Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Grażyna Śliwińska Asesor WSA Agnieszka Łąpieś - Rosińska Protokolant Karolina Pilecka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lutego 2007 r. sprawy ze skarg P. oraz K. na decyzje Ministra Środowiska 1. z dnia [...] października 2005 r. nr [...] w przedmiocie udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny – [...] ze złoża "[...]" w R., gmina M., powiat [...] 2. z dnia [...] października 2005 r. nr [...] w przedmiocie uzupełnienia decyzji udzielającej koncesję 1. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r. w sprawie udzielenia koncesji; 2. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] maja 2005 r. uzupełniającą zaskarżoną decyzję nr [...] w sprawie udzielenia koncesji; 3. stwierdza, że uchylone decyzje nie podlegają wykonaniu; 4. zasądza od Ministra Środowiska na rzecz P. kwotę 412 (czterysta dwanaście) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

I.

Decyzją Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2003 r., Nr [...], udzielono koncesji dla A. Spółka z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", położonego w miejscowości R., gmina M., powiat [...], województwo [...]. Istotne dla sprawy jest, że decyzja powyższa, określająca zasady i warunki wydobycia [...], zawierała m.in. pkt 7, stwierdzający, iż "eksploatacja złoża odbywać się będzie metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych."

Odwołania od powyższej decyzji złożyli 1) P. (dalej P.), 2) p. M. S., 3) p. B. B., 4) p. T. L., 5) W..

Decyzją Ministra Środowiska z dnia [...] grudnia 2003 r., Nr [...], uchylono zaskarżoną decyzję w całości i przekazano sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji. W decyzji stwierdzono, że analiza akt sprawy i zgromadzonego w nich materiału dowodowego uzasadniała stwierdzenie, że zaskarżona decyzja wydana została z naruszeniem przepisów postępowania administracyjnego (art. 109 K.p.a. poprzez niedoręczenie decyzji wszystkim stronom postępowania oraz błędne ich pouczenie; art. 8 K.p.a. - poprzez dokonane uchybienia organ koncesyjny i uzgadniający naruszyły zasadę pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa i w znacznym stopniu przyczyniły się do pogłębienia konfliktu społecznego w rejonie; art. 10 K.p.a. poprzez nie zapewnienie stronom czynnego udziału w każdym stadium postępowania o wydanie koncesji oraz umożliwienia im wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów przed wydaniem zaskarżonej decyzji; art. 7 i 77 K.p.a. poprzez niewyczerpujące ustalenie stanu faktycznego oraz niedokonanie pełnej oceny zgromadzonego materiału dowodowego; art. 107 K.p.a. poprzez nieuzasadnienie zaskarżonej decyzji w sposób spełniający wymogi, o których mowa w tym przepisie) i przepisów prawa materialnego (art. 16 ust. 5 Prawa geologicznego i górniczego poprzez wydanie decyzji koncesyjnej przy niezakończonej procedurze zmian przeznaczenia terenu w planie zagospodarowania przestrzennego), w stopniu mającym istotny wpływ na wynik sprawy.

Uwzględniając wskazane uchybienia organ pierwszej instancji postanowieniem nr [...] z dnia [...] stycznia 2004 r. zawiesił postępowanie do czasu zakończenia przez Burmistrza Miasta i Gminy M. procedur związanych z uchwaleniem i zatwierdzeniem planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu obejmującego obszar złoża "[...]".

Po ustaniu przyczyn tego zawieszenia pismem z dnia [...] grudnia 2004 r. "A." Sp. z o.o. zwróciła się do Wojewody [...] o podjęcie zawieszonego postępowania, dodatkowo wskazując, że w planie zagospodarowania przestrzennego uchwalonego przez Radę Miasta i Gminy M. w dniu [...] października 2004 r. (uchwała Nr [...]) przyjęto, że zakład przeróbczy będzie się znajdował w obrębie terenu górniczego i przedstawiając w załączeniu zaktualizowany Projekt zagospodarowania złoża. Wraz z tym wnioskiem "A." Sp. z o.o. przedstawiła zaktualizowane dokumenty niezbędne do wydania decyzji koncesyjnej, w tym również opinię banku W. S.A. o prowadzonym na jej rzecz rachunku oraz list intencyjny D. S.A.

Postanowieniem numer [...] z dnia [...] grudnia 2004 r., Wojewoda [...] postanowił podjąć zawieszone postępowanie i przesłał wniosek koncesyjny właściwemu organowi samorządu terytorialnego do ponownego uzgodnienia w trybie art. 16 ust. 5 prawa geologicznego i górniczego.

Postanowieniem nr [...] z dnia [...] stycznia 2005 r. Burmistrz M. uzgodnił wniosek o udzielenie koncesji.

Decyzją Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., Nr [...], wydaną na podstawie art.15 ust. 2, art. 16 ust. 2 i 3 pkt 1, art. 22, art. 25, art. 51, art. 53, art. 54, art. 64 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z późn. zm.), art. 19 ust. 2 pkt 4 i 7 , art. 31, art. 32 ust. 1 i 3, art. 46 ust. 1 i 4 pkt 3 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627), § 3 ust.1 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573 ) oraz art. 104 K.p.a., po rozpatrzeniu wniosku z dnia [...] maja 2003 r., przedłożonego przez firmę A. Spółka z o.o., i po uzyskaniu uzgodnień Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego (postanowienie z dnia [...] czerwca 2003 r. nr [...]) i przez organ samorządu terytorialnego (postanowienie Burmistrza M. nr [...] z dnia [...] stycznia 2005 r.), po ponownym rozpatrzeniu sprawy postanowiono:

1. udzielić firmie A. Spółka z o.o., z siedzibą w R., koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", położonego w miejscowości R. , gmina M., powiat [...], województwo [...];

2. Dla złoża "[...]" ustanowić obszar górniczy "[...]" o powierzchni 315086 m2, którego współrzędne punktów załamania granic zostały określone w decyzji, oraz teren górniczy "[...]" o powierzchni 1406586 m2 , którego współrzędne punktów załamania określono również w przedmiotowej decyzji. Obszar i teren górniczy przedstawione są na mapie w skali 1:10 000, stanowiącej integralną część koncesji.

3. Wielkość zamierzonego rocznego wydobycia zgodna z planem ruchu Z..

4. Zasoby złoża możliwe do wydobycia : 38 620 tys. Mg

Stopień wykorzystania złoża : 79 %

Wskaźnik wykorzystania złoża : 0,79

5. Koncesji udziela się na 30 lat, tj. do dnia [...] kwietnia 2035 r.

6. Rozpoczęcie eksploatacji nastąpi niezwłocznie po uprawomocnieniu się decyzji zatwierdzającej Plan Ruchu dla Z., nie później jednak niż do dnia [...] grudnia 2007 r.

W uzasadnieniu stwierdzono, że wniosek o udzielenie koncesji określał dane i informacje wymagane przepisami art. 18 i 20 prawa geologicznego i górniczego. Do wniosku dołączone zostały dokumenty, o których mowa w art. 20 ust. 2 prawa geologicznego i górniczego, w tym raport o oddziaływaniu eksploatacji na środowisko, dokumentacja geologiczna przyjęta bez zastrzeżeń przez Wojewodę [...], projekt zagospodarowania złoża zaopiniowany bez uwag przez Okręgowy Urząd Górniczy w W., a granice terenu i obszaru górniczego zostały pozytywnie uzgodnione przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego (postanowienie z dnia [...] marca 2003 r. Nr [...]).

Informacja o wniosku koncesyjnym została zamieszczona w publicznie dostępnym wykazie w formie obwieszczenia wraz z informacją o możliwości składania uwag i wniosków w terminie 21 dni ze wskazaniem miejsca ich składania. Obwieszczenie przekazano także do Urzędu Miasta w M. i Sołtysa wsi R. w celu zamieszczenia na tablicy ogłoszeń. Podanie do publicznej wiadomości faktu wszczęcia postępowania w sprawie udzielenia koncesji, zostało zrealizowane również przez zamieszczenie informacji na stronie internetowej prowadzonej przez [...] Urząd Wojewódzki.

O toczącym się postępowaniu powiadomiono ponadto wszystkich właścicieli gruntów w granicach projektowanego terenu górniczego.

W toku prowadzonego przez Wojewodę [...] postępowania o udzielenie spółce "A." Sp. z o.o. koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", zgłoszonych zostało szereg uwag i wniosków, w tym wniesionych przez:

1) P. (w skrócie P.), który wniósł o nieudzielanie "A." Sp. z o.o. koncesji, podnosząc szereg zarzutów, podtrzymanych także w toku ponownego postępowania. W ocenie P. udzielenie tej koncesji naruszy:

- art. 52 ust. 1 prawa ochrony środowiska, ponieważ raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko nie zawiera wielu istotnych danych lub przedstawia je w niewłaściwy sposób, mogący wprowadzić w błąd organ decyzyjny lub opinię społeczną, a ponadto że nie odpowiada wymaganiom tego przepisu i z tych względów nie może być podstawą do podjęcia decyzji w sprawie udzielenia koncesji na wydobycie kopaliny, podnosząc:

- brak inwentaryzacji elementów przyrodniczych środowiska.

- potrzebę przyjęcia za podstawę do oceny elementów przyrodniczych wyników inwentaryzacji "z urzędu".

- okoliczność negatywnego stanowiska Wojewódzkiej Komisji Ochrony Przyrody.

- brak opisu skumulowanego oddziaływania elementów nowego kamieniołomu.

- niemiarodajność pomiarów emisji w kamieniołomie oraz nieprawidłową ocenę oddziaływania na walory chronione i jego zasięg.

- brak możliwości zachowania funkcji rekreacyjnej tego terenu.

- brak oceny w Raporcie, co do możliwości i sposobu współpracy "B." Spółki z o. o. z "A." Spółką z o.o. w kierunku ochrony środowiska i budowy obwodnicy w R..

- selektywny dobór opinii społecznych.

- brak analizy związanej z transportem kruszywa do stacji kolejowej PKP W..

- przyjęcie w Raporcie błędnej koncepcji, że nowe nasadzenia drzew oraz las przyległy do zakładu przeróbczego będą skutecznym ekranem przeciw propagacji hałasu i zapylenia.

- istnienie zagrożeń dla stosunków hydrologicznych i hydrogeologicznych.

- brak sporządzenia bilansu zysków oraz strat ekonomicznych w skali długoterminowej.

- niedostateczne rozpoznanie złoża, skutkiem czego proponowane we wniosku koncesyjnym granice obszaru górniczego i terenu górniczego są wyznaczone w sprzeczności z Prawem geologicznym i górniczym;

- art. 18 Prawa geologicznego i górniczego, albowiem wnioskodawca nie przedstawił dowodów posiadania odpowiednich środków w celu zapewnienia wykonywania działalności objętej wnioskiem, tj. budowy zakładu górniczego i prowadzenia wydobycia kopaliny;

- art. 20 Prawa geologicznego i górniczego, z uwagi na to że projektowane położenie obszaru i terenu górniczego nie znajduje uzasadnienia w wykonanych badaniach zgodnie z projektem prac geologicznych i udzieloną koncesją na rozpoznanie złoża;

- art. 48 i art. 53 prawa geologicznego i górniczego, ponieważ wniosek koncesyjny nie zawiera wymaganego odniesienia do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego;

- art. 26b prawa geologicznego i górniczego, albowiem zamierzona działalność narusza wymagania ochrony środowiska (i krajobrazu), w tym związane z racjonalną gospodarką złożami kopalin oraz uniemożliwia wykorzystanie nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem;

- art. 47a ustawy o ochronie przyrody, gdyż zamierzona działalność łamie ustawową ochronę walorów krajobrazowych, ustawowy zakaz wznoszenia w pobliżu krajobrazowych punktów i ciągów widokowych oraz na terenach o szczególnych walorach krajobrazowych obiektów budowlanych naruszających walory krajobrazowe i uniemożliwiających do nich dostęp;

Ponadto P. wyraził swoje stanowisko w sprawie zrównoważonego rozwoju oraz ochrony wybitnych walorów przyrodniczych i turystyczno - wypoczynkowych Gór [...], wskazując na nieprawidłowości w działaniu istniejącego obecnie kamieniołomu [...], jego szkodliwe oddziaływanie na środowisko i związane z tym straty dla gminy oraz kwestię kumulowania się negatywnych wpływów eksploatacji obu kopalń po uruchomieniu nowego kamieniołomu. P. podniósł także, że wydanie koncesji pozostawać będzie w całkowitej sprzeczności ze "Strategią Rozwoju [...]" oraz "Programem Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa [...]". P. w toku ponownego postępowania podniósł również problem transportu urobku z kopalni, który może zagrażać bezpieczeństwu powszechnemu na przyległych terenach rekreacyjnych i na drodze powiatowej do schroniska "A.", przebiegającej przez teren górniczy.

Po zapoznaniu się z materiałami koncesyjnymi P. złożył dodatkowe wnioski między innymi w sprawie:

- "anulowania wadliwego" postanowienia Wojewody [...] Nr [...] z dnia [...] grudnia 2004 r. w sprawie podjęcia zawieszonego postępowania zarzucając, że przy jego wydaniu naruszone zostało prawo,

- zawieszenia postępowania do czasu rozstrzygnięcia przez Prezesa Rady Ministrów skargi dotyczącej wprowadzenia do obrotu prawnego uchwały Rady Miasta i Gminy z dnia [...] października 2004 r. w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w miejscowości R. z przeznaczeniem na działalność górniczą,

- zwołania Wojewódzkiej Rady Ochrony Przyrody oraz dopuszczenia dowodu z wyników inwentaryzacji przyrodniczej,

- przeprowadzenia publicznej rozprawy administracyjnej w sprawie wydania tej koncesji.

2) P. T. L., który w toku prowadzonego postępowania sprzeciwił się udzieleniu "A." Sp. z o.o. koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", podnosząc że rozpoczęcie eksploatacji tego złoża spowoduje pozbawienie dostępu do wody, obecnie pobieranej ze studni głębinowej - wskutek zmiany (spękania) górotworu, wzrost zapylenia terenu - wskutek prowadzenia eksploatacji; zagrożenie życia - spowodowane spadającymi odłamkami skalnymi; pogłębienie się degradacji budynków (spękania) - w związku z robotami strzałowymi oraz spadek wartości należącej do niego nieruchomości. Dodatkowo podniósł on, że w związku z projektowanym terenem górniczym nie dokonano odpowiedniej zmiany w planie zagospodarowania przestrzennego.

3) P. M. S., który podniósł, że udzielenie tej koncesji narusza jego prawo własności, a także bliżej niesprecyzowane przepisy Konstytucji, kodeksu cywilnego, prawa budowlanego, ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym, prawa wodnego, prawa o ochronie środowiska oraz innych, wskazując, że uruchomienie eksploatacji złoża "[...]" spowoduje niekorzystne zjawiska takie jak: pozbawienie wody, zanieczyszczenie powietrza przez pyły i spaliny ciężarówek wywożących urobek z kopalni, hałas pracujących maszyn, huk wybuchów, drgania i fale sejsmiczne. Zarzucił również, że "A." Sp. z o.o. w związku z eksploatacją złoża "[...]", przewiduje naruszanie jego prawa własności.

4) W., która podniosła zarzut spowodowania zagrożenia dla rzadkich siedlisk, chronionych gatunków fauny i flory, w tym [...] (do niedawna uznawanego za gatunek wymarły) oraz dla realizowanego przez nią projektu pn.: "[...]", a nadto negatywnego oddziaływania związanego z prowadzeniem eksploatacji złoża "[...]" w tym hałasu, drgań, zapylenia oraz zagrożenia na drogach, stwarzanego "przez ciężarówki notorycznie przekraczające dozwoloną prędkość jazdy". Pracownia powołała się również na brak przeprowadzenia na terenie planowanego obszaru górniczego inwentaryzacji przyrodniczej "jaka mogłaby mieć wpływ na wydanie decyzji o przydzieleniu koncesji", sprzeciw społeczności lokalnych R., G. i części [...] P. oraz S. wobec planowanego rozpoczęcia eksploatacji złoża "[...]" w R..

5) P. B. B., która podniosła, że uruchomienie kopalni będzie naruszało jej interesy i plany związane z prowadzeniem działalności agroturystycznej. W ocenie p. B. B. dojdzie do szkodliwej ingerencji w środowisko, a udzielenie koncesji jest próbą ratowania budżetu Gminy kosztem prywatnych właścicieli

Uwzględniając zgromadzone w niniejszej sprawie dowody, materiały oraz zgłoszone przez strony postępowania żądania, organ koncesyjny, zważył co następuje:

Złożony przez "A." Sp. z o.o. wniosek z dnia [...] maja 2003 r. o udzielenie koncesji na wydobycie [...] ze złoża "[...]" jest kompletny i czyni zadość wymaganiom ustalonym w art. 18 i 20 Prawa geologicznego i górniczego.

W świetle zgromadzonego w toku niniejszego postępowania materiału dowodowego, w tym w szczególności "Raportu Oddziaływania Na Środowisko Planowanej Eksploatacji Złoża [...] "[...]" w R., sporządzonego przez Państwowy Instytut Geologiczny Oddział [...] oraz "Oceny Jakości Raportu Oddziaływania Na Środowisko Planowanej Eksploatacji Złoża [...] "[...]" w R., sporządzonej przez Instytut Inżynierii Ochrony Środowiska Politechniki [...], Zakładu Ekologistyki i Ochrony Atmosfery, opinii Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody z dnia [...] marca 2005 r., organ koncesyjny uznał, że dokonana przez P. ocena Raportu nie znajduje żadnego uzasadnienia w obowiązującym stanie prawnym i z tego względu nie może zasługiwać na uwzględnienie przez organ koncesyjny. W świetle Oceny Jakości Raportu... oraz Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody, Raport wykonano zgodnie z wymogami ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627 z późn. zm.) i rozporządzeniem Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko (Dz. U. Nr 257 poz. 2573). Zgodnie z tymi opiniami, Raport został wykonany "(...) w sposób rzetelny, z dużą znajomością przedmiotu i warsztatu. Autorzy zgromadzili znaczny materiał faktograficzny a posługując się specjalistyczną wiedzą, dokonali prawidłowej oceny faktów, sporządzili wiarygodną prognozę przyszłego stanu środowiska, sformułowali konkretne zalecenia dla ograniczenia uciążliwości inwestycji i wysnuli logiczne wnioski (...)". Ponadto zawarty w dokumentacji opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia, oparty na istniejących danych obserwacyjnych oraz innych dotyczących stanu środowiska (m.in. określonych w spisie wykorzystanych opracowań), jak również uzupełniony wynikami cyklicznych obserwacji przeprowadzonych już po sporządzeniu Raportu w okresie letnim i wiosennym w 2003 i w 2004 roku, wyczerpuje wymogi wynikające z treści art. 52 ust. 1 pkt 2 i 5 cyt. ustawy - Prawo ochrony środowiska. W swojej opinii Wojewódzki Konserwator Przyrody podniósł, że przepisy tej ustawy nie formułują wymogu sporządzania szczegółowej inwentaryzacji przyrodniczej przy opracowywaniu raportów oddziaływania przedsięwzięcia na środowisko, a nakazują natomiast opisanie elementów przyrodniczych środowiska objętych zakresem przewidywanego oddziaływania przedsięwzięcia. W świetle tej opinii autorzy Raportu na podstawie danych literaturowych uzupełnionych o własne obserwacje dokonali rzetelnej oceny elementów przyrodniczych środowiska, poszerzając listę o gatunki roślin i zwierząt mogących występować na terenie objętym opracowaniem jak również ustosunkowali się do występujących w tym rejonie chronionych ptaków ([...]) i stanowiska [...].

Szczególnego podkreślenia wymaga, że P. formułując w toku postępowania koncesyjnego zarzuty i opinie, nie przedstawił żadnych dowodów przeciwko treści Raportu na poparcie głoszonych przez siebie tez, które mogłyby podlegać ocenie organu koncesyjnego, tak jak każdy dowód w sprawie. Raport jest w istocie rodzajem sformalizowanej opinii biegłego, posiadającego wiedzę specjalistyczną i w świetle rozwiązań przewidzianych w Kodeksie postępowania administracyjnego dopuszczalne są dowody przeciwko treści tego raportu. Należy zauważyć, że P. przeprowadził wyłącznie własną ocenę Raportu, której nie podzielił żaden biegły, stąd nie można jej uznać za wystarczającą do przyjęcia, że przedstawiony wraz z wnioskiem "A." Sp. z o.o. Raport oddziaływania na środowisko, nie może być podstawą do podjęcia decyzji w sprawie udzielenia koncesji na wydobycie kopaliny. Przedstawione przez "A." Sp. z o.o. w toku postępowania wraz z wnioskiem koncesyjnym dowody na okoliczność posiadania przez Spółkę odpowiednich środków w celu zapewnienia wykonywania działalności objętej wnioskiem, organ koncesyjny uznał za udowodnione. Udokumentowana wysokość kapitału założycielskiego Spółki, wynosząca 1.000.000,- (mln) złotych, jak również promesa D. S.A. o współfinansowaniu inwestycji, w ocenie organu koncesyjnego mogą być uznane za dokumenty stanowiące podstawę do określenia środków jakimi dysponuje "A." Sp. z o.o. na działalność koncesyjną. Podniesione w tym zakresie zarzuty P. są nieuzasadnione.

Odnosząc się do zarzutu naruszenia art. 20 Prawa geologicznego i górniczego, podkreślenia wymaga, że obszar i teren górniczy tego złoża został wyznaczony na podstawie Raportu oddziaływania na środowisko, przyjętej bez zastrzeżeń dokumentacji geologicznej i projektu zagospodarowania złoża, a następnie obszar i teren górniczy został uzgodniony z Prezesem Wyższego Urzędu Górniczego (postanowienia z dnia [...] czerwca 2003 r.). W ocenie organu I instancji nie ma żadnych podstaw do kwestionowania na obecnym etapie postępowania koncesyjnego granic obszaru i terenu górniczego.

Za bezprzedmiotowe organ I instancji uznał zarzuty P. oraz p. T. L. w zakresie dotyczącym naruszenia art. 48 i art. 53 Prawa geologicznego i górniczego. Ostatecznie postępowanie w sprawie uchwalenia planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego "[...]" zostało bowiem zakończone podjęciem przez Radę Miasta i Gminy M. w dniu [...] października 2004 r. uchwały w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla tego terenu, która została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Województwa [...] w dniu [...] grudnia 2004 r., stając się obowiązującym prawem miejscowym. Podważana przez P. legalność tej uchwały była bezzasadna, a podejmowane przez Wojewodę [...] przy udziale Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji czynności sprawdzające przesądziły o prawomocności tej uchwały, co zostało potwierdzone w piśmie Wojewody [...] Nr [...] z dnia [...] marca 2005 r., skierowanym do, podsekretarza stanu w Ministerstwie Spraw Wewnętrznych i Administracji w W..

Organ koncesyjny nie podzielił poglądu P., że wydanie koncesji narusza art. 26b Prawa geologicznego i górniczego oraz art. 47a ustawy o ochronie przyrody. Ochrona walorów krajobrazowych, słuszna w założeniu, w praktyce jest trudna do realizacji w toku działalności gospodarczej. Pozostawienie krajobrazu w stanie nienaruszonym jest niemożliwe do utrzymania przy okazji jakichkolwiek inwestycji. W świetle ustawy Prawo ochrony środowiska, ochrona środowiska polega przede wszystkim na racjonalnym korzystaniu z tego środowiska i gospodarowaniu jego zasobami, przeciwdziałaniu ujemnym wpływom na środowisko oraz przywracaniu do właściwego stanu elementów przyrodniczych środowiska. W świetle zgromadzonego w niniejszym postępowaniu materiału dowodowego organ koncesyjny uznał, że zaplanowany sposób eksploatacji [...] ze złoża "[...]", pozwoli na zachowanie charakterystycznych cech krajobrazu, a planowany sposób eksploatacji zmierza do maksymalnego ograniczenia negatywnych wpływów działalności górniczej, przez co można ją pogodzić z potrzebami w zakresie ochrony oraz kształtowania środowiska. Szczególnego podkreślenia wymaga, że udokumentowane złoże kopaliny o tak wysokich parametrach jakościowych i znacznych zasobach jest także wartością przyrodniczą, cała kopalnia znajdować się będzie poza obszarem szczególnej ochrony (poza Parkiem Krajobrazowym), w otulinie parku. W otoczeniu planowanej kopalni nie ma (poza Parkiem Krajobrazowym) innych obszarowych form ochrony. Ze zgromadzonej w niniejszym postępowaniu dokumentacji wynika, że złoże "[...]" i "[...]" należą do złóż rzadkich w skali całego kraju lub złóż skoncentrowanych w określonym regionie. Masyw [...]. na tle okolicznych wzgórz nie wyróżnia się pod względem przyrodniczym i nie stwierdza się tu występowania chronionych gatunków fauny i flory.

Po zapoznaniu się z dokumentami pod nazwą: "Strategia Rozwoju [...]" oraz "Programem Zrównoważonego Rozwoju i Ochrony Środowiska Województwa [...]", organ koncesyjny uznał za chybiony zarzut P., że wydanie koncesji pozostanie w całkowitej sprzeczności z tymi dokumentami. Zarzuty w tym zakresie zostały bowiem przedstawione w sposób wybiórczy - li tylko do kwestii rozwoju terenów rekreacyjnych i turystycznych oraz do walorów krajobrazowych i klimatycznych "[...]", z całkowitym pominięciem zawartych w tych programach kwestii dotyczących występujących na tym terenie surowców mineralnych. Organ koncesyjny ustalił, że podniesiony przez P. problem transportu urobku z kopalni rozwiąże projekt w sprawie budowy drogi technologicznej omijającej wieś R. oraz budowy bocznicy kolejowej do stacji w U., zaakceptowany uchwałą Nr [...] z dnia [...] kwietnia 2004 r. Rady Miasta i Gminy M., podjętej na wspólny wniosek "A." Sp. z o.o. i "B." Sp. z o.o.

Za bezprzedmiotowy organ koncesyjny uznał zarzut P. w zakresie dotyczącym naruszenia prawa przy podejmowaniu przez Wojewodę [...] zawieszonego postępowania (postanowienie Nr [...] z dnia [...] grudnia 2004 r.), albowiem kwestia ta została prawomocnie rozstrzygnięta przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W., które postanowieniem z dnia [...] lutego 2005 r. utrzymało w mocy zaskarżone przez P., W., M. S. oraz S. postanowienie Burmistrza M. z dnia [...] stycznia 2005 r., Nr [...], uzgadniające pozytywnie udzielenie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża [...] "[...]". Samorządowe Kolegium Odwoławcze uznało, że z akt rozpatrywanej sprawy wynika bezspornie, iż uzgodnienie wniosku koncesyjnego "A." Sp. z o.o. nastąpiło w oparciu o obowiązujący w dacie wydawania zaskarżonego postanowienia miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego "[...]".

Organ koncesyjny nie dopuścił wnioskowanego przez P. dowodu z wyników inwentaryzacji przyrodniczej, albowiem dokument taki dotychczas nie został sporządzony, a przewidywany termin przyjęcia inwentaryzacji planowany jest na koniec 2005 r. Organ koncesyjny uznał brak jakichkolwiek podstaw do uwzględnienia wniosku P. do przeprowadzenia publicznej rozprawy administracyjnej, gdyż jej przeprowadzenie nie przyśpieszyłoby i nie uprościłoby postępowania koncesyjnego, jak twierdził P. - a wręcz przeciwnie, wydłużyłoby je. Organ pierwszej instancji nie uwzględnił również żądania P. zwołania Wojewódzkiej Rady Ochrony Przyrody i dopuszczenia jako dowodu jej opinii w tej sprawie, uznając że żądanie to dotyczy okoliczności stwierdzonych już innymi dowodami (Raport, Ocena Raportu, Opinia Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody).

W odniesieniu do zarzutów przedstawionych przez p. T. L., organ I instancji uznał, że są one nieuzasadnione. W świetle bowiem zgromadzonych w niniejszym postępowaniu dokumentów, zawierających dostępne dane geologiczne, obawy o zanik wody w studniach są bezpodstawne. Wydane w toku niniejszego postępowania opinie dowodzą, że wydobywanie kopaliny nie zaburzy zasadniczego krążenia wód w skałach osadowych, zalegających dalej na północ. Potencjalny lej depresji w [...], wywołany eksploatacją górniczą będzie miał bardzo ograniczony zasięg, tj. do najbliższego otoczenia wyrobiska (kilku do kilkunastu metrów). Ze zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego wynika, że negatywny wpływ eksploatacji na działki, oznaczone Nr [...] i [...], stanowiące własność p. T. L. będą zaznaczać się w małym natężeniu (strefa brzeżna terenu górniczego) i to w odległej perspektywie czasowej. Obecne drgania powodujące uszkodzenia budynków p. T. L. pochodzą od kopalni "[...]". Podkreślenia wymaga również, że w aktach sprawy znajduje się deklaracja "A." Sp. z o.o. o zapewnieniu dostaw wody do nieruchomości, w przypadku jej zaniku wskutek naruszenia górotworu (deklaracja wyrażona w piśmie z dnia [...] października 2003 r. przedłożonym Burmistrzowi M.).

Z tytułu ewentualnych szkód górniczych powstałych wskutek wykonywania robot geologiczno-górniczych, zgodnie z art. 91, 94 i 95 ustawy - Prawo geologiczne i górnicze, służy roszczenie o naprawę szkody lub odszkodowanie z powództwa cywilnego. Spadek wartości należących do niego nieruchomości wskutek prowadzenia eksploatacji, nie stanowi podstawy do nieudzielenia "A." Sp. z o.o. koncesji na wydobywanie [...] ze złoża. Do naprawienia ewentualnych szkód z tego tytułu zobowiązana będzie "A." Sp. z o.o., zaś roszczenie to może być dochodzone w trybie art. 36 ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. nr 80, poz. 717 z 2003 r. z późn. zm.).

Zważywszy na zgromadzony w toku niniejszego postępowania materiał dowodowy, w tym w szczególności Raport, organ pierwszej instancji uznał za nieudowodnione zarzuty p. M. S. wobec planów podjęcia eksploatacji złoża "[...]".

W odniesieniu do zarzutów P. oraz W. w kwestii sprzeciwu społeczności lokalnej wobec planowanego rozpoczęcia eksploatacji złoża "[...]" w R. oraz selektywnego doboru opinii społecznych, organ koncesyjny stwierdził, że w toku postępowania koncesyjnego, zorganizowanych zostało szereg spotkań z udziałem zainteresowanych organizacji, instytucji i lokalnej społeczności. Pozytywne stanowisko co do udzielenia "A." Sp. z o.o. koncesji na eksploatację złoża [...] "[...]" potwierdzają znajdujące się w aktach sprawy pisma, w tym m.in. pismo z grudnia 2002 r. mieszkańców wsi R. i osób wspierających, pismo z dnia [...] czerwca 2003 r. Zarządu Krajowego Z., pismo z dnia [...] czerwca 2003 r. gestora Schroniska "A." – S. Sp. z o.o., pismo z dnia [...] września 2003 r. S.. Za udzieleniem "A." Sp. z o.o. koncesji na eksploatację złoża "[...]" wypowiedział się także Starosta W. i Towarzystwo Rozwoju S..

Szczególnego podkreślenia wymaga, że w toku niniejszego postępowania koncesyjnego - oprócz protestu Komitetu Mieszkańców G. (W.), w tym p. A. W. i p. H. R., wobec których Minister umorzył postępowanie odwoławcze z uwagi na to, iż nie wykazali interesu prawnego do występowania w tym postępowaniu - mieszkańcy R. nie złożyli żadnych pism i protestów wyrażających ich negatywne stanowisko co do udzielenia "A." Sp. z o.o. przedmiotowej koncesji.

Przy rozpatrzeniu niniejszej sprawy organ koncesyjny stwierdził, że protesty organizacji ekologicznych i społecznych oraz listy społeczne, o których mowa w stanowisku P., odnoszącym się do rzekomego selektywnego doboru opinii społecznych, dotyczyły postępowania z 2002 r. w sprawie udzielenia koncesji na rozpoznanie złoża "[...]" w R., nie zaś niniejszego postępowania. P. oraz W. nie wskazały żadnych pism ani protestów mieszkańców R., a nawet turystów sprzeciwiających się eksploatowaniu przez "A." Sp. z o.o. złoża "[...]". Także Komitet Mieszkańców G. oraz p. A. W. i p. H. R., po umorzeniu ww. postępowania przez Ministra, nie podjęli żadnych dalszych działań, które uzasadniałyby ich udział w niniejszym postępowaniu koncesyjnym.

Organ koncesyjny nie uwzględnił zarzutu W. dotyczącego zagrożenia dla realizowanego przez nią projektu pn. "[...]". Organ stwierdził bowiem, w oparciu o dostępną dokumentację zgromadzoną w toku niniejszego postępowania i w świetle istniejących na spornym terenie warunków przyrodniczych, za nieudowodnione twierdzenia tej organizacji o bytowaniu (stanowiskach) na tym terenie ww. zwierząt chronionych.

Za nieudowodniony organ I instancji uznał zarzut W. dotyczący negatywnego oddziaływania związanego z prowadzeniem eksploatacji złoża "[...]" , w tym hałasu, drgania, zapylenia oraz zagrożenia na drogach stwarzanego przez ciężarówki notorycznie przekraczające dozwoloną prędkość jazdy. W świetle materiału dowodowego, organ koncesyjny uznał, że oddziaływanie związane z prowadzeniem eksploatacji złoża "[...]" w postaci hałasu, drgań i zapylenia, występować będzie jedynie w obszarze maksymalnego zasięgu negatywnych wpływów przyszłej eksploatacji górniczej. Poza tym obszarem negatywne wpływy eksploatacji będą się zaznaczać z małym natężeniem. A zatem pogląd o negatywnym wpływie eksploatacji na cały teren R. należało uznać za nieuprawniony. Za bezpodstawne należało również uznać założenie, że pojazdy wywożące urobek z kopalni stwarzać będą zagrożenie na drogach (zwłaszcza z przyczyn, na które powołuje się W.). Potencjalne zagrożenie na drodze nie może stanowić podstawy do nieudzielania koncesji.

Nieaktualny jest zarzut p. B. B., że uruchomienie kopalni naruszy jej interes i plany związane z prowadzeniem działalności agroturystycznej, albowiem jej następcy prawni p. U. i Z. A. złożyli do akt sprawy oświadczenie, iż nie wnoszą do postępowania żadnych uwag i zastrzeżeń (pismo z dnia [...] marca 2005 r.).

Szczegółowe i wyczerpujące odniesienie do zebranych dowodów i materiałów "A." Sp. z o.o. przedstawiła w znajdującym się w aktach sprawy piśmie z dnia [...] lutego 2005 r., a twierdzenia w nim zawarte organ pierwszej instancji uznał za udowodnione.

Reasumując, organ I instancji stwierdził, że złożony przez "A." Sp. z o.o. wniosek o udzielenie koncesji odpowiada wymogom Prawa geologicznego i górniczego oraz przepisom wykonawczym, a zgromadzone w toku postępowania koncesyjnego dowody i materiały są kompletne, dowodzą że zamierzoną działalność można pogodzić z potrzebami w zakresie ochrony oraz kształtowania środowiska, a także społeczności lokalnej.

Przedsiębiorca zobowiązany jest do opracowania planu ruchu Z. i przedłożenia go właściwemu organowi nadzoru górniczego do zatwierdzenia wraz z opinią organu samorządu terytorialnego.

Z tych wszystkich względów, a zwłaszcza z uwagi na pozytywne uzgodnienie wniosku koncesyjnego przez Burmistrza M. oraz z uwagi, iż przedstawiony wniosek spełnia wymogi formalne i merytoryczne orzeczono o udzieleniu koncesji.

Postanowieniem Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r. Nr [...], wydanym na podstawie art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. Nr 62, poz. 627, z późn. zm.). dopuszczono K. do udziału w postępowaniu administracyjnym w sprawie udzielenie dla firmy "A." Spółka z o.o. koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]".

Odwołania od powyższej decyzji Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., Nr [...], udzielającej koncesji dla firmy "A." Spółka z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", położonego w miejscowości R., gmina M., powiat [...], województwo [...], złożyli: 1) P., 2) p. M. S..3) W., 4) K.. Odwołania te zawierają w istocie powtórzenie wyżej wymienionych w szczegółach i z osobna zarzutów zgłoszonych przez skarżących w toku postępowania w pierwszej instancji (z wyjątkiem odwołania K., który został dopuszczony do udziału w postępowaniu już po wydaniu decyzji koncesyjnej, ale którego zarzuty pokrywają się z zarzutami pozostałych skarżących), w stosunku do których organ koncesyjny zajął stanowisko i wyczerpująco wypowiedział się w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Decyzją Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r., Nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 K.p.a., po rozpatrzeniu złożonych odwołań utrzymano zaskarżoną decyzję Wojewody [...] w mocy.

W uzasadnieniu przytoczono najpierw zgłoszone w odwołaniach zarzuty, w istocie tożsame z zarzutami zgłoszonymi w postępowaniu przed organem pierwszej instancji i wobec tego podobieństwa w zasadzie w ten sam sposób ustosunkowano się do nich, nie zmieniając stanowiska organu w tych kwestiach. Stwierdzono też jednoznacznie, że cała kopalnia znajdować się będzie poza obszarem szczególnej ochrony (poza Parkiem Krajobrazowym), w otulinie Parku. W otoczeniu planowanej kopalni nie ma (poza Parkiem Krajobrazowym) innych obszarowych form ochrony.

Nie zajęto też stanowiska wobec zgłoszonego już wcześniej zarzutu lokalizowania projektowanej kopalni (terenu górniczego) w bezpośrednim sąsiedztwie wyrobiska [...].

Po załatwieniu odpowiedzi na zarzuty zgłoszone w odwołaniach od decyzji koncesyjnej Wojewody [...] organ drugiej instancji rozpatrując odwołania stwierdził, co następuje:

W ocenie organu odwoławczego analiza całości materiału dowodowego zgromadzonego w aktach sprawy nie pozwala na przyjęcie, iż zaskarżona decyzja koncesyjna i wbrew temu co twierdzą skarżący, zwłaszcza P., zawiera takie wady formalno - prawne, które ją dyskwalifikują, co musiałyby skutkować jej uchyleniem. Analiza ta pozwala również generalnie przyjąć słuszność stanowiska organu koncesyjnego zajętego w uzasadnieniu decyzji koncesyjnej i w odniesieniu do wszystkich stawianych w/w zarzutów w postępowaniu w pierwszej instancji, a tym samym nie można uznać za uzasadnione zarzutów zawartych w odwołaniach, które są powtórzeniem zarzutów składanych w postępowaniu w pierwszej instancji. I taka jest też ocena organu odwoławczego tych zarzutów.

Postępowanie odwoławcze wykazało ponad wszelką wątpliwość, że wniosek koncesyjny z dnia [...] maja 2003 r. złożony przez "A." Sp. z o.o. zawiera wszystkie dane i informacje wymagane przepisami art. 18 i art. 20 Prawa geologicznego i górniczego. Do wniosku dołączone zostały dokumenty, o których mowa w art. 20 ust. 2 Prawa geologicznego i górniczego, w tym raport o oddziaływaniu eksploatacji na środowisko, dokumentacja geologiczna przyjęta bez zastrzeżeń przez Wojewodę [...], projekt zagospodarowania złoża zaopiniowany bez uwag przez Okręgowy Urząd Górniczy w W., a granice obszaru i terenu górniczego zostały pozytywnie uzgodnione przez Prezesa Wyższego Urzędu Górniczego (postanowienie z dnia [...] marca 2003r. Nr [...]).

Wniosek koncesyjny został w trybie art. 16 ust. 5 Prawa geologicznego i górniczego uzgodniony przez Burmistrza M. postanowieniem nr [...] z dnia [...] stycznia 2005 r., wydanym na podstawie funkcjonującej w obrocie prawnym uchwały Rady Miasta i Gminy M. z dnia [...] października 2004 r. w sprawie miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego.

Próby podważania, przez wszystkich odwołujących się legalności zarówno postanowienia uzgadniającego Burmistrza M. jak i przedmiotowej uchwały Rady Miasta i Gminy M. w sprawie planu miejscowego zagospodarowaniu przestrzennego dla terenu górniczego "[...]" (ale również innych w/w dokumentów dołączonych do wniosku koncesyjnego) okazały się bezskuteczne. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. postanowieniem z dnia [...] lutego 2005 r. utrzymało w mocy zaskarżone postanowienie uzgadniające Burmistrza M.. Wojewoda [...] (przy udziale Ministerstwa Infrastruktury, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji, Głównego Konserwatora Przyrody) działając w trybie nadzoru też nie dopatrzył się nieprawidłowości w podjęciu w/w uchwały Rady Miasta i Gminy M..

W ocenie organu odwoławczego skarżącym nie udało się podważyć (brak dowodów z opinii niezależnych ekspertów) opinii i wniosków zawartych w jakże istotnych dokumentach załączonych do wniosku koncesyjnego jakimi są: "Raport Oddziaływania Na Środowisko Planowanej Eksploatacji Złoża [...] w R.", "Ocena Jakości Raportu Oddziaływania Na Środowisko Planowanej Eksploatacji Złoża [...] w R, "Opinii Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody", wykonanych przez nie mniej znakomitych uczonych i fachowców, jak ci z P., czy z W..

Opinie i wnioski zawarte w Raporcie, w Ocenie Raportu, w opinii Wojewódzkiego Konserwatora Przyrody skutecznie odpierają zarzuty skarżących: P., W., K., p. M. S., protesty indywidualne i zbiorowe osób nie będących stronami postępowania wnoszone z powodu rzekomo katastrofalnych (hipotetycznych) skutków planowanej działalności koncesyjnej dla okolicznej ludności, dla środowiska, dla flory i fauny.

Przedsiębiorca w końcu udokumentował środki (art. 18 ust 1 pkt 5 Prawa geologicznego i górniczego) jakimi dysponuje w celu zapewnienia prawidłowego wykonywania działalności objętej wnioskiem. Pod względem formalno – prawnym złożonemu wnioskowi koncesyjnemu nie można więc postawić skutecznego zarzutu, który by go dyskwalifikował, co z punktu widzenia przedsiębiorcy było okolicznością jak najbardziej korzystną, bo organ koncesyjny miał obowiązek go rozpatrzyć i organ ten nie miał w zasadzie możliwość nie uwzględnienia wniosku spełniającego rygory wyżej wymienionych przepisów prawa materialnego. W tej sytuacji zarzuty naruszenia wydaną koncesją wymienionych w odwołaniach przepisów prawa są bezpodstawne.

Podniesiono też, że zgodnie z przepisami ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.) organ administracji publicznej nie może żądać ani uzależniać swojej decyzji w sprawie podjęcia, wykonywania lub zakończenia działalności gospodarczej przez zainteresowaną osobę od spełnienia przez nią dodatkowych warunków, w szczególności przedłożenia dokumentów lub ujawnienia danych, nieprzewidzianych przepisami prawa (art.6 ust. 1), organy administracji publicznej wspierają rozwój przedsiębiorczości, tworząc korzystne warunki do podejmowania i wykonywania działalności gospodarczej... (art. 8 ust 1), organy administracji publicznej są zobowiązane do załatwiania spraw przedsiębiorców bez zbędnej zwłoki (art. 11).

Organ odwoławczy zauważył również, że podnoszone w skargach nieprawidłowości w postępowaniach w sprawie uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, rozwiązywania miejscowych problemów w zakresie infrastruktury, czy nawet podnoszonego łamania prawa (jak sygnalizowane przez protestujących zawiadomienia o możliwym popełnieniu przestępstwa) nie mogą być przedmiotem postępowania w sprawie o wydanie koncesji na wydobywanie kopaliny ze złoża. Sprawy te są rozpatrywane w innym trybie i przez inne właściwe organy.

Na koniec organ odwoławczy odniósł się do zarzutu zgłoszonego przez P., już po zakończeniu postępowania wyjaśniającego i dowodowego w postępowaniu odwoławczym, a dotyczącego odmowy organu koncesyjnego dopuszczenia dowodów z inwentaryzacji przyrodniczej, przeprowadzenia rozprawy publicznej, opinii Wojewódzkiej Rady Ochrony Przyrody. Otóż zgodnie z art. 78 § 2 K.p.a. organ administracji publicznej może nie uwzględnić żądania (§ 1), które nie zostało zgłoszone w toku przeprowadzania dowodów lub w czasie rozprawy, jeżeli żądanie to dotyczy okoliczności już stwierdzonych innymi dowodami (co w rozpatrywanej sprawie ma miejsce), chyba że mają one znaczenie dla sprawy. Natomiast przeprowadzenie rozprawy jest uzasadnione, gdy zapewni to przyśpieszenie lub uproszczenie postępowania (art. 89 K.p.a.). Dotychczasowe doświadczenia z postępowania administracyjnego o wydania przedmiotowej koncesji utwierdzają w przekonaniu, że rozprawa opóźniłaby postępowanie i jeszcze bardziej skomplikowała i zagmatwała.

Skargę na powyższą decyzję Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r. (Nr [...]), utrzymującą w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., (Nr [...], udzielającą koncesji dla firmy A. Spółka z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]") oraz powołaną decyzję organu I instancji do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie złożyli P. oraz K. wnioskując: 1) o uchylenie w całości zaskarżonej decyzji Ministra Środowiska wraz z poprzedzającą ją decyzją organu pierwszej instancji oraz 2) o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r.

Powyższe skargi zostały uzupełnione złożonymi przez skarżących wnioskami, przedstawiającymi nowe dowody w sprawie (m.in. w sprawie planowanej drogi transportu urobku z kopalni B. do planowanej bocznicy kolejowej w U., nie uzgodnionej w projekcie planu w części obejmującej obszary funkcjonalnie powiązane z terenem górniczym "[...]").

Skarżonej decyzji zarzucono naruszenie art. 18 ust. 1 pkt 5 oraz ust. 2, art. 25 ust. 2 – skutkujące naruszeniem art. 25 ust. 1, art. 20 ust. 1 pkt 4 oraz art. 41 ust. 3, art. 26b, art. 53 ust. 2 oraz 53 ust. 1 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze; art. 46 ust. 1 art. 47, art. 52 ust. 1 i 1b oraz art. 125 ustawy - Prawo ochrony środowiska, w związku z przepisami przejściowymi do zmiany tej ustawy z dnia 18 maja 2005 r., a także art. 33 ust. 1 ustawy o ochronie przyrody – w związku z art. 33 ust. 2 i 3 tej ustawy, jak również naruszenie art. 7, 8, 10, 39 K.p.a., a także art. 18, 50, 56, w związku z art. 7, 8 i 88 K.p.a., jak również art. 97 § 2 Kodeksu – z powodu braku działania organu w ich egzekwowaniu, a ponadto art. 3 ust. 1 pkt 2 i kolejnych przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej z dnia 6 września 2001 r. (Dz. U. Nr 112, poz. 1198).

W odpowiedzi na skargę organ odwoławczy wniósł o oddalenie skargi na decyzję Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r. jako nieuzasadnionej, odpowiadając zbiorczo na skargi: 1) P., 2) p. M. S., 3) W., 4) K. od decyzji koncesyjnej Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., na wydobywanie [...] ze złoża "[...]" oraz skargi P. na uzupełniającą ją decyzję Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] maja 2005 r.

W uzasadnieniu Minister Środowiska stwierdził , że:

1. Dokonana ocena całości zgromadzonego w aktach sprawy materiału dowodowego w postępowaniu administracyjnym w pierwszej instancji oraz w postępowaniu odwoławczym nie daje podstaw do przyjęcia, iż postępowanie o wydanie zaskarżonej decyzji koncesyjnej Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r. i sama decyzja jest dotknięta takimi wadami formalno - prawnymi, które musiałyby skutkować wzruszeniem tej decyzji. Zarzuty skarżących zgłaszane w toku postępowania o wydanie koncesji, podnoszone w odwołaniach i te z postępowania odwoławczego są w istocie tożsame. W szczegółach (punkt po punkcie) organ koncesyjny odniósł się do tych zarzutów w uzasadnieniu decyzji. Konfrontacja zarzutów skarżących z argumentacją organu i wskazanymi dowodami, przede wszystkim dowodami z dokumentów pozwoliła organowi drugiej instancji wyprowadzić wniosek o słuszności stanowiska i prawidłowości rozstrzygnięcia organu koncesyjnego. Nie było konieczności dopuszczania dodatkowych dowodów (opinii, ekspertyz), czy powtarzania w postępowaniu odwoławczym fragmentów postępowania administracyjnego o wydanie koncesji, dla którego właściwym jest organ koncesyjny, a taką sugestię można wysnuć z zaskarżenia.

2. (...) Zarzuty zawarte w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie znowu są rozszerzonym powtórzeniem zarzutów składanych w trakcie postępowania przed organem pierwszej instancji, w odwołaniach i w postępowaniu odwoławczym. Jak to już podkreślono wyżej, na zarzuty szczegółowo odpowiedział organ pierwszej instancji w uzasadnieniach podjętych decyzji i w całości zgodził się z tymi uzasadnieniami organ odwoławczy w decyzjach utrzymujących w mocy w/w decyzje. Również w odpowiedzi na skargę Minister Środowiska podtrzymuje stanowisko zawarte w decyzjach utrzymujących w mocy skarżone decyzje Wojewody [...].

W skardze przywoływane są łączone i w efekcie mieszane wątki innych postępowań, w tym postępowania o wydanie "A." Sp. z o.o. koncesji na poszukiwanie i rozpoznawanie złoża (o udokumentowanie złoża), postępowania w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego Gminy M., postępowania prowadzonego przez Prokuraturę Rejonową w W. w związku z zawiadomieniami o możliwości popełnienia przestępstwa (w postępowaniu związanym z wykupem gruntów obejmujących udokumentowane złoże "[...]", w postępowaniu o wydanie koncesji i innych) prowadzone przez inne - niż organ koncesyjny - właściwe organy i w innym trybie. Żadne z tych postępowań nie zostały zakończone rozstrzygnięciami, które na dzień odpowiedzi na skargę musiałyby skutkować wzruszeniem wydanych decyzji. Organ koncesyjny i organ odwoławczy nie mogły też brać pod uwagę w procesie decyzyjnym zasłyszanych i niesprawdzonych okoliczności podnoszonych przez skarżących, nie popartych żadnymi dowodami. Bliżej nie sprecyzowane zamierzenia, projekty czy plany przyszłych rozstrzygnięć w zakresie ochrony środowiska, ochrony przyrody (np. plany objęcia jakiegoś fragmentu terenu poza terenem górniczym ochroną w sieci obszarów [...]), dla których nie ma żadnej pewności i gwarancji, że zostaną w najbliższej przyszłości zrealizowane i czy w ogóle zostaną zrealizowane, nie mogły mieć mocy rozstrzygającej w podjęciu decyzji w postępowaniu odwoławczym - utrzymującej w mocy decyzję koncesyjną.

Zgodnie z zasadą legalności (art. 6 K.p.a.) organy administracji państwowej działają na podstawie prawa. W ocenie organu odwoławczego (dokonanej zgodnie z zasadą wyrażoną w art. 80 K.p.a.) wniosek o wydanie koncesji, uzgodnienia wniosku, załączone do wniosku konieczne dokumenty wydane przez właściwe organy i we właściwym trybie spełniają wymogi ustawy - Prawo geologicznego i górnicze (Dz. U. z 2005 r. Nr 228, poz. 1947 z późn. zm.) i ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2004 r. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.) i nie ma podstaw do uwzględnienia wniosku nr 1 ze skargi, tj. uchylenia w całości zaskarżonej decyzji Ministra Środowiska nr [...] z dnia [...] października 2005 r. W ocenie organu drugiej instancji opisany stan faktyczny i prawny (według stanu na dzień odpowiedzi na skargę) nie dają podstaw do uwzględnienia skargi w tym zakresie.

Natomiast okoliczności zaistniałe już po wydaniu zaskarżonych decyzji Ministra Środowiska nr [...] i nr [...] z dnia [...] października 2005 r., tj.:

- czynności podjęte w siedzibie Ministerstwa Środowiska przez funkcjonariuszy Komendy Wojewódzkiej Policji w W. i Komendy Miejskiej w W. w dniach [...] – [...] grudnia 2005 r.,

- postanowienie z dnia [...] grudnia 2005 r. prokuratora Prokuratury Rejonowej w W. o żądaniu wydania rzeczy oraz zabezpieczenie wybranych oryginałów dokumentów z akt postępowania o wydanie koncesji w związku z postępowaniem w sprawie przekroczenia uprawnień przez funkcjonariuszy państwowych - pracowników [...] Urzędu Wojewódzkiego w W. podczas procedury związanej z wydaniem koncesji (decyzji uzupełniającej koncesję), tj. o przestępstwo z art. 231 § 1 k.k., i z uwagi na powyższe,

- niepewność co do bytu prawnego (funkcjonowania w obrocie prawnym) decyzji uzupełniającej Wojewody [...], stanowiącej integralną część koncesji, a tym samym duże prawdopodobieństwo powstania niebezpieczeństwa wyrządzenia znacznej szkody i trudnych do odwrócenia skutków,

uzasadniały wniosek o wstrzymanie wykonania zaskarżonej decyzji jeszcze przed przekazaniem skargi Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie.

W związku z powyższym postanowieniem Ministra Środowiska z dnia [...] stycznia 2006 r., Nr [...], wydanym na podstawie art. 61 § 2 pkt 1 K.p.a., po rozpatrzeniu wniosku (Nr 2) P. w W. (P.) oraz K. (zawartego w skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia [...] listopada 2005 r.) na decyzję Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r., utrzymującą w mocy decyzję Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r. - koncesję dla "A." Sp. z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", położonego w miejscowości R., gmina M., powiat [...], województwo [...], postanowiono wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji w całości.

W uzasadnieniu stwierdzono, że wniosek o wstrzymanie wykonania w całości decyzji Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r. P. oraz K. uzasadniają tym, że zachodzi duże niebezpieczeństwo wyrządzenia znacznej szkody i niebezpieczeństwo spowodowania trudnych do odwrócenia skutków - w przypadku wykonania decyzji. Odwołując się do podanych przykładów z uzasadnienia wniosku nr 1, skargi twierdzą między innymi, że:

1) Budowa kamieniołomu o bardzo znaczącym oddziaływaniu na środowisko, przyrodę, degradującego krajobraz powoduje niewątpliwie skutki nieodwracalne;

2) Powstanie duże zagrożenie dla Parku Krajobrazowego, znaczne ograniczenie lub wręcz uniemożliwienie korzystania z terenów o funkcji rekreacyjno - turystycznej na [...] pod [...], duże niebezpieczeństwo zniszczenia siedlisk i gatunków flory i fauny, prawdopodobny konflikt z Unią Europejską na skutek łamania dyrektyw dotyczących obszarów [...].

Organ odwoławczy rozpatrując wniosek stwierdził, że nie da się całkowicie wykluczyć, że uruchomienie działalności górniczej (wzbudzającej tak duży opór społeczny i emocje) nie spowoduje niebezpieczeństwa znacznej szkody, czy nieodwracalnych skutków, na które wskazują we wniosku skarżący. Takie ryzyko przy tego rodzaju działalności zawsze istnieje. W związku z tym, biorąc pod rozwagę wskazywane przez skarżących prawdopodobieństwa naruszenia prawa w postępowaniach poprzedzających wydanie koncesji, a nade wszystko okoliczności zaistniałe już po wydaniu zaskarżonych decyzji Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r. uznano, że uzasadniają one wniosek o wstrzymanie wykonania w całości zaskarżonej decyzji jeszcze przed przekazaniem skargi do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie uczestnik postępowania – firma "A." Spółka z o.o.

Postanowieniem z dnia 14 listopada 2006 r., sygn. akt VI SA/Wa 113/06, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie odmówił uchylenia wskazanego wyżej postanowienia Ministra Środowiska.

Postanowieniem Wojewody [...] z dnia [...] listopada 2006 r., Nr [...], wydanym na podstawie art. 48 ust. 2 pkt 3 lit b ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska (Dz. U. z 2006 r. Nr 129, poz. 902) w związku z art. 10 ustawy z dnia 18 maja 2005 r. o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. Nr 113, poz. 954) oraz art. 106 K.p.a., po rozpatrzeniu wniosku Burmistrza M. z dnia [...] sierpnia 2006 r. w sprawie uzgodnienia warunków realizacji przedsięwzięcia polegającego na funkcjonowaniu kopalni odkrywkowej [...] "[...]" w R., gmina M., w zakresie oddziaływania na obszar [...], nie uzgodniono warunków realizacji przedmiotowego przedsięwzięcia.

W uzasadnieniu organ orzekający uznał m.in., że realizacja planowanej inwestycji, tj. wydobycia [...], nie spełnia koniecznych wymogów nadrzędnego interesu publicznego w kontekście art. 34 ustawy o ochronie przyrody, który stanowi, że wojewoda może zezwolić na realizację przedsięwzięcia, które może mieć negatywny wpływ na siedliska przyrodnicze oraz gatunki roślin i zwierząt, dla których ochrony został wyznaczony obszar [...], zapewniając wykonanie kompensacji przyrodniczej, niezbędnej do zapewnienia spójności i właściwego funkcjonowania obszarów [...] - jeżeli przemawiają za tym konieczne wymogi nadrzędnego interesu publicznego, w tym o charakterze społecznym lub gospodarczym, wobec braku rozwiązań alternatywnych.

Ponadto, zgodnie z art. 46 ust. 2a ustawy – Prawo ochrony środowiska, przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są realizowane przez różne podmioty. Przedłożony wniosek o uzgodnienie warunków realizacji inwestycji dotyczy uruchomienia kopalni, nie odnosząc się do ściśle powiązanej z eksploatacją kruszywa kwestii jego transportu oraz przeładunku. Ma to istotne znaczenie, gdyż trudno rozpatrywać funkcjonowanie kopalni i jej wpływu na obszar [...] w oderwaniu od zagadnień związanych z transportem wydobytego kruszywa oraz lokalizacją stacji przeładunkowej. Jak wynika z Raportu w bezpośrednim sąsiedztwie proponowanej trasy urobku, tj. wzdłuż istniejących dróg asfaltowych wykorzystywanych już dla potrzeb transportu urobku z funkcjonującej kopalni "[...]", położone jest priorytetowe siedlisko przyrodnicze – [...] oraz [...], natomiast inne warianty prowadzenia transportu urobku zostały przez wykonawców Raportu, ze względów przyrodniczych, wykluczone.

II.

"A." Sp. z o.o. w piśmie z dnia [...] maja 2005 r. skierowała do Wojewody [...] wniosek o uzupełnienie decyzji Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r ., znak: [...] - koncesji dla "A." Sp. z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", poprzez rozstrzygnięcie o rodzaju i sposobie prowadzenia działalności objętej koncesją zgodnie z wnioskiem Spółki, tj. metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych. Spółka wniosła również o doręczenie mapy obszaru i terenu górniczego stanowiącej integralną część koncesji.

Decyzją Wojewody [...] Nr [...] z dnia [...] maja 2005 r., znak: [...], uzupełniono decyzję Nr [...] Wojewody [...] - koncesję dla "A." Spółki z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", położonego w miejscowości R., gmina M., powiat [...]. województwo [...], poprzez rozstrzygnięcie o rodzaju i sposobie prowadzenia działalności objętej koncesją zgodnie z wnioskiem Spółki, tj. metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych.

W uzasadnieniu decyzji organ koncesyjny przywołał uzasadnienie wnioskodawcy "A." Sp. z o.o., w którym podniosła ona, że zgodnie z art. 22 pkt 1 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze (Dz. U. Nr 27, poz. 96 z późn. zm.) koncesja winna m.in. określić rodzaj i sposób prowadzenia działalności objętej koncesją W związku z tym przepisem, skoro decyzja Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r. nie zawiera rozstrzygnięcia w tym zakresie należy ją uzupełnić w trybie art. 111 k.p.a. We wniosku "A." Sp. z o.o. dodatkowo podkreśliła, że decyzja Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2003 r. w sprawie udzielenia tej Spółce koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]" - uchylona przez Ministra Środowiska decyzją z dnia [...] grudnia 2003 r., znak: [...], do ponownego rozpatrzenia sprawy, takie rozstrzygnięcie, zgodne z wnioskiem w pkt. 7, że działalność objęta koncesją winna być prowadzona metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych, zawierała.

Ponieważ rozstrzygnięcie w tym zakresie było przedmiotem rozpoznania w toku toczącego się postępowania zarówno przed wydaniem decyzji koncesyjnej Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2003 r., uchylonej do ponownego rozpatrzenia, jak i decyzji Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., Wojewoda uznał, że wydanie decyzji uzupełniającej jest zasadne i nie wymaga dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Wniosek "A." Sp. z o.o. złożony z zachowaniem terminu określonego w art. 111 k.p.a. organ koncesyjny uznał za uzasadniony i rozstrzygnął jak w sentencji.

Odwołanie od powyższej decyzji złożył P. z siedzibą w W., zgłaszając następujące zastrzeżenia:

Jego zdaniem, niedopuszczalne jest uzupełnianie decyzji poprzez wydanie kolejnej decyzji w czasie toczącego się postępowania odwoławczego w II instancji. Właściwym trybem w czasie postępowania odwoławczego powinno być pisemne wyjaśnienie organu l instancji kierowane do II instancji. W przeciwnym przypadku następuje chaos prawny, bo jako uczestniczący w postępowaniu koncesyjnym zakończonym decyzją Nr [...] P. miał prawa przysługujące stronie, a nie ma ich w postępowaniu zakończonym decyzją uzupełniającą Nr [...]. Nawet nie został powiadomiony o takim postępowaniu przed wydaniem przedmiotowej decyzji.

Dalej, zdaniem P., nie jest to zgodne z duchem i literą prawa i stwarza potencjalne możliwości omijania prawa przez "uzupełnienia" w niejasnych okolicznościach.

Dotyczy to m.in. niemożności sprawdzenia, czy rzeczywiście P. nie wie, co oznacza podana w uzasadnieniu data zwrócenia się z wnioskiem", tj. [...] maja 2005 r. Może to być data figurująca na wniosku (bez żadnej mocy prawnej), potwierdzona, data złożenia wniosku w urzędzie, potwierdzona data nadania przesyłki na poczcie itp. Termin 14 dni od daty ogłoszenia decyzji z dnia [...] kwietnia 2005 r. upłynął [...] maja 2005 r.

Nie jest P. znany zgodny z wymogami K.p.a. termin doręczenia wnioskodawcy decyzji z dnia [...] kwietnia 2005 r. W przypadku P. potwierdzone doręczenie nastąpiło w dniu [...] kwietnia 2005 r., termin doręczenia koncesji wnioskodawcy ( zdaniem P.) jest zapewne podobny.

2. Kopia mapy "[...]", którą P. otrzymał przy decyzji Nr [...] potwierdza kolizję tego obszaru górniczego z terenem Parku Krajobrazowego [...] w granicach podanych w obowiązującym miejscowym planie zagospodarowania przestrzennego Miasta i Gminy M. uchwalonym w dniu [...] października 2003 r. W dodatku współrzędne punktów załamania granic [...] w układzie "1965" (dwie tabele na otrzymanej mapie) są całkiem inne niż w pkt 2 tekstu wydanej koncesji, co prowadzi do sprzeczności danych.

Decyzją Ministra Środowiska z dnia [...] października 2005 r. Nr [...], wydaną na podstawie art. 138 § 1 pkt k.p.a., po rozpatrzeniu odwołania P., od decyzji Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] maja 2005 r., uzupełniającej decyzję Nr [...] Wojewody [...] - koncesji dla "A." Spółki z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", położonego w miejscowości R., utrzymano w mocy zaskarżoną decyzję.

W uzasadnieniu decyzji organ II instancji przede wszystkim podkreślił, że decyzja uzupełniająca nie jest samoistną decyzją, a tylko uzupełnieniem, dodatkowym składnikiem decyzji, o której mowa w art. 111 § 1 K.p.a. Postępowanie poprzedzające uzupełnienie tej decyzji nie jest postępowaniem w nowej sprawie.

Faktem jest, że treść uzupełnienia zgodna z wnioskiem koncesyjnym i wnioskiem o uzupełnienie decyzji koncesyjnej była przedmiotem postępowania administracyjnego poprzedzającego wydanie decyzji koncesyjnej Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] lipca 2003 r. i ponownego postępowania (na skutek uchylenia tej decyzji przez Ministra Środowiska decyzją z dnia [...] grudnia 2003 r. i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia), poprzedzającego wydanie decyzji koncesyjnej Nr [...] Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r. W obydwu postępowaniach na prawach strony brał udział skarżący P.. Pierwsza decyzja koncesyjna, następnie uchylona do ponownego rozpatrzenia, zawierała zapis (rozstrzygnięcie) zgodne z wnioskiem koncesyjnym, w brzmieniu:

" pkt 7 działalność objęta koncesją winna być prowadzona metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych", nie było więc uzasadnionych podstaw do nieuwzględnienia wniosku "A." Sp. z o.o. o uzupełnienie decyzji koncesyjnej.

Z aktach sprawy, przekazanych przez organ l instancji organowi odwoławczemu przy piśmie z dnia [...] czerwca 2005 r. wynika, że koncesjobiorca odebrał decyzję koncesyjną w dniu [...] maja 2005 r. Wniosek o zmianę koncesji z dnia [...] maja 2005 r. wpłynął do organu koncesyjnego w dniu [...] maja 2005 r. Z tego wynika, że termin o którym mowa w art. 111 K.p.a. został dotrzymany.

Z wyjaśnień organu koncesyjnego zawartych w piśmie z dnia [...] czerwca 2005 r., będących odpowiedzią na zarzut kolizji obszaru górniczego z terenem Parku Krajobrazowego i różnic współrzędnych mapy "[...]" z postanowieniami koncesji wynika, że spowodowane zostało to tym, że w koncesji zastosowano skrót polegający na pominięciu pierwszych cyfr współrzędnych długości i szerokości geograficznej dla tej części Polski - X, Y w układzie państwowym "1965". Punkty załamania [...] dla złoża "[...]" są podane z dokładnością do 1 cm. Natomiast załączona mapa jest tożsama z wnioskiem koncesyjnym i mapą miejscowego zagospodarowania przestrzennego dla terenu górniczego.

Powyższe decyzje: w sprawie uzupełnienia decyzji koncesyjnej oraz utrzymującej ją w mocy decyzji Ministra Środowiska zostały objęte wspólną skargą złożoną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze powtórzono w zasadzie argumenty użyte w odwołaniu.

W odpowiedzi (jednej) na skargę Minister Środowiska stwierdził, iż w jego ocenie organ koncesyjny nie złamał prawa uzupełniając koncesję (na żądanie strony - art. 111 § 1 K.p.a.) decyzją uzupełniającą i w tym zakresie należało zgodzić się z argumentacją organu zawartą w uzasadnieniu podjętej decyzji uzupełniającej i w piśmie wyjaśniającym z dnia [...] czerwca 2005 r. W treści decyzji koncesyjnej (na skutek niedopatrzenia czy błędu pisarskiego) nie znalazły się istotne ustalenia objęte żądaniem wniosku, będące w całości przedmiotem zarówno pierwszego, jak i ponownego postępowania administracyjnego o wydanie przedmiotowej koncesji. P. uczestniczący w tych postępowaniach na prawach strony miał zapewniony udział w każdym fragmencie tych postępowań. Znał treść wniosku koncesyjnego i załączonych do wniosku dokumentów miał możliwość wypowiedzenia się co do tych dokumentów i miał wiedzę, że wydobycie kopaliny będzie prowadzone metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych. Dlatego zarzut P., że był pozbawiony możliwości uzyskania tych informacji w postępowaniu uzupełniającym koncesję, i że w ten sposób została naruszona zasada art. 10 § 1 K.p.a. rozmija się z prawdą.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj w grę kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów odnoszących się do słuszności rozstrzygnięcia.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi).

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, że zasługuje ona na uwzględnienie.

Przedmiotem rozpoznania przez Sąd była skarga na decyzje Ministra Środowiska:

1) z dnia [...] października 2005 r., utrzymującej w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., udzielającej koncesji dla firmy "A." Sp. z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", gmina M., powiat [...], województwo [...];

2) z dnia [...] października 2005 r., utrzymującej w mocy decyzję Wojewody [...] z dnia [...] maja 2005 r., uzupełniającej decyzję Nr [...] Wojewody [...], udzielającej koncesji dla firmy "A." Sp. z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", gmina M., powiat [...], województwo [...].

Należy przede wszystkim zauważyć, że w rozpatrywanej sprawie, dotyczącej udzielenia koncesji na wydobywanie kopaliny – [...] ze złoża "[...]", mają zastosowanie nie tylko przepisy ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze, ale również przepisy ustawy z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska oraz związane z tą ustawą przepisy wykonawcze, a zwłaszcza obowiązujące wówczas rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięć do sporządzania raportu o oddziaływaniu na środowisko, a także przepisy ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody, inkorporujące rozwiązania przyjęte w Dyrektywie Rady nr 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory (Dz. Urz. UE L z dnia 22 lipca 1992 r.), statuującej spójną europejską sieć ekologiczną specjalnych obszarów ochrony pod nazwą [...], jak i związane z tą ustawą przepisy wykonawcze.

Zgodnie z art. 22 Prawa geologicznego i górniczego, koncesja powinna określać:

1) rodzaj i sposób prowadzenia działalności objętej koncesją;

2) przestrzeń, w granicach której ma być prowadzona ta działalność;

3) okres ważności koncesji ze wskazaniem terminu rozpoczęcia działalności;

4) inne wymagania dotyczące wykonywania działalności objętej koncesją, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska.

Z kolei zgodnie z art. 25 ust. 1. ustawy Prawo geologiczne i górnicze koncesja na wydobywanie kopalin, poza wymaganiami przewidzianymi w art. 22, powinna ponadto wyznaczać granice obszaru i terenu górniczego oraz określać zasoby złoża kopaliny możliwe do wydobycia, a także minimalny stopień ich wykorzystania.

Natomiast zgodnie z art. 26b. powyższej ustawy odmowa udzielenia koncesji może nastąpić m.in. wtedy, gdy zamierzona działalność narusza wymagania ochrony środowiska, w tym związane z racjonalną gospodarką złożami kopalin, również w zakresie wydobycia kopalin towarzyszących, bądź uniemożliwia wykorzystanie nieruchomości zgodnie z ich przeznaczeniem.

W zaskarżonych decyzjach właściwie wszystkie wymagania określone w art. 22 i 25 powołanej ustawy zostały określone wadliwie lub w sposób niepełny.

I tak, jeżeli idzie o rodzaj i sposób prowadzenia działalności objętej koncesją, to w decyzji koncesyjnej - decyzji Wojewody [...] z dnia [...] kwietnia 2005 r., udzielającej koncesji dla firmy "A." Sp. z o.o. na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", pominięto określenie rodzaju i sposobu działalności objętej koncesją. Inaczej mówiąc, w podstawowej dla sprawy decyzji nie ustalono, iż wydobycie [...] ze złoża będzie dokonywane metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych. W związku z tym niezbędne było uszanowanie decyzji koncesyjnej decyzją uzupełniającą Wojewody [...] z dnia [...] maja 2005 r., wydaną na podstawie art. 111 § 1 K.p.a. Jako uzasadnienie dla decyzji uzupełniającej przywołano m.in. fakt, iż pierwsza decyzja koncesyjna (z dnia [...] lipca 2003 r.), następnie uchylona do ponownego rozpatrzenia, zawierała w pkt 7 zapis (rozstrzygnięcie) zgodne z wnioskiem koncesyjnym, przewidujący, że działalność objęta koncesją będzie (winna być) prowadzona metodą odkrywkową z użyciem materiałów wybuchowych.

Tego rodzaju działania i ich uzasadnienie są wadliwe. Z faktu, że w pierwszej decyzji koncesyjnej, uchylonej w całości decyzją Ministra Środowiska z dnia [...] grudnia 2003 r. (przy przekazaniu sprawy do ponownego rozpatrzenia przez organ pierwszej instancji) był ustalony rodzaj i sposób prowadzenia działalności objętej koncesją nie wynika bowiem w żaden sposób, że takie ustalenie obowiązuje nadal w kolejnej decyzji koncesyjnej, wydanej w odrębnym postępowaniu. Zasadnicze wątpliwości budzi również uzupełnienie decyzji koncesyjnej we wskazanym zakresie w trybie art. 111 K.p.a. Już w pierwszych słowach komentarza do Kodeksu (B. Adamiak, J. Borkowski, "Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz", C. H. Beck, wyd. 3, Warszawa 2000, str. 464) stwierdza się bowiem, że przepis art. 111 § 1 normuje naprawianie wad decyzji nieistotnych, tzn. takich, które nie dają podstaw do jej uchylenia. I – dalej – "usunięcie wad istotnych następuje w trybie środków zaskarżenia (zwyczajnych i nadzwyczajnych) oraz środków nadzoru. Usunięcie wad nieistotnych następuje w trybie rektyfikacji decyzji, który obejmuje sprostowanie, uzupełnienie, wykładnię treści decyzji. Tryby te nie wykluczają się wzajemnie...Nie mogą być natomiast stosowane zamiennie, a zatem konstrukcja ich oparta jest na zasadzie wyłączności." Pominiecie w decyzji koncesyjnej określenia rodzaju i sposobu prowadzenia działalności objętej koncesją, a więc podstawowego ustalenia tej decyzji, wymaganego przez art. 22 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, nie jest nieistotna wadą, lecz stanowi istotne naruszenie prawa materialnego. Oznacza to, że wada taka nie może być usunięta w trybie art. 111 § 1 K.p.a., a co za tym idzie – decyzje wydane w sprawie uzupełnienia decyzji koncesyjnej w tym trybie wymagają usunięcia z obrotu prawnego; to samo dotyczy również wadliwej – wobec braku zasadniczego ustalenia - decyzji koncesyjnej.

Kolejną z podstawowych kwestii, które wymagają wyjaśnienie w postępowaniu koncesyjnym, przed wydaniem koncesji, jest zgodność zamierzonej działalności z ustaleniami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego oraz wymaganiami ochrony środowiska. Plan taki powinien dopuszczać prowadzenie działalności górniczej na określonym obszarze.

W rozpatrywanej sprawie jednym z istotnych powodów uchylenia decyzji koncesyjnej z dnia [...] lipca 2003 r. był m.in. brak (niezakończenie procedury zmian) takiego planu zagospodarowania przestrzennego, gdyż obowiązujący w tym czasie plan miejscowy przewidywał na obszarze projektowanej kopalni utrzymanie terenów leśnych i użytków zielonych.

Relacje między planowaniem przestrzennym, zwłaszcza treścią miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego a działalnością górniczą, regulowaną przez Prawo geologiczne i górnicze, są złożone. Przepis art. 48 powołanej ustawy stanowi m.in., że udokumentowane złoża kopalin (...) uwzględnia się w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Przepis ten jest jednoznaczny i niewątpliwie nakłada obowiązek uwzględnienia w planie miejscowym złóż kopalin – o ile zostały one udokumentowane. W literaturze przedmiotu (A. Lipiński, R. Mikosz: "Ustawa - prawo geologiczne i górnicze. Komentarz", Dom Wydawniczy ABC, wyd. II, Warszawa 2003, str. 237 i n.) podkreśla się, że ów obowiązek uwzględnienia ma w przypadku planu miejscowego wiele aspektów. Oznacza on m.in. konieczność ochrony złóż kopalin przed zagospodarowaniem miejsc ich występowania (ich otoczenia) w sposób wykluczający przyszłą eksploatację. Jedną z przesłanek opracowania (uchwalenia) planu miejscowego jest też rozważenie wszystkich zależności, jakie wiążą się z występowaniem na danym terenie złóż kopalin. Nie oznacza to jednak obowiązku ukształtowania planu miejscowego w sposób umożliwiający eksploatację złoża kopaliny. Rozstrzygnięcie tej kwestii zostało pozostawione uznaniu rady gminy, do której kompetencji należy uchwalenie planu. Odnosząc się do terminu, w jakim należy dostosować istniejące plany do wymagań art. 48 ustawy, autorzy wspomnianego komentarza stwierdzili, że zarówno w interesie gminy, jak i tego, kto jest zainteresowany wykorzystaniem (ochroną) złóż kopalin jest, aby nastąpiło to jak najszybciej.

Równocześnie art. 53 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze stanowi, że dla terenu górniczego sporządza się miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego w trybie określonym odrębnymi przepisami, jeżeli ustawa nie stanowi inaczej (ust 1). Plan ten powinien zapewniać integrację wszelkich działań podejmowanych w granicach terenu górniczego w celu:

1) wykonania uprawnień określonych w koncesji;

2) zapewnienia bezpieczeństwa powszechnego;

3) ochrony środowiska, w tym obiektów budowlanych (ust. 2).

Plan taki może w szczególności określić obiekty lub obszary, dla których wyznacza się filar ochronny, w granicach którego, ze względu na ochronę oznaczonych dóbr, wydobywanie kopalin nie może być prowadzone albo może być dozwolone tylko w sposób zapewniający ochronę tych dóbr (ust. 3).

Koszty sporządzenia projektu planu, o którym mowa w cytowanym przepisie, ponosi przedsiębiorca.

Treść ust. 6 omawianego przepisu w zasadzie przekreśla bezwzględny obowiązek sporządzania planów miejscowych dla terenów górniczych, przewidziany w ust. 1 tego przepisu ("dla terenu górniczego sporządza się...plan"). Uznanie bowiem, że jeżeli przewidywane szkodliwe wpływy na środowisko będą nieznaczne, rada gminy może podjąć uchwałę o odstąpieniu od sporządzenia takiego planu, praktycznie niweczy ten obowiązek (podobnie A. Lipiński, R. Mikosz, op. cit., str. 260, uważający, że jest to przesłanka ocenna; jej zaistnienie upoważnia wyłącznie do odstąpienia od obowiązku sporządzenia wspomnianego planu.).

W obu przypadkach, tzn. uregulowanym zarówno w art. 48, jak i art. 53 ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, przedmiotem regulacji są miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego, sporządzone w trybie obowiązującej ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Przepis art. 48 dotyczy jednak planów obowiązujących, w których należy uwzględnić udokumentowane złoża kopalin. Natomiast art. 53 dotyczy planów nowych, sporządzanych i uchwalanych na nowo w związku z zamierzonym wydobywaniem kopalin (o czym świadczy m.in. systematyka ustawy i zamieszczenie art. 53 w dziale III ustawy: "Wydobywanie kopalin"), przy czym ich zasięg przestrzenny określony jest granicami terenu górniczego, tj. przestrzenią objętą przewidywanymi szkodliwymi wpływami robót górniczych zakładu górniczego (art. 6 pkt 9 ustawy), a ich zakres przedmiotowy jest poszerzony o cele określone w powołanym przepisie ustawy. Plany miejscowe sporządzane na podstawie art. 48 ustawy umożliwiają w istocie lokalizację kopalni, działalności górniczej, natomiast plany sporządzane na podstawie art. 53 ustawy powinny być – z założenia - opracowywane już po wydaniu koncesji, gdy znane są już wynikające z niej uprawnienia i przedsiębiorca, który zobowiązany jest ponieść koszty sporządzenia tych planów. Plany te mają więc z założenia inne cele, zasięg przestrzenny i problemowy, są też sporządzane w różnych stadiach działalności górniczej i nie mają charakteru rozwiązań alternatywnych; w szczególności plan miejscowy terenu górniczego nie może spełniać podstawy dla lokalizacji działalności górniczej.

W związku z wnioskiem firmy "A." Sp. z o.o. o udzielenie koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]" Rada Miejska M. podjęła w dniu [...] października 2004 r. uchwałę Nr [...] w sprawie uchwalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla terenu położonego w miejscowości R. z przeznaczeniem na działalność górniczą. Plan ten został opublikowany w Dzienniku Urzędowym Województwa [...] Nr [...], poz. [...], i wszedł w życie po upływie 14 dni od ogłoszenia. Zmieniał on dotychczasowe funkcje przedmiotowego terenu (tereny leśne, użytki zielone na działalność górniczą). Ponadto w planie przewidziano drogę dojazdową do kopalni (projektowana, oznaczona symbolem KP) oraz utrzymano sieć dotychczasowych dróg gminnych (oznaczonych symbolem KD). Plan ten stanowił odstawę materialno – prawną koncesji udzielonej firmie "A." na wydobywanie [...] ze złoża "[...]".

Plan miejscowy, o którym mowa, przeszedł weryfikację Wojewody [...] i w związku ze zgłoszonymi doń uwagami był zaskarżony do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu. W związku z tym w toku dalszej działalności organów administracji, związanej z udzieleniem firmie "A." Sp. z o.o. koncesji na wydobywanie [...] ze złoża "[...]", korzystał on z domniemania legalności (por. red. Z. Niewiadomski, "Ustawa o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Komentarz", C. H. Beck, Warszawa 2004, str. 233).

W podstawie prawnej uchwały zatwierdzającej ten plan przywołano jednak art. 53 ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. - Prawo geologiczne i górnicze. W § 1 ust. 1 uchwały mówi się wprost, iż przedmiotem zatwierdzenia jest miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego projektowanego terenu górniczego o powierzchni. 140,65 ha, położonego w obrębie wsi R. w gminie M., którego granice wyznaczają (określają) podane współrzędne punktów załamania; w terenie górniczym zawarty jest obszar górniczy. Natomiast w § 2 ust 1 pkt 1, określającym się przeznaczenie terenów wydzielonych na rysunku planu liniami rozgraniczającymi oraz program i zasady ich zagospodarowania, w odniesieniu do terenu oznaczonego symbolem 1 PE stwierdzono, co następuje: - "Teren projektowanej odkrywkowej eksploatacji złoża [...] "[...]". Obecne użytkowanie - teren leśny, użytki zielone. Powierzchnia terenu 31,5 ha. W obszarze tym będzie zlokalizowany również zakład przeróbczy do przeróbki urobku. Obsługa komunikacyjna projektowaną drogą dojazdową do kopalni (KP)". Wszystko to (obszar, problematyka, podstawa prawna), jak również treść tego planu, m.in. § 3 uchwały), zawarte w nim odniesienia do innych planów miejscowych i klauzule derogacyjne wskazują, że jest to plan obszaru górniczego. Jak wyżej wskazano, plan taki jest uchwalany nie dla stwierdzenia zgodności zamierzonej działalności z jego ustaleniami oraz wymaganiami ochrony środowiska, czyli – udzielenia koncesji, a dla określenia warunków wykonania już udzielonej koncesji.

Już na marginesie należy podkreślić, że podane w powołanej uchwale Rady Miejskiej M. współrzędne punktów załamania, wyznaczające granice terenu górniczego, były również przedmiotem decyzji uzupełniającej Wojewody [...]. W tym jednak przypadku wyjaśnienia dotyczyły wad nieistotnych i miały w istocie charakter sprostowania. W ten też sposób, po określeniu w decyzji koncesyjnej również zasobów złoża kopaliny możliwych do wykorzystania oraz minimalnego stopnia ich wykorzystania, zostały spełnione wymagania określone w art. 25 ust. 1 ustawy – Prawo górnicze.

Przewidziany w art. 22 pkt 3 Prawa górniczego obowiązek ustalenia okresu ważności koncesji ze wskazaniem terminu rozpoczęcia działalności został w przedmiotowej decyzji wypełniony właściwie i nie był kwestionowany. Okres, na który udzielono koncesji, został ustalony na czas oznaczony, nie krótszy od 3 miesięcy i nie dłuższy niż 50 lat (art. 15 ust. 3 ustawy – Prawo górnicze; art. 47 ust. 3 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej – Dz. U. Nr 173, poz. 1807, z późn. zm.).

Problemy wiążą się natomiast z oceną spełnienia przewidzianych w art. 22 pkt 4 powołanej ustawy "innych wymagań dotyczących wykonywania działalności objętej koncesją, w szczególności w zakresie bezpieczeństwa powszechnego i ochrony środowiska."

W powołanym wyżej komentarzu (A. Lipiński, R. Mikosz: op. cit., str. 145 i n.) podkreśla się, że przedmiotem rozstrzygnięcia, o którym mowa w art. 22 pkt 4 Prawa górniczego, nie mogą być sprawy regulowane poza prawem geologicznym i górniczym (i to nawet wówczas gdy odnoszą się do problematyki bezpieczeństwa publicznego i ochrony środowiska)...Koncesja nie może zatem naruszać wymagań wynikających z innych przepisów znajdujących się poza prawem geologicznym i górniczym. Prawo geologiczne i górnicze nie przekazuje bowiem organom koncesyjnym kompetencji do orzekania o sprawach regulowanych odrębnymi przepisami.

Wspomniane "wymagania koncesyjne" mogą dotyczyć np. nieprzekraczalnej daty rozpoczęcia działalności (wraz ze wskazaniem charakteryzujących ja parametrów) oraz sposobu jej wykonywania, techniki wydobycia itd. W odniesieniu do wydobywania kopalin może to np. dotyczyć terminu, w jakim należy przedłożyć do zatwierdzenia plan (projekt planu) ruchu zakładu górniczego.

Natomiast określenie tych wymagań jest o tyle istotne, że w razie ich nieprzestrzegania organ koncesyjny może cofnąć koncesję bądź ograniczyć jej zakres bez odszkodowania

Zamierzona realizacja nowej kopalni [...] budziła nie mniej obaw i oporów społeczności lokalnych, niż ustalony w planie miejscowym sposób transportu urobku (budowa nowej drogi oraz bocznicy kolejowej). Mieszkańcy, a zwłaszcza mieszkańcy W., sąsiadują już od lat z pierwszą kopalnią [...] w R. i znoszą uciążliwości związane z transportem urobku z tej kopalni wąskim drogami W., do pobliskiej bocznicy kolejowej. Te właśnie doświadczenia legły u podstaw powołania K. i skargi na decyzję koncesyjną.

Organy władzy lokalnej – Rada Miejska M. oraz Burmistrz M. – od początku postępowania w sprawie zdawały sobie sprawę ze skali protestów społecznych, jakie wywoła nie tylko lokalizacja kolejnej kopalni [...] w R., ale również dotychczasowy sposób transportu urobku z tej kopalni. Dobitnym tego przykładem jest uchwała Nr [...] Rady Miejskiej M. z dnia [...] kwietnia 2004 r., którą zadecydowano o przystąpieniu do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego w obrębach R. i U. w gminie M..

W § 1 powołanej uchwały stwierdzono, iż przystępuje się do sporządzenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego dla obszaru przewidzianego pod realizację drogi technologicznej i bocznicy kolejowej - wraz z ich najbliższym otoczeniem - służących przede wszystkim do transportu urobku skalnego z kamieniołomów zlokalizowanych w obrębie R..

W uzasadnieniu do uchwały wskazano, że na obszarze objętym projektem planu, o którym mowa w uchwale, przewiduje się lokalizację bocznicy kolejowej o długości 1200-1300 m i odcinka drogi samochodowej o długości około 2400 m. Obszar ten nie obejmuje wschodniego odcinka tej drogi o długości około 1200 m, leżącego w obszarze miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego "[...]", gdyż został on ujęty w opracowywanej obecnie zmianie tego planu.

Jako główny motyw podjęcia prac nad tym planem podano znaczną uciążliwość dotychczasowego sposobu transportu urobku z kopalni "[...]" dla mieszkańców R. i W.. Szczególnie dobitnie wskazały na to wystąpienia tych mieszkańców i reprezentujących ich organizacji. Uruchomienie nowej kopalni "[...]", w przypadku utrzymania dotychczasowej formy transportu, tylko pogłębiłoby występujące obecnie uciążliwości.

Projekt uchwały przewiduje sporządzenie planu umożliwiającego wybudowanie nowej drogi technologicznej prowadzącej do nowej bocznicy kolejowej. Nowa trasa będzie usytuowana w oddaleniu od istniejącej zabudowy, a jej drogowy odcinek będzie znacznie krótszy od obecnie pokonywanego przez ciężarówki na trasie: kopalnia "[...]"- stacja kolejowa "W.".

Z akt sprawy wynika, że na podstawie uchwały Nr [...] Rady Miejskiej M. z dnia [...] grudnia 2004 r. powołana wyżej uchwała w sprawie przystąpienia do planu została uchylona.

Już na marginesie należy zauważyć, iż z akt sprawy wynika również, iż organy władzy lokalnej w M. podjęły później, już po zakończeniu postępowania w sprawie decyzji koncesyjnej dla firmy "A." Sp. z o.o., a więc po okresie, który podlega ocenie Sądu, próbę sporządzenia projektu miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego terenu górniczego "[...]" oraz obszarów funkcjonalnie z nim związanych, położonych w gminie M., obręby R., U. i S. w granicach otuliny i częściowo w granicach Parku Krajobrazowego [...]. Postanowieniem Wojewody [...] z dnia [...] marca 2006 r. uzgodniono projekt tego planu w części obejmującej teren górniczy "[...]" oraz odmówiono uzgodnienia w części dotyczącej drogi lokalnej, służącej przede wszystkim do transportu kopalin i materiałów pochodzących z ich przeróbki, terenów przeznaczonych dla lokalizacji magazynów gazu oraz obiektów, sieci i urządzeń związanych z jego dystrybucją, a także terenu przeznaczonego dla lokalizacji bocznicy kolejowej oraz obiektów służących prowadzeniu działalności gospodarczej, magazynowej, wytwórczej i przetwórczej.

W rezultacie po dzień dzisiejszy nie został rozstrzygnięty sposób transportu urobku z kopalni w R. – nawet w ustaleniach obowiązującego miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Należy też zauważyć, że miedzy odpowiednimi ustaleniami planu dotyczącymi sposobu transportu urobku a ich realizacją, związaną w rozpatrywanym przypadku z budową drogi, bocznicy i innych niezbędnych obiektów, mija zwykle dość długi okres czasu, w którym – przy ważnej koncesji – nasila się zwykle presja na przyjęcie rozwiązań zastępczych, prowizorycznych.

Dlatego też w rozpatrywanym tutaj przypadku, zgadzając się z tezą, iż przedmiotem rozstrzygnięcia w decyzji koncesyjnej nie mogą być sprawy regulowane poza prawem górniczym i geologicznym (określone głównie w art. 22 powołanej ustawy), należało jednocześnie uznać, że na podstawie art. 22 pkt 4 powołanej ustawy, dopuszczających określenie w koncesji innych "wymagań koncesyjnych", w decyzji koncesyjnej powinna zostać ujęta – jako warunek lub termin rozpoczęcia eksploatacji złoża – uprzednia realizacja drogi, bocznicy oraz innych urządzeń służących transportowi urobku z projektowanej kopalni (pkt 6 decyzji koncesyjnej w jej pierwotnej redakcji). Przemawiała za tym w sposób oczywisty sytuacja społeczna oraz występujące już na etapie planistycznym – będącym wszak dopiero pierwszym etapem realizacji zamierzonych inwestycji – trudności związane z dopuszczalną, głównie ze względów ochrony środowiska i przyrody, lokalizacją drogi i bocznicy.

Kolejne zarzuty podniesione wobec zaskarżonej decyzji dotyczyły naruszenia przepisów ustawy – Prawo ochrony środowiska, a zwłaszcza art. 46 ust. 1 art. 47, art. 52 ust. 1 i 1b oraz art. 125 tej ustawy - Prawo ochrony środowiska, w związku z przepisami przejściowymi do zmiany tej ustawy z dnia 18 maja 2005 r.

Zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt 1 powołanej wyżej ustawy realizacja planowanego przedsięwzięcia mogącego znacząco oddziaływać na środowisko, określonego w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy - jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Z art. 46 ust. 2a wynika również, że przedsięwzięcia powiązane technologicznie kwalifikuje się jako jedno przedsięwzięcie, także jeżeli są one realizowane przez różne podmioty.

Zgodnie z przepisem art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymagają m.in. planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na środowisko. Zakres tych przedsięwzięć został ustalony w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko. W § 2 ust. 1 pkt 26 lit a powołanego rozporządzenia ustalono m.in., iż sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymaga również wydobywanie kopalin ze złoża metodą odkrywkową na powierzchni obszaru górniczego nie mniejszej niż 25 ha, traktowane jako jeden z rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko.

Z kolei z art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy jednoznacznie wynika, że Raport o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko powinien zawierać opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia

Należy również zwrócić uwagę, że przepisy obowiązującej ustawy – Prawo ochrony środowiska zawierały już regulacje dotyczącą obszarów [...]. Mianowicie, zgodnie z art. 51 ust. 1 pkt 3 sporządzenia raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko wymagały planowane przedsięwzięcia mogące znacząco oddziaływać na obszar [...], a w myśl art. 46 ust. 1. realizacja planowanego przedsięwzięcia innego niż określone w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2, tzn. nie oddziaływującego znacząco na środowisko, które nie jest bezpośrednio związane z ochroną obszaru [...] lub nie wynika z tej ochrony, jeżeli może ono znacząco oddziaływać na ten obszar - jest dopuszczalna wyłącznie po uzyskaniu decyzji o środowiskowych uwarunkowaniach.

Na tle powołanych przepisów ustawy – Prawo ochrony środowiska nie ulega wątpliwości, iż kopalnia (teren górniczy) stanowi w rozpatrywanym przypadku przedsięwzięcie powiązane technologicznie z przedsięwzięciami mającymi służyć transportowi urobku z kopalni, tj. drogą i bocznicą kolejową. Oznacza to, że zgodnie z art. 46 ust. 2a ustawy przedsięwzięcia te powinny być traktowane jako powiązane technologicznie i zakwalifikowane jako jedno przedsięwzięcie – m.in. dla celów sporządzanego Raportu. Prawo ochrony środowiska, inaczej niż Prawo geologiczne i górnicze, które z założenia zawęża zakres przedmiotowy decyzji koncesyjnej, przyjmuje zasadę sumowania zagrożeń środowiska, nakazując traktować przedsięwzięcia powiązane technologicznie jako jedno przedsięwzięcie. Już z tego powodu zakres Raportu był nieadekwatny do zamierzonego przedsięwzięcia – niezależnie od tego, że wymagany przez art. 52 ust. 1 pkt 2 ustawy opis elementów przyrodniczych środowiska, objętych zakresem przewidywanego oddziaływania planowanego przedsięwzięcia, został w nim zastąpiony surogatem takiego opisu.

Należy też zważyć, że w toku całego postępowania koncesyjnego organy koncesyjne i odwoławcze w zasadzie ignorowały składane przez strony i uczestników postępowania informacje o związkach zamierzonej lokalizacji kopalni i przedsięwzięć towarzyszących z granicami i reżimem prawnym Parku Krajobrazowego [...] i obszarami [...]. Jeszcze w odpowiedzi na skargę Minister Środowiska podkreślał, że bliżej nie sprecyzowane plany objęcia jakiegoś fragmentu terenu poza terenem górniczym ochroną w sieci obszarów [...], dla których nie ma żadnej pewności i gwarancji, że zostaną w najbliższej przyszłości zrealizowane i czy w ogóle zostaną zrealizowane, nie mogą mieć mocy rozstrzygającej w podjęciu decyzji w postępowaniu odwoławczym - utrzymującej w mocy decyzję koncesyjną.

Tymczasem, inkorporując rozwiązania przyjęte w Dyrektywie Rady nr 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory ustawa o ochronie przyrody uznała w art. 6 ust. 1 pkt 5 obszary [...] za jedną z form ochrony przyrody, regulując m.in. ich charakter, sposób wyznaczania, określenie granic, tryb sporządzania i przyjmowania planów ochrony, ewidencję danych niezbędnych dla celów ochrony, sprawozdawczość oraz reżim prawny, w tym dopuszczalny zakres przedsięwzięć kolidujących z zasadami ochrony i zasady kompensacji (art. 25 – 39 ustawy). W wykonaniu tych postanowień ustawy zostały wydane rozporządzenia Ministra Środowiska: - z dnia 21 lipca 2004 r. w sprawie obszarów specjalnej ochrony ptaków [...] (Dz. U. Nr 229, poz. 2313); - z dnia 16 maja 2005 r. w sprawie typów siedlisk przyrodniczych oraz gatunków roślin i zwierząt, wymagających ochrony w formie wyznaczenia obszarów [...] (Dz. U. Nr 94, poz.795); - z dnia 30 marca 2005 r. w sprawie trybu i zakresu opracowania projektu planu ochrony dla obszaru [...] (Dz. U. Nr 61, poz. 549).

Przepis art. 33 ustawy o ochronie przyrody wprost stwierdza, co następuje:

"Art. 33 ust. 1. Zabrania się podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony został wyznaczony obszar [...], z zastrzeżeniem art. 34.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do projektowanych obszarów [...], znajdujących się na liście, o której mowa w art. 27 ust. 1, do czasu odmowy zatwierdzenia albo zatwierdzenia tych obszarów przez Komisję Europejską jako obszary [...] i ich wyznaczenia w trybie przepisów, o których mowa w art. 28.

3. Projekty planów i projekty zmian do przyjętych planów oraz planowane przedsięwzięcia, które nie są bezpośrednio związane z ochroną obszaru [...] lub obszarów, o których mowa w ust. 2, lub nie wynikają z tej ochrony, a które mogą na te obszary znacząco oddziaływać, wymagają przeprowadzenia postępowania w sprawie oceny oddziaływania na środowisko, na zasadach określonych w ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska."

Nie ulega wątpliwości, że powyższy przepis ustawy – Prawo ochrony przyrody (zwłaszcza ust. 2) został w rozpatrywanym postępowaniu koncesyjnym naruszony – poprzez jego niezastosowanie.

Dopiero w późniejszych postanowieniach, podejmowanych już po wydaniu i utrzymaniu w mocy decyzji koncesyjnej stwierdzono, że przedmiotowe przedsięwzięcie (tzn. projektowana kopalnia) znajduje się w granicach potencjalnego Specjalnego Obszaru Ochrony Siedlisk [...] "[...]", gdzie zgodnie z przyjętą przez Komisję Europejską zasadą ostrożności zabrania się podejmowania działań mogących w znaczący sposób pogorszyć stan siedlisk przyrodniczych oraz siedlisk gatunków roślin i zwierząt, a także w znaczący sposób wpłynąć negatywnie na gatunki, dla których ochrony ten obszar został wyznaczony.

Z akt sprawy wynika, że przedsięwzięcie objęte decyzją koncesyjną koliduje z projektowanym obszarem [...] "[...]".

Kończąc ocenę zarzutów naruszenia zaskarżoną decyzją przepisów prawa materialnego należy też podnieść, iż praktycznie bez rozpoznania merytorycznego pozostawiono zarzut bezpośredniego sąsiedztwa zamierzonej lokalizacji kopalni z terenem składowania [...].

Oceniając zarzuty naruszenia przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej Sąd doszedł do wniosku, iż z ich uzasadnienia wynika, że dotyczą one w istocie przepisów postępowania, jako że skarżąca wiąże je z terminem, możliwością zapoznania się i zasadnością wydania decyzji uzupełniającej.

W rozpatrywanej sprawie ze względu na obszerność materiału dowodowego, złożoność zarzutów prawno-materialnych i sposób argumentacji strony skarżącej, odwołującej się głównie do zarzutów o charakterze materialno-prawnym, lub wręcz materialnych, konieczne było, w ocenie Sądu, ich chociaż wstępne rozpatrzenie przed oceną zgłoszonych naruszeń prawa procesowego, dokonanego w zasadzie dopiero w skardze, w szczególności zaś art. art. 7, 8, 10, 39 k.p.a., a także art. 18, 50, 56, w związku z art. 7, 8, i 88 k.p.a., jak również art. 97 § 2 Kodeksu.

Istotny wpływ na wynik sprawy mogło mieć naruszenie zasad ogólnych postępowania, wyrażonych w art. 7 (zasada prawdy obiektywnej), art. 8 (zasada pogłębiania zaufania) i art. 10 (zasada wysłuchania stron) k.p.a., a także art. 77 § 1 (zbieranie i ocena dowodów), art. 80 (swobodna ocena dowodów) oraz 107 § 3 (uzasadnienie decyzji) k.p.a., a w odniesieniu do decyzji uzupełniającej – przede wszystkim art. 111 k.p.a. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie. Pozostałe naruszenia, dotyczące np. art. 18 (art. 18), art. 39 (sposobów doręczania), czy art. 50 (wezwania), art. 56 (koszty stawiennictwa), art. 88 (nieusprawiedliwione niestawiennictwo), czy art. 97 § 2 k.p.a. (podjęcie zawieszonego postępowania) – poprzez jego niezastosowanie, nie wpłynęły w istotny sposób na wynik sprawy, przy czym ich znaczna część dotyczy wyłącznie decyzji uzupełniającej.

Natomiast kontrola sądowa potwierdziła zarzuty naruszenia zaskarżonymi decyzjami prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, a w szczególności art. 22 pkt 1, 2, 4, art. 25 ust. 1, art. 26 b, art. 48 oraz 53 ustawy – Prawo górnicze, art. 46 ust. 1 pkt 1, ust. 2 a, art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz § 2 ust. 1 pkt 26 lit a) rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 9 listopada 2004 r. w sprawie określenia rodzajów przedsięwzięć mogących znacząco oddziaływać na środowisko oraz szczegółowych uwarunkowań związanych z kwalifikowaniem przedsięwzięcia do sporządzenia raportu o oddziaływaniu na środowisko, a także art. 33 ust. 2 ustawy – Prawo ochrony przyrody.

Sąd, stwierdzając wadliwość kontrolowanych decyzji, nie badał już zarzutów związanych z wnioskiem złożonym w postępowaniu koncesyjnym.

W tym stanie rzeczy Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270, z późn. zm.) orzekł jak w sentencji wyroku.

Na podstawie art. 152 powołanej ustawy orzeczono, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do czasu uprawomocnienia się niniejszego wyroku.

O kosztach orzeczono na podstawie art. 200 powołanej ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.