drukuj    zapisz    Powrót do listy

6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej, Pomoc publiczna, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, uchylono decyzję I i II instancji, II SA/Bd 41/22 - Wyrok WSA w Bydgoszczy z 2022-04-20, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II SA/Bd 41/22 - Wyrok WSA w Bydgoszczy

Data orzeczenia
2022-04-20 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2022-01-10
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy
Sędziowie
Elżbieta Piechowiak /przewodniczący sprawozdawca/
Jarosław Wichrowski
Mariusz Pawełczak
Symbol z opisem
6322 Usługi opiekuńcze, w tym skierowanie do domu pomocy społecznej
Hasła tematyczne
Pomoc publiczna
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2017 poz 697 art. 193 ust. 1, art. 194 ust. 3
Ustawa z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Bydgoszczy w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Elżbieta Piechowiak (spr.) Sędziowie sędzia WSA Jarosław Wichrowski asesor WSA Mariusz Pawełczak po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 20 kwietnia 2022 r. sprawy ze skargi A. Ż. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] listopada 2021 r. nr [...] w przedmiocie ustalenia opłaty za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo – wychowawczej uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty Powiatu [...] z dnia [...] października 2021r. nr [...].[...].

Uzasadnienie

II SA/Bd 41/22

UZASADNIENIE

Decyzją z dnia [...] 2021 r., [...] Starosta [...] ustalił wobec A. Ż. częściową miesięczna opłatę za pobyt dziecka A. B. w placówce opiekuńczo-wychowawczej:

a) począwszy od [...].2021 r. do dnia [...].2022 r. w wysokości [...] zł miesięcznie;

b) ustalił wysokość świadczenia za miesiąc sierpień 2021 w wysokości [...] zł;

c) ustalił wysokość świadczenia za miesiąc sierpień 2022 w wysokości [...] zł.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpoznaniu odwołania A. Ż. (dalej jako: "skarżący") od powyższego rozstrzygnięcia, decyzją z dnia [...] 2021 r., nr [...] utrzymało w mocy zaskarżone rozstrzygnięcie. W uzasadnieniu decyzji organ II instancji wskazał, że zobowiązanie skarżącego do partycypowania w kosztach utrzymania córki poprzez częściowe uiszczenie opłaty za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej stanowi realizację prawnego i moralnego obowiązku, jaki ma skarżący wobec swojego dziecka. Kolegium wywiodło, że rodzice nie mogą przenosić ciężaru utrzymania dziecka na jednostkę samorządu terytorialnego, albowiem obowiązek ponoszenia kosztów utrzymania dziecka w pieczy zastępczej jest pochodna wynikająca z obowiązku alimentacyjnego rodziców względem dziecka. SKO dodało, że organ I instancji wykazał chęć udzielenia pomocy skarżącemu obniżając wysokość opłaty za pobyt córki w placówce opiekuńczo-wychowawczej, w której średnie miesięczne wydatki przeznaczone na utrzymanie dziecka wynoszą [...] zł do kwoty [...]zł miesięcznie.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego na powyższa decyzję A. Ż. zarzucił zaskarżonej decyzji:

1. naruszenie pkt 12 załącznika do uchwały nr [...] Rady Powiatu [...] z dnia [...] 2015 r. mające istotny wpływ na wynik sprawy przez jego błędną wykładnię polegającą na uznaniu, że skarżący posiada możliwość uiszczenia opłat w kwocie [...]zł miesięcznie za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej;

2. naruszenie art. 107 § 3 k.p.a. mające istotne wpływ na wynik sprawy poprzez niewyjaśnienie okoliczności uzasadniających ustalenie wobec skarżącego opłaty za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej w wysokości dwudziestokrotnie wyższej aniżeli dotychczas obowiązująca skarżącego stawka;

3. naruszenie art. 7 k.p.a., art. 77 § 1 k.p.a. i art. 80 k.p.a. mające istotny wpływ na wynik sprawy poprzez brak podjęcia przez organ wszelkich czynności zmierzających do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz dowolną ocenę materiału dowodowego, skutkującą błędem w ustaleniach faktycznych, polegająca na przyjęciu, że skarżący jest w stanie uiszczać kwotę dwudziestokrotnie wyższą aniżeli dotychczas ustalana.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasową argumentację.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, aczkolwiek z innych przyczyn niż w niej wskazane.

Materialnoprawną podstawą orzekania są w niniejszej sprawie przepisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz. U. z 2020 r. poz. 821 z późn. zm.) zwanej dalej u.w.r. Zgodnie z art. 193 ust. 1 u.w.r. za pobyt dziecka w pieczy zastępczej rodzice ponoszą miesięczną opłatę w wysokości:

1) przyznanych świadczeń oraz dodatków, o których mowa w art. 80 ust. 1 i art. 81 - w przypadku umieszczenia dziecka w rodzinie zastępczej spokrewnionej, rodzinie zastępczej zawodowej, rodzinie zastępczej niezawodowej lub rodzinnym domu dziecka;

2) średnich miesięcznych wydatków przeznaczonych na utrzymanie dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym - w przypadku umieszczenia dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej oraz interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym;

Z kolei na podstawie art. 194 ust. 1 u.w.r. opłatę, o której mowa w art. 193 ust. 1, ustala, w drodze decyzji, starosta właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka przed umieszczeniem w rodzinie zastępczej, rodzinnym domu dziecka, placówce opiekuńczo-wychowawczej, regionalnej placówce opiekuńczo-terapeutycznej albo interwencyjnym ośrodku preadopcyjnym. Zgodnie z natomiast z art. 194 ust. 2 rada powiatu określa, w drodze uchwały, szczegółowe warunki umorzenia w całości lub w części, łącznie z odsetkami, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstępowania od ustalenia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1. Z kolei starosta na wniosek lub z urzędu, uwzględniając uchwałę, o której mowa w ust. 2, może umorzyć w całości lub w części łącznie z odsetkami, odroczyć termin płatności, rozłożyć na raty lub odstąpić od ustalenia opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1.

Konstrukcja powołanych powyżej przepisów uzasadnia stwierdzenie, że ustalenie opłaty za pobyt dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej, o jakim mowa w art. 194 ust. 1 analizowanej ustawy, powinno nastąpić w innej decyzji niż rozstrzygnięcie dotyczące odstąpienia od ustalenia tej opłaty, określone w art. 194 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny. Powyższe oznacza, że decyzja o ustaleniu wysokości opłaty za pobyt dziecka w instytucjonalnej pieczy zastępczej stanowi rozstrzygnięcie odrębnej sprawy administracyjnej w stosunku do sprawy dotyczącej odstąpienia od ustalenia opłaty, w której organ jest zobowiązany wydać odrębną decyzję. Ponoszenie przez rodziców opłaty, o której mowa w art. 193 ust. 1 ustawy zapada bowiem w drodze decyzji ustalającej, co wynika z art. 194 ust. 1, natomiast decyzja odstępująca od ustalenia opłaty jest decyzją uznaniową podejmowaną na podstawie art. 194 ust. 3. Obie te materie zostały zatem jednoznacznie rozgraniczone przez ustawodawcę. Podkreślić bowiem należy, że w postępowaniach zmierzających do rozstrzygnięcia każdej z tych spraw badane są inne przesłanki materialnoprawne wynikające z odrębnych podstaw (w tym szczegółowe warunki odstąpienia od ustalenia opłaty określają rady powiatów w drodze uchwał podejmowanych na podstawie art. 194 ust. 2 ustawy). Inny jest też cel obydwu rodzajów decyzji i każda z nich podlega odrębnemu zaskarżeniu. Odstąpienie od ustalenia opłaty z istoty rzeczy musi poprzedzać jej ustalenie. Ustawodawca wskazuje bowiem nie na odstąpienie od pobrania opłaty, lecz od jej ustalania. Odstępowanie od ustalania opłaty po jej ustaleniu lub jednocześnie z jej ustaleniem nie znajduje racjonalnego i logicznego uzasadnienia (por. wyrok NSA z dnia 14 czerwca 2017 r. sygn. akt I OSK 2370/15, www.orzeczenia. nsa.gov.pl).

Podsumowując powyższe stwierdzić należy, że wskazane wyżej zagadnienia dotyczące odstąpienia od ustalenia opłaty oraz ustalenia opłaty powinny być przedmiotem odrębnych postępowań i rozstrzygnięć.

Sąd stwierdza, iż w realiach niniejszej sprawy organy administracji rozstrzygnęły jedną decyzją, zarówno kwestię ustalenia wobec skarżącego opłaty za pobyt małoletniej córki w placówkach opiekuńczo – wychowawczych, jak również rozstrzygnęły w przedmiocie odstąpienia od ustalenia tej opłaty.

Jak wynika z załączonych do skargi akt administracyjnych sprawy, skarżący pismem z dnia [...] 2021 r. zwrócił się do organu I instancji z wnioskiem o częściowe zwolnienie z odpłatności za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, motywując powyższe trudna sytuacją finansową.

Organ I instancji w uzasadnieniu odniósł się do możliwości odstąpienia od ustalenia tej opłaty, w oparciu o przesłanki wymienione w § 2 ust. 2 pkt 1-4 uchwały Rady Powiatu [...] z dnia [...] 2012 r. w sprawie określenia szczegółowych warunków umorzenia w całości lub w części, odroczenia terminu płatności, rozłożenia na raty lub odstąpienia od ustalenia opłaty za pobyt dziecka w pieczy zastępczej. Biorąc pod uwagę sytuację finansową skarżącego organ ustalił częściową opłatę w wysokości [...] zł.

Wskazać należy w związku z tym, że w związku ze złożeniem przez skarżącego wniosku o częściowe zwolnienie z odpłatności za pobyt dziecka w placówce opiekuńczo-wychowawczej, organ procedujący w sprawie w pierwszej kolejności winien był wszcząć i przeprowadzić postępowanie administracyjne w sprawie wniosku o zwolnienie z opłaty za pobyt córki w placówce opiekuńczo-wychowawczej, które winno zostać zakończone wydaniem ostatecznej decyzji, na podstawie art. 194 ust. 3 ustawy o wspieraniu rodziny, od której skarżącym przysługiwałoby prawo wniesienia skargi do sądu administracyjnego. Dopiero po wydaniu powyższej decyzji, w przypadku uznania braku podstaw do udzielenia skarżącym wnioskowanej ulgi, organy były władne do przeprowadzenia postępowania w przedmiocie ustalenia przedmiotowej opłaty, w drodze decyzji wydanej na podstawie art. 194 ust.1 ustawy o wspieraniu rodziny.

Końcowo stwierdzić zatem należy, że orzekając w jednej decyzji o dwóch tych kwestiach, zarówno organ I instancji, jak również organ odwoławczy, który utrzymał tę decyzję w mocy, dopuściły się naruszenia przepisów prawa - art. 193 ust. 1 pkt 2, ust. 2 i ust. 6 oraz art. 194 ustawy o wspieraniu rodziny, które to naruszenie miało wpływ na wynik sprawy, co obligowało Sąd do wyeliminowania z obrotu prawnego decyzji organów obu instancji, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a.

Rozpoznając sprawę ponownie organy administracji publicznej będą zobowiązane do uwzględnienia stanowiska Sądu wyrażonego w uzasadnieniu niniejszego wyroku.

Mając powyższe na uwadze, w oparciu art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i c w zw. z art. 135 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jednolity Dz. U. z 2022 r. poz. 329,), orzeczono jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt