Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Maria Zawadzka Sędziowie: Sędzia WSA Hanna Knysiak-Sudyka (spr.) Asesor WSA Marta Kisielowska po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 25 października 2021 r. sprawy ze skargi M. D. na decyzję Wojewody z dnia 16 kwietnia 2021 r. znak [...] w sprawie odmowy udostępnienia dokumentacji związanej z dowodem osobistym 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Prezydenta Miasta z dnia [...] 2021 znak [...]; 2. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego M. D. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wojewoda decyzją z dnia 16 kwietnia 2021 r. znak [...] wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 256 ze zm.; zwanej dalej "k.p.a.") w związku z art. 75 ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 332 ze zm.), po rozpatrzeniu odwołania złożonego przez skarżącego – M. D. od decyzji Prezydenta Miasta z [...] 2021 r., znak: [...], odmawiającej skarżącemu udostępnienia dokumentacji związanej z dowodem osobistym D. B., utrzymał zaskarżoną decyzję w mocy.

Powyższe decyzje zapadły w następującym stanie faktycznym i prawnym:

W dniu 30 stycznia 2021 r. skarżący drogą elektroniczną (e-mail) zwrócił się do Urzędu Miasta z zapytaniem, czy w zasobach Wydziału Spraw Obywatelskich Urzędu Miasta zachowała się koperta dowodowa założona na nazwisko zmarłego wujka D. B. Wnioskodawca wniósł o udzielenie odpowiedzi czy powyższa koperta znajduje się w Urzędzie Miasta, a jeśli nie jest w jego posiadaniu, to o podanie daty brakowania koperty oraz numeru protokołu brakowania.

Organ drogą elektroniczną (e-mail) z 8 lutego 2021 r. poinformował skarżącego, iż koperta dowodowa na nazwisko D. B. znajduje się w posiadaniu organu. Jednocześnie wyjaśnił, że zgodnie z art. 75 ustawy o dowodach osobistych, dokumentację znajdującą się w kopercie dowodowej osoby zmarłej udostępnia się podmiotom na wniosek (wzór wniosku określa Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji z dnia 7 października 2011 r. w sprawie określenia wzorów wniosków o udostępnienie danych z Rejestru Dowodów Osobistych oraz dokumentacji związanej z dowodami osobistymi - tj. Dz. U. z 2015 r., poz. 1604) odpłatnie, po wykazaniu interesu prawnego.

Skarżący wnioskiem z 8 lutego 2021 r. zwrócił się o udostępnienie niepoświadczonej kserokopii wszystkich dokumentów znajdujących w kopercie dowodowej zmarłego wujka D. B. (brata prababci M. W., rod. B.). Wskazał, iż powyższe dokumenty są mu potrzebne do celów genealogicznych. Wnioskodawca podał, że interes prawny w uzyskaniu żądanych danych wynika z art. 23 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 ze zm.; zwanej dalej "k.c.") w odniesieniu do czci i pamięci osób zmarłych. Wraz z wnioskiem o udostępnienie danych przedłożony został dowód uiszczenia opłaty za udostępnienie dokumentacji związanej z dowodem osobistym w wysokości 31 zł.

Prezydent Miasta, na podstawie art. 75 ust. 3 pkt 3 ustawy o dowodach osobistych, wydał w dniu 24 lutego 2021 r. decyzję znak: [...], odmawiającą skarżącemu udostępnienia dokumentacji związanej z dowodem osobistym D. B. uznając, iż skarżącego nie można zaliczyć do grona najbliższej rodziny.

Skarżący wniósł od powyższej decyzji odwołanie do Wojewody, w którym wskazał, że ustawa o dowodach osobistych nie różnicuje wnioskodawców będących krewnymi od osób trzecich, tworząc jedną, ogólną kategorię "inne podmioty", w ramach której każda z tych osób wnioskujących o udostępnienie dokumentacji związanej z dowodem osobistym musi wykazać interes prawny. Jednocześnie zaznaczył, iż ustawa o dowodach osobistych, w zakresie udostępnienia danych, odnosi się co do zasady do udostępnienia danych osobowych, natomiast zgodnie z art. 4 pkt 1 Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (EU) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w sprawie swobodnego przepływu takich danych (zwanej dalej RODO), za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej.

Zdaniem wnioskodawcy, jeżeli uzasadnienie złożonego wniosku oparte jest na motywach odnoszących się do kultu i pamięci osoby zmarłej, materialnoprawnej podstawy żądania udostępnienia dokumentów z koperty dowodowej osoby zmarłej upatrywać należy w art. 23 k.c.

Skarżący omawiając normatywną podstawę interesu prawnego w postępowaniach mających za przedmiot udostępnienie dokumentów z kopert dowodowych osób zmarłych na rzecz najbliższych członków rodziny - dotyczącą motywów odnoszących się do kultu i pamięci osoby zmarłej, uregulowaną przepisami art. 23 k.c. - wskazał, iż należy, a wręcz trzeba stanąć na stanowisku, że do ww. kręgu osób bliskich, uprawnionych do otrzymania tej dokumentacji, nie należy zaliczać wyłącznie najbliższej rodziny, tj. wstępnych i zstępnych zmarłego.

Tym samym przesłanka, której wystąpienie będzie warunkowało pozytywne załatwienie wniosku o udostępnienie dokumentacji dowodowej osoby zmarłej, tj. wujka wnioskodawcy, nie jest wyłącznie jego przynależnością do kręgu jego najbliższej rodziny w linii prostej - istotnym jest - aby jako wnoszący o dostęp do ww. dokumentacji legitymował się stosunkiem pokrewieństwa ze zmarłym. Wniosek każdej innej osoby trzeciej, nieprzynależącej do kręgu rodziny zmarłego (tj. niemogącej udokumentować pokrewieństwa), oparty na art. 23 k.c., nie będzie mógł być zrealizowany pozytywnie na takiej podstawie materialnoprawnej. Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpatrzenia organowi I instancji.

Wojewoda wskazał, iż zasady udostępniania dokumentacji związanej z dowodami osobistymi reguluje ustawa z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (tekst jedn. Dz. U. z 2020 r., poz. 332 ze zm.).

Przepis art. 75 ust. 3 pkt 3 cytowanej powyżej ustawy stanowi, że - do uzyskania dostępu do dokumentacji związanej z dowodami osobistymi są uprawnione inne podmioty - jeżeli wykażą interes prawny. Organ podniósł, że zgodnie z art. 4 pkt 1 RODO za dane osobowe uważa się wszelkie informacje dotyczące zidentyfikowanej lub możliwej do zidentyfikowania osoby fizycznej, czyli osoby żyjącej. Jednakże ustawy szczególne mogą ustalać (i ustalają) dalej idącą ochronę danych osobowych zgromadzonych w tworzonych na ich podstawie rejestrach i ewidencjach. Przede wszystkim ustawy te jednakowo chronią i określają jednakowe zasady udostępniania danych osób żyjących i zmarłych, a jako przepisy szczególne mają pierwszeństwo nad przepisami ogólnymi, w tym nad RODO. Reasumując ustawa o dowodach osobistych nie przewiduje odrębnych zasad udostępniania danych z Rejestru Dowodów Osobistych oraz z kopert dowodowych osób żyjących i zmarłych, tym samym wobec danych tych osób zgromadzonych w wymienionych zbiorach stosuje się jednakowe, określone w ustawie o dowodach osobistych, zasady udostępniania, a RODO jako przepis ogólny tychże szczególnych, ustawowych zasad nie wyłącza i nie eliminuje. Tym samym przy udostępnianiu danych o osobach zmarłych należy odpowiednio stosować te same przepisy, co przy udostępnianiu danych osób żyjących.

Organ podkreślił, że skarżący żądając dokumentów z koperty dowodowej jest obowiązany wykazać interes prawny. Jakkolwiek istnienie interesu prawnego jest samodzielną przesłanką legitymującą daną osobę do uzyskania niepoświadczonych kserokopii wszystkich dokumentów z koperty dowodowej, to jednocześnie nie budzi wątpliwości fakt, że interes ten powinien być oparty na prawie lub chroniony przez prawo. Jego istotą jest związek z konkretną normą prawa, mogącą mieć swe źródło w dowolnej gałęzi prawa (cywilnego, administracyjnego). Podstawę interesu prawnego mogą stanowić wszystkie normy istniejące w obowiązującym stanie prawnym, w oparciu o które można wywieść obowiązek uzyskania informacji znajdujących się w kopercie dowodowej. Istotne jest również by interes prawny, na który powołuje się osoba wnioskująca o wydanie dokumentacji z koperty dowodowej był indywidualny, bezpośredni i konkretny. Niezależnie od powyższego winien on być również realny i aktualny, a zatem musi rzeczywiście istnieć w dacie stosowania danych norm, znajdując potwierdzenie w okolicznościach faktycznych. Innymi słowy interes prawny nie może być ewentualny, hipotetyczny oraz przewidywany w przyszłości.

Wyjaśnić należy, że sposób rozpatrywania wniosków o udostępnienie dokumentacji związanej z dowodami osobistymi uzależniony jest od ustalenia, kto jest wnioskodawcą w sprawie. W przypadku gdy wnioskodawcą w sprawie jest osoba trzecia, reguły postępowania wyznacza art. 75 ustawy o dowodach osobistych, uszczegółowiony aktami wykonawczymi, określającymi wysokość opłaty za udostępnienie wyżej wymienionej dokumentacji oraz wzór wniosku w tej sprawie. Do uzyskania dostępu do tej dokumentacji poza sądami oraz grupą wnioskodawców wymienionych w art. 66 ust. 3 (uprawnionych do pełnej teletransmisji danych z Rejestru Dowodów Osobistych) uprawnione są również inne podmioty - jeżeli wykażą interes prawny, a więc każdy kto wskaże przepis prawa materialnego, na podstawie którego jest uprawniony do żądania jej udostępnienia oraz dołączy dokumenty potwierdzające interes prawny do ich uzyskania.

Wskazać należy, że rozpowszechnianie informacji o zmarłych poddane jest ograniczeniom, które mają źródło w ochronie praw osobistych - art. 23 k.c. i art. 24 k.c. Chodzi tutaj o dobro określone mianem kultu pamięci o osobie zmarłej, które przysługuje bliskim żyjącym zmarłego. Z tego też powodu istnieje możliwość udostępnienia dokumentacji związanej z dowodami osobistymi osób zmarłych osobom, które w sposób wiarygodny uzasadnią potrzebę ich posiadania, pod warunkiem, że zostanie zachowana zasada powszechnej ochrony dóbr osobistych (kult osoby zmarłej).

Organ stwierdził, iż art. 23 k.c. stanowi niewątpliwie materialnoprawną podstawę prawną żądania udostępnienia dokumentacji z koperty dowodowej osoby zmarłej - jako dobra osobistego najbliższej rodziny do grona, których zaliczyć należy wstępnych i zstępnych zmarłego D. B. Z uwagi na fakt, iż skarżącego nie można zaliczyć do grona najbliższej rodziny udostępnienie żądanych dokumentów na podstawie ww. przepisu nie jest możliwe.

Natomiast zarzut dotyczący naruszenia przez organ I instancji przepisów art. 50 § 1 k.p.a. poprzez nie wezwanie wnioskodawcy do udokumentowania dalszego pokrewieństwa ze zmarłym wujkiem uznać należy za chybiony, ponieważ organ I instancji ma możliwość na podstawie dostępnych ewidencji i rejestrów - sam we własnym zakresie - dokonać sprawdzeń dotyczących pokrewieństwa skarżącego ze zmarłym wujkiem D. B.

Organ odwoławczy wskazał, że przed wydaniem decyzji organ l instancji winien zgodnie z art. 10 k.p.a. poinformować wnioskodawcę o możliwości zapoznania się z aktami sprawy oraz stosownie do dyspozycji art. 79a k.p.a. podać przesłanki, zależne od strony, które nie zostały spełnione lub wykazane przez stronę co może skutkować wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony. Organ I instancji powinien jednocześnie dołożyć starań, aby wystosowane do strony wezwanie zostało sporządzone z należytą starannością, tak aby wnioskodawca, po zapoznaniu się z jego treścią miał pełnię wiedzy co do stanu faktycznego i prawnego sprawy, w tym przede wszystkim co do warunków jakie powinien spełnić, aby uzyskać wnioskowane dane. Brak wskazanego wezwania przed wydaniem decyzji stanowi uchybienie, którego organ I instancji powinien unikać. Z uwagi na wszystkie podniesione okoliczności nie jest jednak podstawą do wyeliminowania zaskarżonej decyzji z obrotu prawnego.

Do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie na powyższą decyzję wpłynęła skarga skarżącego M. D. Skarżący wskazał, że wnioskiem o udostępnienie dokumentacji związanej z dowodem osobistym z dnia 8 lutego 2021 roku zwrócił się do Prezydenta Miasta o wydanie niepoświadczonych kserokopii wszystkich dokumentów znajdujących się w kopercie dowodowej jego zmarłego wujka D. B. Jako potrzebę uzyskania kserokopii w/w dokumentów podał art. 23 Kodeksu cywilnego (w odniesieniu do czci i pamięci osób zmarłych, do celów genealogicznych). W piśmie przewodnim do wniosku wskazał, że wujek D. B. był bratem jego prababci M. W. rod. B.

Skarżący wniósł, aby Sąd zbadał i orzekł, czy on, jako dalszy krewny, nie należący do wstępnych i zstępnych zmarłego w dniu 3 lutego 2004 roku D. B., ale legitymujący się z nim stosunkiem pokrewieństwa (prababcia skarżącego M. W. rod. B. była jego rodzoną siostrą) ma prawo na podstawie art. 23 Kodeksu cywilnego wnioskować o udostępnienie dokumentacji związanej z dowodem osobistym w/w zmarłego D. B.

W ocenie skarżącego należy stanąć na stanowisku, że do kręgu osób bliskich, uprawnionych do otrzymania dokumentacji dowodowej, nie należy zaliczać wyłącznie najbliższej rodziny, tj. wstępnych i zstępnych zmarłego.

Zdaniem skarżącego przesłanką, której wystąpienie będzie warunkowało pozytywne załatwienie wniosku o udostępnienie dokumentacji dowodowej osoby zmarłej, tj. wujka skarżącego – D. B., nie jest wyłącznie przynależność do kręgu jego najbliższej rodziny w linii prostej - istotnym jest, aby skarżący, jako wnoszący o dostęp do w/w dokumentacji, legitymował się stosunkiem pokrewieństwa ze zmarłym. Wniosek każdej innej osoby trzeciej, nieprzynależącej do kręgu rodziny zmarłego (tj. niemogącej udokumentować pokrewieństwa), oparty na art. 23 Kodeksu cywilnego, nie będzie mógł być zrealizowany pozytywnie na takiej podstawie materialnoprawnej.

Skarżący uważa, że jeżeli uzasadnienie złożonego wniosku oparte jest na motywach odnoszących się do kultu i pamięci osoby zmarłej, materialnoprawnej podstawy żądania udostępnienia dokumentów z koperty dowodowej osoby zmarłej należy upatrywać w wyżej wspomnianym art. 23 Kodeksu cywilnego.

Zarzut dotyczący naruszenia przez organ I instancji przepisów art. 50 § 1 k.p.a. nie uważa za chybiony, gdyż z decyzji jasno wynika, że Prezydent Miasta nie dokonał - sam we własnym zakresie - na podstawie dostępnych ewidencji i rejestrów, sprawdzenia pokrewieństwa ze zmarłym D. B., z automatu wydał decyzję odmowną.

Skarżący zaznaczył, że w 2020 roku otrzymał decyzję organu II instancji (z innego województwa) dotyczącą udostępnienia dokumentacji związanej w dowodem osobistym zmarłego brata jego dziadka (wujek nie był wstępnym, ani skarżący nie jest jego zstępnym). Organ II instancji uchylił w całości decyzję organu I instancji o odmowie udostępnienia dokumentacji dowodowej zmarłego krewnego. Również z MSWiA otrzymał informację, że ma prawo otrzymać dokumentację dowodową brata dziadka.

Organ w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Przepis art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 137) stanowi, że sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. W świetle powołanego przepisu ustawy Wojewódzki Sąd Administracyjny w zakresie swojej właściwości ocenia zaskarżony akt administracyjny według kryterium zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie jego wydania. Zgodnie z treścią art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325; zwanej dalej "p.p.s.a.") sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie, nie będąc przy tym związanymi granicami skargi (art. 134 ustawy).

Z brzmienia art. 145 § 1 p.p.s.a. wynika natomiast, że w przypadku, gdy Sąd stwierdzi bądź to naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, bądź to naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź wreszcie inne naruszenie przepisów postępowania, jeśli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy, wówczas - w zależności od rodzaju naruszenia - uchyla decyzję lub postanowienie w całości lub w części, albo stwierdza ich nieważność bądź niezgodność z prawem. Powołana regulacja prawna nie pozostawia zatem wątpliwości co do tego, że zaskarżona decyzja lub postanowienie mogą ulec uchyleniu tylko wtedy, gdy organom administracji publicznej można postawić uzasadniony zarzut naruszenia prawa, czy to materialnego, czy to procesowego, jeżeli naruszenie to miało, bądź mogło mieć wpływ na wynik sprawy.

Skarga w niniejszej sprawie zasługuje na uwzględnienie.

Przedmiotem kontroli Sądu w rozpoznawanej sprawie jest decyzja Wojewody z dnia 16 kwietnia 2021 r. znak [...] utrzymująca w mocy decyzję Prezydenta Miasta z [...] 2021 r., znak: [...], odmawiającą skarżącemu udostępnienia dokumentacji związanej z dowodem osobistym D. B.

Zgodnie z art. 75 ust. 1 ustawy z dnia 6 sierpnia 2010 r. o dowodach osobistych (tekst jedn. Dz.U. z 2021 r., poz. 816) organy gmin oraz konsulowie Rzeczypospolitej Polskiej udostępniają dokumentację związaną z dowodami osobistymi znajdującą się w ich posiadaniu, z wyjątkiem dokumentu, o którym mowa w art. 62 ust. 4 pkt 5 ustawy. Zgodnie z ust. 2 art. 75 powyższej ustawy dokumentację związaną z dowodami osobistymi udostępnia się na uzasadniony wniosek złożony przez uprawniony podmiot na piśmie utrwalonym w postaci papierowej, opatrzonym własnoręcznym podpisem lub w postaci elektronicznej, opatrzonym kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Zgodnie z art. 75 ust. 3 ustawy o dowodach osobistych do uzyskania dostępu do dokumentacji związanej z dowodami osobistymi są uprawnione:

1) podmioty, o których mowa w art. 66 ust. 3 pkt 1-11;

2) sądy;

3) inne podmioty - jeżeli wykażą interes prawny.

Podmiotom, o których mowa w ust. 3 pkt 3 ustawy o dowodach osobistych, nierealizującym zadań publicznych na podstawie ustaw szczególnych, dokumentację związaną z dowodami osobistymi udostępnia się odpłatnie.

Skarżący jest niewątpliwie "innym podmiotem" w rozumieniu art. 75 ust. 4 pkt 3 ustawy o dowodach osobistych, a wobec tego może uzyskać dostęp do dokumentacji związanej z dowodami osobistymi po wykazaniu interesu prawnego.

Interesu tego należy upatrywać w treści art. 23 i 24 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (tekst jedn. Dz.U. z 2020 r., poz. 1740). Zdaniem Sądu skarżący dysponuje samodzielnym dobrem osobistym jako osoba bliska zmarłego w postaci kultu osoby zmarłej. Sąd podziela bowiem stanowisko, że "Kult pamięci osoby zmarłej, jest samoistnym, jurydycznie samodzielnym dobrem osobistym bliskich zmarłego, które występuje w pewnego rodzaju koincydencji z czcią, jaka zostałaby okazana zmarłemu za życia. Kult pamięci stanowi bowiem indywidualną wartość, silnie wiążącą się z osobowością człowieka, w szczególności sferą jego uczuć i pamięci. Właśnie ta pamięć o całokształcie życia osoby zmarłej, niezwykle charakterystyczna dla tego dobra osobistego, stanowi łącznik z czcią zmarłego, która zostałaby mu okazana za życia. Kult pamięci zmarłego - który jest odrębnym, chronionym prawnie dobrem osobistym, podobnie jak cześć człowieka, posiada dwa aspekty. Pierwszy wyrażający się w stricte osobistej więzi danej osoby z pamięcią o zmarłym, mowa tu o pamięci mającej swoje podstawy w osobistych wspomnieniach oraz uczuciach, jakimi była darzona osoba zmarła za życia. Drugi aspekt to cześć zewnętrzna mająca swoje przedłużenie w kulcie pamięci osoby zmarłej, która jest nakierowana na pielęgnację szeroko pojętej pamięci o zmarłym, w tym jego dobrego imienia, wobec społeczeństwa, a także ochronę tej dobrej pamięci" (tak Sąd Apelacyjny w Lublinie w wyroku z 26 stycznia 2021 r., sygn. akt I ACa 799/19, LEX nr 3121276). Dobro osobiste w postaci kultu pamięci osoby zmarłej podlega ochronie na gruncie polskiego prawa cywilnego. Istota tego dobra osobistego sprowadza się do ochrony bliskiej relacji, szczególnej więzi emocjonalnej i uczuciowej, jaka istnieje pomiędzy osobą dochodzącą ochrony a osobą zmarłą, bliską uprawnionemu. Jednym z przejawów tego prawa przysługującego osobie bliskiej osoby zmarłego jest prawo do niczym niezakłóconego kultywowania pamięci o zmarłym. Z tak ogólnie określonego prawa podmiotowego możliwe jest wywiedzenie dwóch zasadniczych uprawnień - prawa do "dobrej pamięci" o zmarłym oraz prawa do "pamięci prawdziwej", to jest niezafałszowanej i nieprzekłamanej. Pierwszemu z tych uprawnień odpowiada obowiązek osób trzecich respektowania dobrego imienia osoby zmarłej, drugiemu - obowiązek podawania prawdziwych informacji dotyczących zmarłego (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Warszawie z 19 września 2018 r., sygn. akt. VI ACa 595/17, LEX nr 2593593). W powyższej sprawie Sąd Apelacyjny przyjął istnienie wymienionego dobra osobistego u konkubiny (partnerki życiowej) osoby zmarłej, a zatem osoby niespokrewnionej. Tym bardziej osoba spokrewniona winna być uznana za legitymującą się dobrem osobistym w postaci kultu pamięci osoby zmarłej. Zdaniem Sądu nieuprawnione jest ograniczanie kręgu osób legitymujących się posiadaniem powyższego dobra osobistego do krewnych w linii prostej (wstępnych i zstępnych) osoby zmarłej. W kontekście dobra osobistego, jakim jest kult pamięci osoby zmarłej, przy ocenie bliskości trzeba mieć na uwadze okoliczności faktyczne, które towarzyszyły konkretnym relacjom rodzinnym. Ponadto rozróżnić należy kontakty osobiste od więzi psychicznej pomiędzy osobami. Z oceną bliskości zawsze wiąże się pewien element subiektywny (poczucie bliskości). Element ten jest istotny z punktu widzenia prawnej oceny bliskości (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Krakowie z 3.02.2017 r., sygn. I ACa 1305/16, LEX nr 2478774, w którym Sąd przyjął, iż dobro osobiste w postaci kultu pamięci osoby zmarłej przysługuje siostrze żony zmarłego).

W kontekście niniejszej sprawy należy uznać, że organy dokonały błędnej wykładni art. 75 ust. 3 ustawy o dowodach osobistych uznając, że dobro osobiste w postaci kultu pamięci osoby zmarłej przysługuje wyłącznie krewnym w linii prostej. Wynikiem tego były uchybienia w zakresie ustaleń stanu faktycznego sprawy, organy bowiem nie ustaliły, czy skarżący istotnie jest osobą bliską zmarłego D. B., choć – jak przyznał sam organ – dysponowały możliwościami zgromadzenia w tym zakresie materiału dowodowego. Organy naruszyły zatem również przepisy prawa procesowego, a to w szczególności art. 7, art. 77 i art. 80 k.p.a., nie czyniąc ustaleń w zakresie okoliczności faktycznych sprawy mających istotne znaczenie dla jej rozstrzygnięcia.

W ponownie prowadzonym postępowaniu organy wezmą pod uwagę przedstawioną wyżej ocenę prawną i dokonają ustaleń stanu faktycznego pozwalających stwierdzić, czy skarżący ma interes prawny w rozumieniu art. 75 ust. 3 ustawy o dowodach osobistych.

Mając powyższe na uwadze Sąd, w oparciu o art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c p.p.s.a. w związku z art. 135 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.