skarżący miał obowiązek powiadomić o tym telefonicznie najemcę (skarżący posiadał numer telefonu do najemcy).

Analiza zebranego materiału dowodowego wskazuje, że A.P. aktywnie uczestniczył w urządzaniu gier na automatach w Barze Piwnym "[...]" w [...].

Zdaniem Sądu I instancji umowa z 6 grudnia 2011 r. nie była klasyczną umową najmu, ale jej celem było podjęcie wspólnego przedsięwzięcia gospodarczego, polegającego na połączeniu składników majątkowych, jakimi dysponowały strony (lokalem użytkowym strony skarżącej oraz automatami najemcy), które dopiero wspólnie umożliwiały urządzanie gier w rozumieniu art. 89 ust. 1 pkt 2 u.g.h.

A.P. zaskarżył wyrok w całości domagając się jego uchylenia i uchylenia zaskarżonej decyzji oraz utrzymanej nią w mocy decyzji organu I instancji, a także zasądzenia kosztów postępowania kasacyjnego.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucił naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.:

a) art. 89 ust. 1 pkt 2 u.g.h w brzmieniu obowiązującym do dnia 1 kwietnia 2017 r. poprzez jego bezzasadne zastosowanie wobec skarżącego kasacyjnie, w okolicznościach stanu faktycznego sprawy i przyjęcie, że skarżący jest podmiotem urządzającym gry na automatach w rozumieniu tego przepisu,

b) art. 189c k.p.a. poprzez jego niezastosowanie, w sytuacji gdy przepis u.g.h. w brzmieniu obowiązującym od dnia 1 kwietnia 2017 r. są względniejsze dla sprawcy deliktu administracyjnego, polegającego na urządzeniu gier na automatach, ponieważ wyeliminowano znamię deliktu administracyjnego, polegającego na urządzaniu gier na automatach poza kasynem gry.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną organ wniósł o jej oddalenie oraz zasądzenie kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny (dalej: NSA lub Sąd II instancji) rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę przyczyny nieważności postępowania sądowoadministracyjnego określone w art. 183 § 1 p.p.s.a. W rozpoznawanej sprawie nie zaistniały okoliczności skutkujące nieważnością postępowania, zatem spełnione zostały warunki do rozpoznania skargi kasacyjnej.

Zgodnie z treścią art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na naruszeniu prawa materialnego, które może polegać na błędnej wykładni lub niewłaściwym zastosowaniu albo na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli mogło mieć ono istotny wpływ na wynik sprawy.

Skarga kasacyjna A.P. oparta została na obu podstawach kasacyjnych z art. 174 p.p.s.a. W takiej sytuacji Sąd II instancji w pierwszej kolejności rozpoznaje podniesione w tej skardze zarzuty procesowe, a dopiero w dalszej zarzuty materialne. Konieczność zachowania takiej kolejności rozpoznawania zarzutów kasacyjnych wynika z tego, że ocena stosowania prawa materialnego może być dokonana dopiero wtedy, gdy zostanie ustalone, że stan faktyczny sprawy nie budzi wątpliwości lub nie został skutecznie zakwestionowany w postępowaniu kasacyjnym.

Skarga kasacyjna nie ma usprawiedliwionych podstaw, dlatego nie mogła prowadzić do uchylenia skarżonego wyroku.

W ocenie NSA zupełnie nietrafny jest zarzut procesowy rozpoznawanej skargi kasacyjnej, w którym strona skarżąca kasacyjnie dopatruje się naruszenia przez Sąd I instancji art. 189c k.p.a. przez jego niezastosowanie. Sąd II instancji zawraca uwagę, że wskazany przepis nakładając obowiązek stosowania, co do zasady, nowej ustawy w przypadku, gdy w czasie naruszenia prawa obowiązywała ustawa wcześniejsza (stara), chyba że ustawa wcześniejsza jest względniejsza dla strony, skierowany jest do organu. Zatem Sąd I instancji nie mógł naruszyć tego przepisu w sposób wskazany w zarzucie, a więc przez jego niezastosowanie. Sąd ten nie stosował art. 189c k.p.a., bowiem sądy administracyjne wymierzają sprawiedliwość przez sprawowanie kontroli działań administracji publicznej. Oznacza to, że sądy administracyjne nie stosują materialnego i procesowego prawa, stanowiącego podstawę działania administracji.

Ponadto zauważyć należy, że zarówno organy celne jak i Sąd I instancji nie stosowały przepisów k.p.a., bo przecież do kar z tytułu urządzania gier na automatach poza kasynem gry nie stosuje się k.p.a., tylko przepisy o.p., co wynika z art. 8 u.g.h. W takim stanie faktycznym tryb wymierzenia kar na podstawie u.g.h. jest postępowaniem szczególnym do uregulowanego w k.p.a. Wreszcie rozpoznawany zarzut nie został w ogóle uzasadniony, a to jest wada formalna, która uniemożliwia merytorycznie odniesienie się Sądu II instancji do podnoszonych w nim naruszeń. NSA przypomina, że ustawowym nakazem płynącym z art. 176 § 1 pkt 2 jest wskazanie w skardze kasacyjnej zarzutów i ich uzasadnienie, przy czym uzasadnienie musi konkretnie odnosić się do zarzutów, a więc wyjaśniać na czym polega naruszenie konkretnego przepisu wskazanego w zarzucie. Ma ono wyjaśniać, jak powinien być poprawnie stosowany przepis i określać związek tego naruszenia z rozstrzygnięciem, bowiem w przypadku zarzutów procesowych skuteczne mogą być tylko te, które miały istotny wpływ na rozstrzygniecie. Zatem strona musi wykazać istotność tego wpływu.

Ponieważ rozpoznawany zarzut nie spełnia wyżej przedstawionych wymogów formalnych, to musiał być uznany przez Sąd II instancji za niezasadny.

Również jako nieusprawiedliwiony należy potraktować zarzut materialny rozpoznawanej skargi kasacyjnej, w którym stwierdzono, że Sąd I instancji naruszył prawo, gdyż bezzasadnie przyjął, że do skarżącego kasacyjnie mają zastosowanie przepisy u.g.h. sprzed nowelizacji, która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2017 r. Odnosząc się do tego zarzutu stwierdzić należy, że on również nie podnosi naruszenia przepisów, których dopuścił się Sąd I instancji, a więc nie odwołuje się do art. 151 lub 145 p.p.s.a., a przecież te przepisy może naruszać wyrok, a nie wprost przepisy u.g.h.

Jednak niezależnie od tej wady, zarzut może być rozpoznany, bowiem z treści uzasadnienia można wyprowadzić wniosek, że skarga kasacyjna kwestionuje oddalenie skargi. Takie działanie Sądu II instancji jest dopuszczalne ze względu na treść uchwały NSA z dnia 26 października 2009 r., I OPS 10/2009; ONSAiWSA 2010, nr 1, poz. 1.

Oceniając merytorycznie rozpoznawany zarzut przyjąć należy, że Sąd I instancji poprawnie przyjął, że w rozpoznawanej sprawie miały mieć zastosowanie przepisy u.g.h. w treści sprzed 1 kwietnia 2017 r. NSA zauważa, że w sprawie wymierzenia kar administracyjnych na podstawie u.g.h. należy stosować prawo z chwili popełnienia deliktu administracyjnego. Analiza akt sprawy prowadzi do oczywistego wniosku, że ta chwila miała miejsce przed 1 kwietnia 2017 r. Stosowanie prawa "nowego" mogłoby wchodzić w rachubę tylko wówczas, gdyby nowe przepisy były względniejsze dla podmiotu podlegającego karze. W rozpoznawanej sprawie sytuacja jest oczywista, że zmiana art. 89 u.g.h. od 1 kwietnia 2017 r. wprowadza inne ujęcie urządzającego gry, bo bardziej szczegółowe i stosownie do rodzaju aktywności tego podmiotu ustala wysokość kary pieniężnej. Analiza treści nowych przepisów prowadzi do jednoznacznego wniosku, że w przypadku objętym kontrolowanym postępowaniem wysokość kary jest kilkakrotnie większa niż możliwa do wymierzenia na gruncie przepisów obowiązujących do 1 kwietnia 2017 r. Zatem Sąd I instancji nie naruszył prawa akceptując stanowisko organów, co do podstawy prawnej nałożonej kary. Zresztą ten kierunek orzekania jest przesądzony w orzecznictwie, co dodatkowo wspiera trafność rozstrzygnięcia Sądu I instancji.

Mając na uwadze powyższe oraz treść art. 184 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.

O kosztach postanowiono na podstawie art. 204 pkt 1 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt