Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Anna Zaorska, Sędziowie asesor WSA Konrad Aromiński, sędzia WSA Włodzimierz Gurba (sprawozdawca), , po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 5 listopada 2020 r. sprawy ze skargi Gminy T. na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z dnia 26 listopada 2019 r. nr 0114-KDIP1-1.4012.566.2019.1.IZ w przedmiocie podatku od towarów i usług oddala skargę

Gmina T. (dalej: "Wnioskodawca", "Skarżąca", "Gmina") wniosła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na interpretację indywidualną Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej (dalej: "DKIS", "Organ interpretacyjny") z dnia 26 listopada 2019 r. w przedmiocie podatku od towarów i usług.

1.1. Zaskarżona interpretacja została wydana w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych sprawy:

Skarżąca wystąpiła o wydanie interpretacji indywidualnej dotyczącej podatku od towarów i usług w zakresie zastosowania zwolnienia w podatku od towarów i usług dla zajęć organizowanych na Uniwersytecie [...] w zamian za czesne wnoszone przez słuchaczy.

We wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej przedstawiono następujące zdarzenie przyszłe:

Gmina jest zarejestrowanym, czynnym podatnikiem podatku od towaru i usług, wykonuje zadania nałożone na nią przepisami prawa dla realizacji, do których została powołana. Do zadań własnych gminy należy zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty, w szczególności zadania własne obejmują sprawy z zakresu ustawy o samorządzie gminnym z dnia 8 marca 1990 r.: o pomocy społecznej (art. 7 ust. 1 pkt 6 ww. ustawy): edukacji publicznej (art. 7 ust. 1 pkt. 8 ww. ustawy). W celu wykonywania ww. zadań własnych Gmina może tworzyć jednostki organizacyjne. Przykładem takiej jednostki jest Ośrodek Pomocy Społecznej (dalej: "OPS").

Jednostka ta została powołana do realizacji zadań własnych gminy z zakresu pomocy społecznej (art. 7 ust. 1 pkt 6 ustawy o samorządzie gminnym). Zadaniem OPS jest realizacja zadań wymienionych w ustawie o pomocy społecznej oraz zadań z zakresu zabezpieczenia społecznego. W strukturze organizacyjnej OPS działa Klub Integracji Społecznej - nr [...] wpisu do Rejestru Wojewody Mazowieckiego. Zgodnie z ustawą o zatrudnieniu socjalnym z dnia 13 czerwca 2003 r. rozdział 7 Kluby Integracji Społecznej. W ramach działalności Klubu prowadzony jest Uniwersytet [...](dalej: " U[...]"). Uniwersytetem kieruje kierownik OPS w partnerstwie z Centrum Kultury, Sportu i Rekreacji i Biblioteką Publiczną. U.[...] współpracuje z kadrą naukową wyższych uczelni, gwarantując wysoki poziom merytoryczny wykładów i seminariów. U. [...] działa w oparciu o statut OPS i wypełnia zadania określone w ustawie o pomocy społecznej w zakresie integracji społecznej. Celem U. [...] jest:

⦁ propagowanie wiedzy, kultury i zdrowia oraz idei kształcenia i aktywności społecznej przez całe życie, ułatwienie osobom starszym lepszego zrozumienia współczesnego świata oraz prawidłowego jego funkcjonowania w aspekcie gospodarczym, społecznym i praktycznym,

⦁ umożliwienie miłego, twórczego i ciekawego spędzania czasu wolnego,

⦁ pozostanie w sprawności psychofizycznej do późnych lat życia,

⦁ przeciwdziałanie samotności.

Zgodnie z regulaminem organizacyjnym Uniwersytetu [...], słuchaczem U. [...] może zostać każdy mieszkaniec miasta i gminy po 50-tym roku życia, który zakończył już karierę zawodową (emeryt, rencista, również bezrobotny). Słuchacz zobowiązany jest do akceptacji regulaminu oraz opłacenia czesnego, którego wysokość jest corocznie ustalona przez organ prowadzący, tj. OPS (Rada Programowa słuchaczy na pierwszym posiedzeniu w roku akademickim). Uczestnictwo w U. [...] opiera się na podpisanym wywiadzie środowiskowym, w którym określa się plan pomocy i działań na rzecz słuchacza. Wywiad podpisywany jest przez pracownika socjalnego.

W związku z powyższym opisem Wnioskodawca zadał następujące pytanie:

Czy usługi świadczone przez OPS polegające na organizacji zajęć na U. [...] w zamian za czesne wnoszone przez słuchaczy podlegają zwolnieniu od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz. U. z 2018 r poz. 2174 z późn. zm., dalej: "u.p.t.u.")?

Zdaniem Gminy usługi świadczone przez OPS polegające na organizacji zajęć na U. [...] w zamian za czesne wnoszone przez słuchaczy podlegają zwolnieniu od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u.

1.2. DKIS w interpretacji indywidualnej z 26 listopada 2019 r. uznał stanowisko Wnioskodawcy za nieprawidłowe.

Zdaniem Organu interpretacyjnego, aby możliwe było zwolnienie od podatku VAT usług świadczonych przez OPS polegających na organizacji zajęć na Uniwersytecie [...] za czesne wnoszone przez słuchaczy, konieczne jest spełnienie zarówno przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług na rzecz beneficjentów tej (usług pomocy społecznej), jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usług będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Z okoliczności sprawy wynika, że OPS jest podmiotem wymienionym w art. 43 ust. 1 pkt 22 lit. a u.p.t.u., który świadczy usługi z zakresu pomocy społecznej. W związku z tym organ uznał za spełniony warunek podmiotowy uprawniający do zwolnienia.

Analizując z kolei przesłankę przedmiotową DKIS wskazał że Gmina nie została zobowiązana przepisami ustawy o pomocy społecznej do organizacji zajęć na Uniwersytecie [...]. Ponadto DKIS stwierdził, że usługa polegająca na organizacji zajęć na U. [...] nie jest świadczona wyłącznie na rzecz beneficjentów pomocy społecznej. Sam Wnioskodawca wskazał bowiem, że słuchaczem U. [...] może zostać każdy mieszkaniec miasta i gminy po 50-tym roku życia, który zakończył już karierę zawodową (emeryt, rencista, również bezrobotny). Fakt, że uczestnictwo na U. [...] opiera się na podpisanym wywiadzie środowiskowym, w którym określa się plan pomocy i działań na rzecz słuchacza, nie oznacza, że słuchacz wymaga, oczekuje udzielenia pomocy społecznej z powodu np. ubóstwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności.

Organ interpretacyjny podkreślił, że pomoc społeczna ma na celu wsparcie osób w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia ich niezbędnych potrzeb życiowych i ma umożliwić im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. W ocenie DKIS świadczonych przez OSP usług w zakresie organizacji zajęć na U. [...] polegających na propagowaniu wiedzy, kultury i zdrowia oraz idei kształcenia i aktywności społecznej przez całe życie, ułatwieniu osobom starszym lepszego zrozumienia współczesnego świata oraz prawideł jego funkcjonowania w aspekcie gospodarczym, społecznym i praktycznym, umożliwieniu miłego, twórczego i ciekawego spędzania czasu wolnego, pozostaniu w sprawności psychofizycznej do późnych lat życia czy przeciwdziałaniu samotności nie można uznać za działania mające na celu zaspokojenie niezbędnych potrzeb życiowych słuchaczy. W konsekwencji opisane we wniosku usługi nie wypełniają definicji usług pomocy socjalnej, co oznacza, że niespełniona jest przesłanka przedmiotowa, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u.

W rezultacie usługi świadczone przez OPS polegające na organizacji zajęć na U. [...] w zamian za czesne wnoszone przez słuchaczy nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług. Czesne wnoszone przez słuchaczy U. [...] nie jest wynagrodzeniem za usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej. Oznacza to więc, że usługi świadczone przez OPS w postaci organizacji zajęć na U. [...] w zamian za czesne wnoszone przez słuchaczy, nie korzystają ze zwolnienia od podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u.

2.1. W złożonej skardze Gmina podniosła, że świadczone przez OPS w formie U. [...] wypełniają definicję usług pomocy społecznej i jest spełniona przesłanka, o której mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u. Gmina nie zgadza się z wydaną interpretacją dotyczącą przesłanki przedmiotowej.

2.2. W odpowiedzi na skargę DKIS wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko przedstawione w zaskarżonej interpretacji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

3. Na podstawie art. 146 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. - Dz. U. z 2019 r., poz. 2325, zwanej dalej: "P.p.s.a."), Sąd uwzględniając skargę na akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, uchyla ten akt lub interpretację albo stwierdza bezskuteczność czynności. Przepis art. 145 § 1 pkt 1 P.p.s.a. stosuje się odpowiednio. Zatem interpretacja podlega uchyleniu, jeśli sąd stwierdzi naruszenie prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania lub inne naruszenie prawa mogące mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a-c P.p.s.a.) lub też naruszenie prawa będące podstawą stwierdzenia jej nieważności (art. 145 § 1 pkt 2 P.p.s.a.).

Natomiast w myśl art. 57a P.p.s.a., skarga na pisemną interpretację przepisów prawa podatkowego wydaną w indywidualnej sprawie może być oparta wyłącznie na zarzucie naruszenia przepisów postępowania, dopuszczeniu się błędu wykładni lub niewłaściwej oceny co do zastosowania przepisu prawa materialnego. Sąd administracyjny jest związany zarzutami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

4. Istota sporu w niniejszej sprawie dotyczy tego, czy usługi świadczone przez Ośrodek Pomocy Społecznej polegające na organizacji zajęć dla seniorów (w ramach tzw. U. [...]) w zamian za opłaty (czesne) wnoszone przez słuchaczy, są usługami pomocy społecznej i podlegają zwolnieniu w podatku od towarów i usług na podstawie art. 43 pkt 22 u.p.t.u.

5. Mimo pewnej lakoniczności skargi co do postawienia zarzutu, Sąd uznał, że dostatecznie jasno wyrażono w niej zarzut naruszenia prawa materialnego, co umożliwia rozpatrzenie skargi.

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie. Organ prawidłowo uznał, że nie jest spełniona przesłanka podmiotowa uprawniająca do zwolnienia na podstawie art. 43 pkt 22 u.p.t.u. Usługi opisane we wniosku o interpretację pomocy społecznej

6. 1. Wyjaśniając podstawy prawne wyroku należy wskazać w pierwszej kolejności, że opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług podlega konkretna czynność (dostawa towaru lub usługa), a nie zapłata (opłata, czesne).

6.2. W myśl art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u., zwalnia się od podatku usługi pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej oraz usługi określone w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie, a także dostawę towarów i świadczenie usług ściśle z tymi usługami związane, na rzecz beneficjenta tej pomocy, wykonywane przez: (a) regionalne ośrodki polityki społecznej, powiatowe centra pomocy rodzinie, ośrodki pomocy społecznej, rodzinne domy pomocy, ośrodki wsparcia i ośrodki interwencji kryzysowej, (b) wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę: domy pomocy społecznej prowadzone przez podmioty posiadające zezwolenie wojewody, placówki opiekuńczo-wychowawcze i ośrodki adopcyjno-opiekuńcze, (c) placówki specjalistycznego poradnictwa, (d) inne niż wymienione w lit. a-c placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku na podstawie zezwolenia wojewody, wpisane do rejestru prowadzonego przez wojewodę, (e) specjalistyczne ośrodki wsparcia dla ofiar przemocy w rodzinie.

Z powyższego wynika, że warunkiem zastosowania zwolnienia od podatku jest spełnienie zarówno przesłanki o charakterze przedmiotowym, dotyczącej rodzaju świadczonych usług (usług pomocy społecznej), jak również przesłanki podmiotowej odnoszącej się do usługodawcy, będącego ściśle określonym podmiotem. Niespełnienie bowiem chociażby jednej z ww. przesłanek powoduje, że zwolnienie nie ma zastosowania.

Zgodnie z omawianym przepisem art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u. zwolnieniu podlegają jedynie te usługi, które:

- są usługami pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, względnie usługami określonymi w przepisach o przeciwdziałaniu przemocy w rodzinie (w tym przypadku nie są to usługi pomocy społecznej),

- są świadczone na rzecz beneficjenta tej pomocy,

- są świadczone przez podmioty wymienione w art. 43 ust. 1 pkt 22 ustawy o podatku od towarów i usług.

Wskazać należy, że art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u., odpowiada rozwiązaniu przewidzianemu w art. 132 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE Rady z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej (Dz. Urz. UE L 347 z 11.12.2006, str. 1, z późn. zm. zm.), dalej: Dyrektywa 2006/112/WE. Zgodnie z ww. przepisem Dyrektywy, państwa członkowskie zwalniają świadczenie usług i dostawę towarów ściśle związanych z opieką i pomocą społeczną, wraz z usługami świadczonymi przez domy spokojnej starości, dokonywane przez podmioty prawa publicznego lub inne podmioty uznane za podmioty o charakterze społecznym przez dane państwo członkowskie.

6.3. Zgodnie z art. 2 ust. 1 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz.U. z 2019 r., poz. 1507 ze zm.), pomoc społeczna jest instytucją polityki społecznej państwa, mającą na celu umożliwienie osobom i rodzinom przezwyciężanie trudnych sytuacji życiowych, których nie są one w stanie pokonać, wykorzystując własne uprawnienia, zasoby i możliwości. W myśl art. 2 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej – pomoc społeczną organizują organy administracji rządowej i samorządowej, współpracując w tym zakresie, na zasadzie partnerstwa, z organizacjami społecznymi i pozarządowymi, Kościołem Katolickim, innymi kościołami, związkami wyznaniowymi oraz osobami fizycznymi i prawnymi.

Jak wynika z art. 3 ust. 1 powołanej ustawy – pomoc społeczna wspiera osoby i rodziny w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia niezbędnych potrzeb i umożliwia im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Z art. 7 pkt 1-6 ustawy o pomocy społecznej wynika, że pomocy społecznej udziela się osobom i rodzinom w szczególności z powodu: ubóstwa; sieroctwa; bezdomności; bezrobocia; niepełnosprawności; długotrwałej lub ciężkiej choroby, przemocy w rodzinie, potrzeby ochrony ofiar handlu ludźmi, potrzeby ochrony macierzyństwa lub wielodzietności, bezradności w sprawach opiekuńczo - wychowawczych i prowadzeniu gospodarstwa domowego, zwłaszcza w rodzinach niepełnych lub wielodzietnych, trudności w integracji cudzoziemców, trudności w przystosowaniu do życia po zwolnieniu z zakładu karnego, alkoholizmu lub narkomanii, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej, klęski żywiołowej lub ekologicznej. Katalog ten jest w istocie otwarty.

Stosownie zaś do zapisu zawartego w art. 6 pkt 5 ustawy o pomocy społecznej, przez jednostkę organizacyjną pomocy społecznej rozumie się regionalny ośrodek polityki społecznej, powiatowe centrum pomocy rodzinie, ośrodek pomocy społecznej, dom pomocy społecznej, placówkę specjalistycznego poradnictwa, w tym rodzinnego, ośrodek wsparcia i ośrodek interwencji kryzysowej.

Obowiązek zapewnienia realizacji zadań pomocy społecznej spoczywa na jednostkach samorządu terytorialnego oraz na organach administracji rządowej w zakresie ustalonym ustawą (art. 16 ust. 1 ustawy o pomocy społecznej).

Gmina i powiat, obowiązane zgodnie z przepisami ustawy do wykonywania zadań pomocy społecznej, nie mogą odmówić pomocy osobie potrzebującej, mimo istniejącego obowiązku osób fizycznych lub osób prawnych do zaspokajania jej niezbędnych potrzeb życiowych (art. 16 ust. 2 ustawy o pomocy społecznej).

Do zadań własnych gminy o charakterze obowiązkowym należy praca socjalna (art. 17 ust. 1 pkt 10 ustawy o pomocy społecznej).

7.1. Przenosząc powyższe na grunt niniejszej sprawy trzeba zaznaczyć, że nie jest sporne kryterium podmiotowe – organ uznał, że OPS jest podmiotem wymienionym w art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u.

7.2. Organ doszedł do prawidłowego wniosku, że nie została natomiast spełniona przesłanka przedmiotowa uprawniająca do zwolnienia.

Zwolnione od podatku są usługi z zakresu pomocy społecznej świadczone na rzecz beneficjentów tej pomocy. Podkreślić należy, że u.p.t.u. definiując zakres zwolnień, odnosi się do przepisów powołanej wyżej ustawy o pomocy społecznej.

Rację ma organ twierdząc, że przepisy ustawy o pomocy społecznej jasno precyzują, kto może być beneficjentem tej pomocy, a strona, jako podmiot wyspecjalizowany w niesieniu pomocy powinna wiedzieć na rzecz kogo wykonuje swoje świadczenie. Beneficjentami pomocy społecznej są osoby i ich rodziny o których mowa w art. 3 i art. 7 ustawy o pomocy społecznej, czyli osoby nie będące w stanie zaspokoić swoich niezbędnych potrzeb bytowych.

Gmina nie została zobowiązana przepisami ustawy o pomocy społecznej do organizacji zajęć na tzw. U. [...]. Do wiedzy powszechnej należy, że tzw. U. [...] są potoczną nazwą zajęć organizowanych dla seniorów, głównie przez uczelnie wyższe. Nie jest to instytucja prawna, a w tym instytucja prawna stanowiąca element pomocy społecznej. Bez znaczenia jest więc, jak Gmina nazwała cykl zajęć dla seniorów i jak nazwała opłatę za te zajęcia (czesne).

Organ trafnie wskazał, że usługi opisane we wniosku nie są adresowane wyłącznie na rzecz beneficjentów pomocy społecznej. Sam Wnioskodawca wskazał bowiem, że "słuchaczem U. [...]" może zostać każdy mieszkaniec miasta i gminy po 50-tym roku życia, który zakończył już karierę zawodową (emeryt, rencista, również bezrobotny).

Z pewnością inicjatywa Gminy jest społecznie bardzo cenna i pożyteczna dla społeczności lokalnej. Nie wszystkie jednak aktywności Gminy o charakterze kulturalnym, oświatowym i rekreacyjnym adresowane do jej mieszkańców można uznać za pomoc społeczną. Pomoc społeczna ma na celu wsparcie osób w wysiłkach zmierzających do zaspokojenia ich niezbędnych potrzeb życiowych i ma umożliwić im życie w warunkach odpowiadających godności człowieka. Zajęcia opisane we wniosku są ukierunkowane na propagowanie wiedzy oraz ogólne ułatwienie i poprawienie jakości życia osób starszych. Nie można jednak powiedzieć, że bez tych zajęć "niezbędne potrzeby życiowe" seniorów pozostaną niezaspokojone lub ich życie będzie się toczyć poniżej poziomu godności.

8.1. Pomoc społeczna jest udzielana nieodpłatnie, z wyjątkami dotyczącymi opłat za pobyt w domu pomocy społecznej oraz opłat za usługi opiekuńcze i specjalistyczne (art. 60 oraz art. 50 ustawy o pomocy społecznej).

W ustawie o pomocy społecznej nie wyodrębniono zajęć aktywizacyjnych i integracyjnych dla seniorów i nie uregulowano odpłatności za te zajęcia. W ocenie Sądu nie można więc uznać, że zajęcia na tzw. U. [...] to usługi opiekuńcze obejmujące pomoc w zaspokajaniu codziennych potrzeb życiowych, opiekę higieniczną, zaleconą przez lekarza pielęgnację oraz, w miarę możliwości, zapewnienie kontaktów z otoczeniem (art. 50 ust. 3 ustawy o pomocy społecznej) lub specjalistyczne usługi opiekuńcze dostosowane do szczególnych potrzeb wynikających z rodzaju schorzenia lub niepełnosprawności, świadczone przez osoby ze specjalistycznym przygotowaniem zawodowym (art. 50 ust. 4 ustawy o pomocy społecznej).

8.2. Nie ma więc podstaw, aby opłatę (czesne) za zajęcia na tzw. U. [...] uznać za opłatę za pomoc społeczną. Gmina twierdzi, że bez opłaty nie byłoby możliwości uczestniczenia w zajęciach. Jeżeliby opisane we wniosku zajęcia miały być pomocą społeczną, jak chce Gmina, to nie byłoby podstaw do ustalania za nie odpłatności.

8.3. Przyjęcie argumentacji Strony oznaczałoby uznanie, że inne podmioty prowadzące tzw. U. [...] (np. uczelnie wyższe) też świadczą przedmiotowo usługi w zakresie opieki społecznej, a organizacja zajęć jest ich pracą socjalną.

9. Podpisanie wywiadu środowiskowego, w którym określa się plan pomocy i działań na rzecz słuchacza, nie oznacza, że słuchacz wymaga (oczekuje) udzielenia mu pomocy społecznej z powodu np. ubóstwa, bezdomności, bezrobocia, niepełnosprawności. Natomiast praca socjalna, o której mowa w art. 6 pkt 12 ustawy o pomocy społecznej jest jednym z elementów pomocy społecznej, a zatem może być skierowana jedynie do beneficjentów tej pomocy w zakresie wskazanym w art. 3 i art. 7 tej ustawy

10. 1. Gmina wskazuje, że U. [...] działa w ramach klubu integracji społecznej.

Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy z dnia 13 czerwca 2003 r. o zatrudnieniu socjalnym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 176 ze zm.) przepisy tej ustawy stosuje się w szczególności do: bezdomnych realizujących indywidualny program wychodzenia z bezdomności, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uzależnionych od alkoholu, uzależnionych od narkotyków lub innych środków odurzających, chorych psychicznie, w rozumieniu przepisów o ochronie zdrowia psychicznego, długotrwale bezrobotnych w rozumieniu przepisów o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy, zwalnianych z zakładów karnych, mających trudności w integracji ze środowiskiem, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, uchodźców realizujących indywidualny program integracji, w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej, osób niepełnosprawnych, w rozumieniu przepisów o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych, którzy podlegają wykluczeniu społecznemu i ze względu na swoją sytuację życiową nie są w stanie własnym staraniem zaspokoić swoich podstawowych potrzeb życiowych i znajdują się w sytuacji powodującej ubóstwo oraz uniemożliwiającej lub ograniczającej uczestnictwo w życiu zawodowym, społecznym i rodzinnym. Zadania określone w tej ustawie realizowane są poprzez zatrudnienie socjalne, przez co należy rozumieć zapewnianie osobom, o których mowa w ust. 2, możliwości uczestnictwa w zajęciach prowadzonych przez centra integracji społecznej, kluby integracji społecznej i zatrudnienia wspieranego.

Gminie umyka jednak, że jako stanowi art. 1 ust. 3 ustawy o zatrudnieniu socjalnym przepisów ustawy nie stosuje się do osób wymienionych w ust. 2, które mają prawo do: zasiłku dla bezrobotnych; zasiłku przedemerytalnego; świadczenia przedemerytalnego; renty strukturalnej; renty z tytułu niezdolności do pracy; emerytury; nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego. Gmina podaje, że z zajęć w ramach U. [...] może korzystać każdy mieszkaniec miasta i gminy po 50-tym roku życia, który zakończył już karierę zawodową (emeryt, rencista, również bezrobotny). Natomiast zakres podmiotowy zatrudnienia socjalnego jest taki, że osoby mające ustalone prawo m. in. do zasiłku dla bezrobotnych, emerytury i renty są wyłączone z zakresu zatrudnienia socjalnego, mocą art. 1 ust. 3 ustawy.

10.2. Zgodnie z art. 18 ust. 2 ustawy o zatrudnieniu socjalnym, w klubach integracji społecznej można organizować w szczególności: (1) działania mające na celu pomoc w znalezieniu pracy na czas określony, w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy u pracodawców, wykonywania usług na podstawie umów cywilnoprawnych oraz przygotowanie do podjęcia zatrudnienia lub podjęcia działalności w formie spółdzielni socjalnej; (2) prace społecznie użyteczne; (3) roboty publiczne; (4) poradnictwo prawne; (5) działalność samopomocową w zakresie zatrudnienia, spraw mieszkaniowych i socjalnych; 6) staże, o których mowa w przepisach o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Podkreślić jednak należy, że w katalogu podstawowych działań klubów integracji społecznej nie wymieniono żadnej z form pomocy społecznej. Klubów integracji społecznej nie wymieniono też w katalogu jednostek organizacyjnych wskazanych w art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u.

10.3. Zgodnie z art. 18 ust. 4 ustawy o zatrudnieniu socjalnym, warunkiem uczestnictwa w klubie integracji społecznej jest realizacja kontraktu socjalnego, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej.

W stanie faktycznym opisanym we wniosku o interpretację nie wskazano jednak, że z każdym uczestnikiem zajęć na U. [...] jest podpisywany kontrakt socjalny, o którym mowa w przepisach o pomocy społecznej. Nie chodzi tu o akceptację regulaminu U. [...] i sporządzenie wywiadu środowiskowego, ale o zawarcie umowy, o której mowa w art. 6 ust. 6 ustawy o pomocy społecznej, w której uczestnik zajęć występuje wprost jako klient pomocy społecznej, a umowa określa uprawnienia i zobowiązania stron umowy, w ramach wspólnie podejmowanych działań zmierzających do przezwyciężenia trudnej sytuacji życiowej osoby lub rodziny.

10.4. Z powyższego wynika, że ze statutowego przyporządkowania klubu integracji społecznej, w którym odbywają się zajęcia w ramach U. [...], do OPS nie można wyprowadzać wniosku, że tym samym klub integracji społecznej świadczy pomoc społeczną. Zakres podmiotowy i przedmiotowy ustawy o zatrudnieniu socjalnym nakazuje przyjąć, że zatrudnienie socjalne ma prowadzić do reintegracji społecznej i zawodowej, a więc jest działaniem o zupełnie innych celach niż pomoc społeczna. Nadto, zatrudnienie socjalne nie może być adresowane do osób mających ustalone, stałe dochody, w tym z emerytury i renty, a więc takich, które nie są aktywne zawodowo. Tymczasem opisane we wniosku zajęcia w ramach U. [...] są adresowane właśnie do takich osób.

11. Art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u. należy wykładać z uwzględnieniem w art. 132 ust. 1 lit. g Dyrektywy 2006/112/WE. A więc zwolnienie może dotyczyć tylko świadczenie usług i dostawy towarów "ściśle" związanych z opieką i pomocą społeczną. Ten związek nie może być luźny, pośredni, domniemany. Takiego ścisłego związku w realiach opisanych we wniosku nie można się jednak dopatrzeć.

Organ doszedł do trafnego wniosku, że świadczone usługi polegające na organizacji zajęć dla seniorów na tzw. U. [...] w zamian za opłatę (czesne) nie będą korzystać ze zwolnienia, o którym mowa w art. 43 ust. 1 pkt 22 u.p.t.u. Świadczone usługi nie są bowiem usługami pomocy społecznej w rozumieniu przepisów o pomocy społecznej i nie są wykonywane na rzecz beneficjentów tej pomocy.

12. Sąd zauważa, że w skardze wniesionej przez Stronę znalazły się informacje dotyczące stanu faktycznego, które nie zostały wskazane we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Organ w postępowaniu o wydanie interpretacji nie jest jednak uprawniony do ingerencji w stan faktyczny zawarty we wniosku o jej udzielenie.

W skardze Strona podniosła, że U. [...] oferuje wsparcie: gimnastykę, marsze Nordic walking, grupę samopomocową Amazonek, zajęcia taneczne, wyjazdy na basen, itp. Wszystkie te aktywności są narzędziami do aktywizowania seniorów i mają zadanie przeciwdziałanie samotności, a co za tym idzie stanowią profilaktykę depresji, uzależnień, itp.

Takiej informacji nie zawarto we wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej. Należy podkreślić, że przedmiotem wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, który określiła sama Strona, było prawidłowe opodatkowanie opłat wnoszonych przez słuchaczy za uczestnictwo w zajęciach organizowanych przez U. [...], bez wskazania rodzajów tych zajęć.

Organ nie mógł więc w niniejszej odpowiedzi na skargę ocenić czy oferowane przez Stronę wsparcie w postaci gimnastyki, marszów Nordic walking, grupy samopomocowej Amazonek, zajęć tanecznych, wyjazdów na basen, itp., są narzędziami do aktywizowania seniorów i mają zadanie przeciwdziałanie samotności, a co za tym idzie stanowią profilaktykę depresji, uzależnień, a następnie ocenić związek tych konkretnych zajęć z pomocą społeczną.

13. Na marginesie należy wskazać, że taką samą ocenę spornej kwestii w analogicznej sprawie, wyraził Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w prawomocnym wyroku z 5 września 2017 r., I SA/Wr 604/17.

14. Biorąc powyższe pod uwagę, Sąd, działając na podstawie art. 151 P.p.s.a., skargę oddalił.

15. Sprawa została rozpoznana w trybie uproszczonym na podstawie art. 119 pkt 2 P.p.s.a.