Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Maciejuk, Sędzia WSA Ewa Kwiecińska (spr.), Asesor WSA Karolina Kisielewicz, po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w dniu 5 marca 2021 r. sprawy ze skargi F. B. na decyzję Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...] w przedmiocie umorzenia postępowania oddala skargę

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wydał w dniu [...] czerwca 2020 r. decyzję nr [...], którą na podstawie art. 105 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r., poz. 256 z późn. zm.), w zw. z art. 160 ust. 1, 2 i 3 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r., poz. 1781), art. 57 ust. 1 pkt a) i f) oraz art. 91 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (Dz. Urz. UE L 119 z 04.05.2016, str. 1, ze zm.) umorzył postępowanie w sprawie skargi F. B. w przedmiocie przetwarzania jego danych osobowych przez Proboszcza Parafii Rzymskokatolickiej p.w. [...] w K.

Wskazana decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym: do Biura Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych wpłynęła skarga F. B. w przedmiocie przetwarzania jego danych osobowych przez Proboszcza Parafii p.w. [...] w K. z siedzibą w K.

Skarżący zarzucił Proboszczowi Parafii, iż mimo złożenia przez niego oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła Katolickiego nie została o tym fakcie zamieszczona stosowna adnotacja w księdze chrztów. Wniósł do Generalnego Inspektora o wydanie decyzji administracyjnej zobowiązującej Proboszcza ww. Parafii do sprostowania jego nieaktualnych danych osobowych.

Organ ustalił, iż strona pismem z dnia [...] stycznia 2014 r. zwróciła się do Proboszcza Parafii z żądaniem przywrócenia stanu zgodnego z prawem poprzez uaktualnienie danych osobowych, czyli naniesienia w księdze chrztów adnotacji o treści poświadczającej, iż skarżący nie jest członkiem Kościoła. Wniósł o przesłanie potwierdzenia dokonania powyższej czynności w formie odpisu aktu chrztu ze stosownym sprostowaniem oraz zaprzestania przetwarzania danych osobowych w jakichkolwiek sposób. Wskazane żądanie było identyczne w treści do przesłanego proboszczowi oświadczenia woli z dnia [...] lipca 2011 r.

Do organu wpłynęły wyjaśnienia Proboszcza Parafii, w których stwierdził, iż fakt chrztu F. B. jest odnotowany w Księdze Chrztów. Wskazał, że Papieska Rada ds. Tekstów Prawnych w dniu 13 marca 2006 r. opublikowała list okólny z wyjaśnieniem odnośnie do aktu formalnego wystąpienia z Kościoła. Dla ułatwienia jednolitego stosowania powyższych wskazań Konferencja Episkopatu Polski wydała zasady postępowania w powyższej sprawie.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wydał decyzję administracyjną z dnia [...] stycznia 2016 r. nr: [...] mocą której nakazał Proboszczowi Parafii Rzymskokatolickiej p.w. [...] w K. przywrócenie stanu zgodnego z prawem poprzez uaktualnienie danych osobowych F. B. polegające na naniesieniu w księdze chrztów adnotacji o treści zgodnej z jego żądaniem zawartym w jego "Oświadczeniu woli" z dnia [...] stycznia 2014 r.

Następnie Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych wszczął z urzędu postępowanie o stwierdzenie nieważności decyzji z dnia [...] stycznia 2016 r. nr: [...], które zostało zakończone wydaniem decyzji z dnia [...] kwietnia 2020 r. nr: [...] stwierdzającej nieważność ww. decyzji na podstawie art. 156 § 1 pkt 1 k.p.a., tj. wydanie decyzji administracyjnej z rażącym naruszeniem prawa.

F. B. wnioskiem z dnia [...] kwietnia 2020 r. zwrócił się do Prezesa Urzędu o przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w przedmiotowej sprawie. Postanowieniem z dnia [...] maja 2020 r. Prezes Urzędu odmówił przeprowadzenia postępowania mediacyjnego oraz stwierdził, że w momencie wejścia w życie przepisów ustawy o ochronie danych osobowych z 2018 r., tj. [...] maja 2018 r., Biuro Generalnego Inspektora stało się Urzędem Ochrony Danych Osobowych. Zgodnie z art. 160 ust. 1 ustawy z 2018 r., postępowania prowadzone przez Generalnego Inspektora, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia jej w życie, prowadzone są przez Prezesa Urzędu. Zgodnie z art. 160 ust. 2 tej ustawy, postępowania, o których mowa w ust. 1, prowadzi się na podstawie ustawy o ochronie danych osobowych z 1997 r. zgodnie z zasadami określonymi w k.p.a. Zgodnie natomiast z art. 160 ust. 3 ustawy z 2018 r., czynności dokonane w ww. postępowaniach pozostają skuteczne.

W dniu 25 maja 2018 r. zaczęło obowiązywać RODO, którego przepisy regulują kwestie związane z przetwarzaniem danych osobowych osób fizycznych. Od tego dnia Prezes Urzędu zobowiązany jest stosować przepisy RODO do wszystkich postępowań administracyjnych, które prowadzi. Prezes Urzędu wydając rozstrzygnięcie w danej sprawie, uwzględnia bowiem stan prawny obowiązujący w chwili wydawania tego rozstrzygnięcia z tym wyjątkiem, że w związku z art. 160 ustawy z 2018 r. – sprawy, które wpłynęły do Urzędu przed wejściem w życie RODO, procedowane są na podstawie przepisów ustawy z 1997 r.

Kościół Rzymskokatolicki jest instytucją o uregulowanej sytuacji prawnej, unormowanej m.in. w Konstytucji, w umowie międzynarodowej jaką jest Konkordat oraz w ustawach. Przepisy Konstytucji, która w art. 25 stanowi, iż kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione (art. 25 ust. 1). Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym (art. 25 ust 2). Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego (art. 25 ust. 3). Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy (art. 25 ust. 4). Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami (art. 25 ust. 5). Zgodnie z art. 2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego, Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchowną i jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami.

Organ podkreślił, że Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 24 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt I OSK 1520/13 stwierdził, że "punktem wyjścia do zajęcia przez GIODO stanowiska, co do przynależności skarżącego do Kościoła Katolickiego, powinno być prawo wewnętrzne Kościoła. Wynika to wprost z art. 5 Konkordatu oraz z zasady autonomii kościołów przewidzianej w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 9 Europejskiej Konwencji, a także z normy ustrojowej zawartej w art. 25 ust. 4 Konstytucji RP". Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w wyroku z dnia 22 kwietnia 2015 r. sygn. akt II SA/Wa 847/14 podkreślił, iż: "(...) w sytuacji, gdy zagadnienie wystąpienia z Kościoła Katolickiego jest jedną z przesłanek wykonywania kompetencji przez organ administracji publicznej, to organ ten ustala przynależność do Kościoła wyłącznie w oparciu o dowody przedstawione przez stronę kościelną, w tym przede wszystkim na podstawie aktu chrztu z dokonaną adnotacją o wystąpieniu z Kościoła. Ustalanie tego faktu z powołaniem się na inne dowody jest niedopuszczalne. Stwierdzone zostało, iż nie jest wystarczające odwołanie się do oświadczenia danej osoby o woli wystąpienia z Kościoła. Sprawy sporne na tym tle są sprawami kościelnymi, które winny być rozstrzygane na zasadach i w trybie określonych przez prawo kościelne.

Prezes UODO wskazał również, iż WSA w Warszawie w wyroku z dnia 24 listopada 2015 r., sygn. akt II SA/Wa 324/15 podniósł, iż do czasu wyczerpania procedur kościelnych w zakresie apostazji, prawo świeckie, zdaniem Sądu, doznaje "swoistego czasowego zawieszenia". Prawo kościelne w zakresie wystąpienia z Kościoła Katolickiego stanowi bowiem lex specialis i znajduje w tym przedmiocie pierwszeństwo w zastosowaniu.

Zgodnie z art. 91 RODO, jeżeli w państwie członkowskim w momencie wejścia w życie RODO kościoły i związki lub wspólnoty wyznaniowe stosują szczegółowe zasady ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem, zasady takie mogą być nadal stosowane, pod warunkiem że zostaną dostosowane do wymagań RODO. Kościoły i związki wyznaniowe, które stosują te szczegółowe zasady, podlegają nadzorowi niezależnego organu nadzorczego, który może być organem odrębnym od Prezesa Urzędu, z zastrzeżeniem by spełniał on warunki określone w rozdziale VI RODO. Korzystając z tego uprawnienia, Kościół Katolicki, dekretem ogólnym w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele Katolickim wydanym przez Konferencję Episkopatu Polski, w dniu 13 marca 2018 r., powołał Kościelnego Inspektora Ochrony Danych.

W myśl zasady legalizmu organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa. Działanie na podstawie prawa obejmuje dwa zasadnicze elementy, ustalenie przez organ administracji publicznej zdolności prawnej do prowadzenia postępowania w danej sprawie oraz zastosowanie przepisów prawa materialnego i przepisów prawa procesowego przy rozpoznaniu i rozstrzygnięciu sprawy (B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz Warszawa 2008, s. 57). Przepisy prawa ustawy i wydane na podstawie ustaw i w celu ich wykonania przepisy wykonawcze decydują bowiem o tym, kiedy organ administracji państwowej wydaje decyzję administracyjną o określonej treści.

PUODO stwierdził, że skarżący nie zastosował się do procedury wystąpienia z Kościoła, opartej o wewnętrzne przepisy tego związku wyznaniowego, brak jest podstaw do wydania decyzji nakazującej Proboszczowi przywrócenia stanu zgodnego z prawem, polegającego na naniesieniu w księdze chrztów adnotacji o treści zgodnej z żądaniem strony zawartym w jego "Oświadczeniu woli" z dnia [...] stycznia 2014 r.

Z punktu widzenia przepisów regulujących przynależność do Kościoła Katolickiego, skarżący pozostaje nadal jego członkiem i stąd Prezesa Urzędu nadal obowiązuje wyłączenie jego kognicji wynikające z art. 91 RODO.

Stosownie do postanowień art. 105 § 1 k.p.a., gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego, o której mowa w art. 105 § 1 k.p.a., oznacza, że w danym postępowaniu administracyjnym brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku, co w konsekwencji prowadzi do uniemożliwienia organowi administracji wydania decyzji rozstrzygającej daną sprawę co do istoty. Podkreśla się również, że ww. przesłanka umorzenia postępowania administracyjnego może powstać także w trakcie już toczącego się postępowania, a więc w sprawie już zawisłej przed danym organem.

Ustalenie przez organ publiczny zaistnienia przesłanki, o której mowa w art. 105 § 1 k.p.a., zobowiązuje do umorzenia postępowania. Nie ma w sytuacji zaistnienia wskazanej przesłanki podstaw do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty, a dalsze prowadzenie postępowania w takim przypadku stanowiłoby o jego wadliwości, mającej istotny wpływ na wynik sprawy.

F. B. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na decyzję Prezesa Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...].

Skarżący m.in. stwierdził, iż przedmiotowa decyzja niczego nie rozstrzyga oraz nic z niej nie wynika. Dochodzi w niej do pomieszania pojęć zawartych w starej ustawie z obecnym uregulowaniem. Potwierdza też supremację Kościoła Katolickiego nad prawem polskim. Skarżący stwierdził, że jego sprawa ciągnie się od roku 2011. Wydana decyzja jest efektem 23-letniej obrony interesów Episkopatu Polski.

Skarżący zażądał, aby Sąd na podstawie art. 111 § 2 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi zarządził połączenie niniejszej skargi ze sprawą o sygnaturze II SA/Wa 1972/19 w celu ich łącznego rozpoznania i odrębnego rozstrzygnięcia. Wniósł o przeprowadzenie dowodów uzupełniających z załączonych dokumentów: email GIODO do internauty z 11 lipca 2011 r. oraz wiadomość GIODO do użytkownika Facebooka z [...] sierpnia 2014 r. Zdaniem skarżącego przyjęcie przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawy braku kognicji do merytorycznego zbadania skargi powinno obejmować analizę komparatystyczną przepisu ustawy z dyrektywą europejską, jeżeli ustawa krajowa ją implementowała. Wniósł ponadto o zobowiązanie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych do oceny, w drodze postanowienia, swojego uprawnienia do zbadania skargi.

Skarżący zażądał także zasądzenia od Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych zwrotu kosztów postępowania.

W odpowiedz na skargę organ wniósł o jej oddalenie oraz podtrzymał twierdzenia zawarte w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 137), sądy administracyjne kontrolują działalność administracji publicznej pod względem zgodności z prawem. Z tego też powodu w postępowaniu sądowym nie mogą być brane pod uwagę argumenty natury słusznościowej czy celowościowej. Badana jest wyłącznie legalność aktu administracyjnego, czyli prawidłowość zastosowania przepisów prawa do zaistniałego stanu faktycznego, trafność wykładni tych przepisów oraz prawidłowość zastosowania przyjętej procedury.

Stosownie do art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 ze zm.), zwanej dalej P.p.s.a., sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc związany zarzutami i wnioskami skargi oraz wskazaną podstawą prawną, z zastrzeżenie art. 57a.

Na zasadzie art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a, uwzględnienie skargi na decyzję następuje w przypadku naruszenia prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy (lit. a), naruszenie prawa dającego podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego (lit. b) lub innego naruszenia przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (lit. c).

Przeprowadzona przez Sąd, w granicach tak określonej kognicji, kontrola legalności zaskarżonej decyzji, wykazała, że została ona wydana bez naruszenia przepisów prawa procesowego i materialnego w stopniu uzasadniającym jej uchylenie, o co wnosił skarżący w skardze.

Na wstępie wyjaśnić należy, że w Rozporządzeniu Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych osobowych) zostały zawarte przepisy o ochronie osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych oraz przepisy o swobodnym przepływie danych osobowych.

Celem rozporządzenia jest doprowadzenie do pełnej harmonizacji prawa w ramach UE i swobodnego przepływu danych osobowych. W założeniu ma to pozwolić mieszkańcom Unii Europejskiej na lepszą kontrolę ich danych osobowych.

Rozporządzenie zostało przyjęte 27 kwietnia 2016 r. W momencie wejścia w życie (od dnia 25 maja 2018 r.), po dwuletnim okresie przejściowym, zaczęło obowiązywać w krajach członkowskich Unii Europejskiej bezpośrednio, bez potrzeby wydawania aktów prawnych wdrażających je do porządku krajowego.

Stosownie bowiem do przepisu art. 99 ust. 1 RODO, wchodzi ono w życie dwudziestego dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, która miała miejsce w dniu 4 maja 2016 r. (Dz. U. UE.L2016.119.1). Zastosowanie w państwach członkowskich wspomnianego rozporządzenie następuje natomiast od dnia 25 maja 2018 r. (art. 99 ust. 2 RODO).

Zgodnie z art. 51 ust. 1 RODO, każde państwo członkowskie zapewnia, by za monitorowanie stosowania RODO odpowiadał co najmniej jeden niezależny organ publiczny w celu ochrony podstawowych praw i wolności osób fizycznych w związku z przetwarzaniem oraz ułatwiania swobodnego przepływu danych osobowych w Unii. W związku z powyższym, na podstawie art. 34 ust. 1 u.o.d.o organem właściwym w sprawie ochrony danych osobowych jest w Rzeczypospolitej Polskiej Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych.

Zgodnie natomiast z art. 160 ust. 1-3 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, postępowanie prowadzone przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, wszczęte i niezakończone przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, prowadzone są przez Prezesa Urzędu. Postępowania, o których mowa w ust. 1, prowadzi się na podstawie ustawy uchylonej w art. 175, zgodnie z zasadami określonymi w ustawie z dnia 14 czerwca Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r. poz. 2096 oraz z 2019 r. poz. 60, 730 i 1133). Czynności dokonane w postępowaniach, o których mowa w ust. 1, pozostają skuteczne.

Przywołane regulacje mogą budzić, w ocenie Sądu wątpliwości interpretacyjne w sytuacji, gdy postępowanie przed Generalnym Inspektorem Danych Osobowych zostało wszczęte, tak jak w analizowanej sprawie przed dniem 25 maja 2018 r., tj. przed dniem wejścia w życie cyt. ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych, a proces przetwarzania danych, którego dotyczy taki postępowanie, nadal trwa. Zdaniem Sądu w takim przypadku prawidłowość i legalność procesu przetwarzania danych powinna być badana i oceniana w oparciu o przepisy rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/676 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych). Wynika to z jednoznacznego brzmienia art. 99 ust. 2 RODO nakazującego stosowanie tego rozporządzenia w państwach członkowskich od dnia 25 maja 2018 r.

Zwrócić też należy uwagę na regulację zawartą w art. 91 ust. 3 Konstytucji RP, w myśl którego: "Jeżeli wynika to z ratyfikowanych przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przed nią stosowane jest stanowione bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z ustawami". Art. 91 ust. 3 Konstytucji RP jest zatem przepisem określającym miejsce prawa stanowionego przez organizację międzynarodową, której Polska jest członkiem, w krajowym porządku prawny. Z założenia twórców ustawy zasadniczej przepis ten dotyczyć miał organizacji międzynarodowej o charakterze ponadnarodowym, takiej jak Unia Europejska. Cechą takiej organizacji jest najczęściej duży stopień zintegrowania państw członkowskich, mniej lub bardziej rozbudowany system prawny, ramy instytucjonalne czy wspólne zasady. Unia Europejska jest organizacją posiadającą autonomiczną władzę w zakresie stanowienia prawa wypływającego z kompetencji przekazanych na jej rzecz przez państwa założycielskie i członkowskie. Pozycja prawa unijnego (wcześniej- wspólnotowego) dodatkowo wzmocniona jest w procesie orzeczniczym Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (wcześniej- Trybunału Sprawiedliwości Wspólnoty Europejskiej) od samego początku istnienia tej organizacji.

Miejsce prawa unijnego jest określone w przepisach konstytucyjnych, dotyczących ogólnie norm prawa międzynarodowego. Z uwagi jednak na specyfikę tego systemu prawnego, który w ramach wewnętrznej hierarchii tworzony jest przez prawo pierwotne (traktatowe) oraz prawo wtórne (pochodne), zróżnicowanie to należy uwzględnić z punktu widzenia art. 91 ust. 3 Konstytucji RP.

Jeśli chodzi o prawo pierwotne, jego pozycja w stosunku do polskiego porządku prawnego określona jest w art. 91 ust. 1 Konstytucji RP. Wynika z niego, iż Traktaty wspólnotowe będące ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi stanowią część krajowego porządku prawnego i są bezpośrednio stosowane, chyba że ich stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy.

Jeśli natomiast chodzi o prawo pochodne (stanowione przez instytucje UE), jego pozycja względem aktów normatywnych obowiązujących w Polsce jest określona właśnie w art. 91 ust. 1 Konstytucji RP. Z przepisu tego wynika kilka wniosków. Po pierwsze, prawo wtórne stanowione jest bezpośrednio i – w świetle art. 87 ust. 1 w związku z art. 91 ust. 1 Konstytucji RP- stanowi część krajowego porządku prawnego. Po drugie, podobnie jak w przypadku prawa pierwotnego – co jest uzasadnione hierarchicznym usytuowaniem - normy prawa wtórnego nie mają pierwszeństwa wobec Konstytucji RP, co wynika a contrario z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP. Po trzecie, w razie kolizji ustawy czy aktów podustawowych z aktami wydawanymi przez instytucje UE sądy (organy) mają obowiązek zastosować regułę kolizyjną w myśl art. 91 ust. 3 Konstytucji RP i pominąć ustawę, a w sytuacji kolizji z normą konstytucyjną w pierwszej kolejności zastosować wykładnię praw wspólnotową (tak: Monika Haczkowska (w:) "Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej Komentarz", LexisNexis 2014,LEXOmega/el., komentarz do art. 91, teza5).

Norma kolizyjna zawarta w art. 160 ust. 2 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych w tej części, w której nakazuje stosowanie ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. 2016, poz. 922) do postępowania wszczętego i niezakończonego przed dniem 25 maja 2018 r., w sytuacji gdy proces przetwarzania danych, którego dotyczy takie postępowanie nadal trwa, jest niezgodny, zdaniem Sądu, z art. 99 ust. 2 RODO, co stosownie do reguły kolizyjnej z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP powoduje konieczność pominięcia – w opisanym zakresie i tylko w tym zakresie – tej regulacji. Dodać należy, iż Sądowi znany jest pogląd odmienny co do interpretacji przepisu art. 160 ust. 2 u.o.d.o. zawarty w wyroku tego Sądu z dnia 5 listopada 2019 r., sygn. akt II SA/Wa 634/19, jednak poglądu tego z przyczyn wyrażonych powyżej, nie podziela. Dlatego też Sąd uznał za prawidłowe stosowanie przez organ przy ocenie stanu faktycznego sprawy przepisów RODO.

Przechodząc do kontroli merytorycznej zaskarżonej decyzji z dnia [...] czerwca 2020 r. umarzającej na podstawie art. 105 §1 k.p.a. postępowanie administracyjne wszczęte w 2014 r. wskutek skargi F. B., stwierdzić należy, iż Prezes UODO trafnie zwrócił uwagę, iż Kościół Rzymskokatolicki jest instytucją o uregulowanej sytuacji prawnej, unormowanej m.in. w Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz.U. z 1997 r. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.), w umowie międzynarodowej, jaką jest Konkordat między Stolicą Apostolską i Rzecząpospolitą Polską podpisany w Warszawie dnia 28 lipca 1993 r. (Dz.U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318) oraz w ustawach. W szczególności wskazać należy na przepisy Konstytucji, która w art. 25 stanowi, iż kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione (art. 25 ust. 1). Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym (art. 25 ust 2). Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego (art. 25 ust. 3). Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy (art. 25 ust. 4). Stosunki między Rzeczpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami (art. 25 ust. 5).

Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2019 r., poz. 1347), Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchowną i jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami. Punktem wyjścia do zajęcia przez organ stanowiska co do przynależności Skarżącego do Kościoła Katolickiego powinno być zatem prawo wewnętrzne Kościoła, jak wynika wprost z art. 5 Konkordatu oraz z zasady autonomii kościołów przewidzianej w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 9 Europejskiej Konwencji, a także z normy ustrojowej zawartej w art. 25 ust. 4 Konstytucji RP. W sytuacji gdy zagadnienie wystąpienia z Kościoła Katolickiego jest jedną z przesłanek wykonywania kompetencji przez organ administracji publicznej, to organ ten ustala przynależność do Kościoła wyłącznie w oparciu o dowody przedstawione przez stronę kościelną, w tym przede wszystkim na podstawie aktu chrztu z dokonaną adnotacją o wystąpieniu z Kościoła. Ustalanie tego faktu z powołaniem się na inne dowody jest niedopuszczalne. Nie jest przy tym wystarczające odwołanie się do oświadczenia danej osoby o woli wystąpienia z Kościoła, a sprawy sporne na tym tle są sprawami kościelnymi, które winny być rozstrzygane na zasadach i w trybie określonych przez prawo kościelne". Do czasu wyczerpania procedur kościelnych w zakresie apostazji, prawo świeckie, zdaniem Sądu, doznaje swoistego czasowego zawieszenia. Prawo kościelne w zakresie wystąpienia z Kościoła Katolickiego stanowi bowiem lex specialis i znajduje w tym przedmiocie pierwszeństwo w zastosowaniu (por. wyrok WSA w Warszawie z dnia 22 kwietnia 2015 r., sygn. akt II SA/Wa 324/15).

Prezes UODO trafnie też zwrócił uwagę, iż zgodnie z art. 91 RODO, jeżeli w państwie członkowskim w momencie wejścia w życie RODO kościoły i związki lub wspólnoty wyznaniowe stosują szczegółowe zasady ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem, zasady takie mogą być nadal stosowane, pod warunkiem że zostaną dostosowane do wymagań RODO. Kościoły i związki wyznaniowe, które stosują te szczegółowe zasady, podlegają nadzorowi niezależnego organu nadzorczego, który może być organem odrębnym od Prezesa Urzędu, z zastrzeżeniem by spełniał on warunki określone w rozdziale VI RODO. Korzystając z tego uprawnienia, Kościół Katolicki, dekretem ogólnym w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych w Kościele Katolickim wydanym przez Konferencję Episkopatu Polski, w dniu 13 marca 2018 r., powołał Kościelnego Inspektora Ochrony Danych.

Z uwagi na to, iż skarżący nie zastosował się do procedury wystąpienia z Kościoła, opartej o wewnętrzne przepisy tego związku wyznaniowego, brak jest podstaw do wydania decyzji nakazującej Proboszczowi przywrócenia stanu zgodnego z prawem, polegającego na naniesieniu w księdze chrztów adnotacji o treści zgodnej z żądaniem Skarżącego zawartym w jego "Oświadczeniu woli" z dnia [...] stycznia 2014 r. Z punktu widzenia przepisów regulujących przynależność do Kościoła Katolickiego, Skarżący pozostaje więc nadal jego członkiem i stąd Prezesa Urzędu nadal obowiązuje wyłączenie jego kognicji wynikające z art. 91 RODO.

Wskazane powyżej okoliczności powodują, iż niedopuszczalnym jest wydanie w sprawie przez Prezesa UODO rozstrzygnięcia zgodnego z żądaniami skarżącego, zachodzi bowiem przesłanka uniemożliwiająca organowi wydanie decyzji rozstrzygającej sprawę co do istoty w postaci wyłączenia jego kognicji (art. 91 RODO). Rozstrzygnięcie umarzające postępowanie administracyjne w oparciu o art. 105 § 1 k.p.a. jest zatem prawidłowe.

Mając na względzie powyższe Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawi art. 151 ustawy– Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł jak w sentencji.