Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Jacek Bursa Sędziowie WSA Małgorzata Łoboz WSA Piotr Fronc (spr.) po rozpoznaniu w dniu 22 grudnia 2021 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi w sprawie ze skargi B. K., M. K. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia 19 lipca 2021r. znak [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu I. odrzuca skargę M. K.; II. uchyla zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz skarżącej B. K. kwotę 200 ( dwieście ) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania .

Pismem z dnia 18.08.2021r. B. K. i M. K. wnieśli skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego znak: [...] z dnia 19 lipca 2021 r. utrzymującą w mocy decyzję Starosty [...] z dnia 30 października 2020 r. Nr [...], którą umorzono postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu dla Parafii Św[...], ul. [...], [...].

Zaskarżona decyzja zapadła w następującym stanie faktycznym.

W dniu 22 maja 2020 r. Państwo B. i M. K. zam. [...], [...], złożyli do Starosty [...] wniosek w sprawie podjęcia działań pomiaru i określenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla kościoła przy ul. [...] w O. w związku z uporczywą i uciążliwą emisją dźwięków o nadmiernym natężeniu z dzwonnicy przykościelnej.

Starosta [...] pismem z dnia 9 czerwca 2020 r. znak: [...] zwrócił się do ks. F. T. o podjęcie działań mających na celu zmniejszenie ww. uciążliwości oraz usunięcie nieprawidłowości. Mieszkańcy wnioskowali o ograniczenie częstotliwości emisji bicia dzwonów tylko do mszy w godzinach pomiędzy 8.00 a 18.00 oraz zmniejszenia ich intensywności i głośności będących źródłem emitującym hałas, który negatywnie oddziałuje na tereny sąsiednie.

Organ zgodnie z art. 156 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., póz. 1219 z późn. zm.), poinformował o zakazie używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, oraz o zapisach art. 343 ust. 1 Prawo ochrony środowiska.

W nawiązaniu do pisma z 9 czerwca 2020 r. proboszcz ks. F. T. pismem z dnia 3 lipca 2020 r. poinformował, iż stosownie do art. 8 Konkordatu, podpisanego w dniu 28 lipca 1993 r. pomiędzy Rzeczypospolitą Polską i Stolicą Apostolską, Państwo Polskie zapewnia Kościołowi Katolickiemu wolność sprawowania kultu. Ponadto w przedmiotowym piśmie proboszcz podniósł, iż przepisy prawa polskiego nie regulują kwestii używania dzwonów kościelnych, wskazał również że uprawnienia w zakresie rozstrzygania tego typu spraw należą do wyłącznej właściwości władz kościelnych.

W dniu 11 sierpnia 2020 r. do akt wpłynęło pismo Pana M. J., ul. [...],[...] dot. zgłoszenia udziału w sprawie jako pełnomocnika rzymskokatolickiej parafii pod wezwaniem [...] w O.. W przedmiotowym piśmie Pan J. zwrócił się ponadto o przeprowadzenie dowodu w postaci opinii określającej przynależność utworów emitowanych z dzwonnicy do muzyki eklezjalnej.

Pismem z dnia 18 września 2020 r. organ poinformował pełnomocnika parafii, iż podniesiony w piśmie wniosek z dnia 03.08.2020 r. w sprawie zwrócenia się organu do Instytutu Muzykologii U. J. w celu wydania opinii został pominięty, gdyż okoliczność jaka miałaby być uwzględniona tym dowodem, nie ma znaczenia dla sprawy.

Pismem z dnia 2 października 2020 r. pełnomocnik parafii św[...] w O., wniósł o przeprowadzenie dowodu z przesłuchania osób, które sporządziły wniosek o wszczęcie przedmiotowego postępowania na okoliczność: jakiego rodzaju dźwięki, o jakim natężeniu oraz częstotliwości słyszały przed złożeniem w/w wniosku.

Organ I instancji wskazał, iż z godnie z art. 77 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. kpa, organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy. Obowiązek zebrania całego materiału dowodowego należy rozumieć w ten sposób, że organ albo czyni to z własnej inicjatywy, jeżeli uważa za konieczne do prawidłowego rozstrzygnięcia sprawy albo gromadzi w aktach sprawy dowody wskazane lub dostarczone przez strony, jeżeli mają one znaczenie dla sprawy. Ponadto zgodnie z art. 78 § 1 żądanie strony dotyczące przeprowadzenia dowodu należy uwzględnić, jeżeli przedmiotem dowodu jest okoliczność mająca znaczenie dla sprawy. W związku z powyższym, wnioski z dnia 3 sierpnia 2020 r. oraz z dnia 2 października 2020 r. o przeprowadzenie dowodu -dotyczącego opinii określającej przynależność utworów emitowanych z dzwonnicy przykościelnej oraz dowodu z przesłuchania strony zostały pominięte, gdyż okoliczności jakie miałaby być uwzględnione tymi dowodami, nie mają znaczenia dla sprawy.

Organ podniósł, iż w myśl art. 378 w związku z art. 379 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz. U. z 2020 r. póz. 1219), organem właściwym w sprawach kontroli przestrzegania i stosowania przepisów o ochronie środowiska, o których mowa w art. 115a ust. 1, jest Starosta. Zgodnie z art. 112 ustawy Prawo ochrony środowiska, ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez: utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszenie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.

Organ wyjaśnił, iż zgodnie z interpretacją Ministerstwa Środowiska dot. akustycznego oddziaływania na środowisko dzwonów kościelnych i urządzeń nagłaśniających eksploatowanych przez kościoły, w przypadku dźwięków, których źródłem jest ręczne lub mechaniczne wprawianie w ruch dzwonów kościelnych obowiązuje postępowanie określone przepisem art. 115 a ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tj. Dz. U. 2020 póz. 1219), który stanowi, że "w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu. Za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu L AeqD lub LAeqN". Natomiast w przypadku dźwięku dzwonów kościelnych, pieśni czy melodii, a także nabożeństw emitowanych do środowiska za pośrednictwem urządzeń nagłaśniających, stosuje się przepis art. 156 ustawy - Prawo ochrony środowiska, którego ust. 1 stanowi, że "zabrania się używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe". Odstępstwo od tego przepisu określa art. 156 ust. 2, zgodnie z którym przepisu ust. 1 "nie stosuje się do okazjonalnych uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych lokalnych zgromadzeń, a także podawania do publicznej wiadomości informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu".

Organ wyjaśnił , iż w/w artykuł ma zastosowanie do wszystkich dźwięków emitowanych do środowiska za pośrednictwem urządzeń nagłaśniających niezależnie czy są to utwory zaliczane do strefy szerokorozumianej muzyki eklezjalnej czy nie.

Ponadto zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 30 stycznia 2019 r. (II SA/Gd 565/18), "dzwony kościelne ("tradycyjne", a także elektroniczne) stanowią instalację w rozumieniu przepisów art. 3 pkt 6 p.o.ś., a w konsekwencji parafia, na terenie której są one posadowione, jest zakładem w rozumieniu tych przepisów. Niezależnie od sposobu uruchamiania dzwonów, czy też sterowania pracą dzwonów (fazą rozruchu, pełnej pracy i hamowania) całość niewątpliwie tworzy stacjonarne urządzenie techniczne, a więc instalację w rozumieniu art. 3 pkt 6 p.o.ś. W tym rozumieniu zespół megafonów sterowanych elektronicznie jest instalacją, co rodzi skutek, że emisja dźwięku - porównywalna jest z emisją hałasu z innych urządzeń elektronicznych - będzie podlegała rygorom przepisów Prawo ochrony środowiska. Wobec tego urządzenie takie co do zasady, wynikającej z art. 156 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska podlega zakazowi używania, albowiem znajduje się w publicznie dostępnym terenie miasta, wśród terenów zabudowanych".

Ponadto zgodnie z wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gdańsku z dnia 24 kwietnia 2019 r. (II SA/Gd 14/19), "Mając powyższe na uwadze, zgodzić się należy z poglądem, że państwo gwarantuje Kościołowi katolickiemu zarówno prawo organizowania i sprawowania kultu publicznego, przy czym organizowanie kultu publicznego odnosi się do forum zewnętrznego (np. zgromadzenia wiernych, zgromadzenia publiczne). Natomiast, sprawowanie kultu publicznego oznacza prowadzenie nabożeństw, wykonywanie czynności liturgicznych. Kościół katolicki, w ramach gwarancji wolności sprawowania kultu publicznego, może i gromadzić wiernych, i wykonywać wszelkie czynności zewnętrzne zmierzające do sprawowania kultu publicznego. Może on także swobodnie wykonywać czynności liturgiczne i inne o charakterze sakralnym (por. Rakoczy Bartosz, Ustawa o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Polsce. Komentarz, LEX/el 2008). Oznacza to, że państwo nie może zakazać ani gromadzenia się wiernych w celu sprawowania kultu publicznego, ani wykonywania poszczególnych czynności liturgicznych oraz towarzyszących mu czynności organizacyjnych, do których w ocenie Sądu, należy zwyczajowe nawoływanie do uczestnictwa w Mszy Świętej przy użyciu dzwonów kościelnych tradycyjnych lub elektronicznych. Wyrazem gwarancji swobody organizowania i sprawowania kultu publicznego przez Kościół katolicki jest wyłączenie spod generalnego zakazu używania instalacji nagłaśniających w miejscach publicznych uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, czyli - w świetle wyżej poczynionych uwag - m.in. związanych z prowadzeniem nabożeństw i wykonywaniem czynności liturgicznych m.in. w ramach Mszy Świętej. Powyższe stanowisko potwierdza również dyspozycja art. 157 ust. l i 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, w świetle której ewentualne czasowe ograniczenia funkcjonowania instalacji lub korzystania z urządzeń, z których emitowany hałas może negatywnie oddziaływać na środowisko, nie mogą dotyczyć instalacji lub urządzeń znajdujących się w miejscach kultu religijnego. Jest to wyraz gwarancji Państwa w stosunku do swobody sprawowania i organizowania kultu religijnego".

Z przedłożonego pisma mieszkańców odnośnie uporczywej i uciążliwej emisji dźwięków o nadmiernym natężeniu z dzwonnicy przykościelnej parafii św. [...] w O., złożonego w dniu 22 maja 2020 r. do tutejszego organu, wynika iż dźwięki bicia dzwonów (melodii lub pieśni) emitowane są z głośników zlokalizowanych w dzwonnicy przykościelnej, w związku z powyższym w przedmiotowym przypadku nie ma zastosowania art. 115 a ustawy Prawo ochrony środowiska, gdyż dźwięki opisywane w przedmiotowej sprawie emitowane są z urządzeń nagłaśniających w celu odtworzenia dźwięków dzwonów kościelnych (melodii lub pieśni) na zewnątrz kościoła.

W świetle powyższego organ I instancji stwierdził, że nie zachodzą przesłanki do wydania decyzji ustalającej dopuszczalny poziom hałasu w środowisku i postępowanie w oparciu o art. 105 par. 1 k.p.a. umorzył.

Od powyższej decyzji odwołanie złożyli Państwo B. i M. K., którzy podnieśli następujące zarzuty:

- decyzja lekceważy i łamie prawa i interesy indywidulane poprzez naruszenie zasady proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania, tj. art. 8 §1 kpa, art. 4 ust. 1 u.p.o.ś.,

* ocena faktów podana w decyzji stoi w sprzeczności co do treści art. 112 u.p.o.ś., art. 5 kc, art. 2 ust. 2a,

* przywołane w decyzji przepisy nie dowodzą wydanej decyzji, tj. art. 3 pkt 6, art. 3 pkt 48, w związku z art. 156 ust. 2 u.p.o,ś.,

- wydanie decyzji nastąpiło bez zebrania wyczerpującego materiału dowodowego i przeprowadzenia w całości postępowania, gdyż nie dokonano pomiaru hałasu, tj. art. 77 §1 kpa, art. 115a u.p.o.ś.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze po rozpoznaniu odwołania zaskarżoną decyzję organu I instancji utrzymało w mocy. W uzasadnieniu decyzji Kolegium wskazało, iż z akt sprawy wynika, iż dnia 22 maja 2020 r. do Starostwa Powiatowego w O. wpłynęło pismo Państwa B. i M. K. w sprawie podjęcia działań pomiaru i określenia dopuszczalnego poziomu hałasu dla kościoła przy ul. [...] w O., w związku z uporczywą i uciążliwą emisją dźwięków o nadmiernym natężeniu z przykościelnej dzwonnicy. W piśmie Państwo B. i M. K. wskazali, iż są właścicielami domu znajdującego się w bezpośredniej odległości od dzwonnicy z elektronicznymi dzwonami.

Organ II instancji podzielił stanowisko organu I instancji w zakresie ustalenia, iż elektroniczne dzwony stanowią instalację w rozumieniu art. 3 pkt 6 ustawy Prawo ochrony środowiska, a w konsekwencji Parafia, na terenie której są one posadowione jest zakładem w rozumieniu tych przepisów, co rodzi ten skutek, że emisja dźwięku - będzie podlegała rygorom przepisów ustawy Prawo ochrony środowiska.

Organ wskazał również, iż Dział V ustawy Prawo ochrony środowiska, tj. art. 112 do art. 120a, reguluje kwestie ochrony przed hałasem. Ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez:

1) utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie;

2) zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany (art.112 ustawy Prawo ochrony środowiska).

Zgodnie z art. 115a ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska - w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez Głównego Inspektora Ochrony Środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu; za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu l_Aeq d lub l_Aeq n. Należy mieć na względzie, iż w przypadku dźwięków, których źródłem jest ręczne lub mechaniczne wprawianie w ruch dzwonów kościelnych obowiązuje regulacja z art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska. Natomiast w przypadku dzwonów kościelnych, pieśni czy melodii, a także nabożeństw emitowanych do środowiska za pośrednictwem urządzeń nagłaśniających, stosuje się przepis art. 156 ust. 1 ustawy Prawo ochrony środowiska, który stanowi: "Zabrania się używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe." Przepis ten określa, wynikający bezpośrednio z mocy prawa, generalny zakaz używania instalacji i urządzeń nagłaśniających w miejscach publicznych, który nie wymaga indywidualizacji w formie decyzji administracyjnej, z wyjątkami wynikającymi z postanowień art. 156 ust. 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, zgodnie z którym - przepisu ust. 1 nie stosuje się do okazjonalnych uroczystości oraz uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych legalnych zgromadzeń, a także podawania do publicznej wiadomości informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu.

Przepis ten jest wyrazem gwarancji Państwa w stosunku do swobody sprawowania i organizowania kultu religijnego. Państwo nie może zakazać ani gromadzenia się wiernych w celu sprawowania kultu publicznego, ani wykonywania poszczególnych czynności liturgicznych oraz towarzyszących mu czynności organizacyjnych, takich jak zwyczajowe nawoływanie do uczestnictwa w Mszy Świętej przy użyciu dzwonów kościelnych tradycyjnych lub elektronicznych. Powyższe potwierdza także dyspozycja art. 157 ust. 1 i 2 ustawy Prawo ochrony środowiska, w świetle której ewentualne czasowe ograniczenia funkcjonowania instalacji lub korzystania z urządzeń, z których emitowany hałas może negatywnie oddziaływać na środowisko, nie mogą dotyczyć instalacji lub urządzeń znajdujących się w miejscach kultu religijnego.

Przedmiotowa sprawa dotyczy emisji dźwięków z dzwonnicy przykościelnej Parafii [...] w O., a dźwięki bicia dzwonów (melodii lub pieśni) emitowane są z głośników zlokalizowanych w dzwonnicy przykościelnej, dlatego też nie ma podstaw do zastosowania regulacji art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska. Wydanie z art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu mogłoby dotyczyć dźwięków, których źródłem jest ręczne lub mechaniczne wprawianie w ruch dzwonów kościelnych.

Organ II instancji wskazał, iż z uwagi na to, że prowadzone postępowanie z art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska - jest bezprzedmiotowe, zasadne stało się umorzenie postępowania.

Z powyższą decyzją ostateczną nie zgodzili się B. K. i M. K. i zaskarżyli ją do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie. Skarżący zarzucili organowi naruszenie przepisów prawa, tj. w szczególności: lekceważenie interesów indywidualnych poprzez naruszenie zasady proporcjonalności, bezstronności i równego traktowania - art. 8 § 1 k.p.a., art. 4 ust. 1 u.p.o.ś., podnieśli, iż faktyczna ocena faktów podana w decyzji stoi w sprzeczności co do treści art. 112 u.p.o.ś, art. 5 kc, wskazali, iż przywołane w decyzji przepisy uzasadniające podjętą decyzję nie dowodzą zasadności wydanej decyzji i nie odpowiadają przepisom prawa - art. 3 pkt 6, art. 3 pkt 48, w związku z art. 156 ust. 2 u.p.o.ś. Skarżący zarzucili również , iż wydanie decyzji nastąpiło bez zebrania wyczerpującego materiału dowodowego i przeprowadzenia w całości postępowania dowodowego oraz oceny stanu faktycznego, gdyż nie dokonano pomiaru hałasu - art. 77 § 1, k.p.a., art. 115a u. p. o. ś.

W oparciu o powyższe zarzuty skarżący wnieśli o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie kosztów postępowania sądowego według norm przepisanych. Uzasadniając skargę skarżący podnieśli, iż są właścicielami domu w znajdującego się w bliskiej i bezpośredniej odległości tj. około 30 metrów w prostej linii od dzwonnicy (wieży) z elektronicznymi dzwonami posadowionej jako odrębny od budynku kościoła obiekt znajdujący się w bezpośrednim położeniu budynku kościoła na terenie należącym do parafii od strony ul. [...]. Spokój okolicy cyklicznie w sposób nieuzasadniony jakąkolwiek ogólnie pojętą potrzebą zakłócany jest z dużą częstotliwością i intensywnością emisją dźwięków bicia dzwonów i różnych innych melodii z głośników elektronicznych dzwonów przedmiotowej wieży. Jako, że wieża dzwonnicy posadowiona jest nisko tj. na poziomie otaczających ją zabudowań prywatnych domów jednorodzinnych, nadawane z niej dźwięki bicia dzwonów i melodii bezpośrednio skupiają się właśnie na tych budynkach odbijając się od ścian kościoła i potęgując odczuwanie hałasu nawet w domu przy szczelnie zamkniętych oknach. Należy zauważyć, że budynek kościoła i wolnostojąca obok niego dzwonnica emitująca dźwięki znajduje się na terenie zabudowanym budownictwem mieszkaniowym w bardzo bliskim sąsiedztwie domów jednorodzinnych. Wobec częstych i cyklicznie nadawanych dźwięków z dzwonnicy skarżący pozostają narażeni na bezpośrednią emisję hałasu dodatkowo potęgowaną echem wielokrotnych odbić uporczywych dźwięków o nadmiernym natężeniu od elewacji otaczających budynków domów. Taka sytuacja jest poważnym problemem i stanowi dużą uciążliwość. Dźwięki emitowane z wieży zagłuszają normalną rozmowę, słuchanie radia czy telewizora w domu i zakłócają wypoczynek skarżących na świeżym powietrzu na zewnątrz domu. Taka sytuacja stanowi naruszenie dóbr osobistych przebywających w ich zasięgu osób, w szczególności prawa do spokoju, odpoczynku, poczucia bezpieczeństwa.

Dźwięk bicia dzwonów emitowany jest cyklicznie i regularnie z dzwonnicy w dni powszednie (w tym w sobotę) codziennie o godz. 6.30 i po południu o 17.30, w dni wolne od pracy o godz. 7.30, 9.00, 10.30, 12.00 i 16.30. Odgłos bicia dzwonów emitowany jest pół godziny przed mszą. Czas jednokrotnego bicia dzwonów wynosi 3 min. Dodatkowo często po mszach niedzielnych lub po nabożeństwach w tygodniu lub bez znanego nam związku z nabożeństwami emitowane są melodie kościelne o różnym czasie trwania wg zmiennego repertuaru i upodobań lokalnego proboszcza. Proboszcz kościoła, pomimo kilkukrotnych osobiście składanych próśb skarżących w tej sprawie uważa, że niczego nie będzie zmieniał i tak musi być, ignorując tym samym podstawowy element porządku prawnego czyli zasady współżycia społecznego. Proboszcz twierdzi, że dźwięk dzwonów informuje o terminie odprawianej mszy lub nabożeństwa pół godziny przed ich rozpoczęciem i okazjonalnie, np. w czasie procesji itp., a melodie są dla wiernych m. in. do umilania wychodzenia z kościoła po mszy. Według proboszcza życzeniem parafian jest, by dzwony podkreślały miejsce świątyni i nawoływały do modlitwy.

Skarżący podnieśli swój sprzeciw wobec stosowania prawa według własnego uznania. Artykuł 5 KC stanowi, że "nie można czynić ze swego prawa użytku, który byłby sprzeczny ze społeczno-gospodarczym przeznaczeniem tego prawa lub z zasadami współżycia społecznego. Takie działanie lub zaniechanie uprawnionego nie jest uważane za wykonywanie prawa i nie korzysta z ochrony". Dodatkowo materialnoprawną podstawę Skargi stanowią przepisy ustawy Prawo ochrony środowiska oraz przepisy rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 14 czerwca 2007 r. w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku (t.j. Dz. U. z 2014 r., póz. 112). Stosownie do treści art. 112 u.p.o.ś. ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie oraz zmniejszeniu poziomu hałasu, co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany. Ponadto w myśl art. 115a ust, 1 u.p.o.ś. w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu w środowisku. Zgodnie z ust. 3 tego przepisu za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu LAeq D lub LAeq N.

Zgodnie z art. 3 pkt 6 u.p.o.ś. dzwony kościelne, będące źródłem emisji, uruchamiane w sposób automatyczny są instalacją w rozumieniu ww. przepisów. Cechą (czynnikiem) rozgraniczającym używane pojęcia "instalacji" i "urządzenia" jest ich stacjonarność lub jej brak.

Jako instalację należy zakwalifikować wytworzone przez człowieka mechanizmy lub zespoły mechanizmów, przyrządy i maszyny, służące do wykonania określonych czynności, ułatwiające pracę lub wykonujące określoną pracę. Niewątpliwie dzwon kościelny jest wytworem człowieka, który jest uruchamiany automatycznie i regularnie celem m. in. informowania o terminie odprawianych nabożeństw. Także fakt, że kościół wraz z znajdującym się dzwonami nie ma charakteru przemysłowego lub gospodarczego nie stanowi przeszkody dla uznania dzwonów kościelnych za instalację w rozumieniu art. 3 pkt 6 u.p.o.ś., zaś kościoła za zakład w rozumieniu art. 3 pkt 48 u.p.o.ś. Zakładem, w rozumieniu tego przepisu jest jedna lub kilka instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny, oraz znajdujące się na nim urządzenia. Charakter budynku nie ma w tej sprawie znaczenia prawnego.

Ponadto w tym przypadku w ocenie skarżących nie znajduje zastosowania przepis art. 156 ust. 2 u.p.o.ś., w myśl którego zakazu używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe nie stosuje się do uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym. Automatyczne i regularne uruchamianie dzwonów kościelnych, będących źródłem ponadnormatywnej emisji nie następuje bowiem podczas uroczystości związanych z kultem religijnym, a więc w trakcie mszy, ale przed i po mszy. Dźwięk dzwonów informuje o mającej się odbyć mszy, pół godziny przed jej rozpoczęciem lub melodii emitowanych po mszy - nie jest więc elementem kultu religijnego. Sam proboszcz stwierdza, że dzwony używane są przed każdą mszą, to trudno uznać powstający z tym hałas za działalność incydentalną.

Dźwięk dzwonów kościelnych nie jest więc elementem kultu religijnego. Wiązać go należy raczej z wielowiekową tradycją związaną z wyznaczaniem rytmu życia, odmierzaniem czasu pracy i modlitwy. Dzwony służą także do wyrażania radości, smutku i triumfu. Ponadto, zgodnie z art. 24 Konkordatu Kościół ma prawo do budowy, rozbudowy i konserwacji obiektów sakralnych i kościelnych oraz cmentarzy - zgodnie z prawem polskim, a budowę obiektów sakralnych i kościelnych oraz założenie cmentarza inicjują właściwe władze kościelne po uzgodnieniu miejsca z kompetentnymi władzami i po uzyskaniu wymaganych decyzji administracyjnych. Powyższe wskazuje, że wolność sprawowania kultu nie doznaje uszczerbku poprzez dostosowanie działalności polegającej na budowie obiektów sakralnych i kościelnych do obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa administracyjnego.

Teren, poddany oddziaływaniu źródeł hałasu należących do Parafii, a zarazem wymagający ochrony akustycznej, to teren, na którym w przeważającej części znajduje się zabudowa mieszkaniowa jednorodzinna i jest objęty miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego co w konsekwencji powoduje, że obowiązuje na nim standard jakości środowiska na danym terenie. Zgodnie z tabelą 1 załącznika do rozporządzenia w sprawie dopuszczalnych poziomów hałasu w środowisku, obowiązujące w nim standardy jakości środowiska w zakresie emisji hałasu i dopuszczalne poziomy hałasu dla terenu zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej wynoszą: 50 dB dla pory dnia i 40 dB dla pory nocy.

Wobec powyższych faktów skarżący wskazali, iż pismem z dnia 22.05.2020 r. zwrócili się do Starostwa Powiatowego w O. z wnioskiem o podjęcie działań w tej sprawie zmierzających do ograniczenia częstotliwości emisji dźwięku bicia dzwonów tylko do mszy godzinach pomiędzy 8.00 a 18.00 oraz zmniejszenia ich intensywności i głośności ponieważ są źródłem emitującym hałas, który negatywnie oddziałuje na tereny sąsiednie.

W ocenie skarżących chodzi tu o skuteczne podjęcie działań prewencyjnych mających wyeliminowanie lub ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko, którego cechą jest specyficzne źródło immisji - urządzenie (zespół) techniczne negatywnie oddziaływujące na środowisko w stałym układzie przestrzennym, w stałym miejscu. Emitowany przez dzwony kościelne hałas nie stanowi także powszechnego korzystania ze środowiska w rozumieniu art. 2 ustaw. 2a u.p.o.ś., bowiem korzystanie ze środowiska (realizowane bez wykorzystania instalacji), będzie mogło być rozumiane jako powszechne, tylko wówczas, gdy będzie pozostawało w związku z zaspokojeniem potrzeb osobistych i gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku i uprawiania sportu (art. 4 ust. 1 u.p.o.ś.).

Przepis u.p.o.ś. wiąże wydanie decyzji na podstawie art. 115a u.p.o.ś. z działalnością zakładu, bez ograniczeń co do częstotliwości, z jaką następuje przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu. Już zatem jednokrotne naruszenie dopuszczalnego poziomu zobowiązuje organ do wydania decyzji, o jakiej mowa w art. 115a u.p.o.ś. (vide: wyrok NSA z dnia 24 lipca 2014 r., sygn. akt II OSK 370/13: wyrok WSA w Poznaniu z dnia 5 kwietnia 2011 r., sygn. akt n SA/Po 909/10).

Decyzją z dnia 30.10.2020 r. znak [...] Starosta [...] umorzył postępowanie administracyjne w sprawie wydania decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu dla Parafii [...] w O., ul. [...], [...] uzasadniając stanowisko w sposób dla skarżących niezrozumiały, poprzez wybiórcze zastosowanie przepisów prawa materialnego, błędną ich wykładnię i zawarcie w skarżonej decyzji zbyt ogólnych twierdzeń.

W ocenie skarżących zasadność postępowania w omawianym przypadku znajduje potwierdzenie w dotychczasowym orzecznictwie sądów administracyjnych, w tym w wyroku NSA z 2 października 2019 r., II OSK 2510/18; wyroku NSA z 4 października 2016 r., II OSK 3250/14; oraz w wyroku WSA we Wrocławiu z dnia 16 września 2014 r.; II SA/Wr 405/14. Wykładnia tam zaprezentowana jest wiążąca zarówno dla organów, jak i sądów orzekających w tej samej sprawie.

Powyższe w ocenie Skarżących czyni skargę zasadną.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie. Również uczestnik - Parafia [...] w O. – wniosła o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Krakowie zważył, co następuje:

Rozpoczynając, wyjaśnić należy, że istota sądowej kontroli administracji publicznej sprowadza się do ustalenia czy w określonym przypadku, jej organy dopuściły się kwalifikowanych naruszeń prawa. Sąd administracyjny sprawuje swą kontrolę pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej - art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1647 z późn. zm.). Zakres tej kontroli wyznacza przepis art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.; zwana dalej p.p.s.a.), stanowiąc, że Sąd rozstrzyga w granicach sprawy nie będąc przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. Ponadto w myśl art. 135 p.p.s.a. Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

W pierwszej jednak kolejności wskazać należy, iż tylko B. K. skutecznie złożyła skargę na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego znak: [...] z dnia 19 lipca 2021 r. Skarga M. K. dotknięta była brakiem formalnym w postaci braku podpisu i pomimo wezwania o uzupełnienie tego braku nie został on uzupełniony. Skarżący w odpowiedzi na wezwanie o uzupełnienie braku swojego podpisu pod skargą przesłał odpis skargi podpisanej przez B. K. , nie zaś przez siebie ( k. 53, 58-68 akt sprawy). Zgodnie z art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi odrzuceniu podlega skarga, której braki formalne nie zostały w terminie uzupełnione. Wobec powyższego na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 p.p.s.a. Sąd Skargę M. K. odrzucił ( pkt I wyroku).

Merytorycznemu rozpoznaniu natomiast podlega skarga B. K.. Materialnoprawną podstawą prawną mającą zastosowanie w niniejszej sprawie są przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2020 r., póz. 1219 z późn. zm.).

Zgodnie art. 112 wskazanej wyżej u.p.o.ś. ochrona przed hałasem polega na zapewnieniu jak najlepszego stanu akustycznego środowiska, w szczególności poprzez: 1) utrzymanie poziomu hałasu poniżej dopuszczalnego lub co najmniej na tym poziomie; 2) zmniejszanie poziomu hałasu co najmniej do dopuszczalnego, gdy nie jest on dotrzymany.

Art. 115a ust. 1 u.p.o.ś. stanowi, że w przypadku stwierdzenia przez organ ochrony środowiska, na podstawie pomiarów własnych, pomiarów dokonanych przez wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska lub pomiarów podmiotu obowiązanego do ich prowadzenia, że poza zakładem, w wyniku jego działalności, przekroczone są dopuszczalne poziomy hałasu, organ ten wydaje decyzję o dopuszczalnym poziomie hałasu; za przekroczenie dopuszczalnego poziomu hałasu uważa się przekroczenie wskaźnika hałasu LAeq D lub LAeq N. W decyzji, o której mowa w ust. 1, określa się dopuszczalne poziomy hałasu poza zakładem przy zastosowaniu wskaźników hałasu LAeq D i LAeq N w odniesieniu do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, na które oddziałuje zakład (art. 115a ust. 3 ustawy).

Rodzaje terenów chronionych przed hałasem, dla których ustala się w drodze decyzji dopuszczalne poziomy hałasu, określa art. 113 ust. 2 pkt 1 ustawy. Są to tereny przeznaczone: pod zabudowę mieszkaniową, pod szpitale i domy opieki społecznej, pod budynki związane ze stałym lub czasowym pobytem dzieci i młodzieży, na cele uzdrowiskowe, na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, na cele mieszkaniowo-usługowe. Dla poszczególnych terenów, wymienionych w art. 113 ust. 1 pkt 1 u.p.o.ś., został określony w rozporządzeniu różny dopuszczalny poziom hałasu, dlatego też art. 114 ust. 1 u.p.o.ś. nakazuje, aby przy sporządzaniu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, różnicując tereny o różnych funkcjach lub różnych zasadach zagospodarowania, wskazać, które z nich należą do poszczególnych rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1. Jeżeli zaś teren może być zaliczony do kilku rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, uznaje się, że dopuszczalne poziomy hałasu powinny być ustalone jak dla przeważającego rodzaju terenu (art. 114 ust. 2 u.p.o.ś.). Z kolei, w razie braku miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oceny, czy teren należy do rodzajów terenów, o których mowa w art. 113 ust. 2 pkt 1, właściwe organy dokonują na podstawie faktycznego zagospodarowania i wykorzystywania tego i sąsiednich terenów, przy czym przepis art. 114 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Jak ustalono w toku postępowania przed organem I instancji, źródłem emitującym hałas, który oddziałuje na tereny sąsiednie, jest emisja dźwięków o wysokim natężeniu z instalacji nagłaśniającej tj. - głośników umieszczonych na dzwonnicy kościelnej przy Kościele Parafii Św[...] przy ul. [...] w O., skąd emitowany jest odgłos bicia dzwonów oraz melodie kościelne o różnym czasie trwania wg zmiennego repertuaru.

Zgodnie z definicją ustawową zawartą w art. 3 pkt 6 u.p.o.ś. instalacjami są: a) stacjonarne urządzenie techniczne, b) zespół stacjonarnych urządzeń technicznych powiązanych technologicznie, do których tytułem prawnym dysponuje ten sam podmiot i położonych na terenie jednego zakładu, c) budowle niebędące urządzeniami technicznymi ani ich zespołami, których eksploatacja może spowodować emisję". Instalacjami, w przedstawionym znaczeniu, będą zatem urządzenie techniczne lub zespół urządzeń technicznych. Trzeba od razu zauważyć, że ustawa - Prawo ochrony środowiska (art. 3 pkt 42 tej ustawy) wyodrębnia pojęcie "urządzenia", do których zalicza niestacjonarne urządzenia techniczne, w tym środki transportu. Cechą (czynnikiem) rozgraniczającym używane pojęcia "instalacji" i "urządzenia" jest ich stacjonarność lub jej brak. Jako instalację należy zakwalifikować wytworzone przez człowieka mechanizmy lub zespoły mechanizmów, przyrządy i maszyny, służące do wykonania określonych czynności, ułatwiające pracę lub wykonujące określoną pracę (por. Uniwersalny Słownik Języka Polskiego, PWN, 2006, str. 275).

W tym rozumieniu niewątpliwie instalacja nagłaśniająca na kościele czy też dzwonnicy kościelnej, o której mowa w sprawie jest instalacją w rozumieniu art. 3 pkt 6 u.p.o.ś., a tym samym emisja jego dźwięku będzie podlegała rygorom ustawy i przepisów wykonawczych.

Także fakt, że kościół wraz z znajdującym się dzwonami lub nagłośnieniem nie ma charakteru przemysłowego lub gospodarczego nie stanowi przeszkody dla uznania dzwonów kościelnych lub systemu nagłośnienia, z którego następuje emisja odgłosu bicia dzwonu za instalację w rozumieniu art. 3 pkt 6 u.p.o.ś., zaś kościoła za zakład w rozumieniu art. 3 pkt 48 u.p.o.ś. Zakładem, w rozumieniu tego przepisu jest jedna lub kilka instalacji wraz z terenem, do którego prowadzący instalacje posiada tytuł prawny, oraz znajdujące się na nim urządzenia. Charakter budynku nie ma w tej sprawie znaczenia prawnego. Na tej samej zasadzie traktuje się za zakład lokale rozrywkowe i przyjmuje się, że instalacją jest działające w nich nagłośnienie (vide: wyroki: WSA w Bydgoszczy z dnia 15 lipca 2009 r., sygn. akt II SA/Bd 341/09 oraz WSA z Łodzi z dnia 17 maja 2013 r., sygn. akt II SA/Łd 299/13, WSA we Wrocławiu z dnia 16 września 2014r. II SA/Wr 405/14). Biorąc bowiem pod uwagę cele ustawy sformułowane w przepisie art. 6 u.p.o.ś., chodzi tu o skuteczne podjęcie działań prewencyjnych mających wyeliminowanie lub ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko, którego cechą jest specyficzne źródło immisji - urządzenie (zespół) techniczne negatywnie oddziaływujące na środowisko w stałym układzie przestrzennym, w stałym miejscu. Emitowany przy użyciu instalacji nagłaśniającej odgłos dzwonów kościelnych i melodii kościelnych nie stanowi także powszechnego korzystania ze środowiska w rozumieniu art. 2 ustaw. 2a u.p.o.ś. po pierwsze dla tego, że dokonywane jest przy pomocy instalacji w rozumieniu u.p.o.ś, a po drugie dlatego że korzystanie ze środowiska będzie mogło być rozumiane jako powszechne, tylko wówczas, gdy będzie pozostawało w związku z zaspokojeniem potrzeb osobistych i gospodarstwa domowego, w tym wypoczynku i uprawiania sportu (art. 4 ust. 1 u.p.o.ś.).

Z kolei z treści art. 156 u.p.o.ś wynika ogólny zakaz używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających. Ust. 1 cytowanego przepisu stanowi, iż zabrania się używania instalacji lub urządzeń nagłaśniających na publicznie dostępnych terenach miast, terenach zabudowanych oraz na terenach przeznaczonych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Zaś z ustępu 2 w/w artykułu wynika, iż przepisu ust. 1 nie stosuje się do okazjonalnych uroczystości oraz uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym, imprez sportowych, handlowych, rozrywkowych i innych legalnych zgromadzeń, a także podawania do publicznej wiadomości informacji i komunikatów służących bezpieczeństwu publicznemu.

W przedmiotowej sprawie organ słusznie sam wskazał w uzasadnieniu decyzji, iż zgodnie z art. 77 § 1 kpa, organ administracji publicznej jest obowiązany w sposób wyczerpujący zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy, przy czym w ocenie Sądu w przedmiotowym przypadku ustalenie faktów istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy nie nastąpiło.

Wskazać bowiem należy, iż z treści cytowanego przepisu 156 ust 2 u.p.o.ś. wynika, iż ogólnego zakazu używania instalacji nie stosuje się do uroczystości i imprez związanych z kultem religijnym. Po pierwsze organ nie poczynił żadnych ustaleń w przedmiocie ustalenia czy emitowany dźwięk dzwonów kościelnych, pieśni i melodii religijnych pozostaje w związku przyczynowym i czasowym z odbywanymi uroczystościami religijnymi, w szczególności nie ustalił jak często dochodzi do ich emisji i jakiego rodzaju konkretnie są to emisje, i czy następują one w trakcie trwania nabożeństw, obrządków i uroczystości kościelnych ( do czego odnosi się zwolnienie zawarte w w/w art. 156 ust.2 ), czy poza nimi ( do czego już nie znajduje zastosowanie zwolnienie z art. 156 ust.2 u.p.o.ś). Więcej w tym zakresie można ustalić na podstawie twierdzeń skargi skarżących niż uzasadnienia zaskarżonej decyzji. Problem w tym, że w skardze zawarto tylko twierdzenia stron, zaś decyzja administracyjna i uzasadnienie winny się opierać się na faktach ustalonych w toku postępowania (których brak) , nie zaś na twierdzeniach, założeniach i przypuszczeniach. Zatem fakty powyższe należy przy ponownym badaniu spawy ustalić, a wysnute z nich wnioski w odniesieniu do obowiązujących przepisów prawa dokładnie i rzeczowo uargumentować w uzasadnieniu wydanej decyzji

Po drugie samo korzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 156 ust 2 u.p.o.ś. nie oznacza zdaniem Sądu, że żaden element emitowanego hałasu ( dźwięku) nie podlega żadnym normom dopuszczalnego poziomu hałasu w rozumieniu Rozdziału V ustawy Prawo ochrony środowiska. Wskazać w tym miejscu należy, iż ewentualna decyzja o dopuszczalnym poziomie hałasu wydana w takiej sytuacji nie narusza przepisów Konkordatu, zawartego między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską. Decyzja taka nie będzie dotyczyć wolności kultu religijnego, lecz wyłącznie dopuszczalnych poziomów hałasu wydawanego przez dzwony i instalacje kościelne zgodnie z art. 112- 115a u.p.o.ś. Zauważyć również należy, iż z art. 24 Konkordatu wynika, że prawo Kościoła do budowy obiektów sakralnych ograniczone jest powszechnie obowiązującymi w tym zakresie przepisami prawa administracyjnego.

W ocenie Sądu zupełnie nieuzasadnionym jest stwierdzenie zawarte w uzasadnieniu decyzji organu II instancji, iż skoro "przedmiotowa sprawa dotyczy emisji dźwięków z dzwonnicy przykościelnej Parafii [...] w O., a dźwięki bicia dzwonów (melodii lub pieśni) emitowane są z głośników zlokalizowanych w dzwonnicy przykościelnej, dlatego też nie ma podstaw do zastosowania regulacji art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska. Wydanie z art. 115a ustawy Prawo ochrony środowiska decyzji o dopuszczalnym poziomie hałasu mogłoby dotyczyć dźwięków, których źródłem jest ręczne lub mechaniczne wprawianie w ruch dzwonów kościelnych". W ocenie Sądu zróżnicowanie sytuacji w zależności od źródła dźwięku: ręczne/mechaniczne wprawianie w ruch dzwonów" lub "emisja dźwięku dzwonu z głośnika" nie znajduje prawnego ani logicznego uzasadnienia. Jednym celów regulacji u.p.o.ś. jest ochrona środowiska przez hałasem, zatem rozróżnienie źródła hałasu ma tu wtórne znaczenie. Rozdzielanie tych sytuacji narusza również konstytucyjną zasadę równości wobec prawa. Inaczej bowiem ( przy takich samych parametrach natężenia hałasu) należałoby traktować sytuacje i podmioty gdzie dźwięk jest mechaniczny a inaczej gdzie jest emitowany z instalacji, podczas gdy uciążliwość dla środowiska jednego i drugiego jest taka sama. Co więcej prowadzić by mogło do absurdu, w którym dźwięk emitowany z instalacji pomimo tego, że byłby wielokrotnie bardziej doniosły i uciążliwy dla środowiska niż dźwięk wytwarzany mechanicznie nie podlegałby ograniczeniom i nadzorowi administracyjnemu, a dźwięk (hałas) wytwarzany mechanicznie już tak. Takie rozumowanie kłóci się z zasadami logiki jak również założeniami ustawy Rozdziału V Prawo ochrony środowiska.

W świetle powyższych ustaleń zaskarżona decyzja ostateczna oraz poprzedzająca ją decyzja organu I instancji wydana została z naruszeniem prawa, co skutkować musiało ich uchyleniem na podstawie art. na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c i art. 135 p.p.s.a. o czym Sąd orzekł w pkt II wyroku.

O kosztach sąd orzekł na podstawie art. 203 ppsa.