Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Waldemar Inerowicz (spr.) Sędziowie WSA Katarzyna Nikodem WSA Karol Pawlicki po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 06 maja 2022 r. sprawy ze skargi "A" sp. z o. o. w [...] przy udziale Rzecznika Małych i Średnich Przedsiębiorców Oddział Terenowy w [...] na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] z dnia [...] lutego 2022 r. nr [...] w przedmiocie zarachowania wpłaty I. uchyla zaskarżone postanowienie i poprzedzające je postanowienie Burmistrza [...] z dnia [...] grudnia 2021 r. nr [...]; II. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego [...] na rzecz strony skarżącej kwotę 100,- zł (słownie: sto złotych) tytułem zwrotu kosztów sądowych.

Burmistrz [...] postanowieniem z [...] grudnia 2021 r.,

nr [...], zaliczył dokonaną w dniu [...] grudnia 2021 r. przez "A" Sp. z o.o. w [...] (dalej jako: "spółka" lub "skarżąca") wpłatę w kwocie [...]zł na podatek od nieruchomości w następujący sposób: 1) na ratę za listopad 2021 r. - [...] zł, 2) na ratę za grudzień 2021 r. - [...] zł.

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ I instancji wskazał, że dokonana przez spółkę wpłata należności na podatek od nieruchomości za 2021 r. nie pokryła w pełni należności wraz z odsetkami, w związku z czym zgodnie z art. 55 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn. Dz. U. z 2021 r., poz. 1540 ze zm. - w skrócie: "o.p.") oraz § 8 ust. 2 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 25 października 2010 r. w sprawie zasad rachunkowości i planów kont dla organów podatkowych jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. Nr 208, poz.1375 - w skrócie: "rozporządzenie MF"), organ dokonał ww. zarachowania. Jednocześnie organ wskazał, że spółka ma jeszcze do zapłaty zaległość w kwocie [...] zł oraz odsetki należne do dnia zapłaty włącznie.

W zażaleniu z [...] grudnia 2021 r. spółka podniosła, że postanowienie organu I instancji zostało jej doręczone listem poleconym, którego koszt wielokrotnie przekroczył dochodzone od spółki należności wraz z odsetkami. Spółka wniosła, aby wszelką korespondencję doręczać jej za pośrednictwem poczty elektronicznej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z [...] lutego 2022 r., nr [...], utrzymało w mocy postanowienie organu I instancji.

W motywach rozstrzygnięcia SKO wskazało, że z akt sprawy wynika, że wymiar podatku od nieruchomości za 2021 r. dla spółki wyniósł [...] zł. Raty podatku wynosiły w poszczególnych miesiącach [...] zł. W styczniu 2021 r. spółka wpłaciła na poczet podatku kwotę [...]zł, a od lutego do grudnia 2021 r. spółka uiszczała [...] zł. Uwzględniając powyższe SKO stwierdziło, że organ I instancji, stosownie do art. 62 § 1 i § 3 o.p., prawidłowo zaliczył dokonaną przez spółkę wpłatę na poczet zaległości w kwocie [...] zł w podatku od nieruchomości w zakresie raty za listopad 2021 r. Natomiast resztę z wpłaconej kwoty, tj. [...] zł zaliczył na poczet 12 raty podatku od nieruchomości za 2021 r.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w zażaleniu SKO wskazało, że postanowienie o zarachowaniu dokonanej przez spółkę wpłaty wysłano za pośrednictwem urzędu pocztowego. Natomiast obowiązek przekazywania wszelkiej korespondencji w formie elektronicznej powstał dopiero z chwilą złożenia przez spółkę organowi oświadczenia o wyborze takiego sposobu doręczania korespondencji.

Na marginesie SKO wskazując na art. 54 § 1 pkt 5 o.p. stwierdziło, że od zaległości istniejącej po stronie spółki w wysokości [...] zł odsetek nie pobiera się. W kontekście powyższego SKO uznało, że wprawdzie w postanowieniu o zarachowaniu organ I instancji stwierdził, że odsetki są należne, to jednak odsetki nie mogą zostać pobrane.

Wnioskiem z [...] lutego 2022 r. spółka wystąpiła o uzupełnienie oraz sprostowanie powyższego postanowienia SKO, wskazując, że organ II instancji przy rozstrzyganiu sprawy pominął art. 6 ust. 8a ustawy z dnia 12 stycznia 1991 r. o podatkach i opłatach lokalnych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 1170 ze zm. – w skrócie: "u.p.o.l."). Ponadto spółka stwierdziła, ze od [...] października 2021 r. obowiązującym i podstawowym trybem doręczania pism jest doręczanie w postaci elektronicznej, a nie papierowej.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze postanowieniem z [...] lutego 2022 r., nr [...] odmówiło sprostowania postanowienia z [...] lutego 2022 r., a postanowieniem z [...] lutego 2022 r., nr [...]/U, odmówiło uzupełniania postanowienia z [...] lutego 2022 r.

W skardze z [...] lutego 2022 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu spółka wniosła o uchylenie postanowienia SKO [...] z [...] lutego 2022 r., a także o zasądzenie na jej rzecz kosztów postępowania.

W argumentacji skargi skarżąca wskazała, że po otrzymaniu postanowienia Burmistrza [...], pracownik skarżącej udał się do Urzędu Miejskiego w [...] celem wpłacenia w kasie urzędu zaległości podatkowej w kwocie [...] zł. Pracownik urzędu odmówił przyjęcia wpłaty gotówkowej. Następnie, po otrzymaniu dwóch postanowień odmawiających dokonania autonaprawy zaskarżonego postanowienia SKO, pracownik skarżącej ponownie udał się do Urzędu Miejskiego w [...] celem wpłacenia kwoty [...] zł. Ponownie pracownik urzędu odmówił przyjęcia wpłaty. Pracownik spółki nie ustępował i chciał zapłacić kwotę [...] zł za pomocą innego instrumentu płatniczego - kartą służbową. Pracownik urzędu odmówił przyjęcia zapłaty [...] zł w formie bezgotówkowej.

Skarżąca wskazała, że Rada Miejska w [...], działając na podstawie art. 61a § 1 o.p., uchwaliła uchwałę nr [...] z dnia [...] grudnia 2017 r. w sprawie: dopuszczenia zapłaty podatków, opłat i niepodatkowych należności budżetowych Gminy [...] za pomocą innego instrumentu płatniczego, w tym instrumentu płatniczego, na którym przechowywany jest pieniądz elektroniczny (Dz. U. Woj. Wlkp. z [...] grudnia 2017 r., poz. [...] – w skrócie: "uchwała RMW"). W związku z tym skarżąca stwierdziła, że organ I instancji był zobowiązany przyjąć zapłatę zaległości podatkowej w kwocie [...] zł w formie dopuszczonej przez Radę Miejską w [...], czyli za pośrednictwem płatności kartą. Ponadto skarżąca stwierdziła, że gdyby SKO zwróciło uwagę na fakt, że kwota zaległości podatkowej [...] zł nie przekracza pięciokrotnej wartości kosztów upomnienia w postępowaniu egzekucyjnym, to organ I instancji powinien rozważyć możliwość skorzystania z art. 67d § 1 pkt 2 o.p. zamiast mnożyć dodatkowe koszty, wielokrotnie przekraczające zaległość podatkową (poczynając od przesyłki poleconej z papierowym postanowieniem), to sprawa by nie zawisła przed Sądem. Ponadto skarżąca ponownie podniosła, że od 5 października 2021 r. obowiązującym i podstawowym trybem doręczania pism jest doręczanie w postaci elektronicznej, a nie papierowej. Obowiązek elektronicznego doręczania pism wynika wprost z art. 144 § 1a o.p.

W odpowiedzi na skargę SKO [...] podtrzymało dotychczasowe stanowisko w sprawie i wniosło o oddalenie skargi.

W piśmie procesowym z [...] marca 2022 r., stanowiącym replikę na odpowiedź na skargę organu, skarżąca wskazała, że przedmiotem zaskarżenia nie jest tylko część dotycząca zarachowania, lecz całe postanowienie, a w tym zasady i tryb jego wydania bez wniosku wymaganego prawem. Skarżąca zwróciła uwagę, że w zaskarżonym postanowi9eniu SKO przywołało art. 62 § 4a o.p., ale całkowicie pominęło go w swoich rozważaniach.

Pismem z [...] kwietnia 2022 r. do postępowania sądowego wstąpił Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców. Zdaniem Rzecznika w sprawie zaistniała konieczność ochrony praw przedsiębiorcy, o której mowa w art. 8 § 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 329 ze zm. - w skrócie: "p.p.s.a."). Rzecznik zarzucił, że SKO [...] naruszyło: art. 120, art. 121 § 1, art. 122, art. 123 § 1, art. 124 i art. 125 § 1 o.p., a także art. 61a § 1 i art. 61 § 1 o.p. w zw. z przepisami uchwały RMW.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu zważył, co następuje:

Skarga zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wskazać należy, że niniejsza sprawa została rozpoznana przez Sąd w trybie uproszczonym, na podstawie art. 119 pkt 3 i art. 120 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2022 r., poz. 329 ze zm. - w skrócie: "p.p.s.a.").

W toku sądowej kontroli zaskarżonych postanowień, przeprowadzonej na podstawie kryterium zgodności z prawem, w kontekście sformułowanych w skardze oraz w piśmie Rzecznika z [...] kwietnia 2022 r. zarzutów, kluczową i najistotniejszą sporną kwestią w niniejszej sprawie jest ocena zasadności zastosowania przez Burmistrza [...] art. 62 § 4 o.p. i wydanie z urzędu postanowienia z [...] grudnia 2021 r. o zarachowaniu dokonanej przez skarżącą w dniu [...] grudnia 2021 r. wpłaty w kwocie [...]zł.

Na wstępie rozważań wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 62 § 1 o.p. jeżeli na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe z różnych tytułów, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet podatku zgodnie ze wskazaniem podatnika, a w przypadku braku takiego wskazania - na poczet zobowiązania podatkowego o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zobowiązań podatkowych podatnika. W przypadku gdy na podatniku ciążą zobowiązania podatkowe, których termin płatności upłynął, dokonaną wpłatę zalicza się na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności we wskazanym przez podatnika podatku, a w przypadku braku takiego wskazania lub braku zaległości podatkowej we wskazanym podatku - na poczet zaległości podatkowej o najwcześniejszym terminie płatności spośród wszystkich zaległości podatkowych podatnika. W myśl art. 62 § 4 o.p. w sprawie zaliczenia wpłaty na poczet zaległości podatkowych, odsetek za zwłokę oraz kosztów upomnienia wydaje się postanowienie, na które służy zażalenie, z zastrzeżeniem § 4a. Z kolei § 4a powołanego artykułu stanowi, że postanowienie, o którym mowa w § 4, wydaje się wyłącznie na wniosek, w przypadku gdy: 1) wpłata w całości pokrywa kwotę główną zaległości wraz z odsetkami za zwłokę lub 2) zaliczenie wpłaty następuje w całości zgodnie z żądaniem podatnika, lub 3) kwota wpłaty podlegającej zaliczeniu na poczet zaległości podatkowej, odsetek za zwłokę lub kosztów upomnienia nie przekracza pięciokrotności kosztów upomnienia, lub 4) od wpłat dokonanych po terminie płatności nie naliczono odsetek za zwłokę zgodnie z art. 54 § 1 pkt 5.

W rozpoznawanej sprawie bezsporna jest okoliczność, że Burmistrz [...] wydał z urzędu postanowienie z [...] grudnia 2021 r. o zarachowaniu dokonanej przez skarżącą w dniu 15 grudnia 2021 r. wpłaty na poczet zaległości w podatku od nieruchomości za listopad 2021 r. w kwocie [...] zł i na poczet raty w podatku od nieruchomości za grudzień 2021 r. w kwocie [...]zł. Zgodnie z § 1 rozporządzenia Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej z dnia 5 stycznia 2021 r. w sprawie wysokości kosztów upomnienia doręczanego zobowiązanemu przed wszczęciem egzekucji administracyjnej (Dz. U. z 2021 r., poz. 67) wysokość kosztów upomnienia, o którym mowa w art. 15 § 1 ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji, wynosi 16 zł. Stosownie zatem do art. 62 § 4a pkt 3 o.p., w przypadku, gdy kwota wpłaty podlegająca zaliczeniu będzie równa lub wyższa

80,00 zł organ podatkowy będzie zobowiązany z urzędu do wydawania postanowienia w sprawie zaliczenia wpłaty. Tymczasem w rozpoznawanej sprawie kwota wpłaty podlegająca zaliczeniu na poczet zaległości podatkowej skarżącej wynosiła [...] zł, a zatem nie przekraczała ona pięciokrotności kosztów upomnienia. W związku z powyższym stwierdzić należy, że organ podatkowy nie mógł z urzędu wydać postanowienia w sprawie zaliczenia wpłaty. Takie postanowienie organ mógłby wydać wyłącznie na wniosek skarżącej, albowiem wysokość zaległości podatkowych skarżącej nie przekraczała pięciokrotności kosztów upomnienia. Burmistrz [...] wydając postanowienie, które następnie zostało utrzymane w mocy przez SKO, naruszył art. 62 § 4a pkt 3 o.p., albowiem wydał postanowienie bez podstawy prawnej.

Sąd stwierdza, że postanowienie Burmistrza [...], które następnie zostało utrzymane w mocy przez SKO, narusza także art. 62 § 4a pkt 4 o.p. Jeżeli bowiem od wpłat dokonanych po terminie płatności nie naliczono odsetek za zwłokę zgodnie

z art. 54 § 1 pkt 5, to brak było podstaw do wydania takiego postanowienia z urzędu.

W konsekwencji wykazanych powyżej uchybień organów na uwzględnienie zasługiwały także zarzuty naruszenia art. 120, art. 121 § 1, art. 122, art. 123 § 1, art. 124 i art. 125 § 1 o.p.

Ponadto skarżąca zasadnie zwróciła uwagę, że organ I instancji powinien był wysłać jej postanowienie w formie elektronicznej, a nie papierowej. Zgodnie bowiem z art. 144 § 1a o.p. organ podatkowy doręcza pisma na adres do doręczeń elektronicznych, chyba że doręczenie następuje w siedzibie organu podatkowego.

Sąd podkreśla, że przedmiotem sądowej kontroli w niniejszym postępowaniu były wyłącznie postanowienie Burmistrza [...] z [...] grudnia 2021 r. i utrzymujące je w mocy postanowienie SKO [...]. Poza granicami rozpoznawanej sprawy pozostaje natomiast kwestia możliwości dokonania przez skarżącą wpłat zaległości podatkowej w formie gotówkowej lub za pomocą karty płatniczej w siedzibie urzędu obsługującego Burmistrza [...].

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) i art. 135 w zw.

z art. 119 pkt 3 i art. 120 p.p.s.a, Sąd uznał, że zaskarżone postanowienie

i poprzedzające je postanowienie Burmistrza [...] zostały wydane z naruszeniem prawa procesowego. O kosztach postępowania Sąd orzekł na podstawie art. 200 p.p.s.a.