drukuj    zapisz    Powrót do listy

6209 Inne o symbolu podstawowym 620, Inne, Inne, Oddalono skargę, V SA/Wa 3197/21 - Wyrok WSA w Warszawie z 2022-02-15, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

V SA/Wa 3197/21 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2022-02-15 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2021-05-05
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Arkadiusz Koziarski
Jarosław Stopczyński /przewodniczący sprawozdawca/
Krystyna Madalińska-Urbaniak
Symbol z opisem
6209 Inne o symbolu podstawowym 620
Hasła tematyczne
Inne
Skarżony organ
Inne
Treść wyniku
Oddalono skargę
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 2325 art. 151
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA - Jarosław Stopczyński (spr.), Sędzia WSA - Krystyna Madalińska-Urbaniak, Asesor WSA - Arkadiusz Koziarski, , po rozpoznaniu na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym w dniu 15 lutego 2022 r. sprawy ze skargi S. z siedzibą w W. na decyzję Rzecznika Praw Pacjenta z dnia [...] lutego 2021 r. nr [...] w przedmiocie uznania praktyk za naruszające zbiorowe prawa pacjentów oddala skargę

Uzasadnienie

Przedmiotem oceny sądu jest decyzja Rzecznika Praw Pacjenta (dalej także jako: organ, Rzecznik) z dnia [...] lutego 2021 r. nr [...] mocą której:

1. uznano praktykę stosowaną przez Samodzielny Publiczny Zespół Zakładów Lecznictwa Otwartego [...] (dalej także jako: strona, podmiot leczniczy, przychodnia) polegającą na tym, że pacjenci zgłaszający się do podmiotu leczniczego celem uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych mają ograniczoną możliwość rejestracji na te świadczenia za pośrednictwem telefonu, za naruszającą zbiorowe prawo pacjentów do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością, o których mowa w art. 8 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (Dz.U.2020.849 – dalej także jako ustawa) i nakazał jej zaprzestanie,

2. zobowiązał podmiot leczniczy do złożenia Rzecznikowi Praw Pacjenta w nieprzekraczalnym 30-dniowym terminie licząc od dnia otrzymania decyzji informacji o stopniu realizacji działań zmierzających do zaniechania stosowania praktyki o której mowa w pkt 1,

3. decyzji w punkcie pierwszym nadał rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu powyższej decyzji organ przywołał m. in. następującą argumentację;

Wobec powzięcia przez organ informacji w zakresie braku możliwości umówienia się na wizytę lekarską do Przychodni przy wykorzystaniu rejestracji telefonicznej Rzecznik Praw Pacjenta postanowieniem z dnia [...] listopada 2020 r., znak: [...] wszczął z urzędu postępowanie w sprawie stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów przez podmiot leczniczy w postaci bezprawnych, zorganizowanych działań lub zaniechań mających na celu ograniczenie prawa pacjentów do świadczeń zdrowotnych, o którym mowa w art. 8 ustawy.

Następnie, pismem z dnia [...] listopada 2020 r. Rzecznik Praw Pacjenta zwrócił się do Przychodni o wskazanie:

1) czy w ocenie podmiotu leczniczego pacjenci mają zapewnioną realną możliwość dodzwonienia się do rejestracji i uzyskania teleporady?, Czy Przychodnia monitoruje ten aspekt udzielania świadczeń? Jak sytuacja w tym zakresie wygląda obecnie? Jakie działania są podejmowane, aby zaradzić ewentualnym problemom w tym zakresie?

2) w jaki sposób realizowane są tzw. porady recepturowe (recepty wystawiane bez badania pacjenta, niezbędne do kontynuacji leczenia) - w jaki sposób pacjenci mogą zgłosić zapotrzebowanie na recepty? Jaka jest\była średnia długość oczekiwania pacjentów na udzielenie porady recepturowej (od zgłoszenia do momentu uzyskania informacji przez pacjenta o wystawionej recepcie) w okresie wrzesień-listopad 2020 r.? Jak ta kwestia wygląda w dniu udzielenia odpowiedzi na niniejsze pismo? Poproszono także o przekazanie danych o liczbie udzielonych porad recepturowych w ww. okresie (osobno każdy miesiąc).

3) czy podmiot leczniczy udziela świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej w stanach nagłych zachorowań ubezpieczonym spoza OW oraz z terenu OW, ale spoza gminy własnej i sąsiadujących i spoza listy zadeklarowanych pacjentów? Jeśli tak - na jakich zasadach?

4) czy przed udzieleniem świadczenia zdrowotnego pacjentowi spoza listy zadeklarowanych pacjentów, który zgłosi się do podmiotu leczniczego z powodu nagłego pogorszenia stanu zdrowia, podmiot leczniczy zobowiązuje go do uprzedniego skorzystania z teleporady u swojego lekarza rodzinnego lub wypełnienia deklaracji do lekarza/pielęgniarki/położnej POZ podmiotu leczniczego?

5) liczby świadczeniobiorców, którym podmiot leczniczy udzielił świadczenia zdrowotnego w Poradni Podstawowej Opieki Zdrowotnej, pomimo braku złożonej deklaracji do lekarza/pielęgniarki/położnej POZ podmiotu leczniczego od września 2020 r. do dnia udzielenia odpowiedzi na niniejsze pismo (z wyszczególnieniem pacjentów przyjętych przez lekarza POZ).

Dodatkowo poproszono o przesłanie kopii:

1) regulaminu organizacyjnego podmiotu leczniczego,

2) wszelkich procedur wewnętrznych dotyczących rejestracji pacjentów do poradni podstawowej opieki zdrowotnej podmiotu leczniczego, obejmujących także kwestię udzielenia świadczenia pacjentom, którzy nie mają wypełnionej deklaracji do lekarza/pielęgniarki/położnej podstawowej opieki zdrowotnej,

3) dokumentu (warunków) określającego dostosowanie działalności podmiotu leczniczego w zakresie teleporad do standardu organizacyjnego teleporady udzielanej w ramach POZ.

W odpowiedzi na powyższe pismem z dnia [...] grudnia 2020 r. podmiot leczniczy przekazał stosowne wyjaśnienia.

Do wyjaśnień załączono kopię regulaminu organizacyjnego Przychodni,

oraz kopię regulaminu udzielania teleporady.

Pismem z dnia [...] listopada 2020 r. organ wystąpił również do [...] Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z prośbą o:

l) przekazanie kopii skarg na podmiot leczniczy, jeśli wpłynęły do Oddziału NFZ i obejmowały swoją tematyką podstawową opiekę zdrowotną (od maja 2020 r.), a także wskazanie czy Oddział NFZ podejmował określone działania w tym zakresie oraz jaki był ich rezultat;

2) wskazanie liczby rozliczonych z podmiotem leczniczym porad udzielonych w stanach nagłych zachorowań ubezpieczonym spoza właściwości tut. Oddziału NFZ oraz z terenu oddziału NFZ, ale spoza gminy własnej i sąsiadujących i spoza listy zadeklarowanych pacjentów w okresie od września 2020 r,;

3) wskazanie liczby i rodzaju świadczeń opieki zdrowotnej, które rozliczył podmiot leczniczy od sierpnia do października 2020 r. w ramach poradni podstawowej opieki zdrowotnej (teleporady, wizyty domowe, wizyty w siedzibie podmiotu leczniczego).

W odpowiedzi na powyższe, pismem z dnia [...] grudnia 2020 r. OW NFZ wskazał, że we sierpniu 2020 r. wpłynęła skarga na podmiot dotycząca ograniczenia dostępności świadczeń zdrowotnych w zakresie poradni POZ dla dzieci. Z dołączonego do pisma wystąpienia pokontrolnego wynika, że podczas przeprowadzonej w podmiocie leczniczym kontroli OW NFZ nie stwierdził nieprawidłowości w tym zakresie

Ponadto OW NFZ wskazał, że od września do grudnia 2020 r. podmiot leczniczy nie sprawozdał dla przychodni przy ul. [...], porad udzielonych w stanach nagłych zachorowań świadczeniobiorcom spoza własnej listy, zamieszkałym w innych województwach oraz na terenie [...], ale poza gminą własną i sąsiadującymi podmiotu. Wskazano również następującą liczbę i rodzaj świadczeń opieki zdrowotnej, które rozliczył podmiot leczniczy w miesiącach wrzesień, październik i listopad 2020 r. w ramach poradni podstawowej opieki zdrowotnej:

• teleporady - wrzesień: 433, październik: 995, listopad: 1309;

• porady lekarskie w domu pacjenta - wrzesień: 4, październik: 8, listopad: 19;

• porady lekarskie w miejscu udzielania świadczenia - wrzesień: 1956, październik: 1920, listopad: 788.

Następnie, celem weryfikacji kwestii możliwości skontaktowania się z rejestracją w sposób telefoniczny i zarejestrowania do lekarza, pracownik Biura Rzecznika Praw Pacjenta w określonych dniach od 14 grudnia 2020 r. do 25 lutego 2021 r. w godzinach 8:00-18:00, w odstępach co najmniej dwugodzinnych, podejmował próby skontaktowania się z rejestracją telefoniczną pod wskazanymi przez Przychodnie numerami telefonu: [...] oraz [...].

Z 51 połączeń wykonanych w ciągu poszczególnych dni zostało odebranych 29, tj. ok. 57% ze wszystkich wykonanych przez organ połączeń, przy czym 26 prób oczekiwania na połączenie zostały zakończone przez pracownika po przekroczeniu czasu oczekiwania 5 minut w kolejce do połączenia.

W dniu [...] lutego 2021 r. pracownik Biura Rzecznika Praw Pacjenta skontaktował się z rejestracją podmiotu leczniczego, wskazał, że jest spoza województwa [...] i wystąpiło u niego nagłe pogorszenie stanu zdrowia, które wstępnie skonsultował ze swoim lekarzem poz w ramach teleporady, i uzyskał informację o możliwości skorzystania w wizyty osobistej w podmiocie leczniczym.

Mając na uwadze powyższe organ wskazał, że w podmiocie leczniczym występują trudności przy rejestracji telefonicznej na świadczenia zdrowotne realizowane przez Przychodnię. Zostało to potwierdzone przez działania Rzecznika Praw Pacjenta. Linie telefoniczne są zajęte, a czas oczekiwania jest uciążliwy dla pacjentów. Wykonane przez pracownika Biura Rzecznika Praw Pacjenta telefony wykazały, że prawo pacjentów w tym zakresie jest ograniczone.

Podmiot leczniczy ma w 2021 r. zawartą umowę o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej z NFZ - m.in. w zakresie podstawowej opieki zdrowotnej także w roku 2020.

Podmiot leczniczy udziela również świadczeń poz osobom niezadeklarowanym, które zgłaszają nagłe pogorszenie stanu zdrowia.

W ocenie Rzecznika Praw Pacjenta powyższe wskazuje na to, że doszło do stosowania w podmiocie leczniczym praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów, o których mowa w art. 59 ust. 1 pkt 1 ustawy. Zgodnie bowiem z ww. przepisem, przez praktykę naruszającą zbiorowe prawa pacjentów rozumie się bezprawne, zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, mające na celu pozbawienie pacjentów praw lub ograniczenie tych praw, w szczególności podejmowane celem osiągnięcia korzyści majątkowej.

Organ podkreśla, że używając terminu "zbiorowych praw pacjentów" ustawodawca objął ochroną administracyjnoprawną prawa aktualnych i potencjalnych pacjentów, traktowanych jako zbiorowość - grupę zasługująca na szczególną ochronę. Tym samym ustanowił odrębny przedmiot ochrony, niezależny od ochrony praw indywidualnych pacjentów. O naruszeniu zbiorowych praw pacjentów możemy mówić wówczas, gdy skutki działań mogą zagrażać lub realizować się w sferze każdego potencjalnego pacjenta znajdującego się w podobnych okolicznościach. Zatem dla stwierdzenia naruszenia zbiorowych praw pacjentów istotne jest ustalenie, czy konkretne działanie podmiotu leczniczego nie ma ściśle określonego adresata, lecz jest kierowane do nieoznaczonego z góry kręgu podmiotów. Oznacza to, że nie liczba faktycznych, potwierdzonych naruszeń, ale przede wszystkim ich charakter, a w związku z tym możliwość wywołania negatywnych skutków wobec określonej zbiorowości przesądza o naruszeniu zbiorowego interesu.

Dla stwierdzenia bezprawności działania lub zaniechania podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych bez znaczenia pozostaje strona podmiotowa czynu, a zatem wina podmiotu (w znaczeniu subiektywnym, oznaczającym wadliwość procesu decyzyjnego) i stopień tej winy (umyślność bądź nieumyślność), a także świadomość istnienia naruszonych norm prawnych.

Organ podnosi, że zgodnie z art. 8 zd. 1 ustawy pacjent ma prawo do świadczeń zdrowotnych udzielanych z należytą starannością przez podmioty udzielające świadczeń zdrowotnych w warunkach odpowiadających określonym w odrębnych przepisach wymaganiom fachowym i sanitarnym. Celem art. 8 ustawy jest

zapewnienie pacjentowi bezpieczeństwa podczas udzielenia mu świadczeń zdrowotnych. Przy tym podmiot leczniczy powinien kierować się zasadą ostrożności i zapewnić takie warunki udzielania tych świadczeń, które to bezpieczeństwo zapewnią.

Jak wynika z przedstawionych wyjaśnień, podmiot leczniczy zdawał sobie sprawę z występujących trudności z rejestracją telefoniczną i podjął działania w celu ich zminimalizowania. Niemniej trudności te występują nadal i potwierdzone zostały przede wszystkim podczas prób kontaktu podejmowanych przez pracownika Biura Rzecznika Praw Pacjenta. Próby połączeń telefonicznych byty wykonywane w dniach od 14 grudnia 2020 r. do 25 lutego 2021 r. Odebrano wyłącznie 29 połączeń, co stanowi ok. 57 % wszystkich wykonanych przez organ połączeń. Kontakt nie jest niemożliwy, jest jednak ograniczony, co w konsekwencji ogranicza prawa pacjentów określone art. 8. Jest to także uciążliwe dla pacjentów. Zaniechanie organizacyjne w postaci braku zapewnienia możliwości dodzwonienia się do Przychodni przez pacjenta i zarejestrowania do lekarza narusza przepisy prawa i stanowi praktykę naruszająca zbiorowe prawa pacjentów. Organ zdaje sobie sprawę z trudnej sytuacji, w jakiej znalazły się podmioty wykonujące działalność leczniczą w czasie panującego stanu epidemii, niemniej jednak uzyskany materiał wskazuje, że dostęp do rejestracji w podmiocie leczniczym jest istotnie ograniczony. Trudności w telefonicznej rejestracji mogą wystąpić, być krótkotrwałe i zależne od wielu zmiennych, niemniej organ podejmował próby połączeń w różnych dniach, o różnych godzinach i na dwa numery telefonów przez wiele dni. Próby kończyły się w prawie połowie niepowodzeniem, długim, ponadprzeciętnym czasem oczekiwania na połączenie, stąd też należy uznać, że możliwość rejestracji na świadczenia zdrowotne jest znacznie ograniczona.

Organ zauważa, że w okresie wykonywanych prób połączeń przez pracownika organu zmienił się stan prawny, tzn. w rozporządzeniu Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej, dokonano zmian, które obowiązują od 30 stycznia 2021 r., tj. doprecyzowano, że w ramach standardu podmiot leczniczy ma obowiązek zapewnić pacjentowi możliwości kontaktu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub systemu łączności, w tym kontaktu telefonicznego, w sposób umożliwiający nawiązanie połączenia ze świadczeniodawcą bez zbędnej zwłoki. (przed wejściem w życie ww. regulacji podmiot także miał obowiązek zapewnić realną możliwość kontaktu, niemniej obecnie kwestia ta wynika wprost z przepisów prawa.)

Organ wyjaśnia, że zgodnie art. 64 ust. 2 ustawy, Rzecznik Praw Pacjenta może nałożyć na podmiot udzielający świadczeń zdrowotnych albo organizatora strajku, obowiązek składania w wyznaczonym terminie informacji o stopniu realizacji działań niezbędnych do zaniechania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów lub usunięcia skutków naruszenia zbiorowych praw pacjentów. Dlatego też zobowiązano podmiot leczniczy do złożenia informacji o stopniu realizacji działań niezbędnych do zaniechania stosowania rzeczonych praktyk, które naruszają zbiorowe prawa pacjentów. Jako przykłady takich działań organ sugeruje rozważenie przede wszystkim wprowadzenia zmian technicznych i organizacyjnych przy użyciu nowoczesnych technologii, zatrudnienie dodatkowego personelu, zmianę zakresu obowiązków zatrudnionym pracownikom.

Końcowo organ podnosi że z uwagi na ziszczenie się przesłanek, o których mowa w art. l0 § 2 k.p.a., organ postanowił odstąpić od zasady czynnego udziału strony w postpowaniu w zakresie umożliwienia stronie wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań przed wydaniem decyzji - w analizowanym stanie faktycznym załatwienie sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla zdrowia ludzkiego.

Decyzję organu zaskarżyła strona zarzucając jej:

1. naruszenie przepisów postępowania administracyjnego, które miało wpływ na wynik postępowania, tj.:

1) art. 7 i art. 77 k.p.a. nakładającego na organ administracji publicznej obowiązek podjęcia wszelkich czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i załatwienia sprawy, który to obowiązek został pominięty, albowiem przy ustalaniu zasad przeprowadzania przez Zespół telefonicznej rejestracji pacjentów organ oparł się wyłącznie na wyrywkowych czynnościach kontrolnych, o których nie informował Zespołu i których nie poddał weryfikacji. Nawiązując połączenia z pracownikami obsługującymi call center pracownicy organu odstępowali od podjęcia kontaktu, nie informowali Zespołu o zastrzeżeniach wynikających z tych czynności, natomiast organ nie podjął żadnych działań zmierzających do wyjaśnienia wszelkich okoliczności związanych z ewentualnymi zastrzeżeniami, co skutkowało bezpodstawnym przypisaniem Zespołowi stosowania praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów do świadczeń zdrowotnych;

2) art. 9 i art. 10 § 1 i 2 k.p.a., poprzez nie dokonanie powiadomienia Zespołu o zamiarze przystąpienia, czy przystąpieniu do czynności kontrolnych dotyczących sposobu rejestrowania pacjentów za pośrednictwem telefonu, odstępowanie od nawiązania kontaktu z pracownikowi Zespołu w trakcie dokonywania połączeń, jak również poprzez odmowę udostępnienia pełnych informacji o numerach telefonów, z których wykonywane były połączenia kontrolne, o co wnioskował Zespół celem ustalenia wszystkich okoliczności dotyczących danych połączeń i ewentualnych rzeczywistych przyczyn ich niezrealizowania, co miało istotny wpływ na wynik sprawy, albowiem skutkowało nieuprawnionym i nie potwierdzonym zebranymi w sprawie dowodami przyjęciem, iż Zespół w sposób bezprawny, zawiniony i zorganizowany narusza zbiorowe prawa pacjentów. Organ nie umożliwił Zespołowi wglądu do akt sprawy, powołując się, jak wynika z decyzji, na przesłanki art. 10 § 2 k.p.a., co było działaniem nieuprawnionym, albowiem z akt sprawy nie wynika, aby miała miejsce sytuacja, w której załatwienie sprawy nie cierpiało zwłoki ze względu na zagrożenie życia lub zdrowia ludzkiego, zważywszy m.in. charakter i zakres świadczeń zdrowotnych, których dotyczy ustawa o podstawowej opiece zdrowotnej, bądź rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej oraz zważywszy na rodzaj zaleceń, jakie organ sformułował i przekazał Zespołowi do realizacji ( w związku z poczynionymi ustaleniami wyznaczają 30 dniowy termin na poinformowanie organu o poczynionych działaniach). Wszystkie wskazane okoliczności miały istotny wpływ na wynika sprawy, gdyż praktycznie pozbawiły Zespół możliwości wzięcia czynnego udziału w weryfikowaniu najważniejszych kwestii dotyczących prowadzonego przez organ postępowania.

3) art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a., które to naruszenie polegało na wydaniu decyzji bez zgromadzenia pełnego materiału dowodowego w sprawie, a który to materiał zebrany w całości powinien stanowić podstawę do wydania decyzji, jak również arbitralne potraktowanie wyników przeprowadzonych przez organ czynności kontrolnych, z pominięciem dowodów przeciwnych wynikających z kontroli przeprowadzonych przez organ tworzący i Oddział NFZ, bez uwzględnienia sytuacji faktycznej i prawnej, w jakiej funkcjonował i funkcjonuje Zespół, ze względu na konieczność dostosowywania się do dynamicznie zmieniających się wymogów organizowania świadczeń zdrowotnych i udzielania pomocy pacjentom chorym na Covid-19 lub podejrzanym o zachorowanie na tę chorobę w okresie trwającej pandemii, co ostatecznie skutkowało nieuprawnionym uznaniem działań Zespołu za bezprawne i zawinione. Za przekroczenie zasady swobodnej oceny materiału dowodowego należy uznać stwierdzenie organu, iż zmiana stanu prawnego, jaka miała miejsce 30 stycznia 2021 r. w zakresie organizacji teleporad, a więc po przeprowadzeniu kontroli, była kwestią nieistotną dla przeprowadzenia oceny działań Zespołu w kontekście ich niezasadnie przypisanej Zespołowi "bezprawności".

4) art. 107 § 3 k.p.a. poprzez m.in. niewskazanie w treści uzasadnienia konkretnych przesłanek, dla których organ uznał, iż w sprawie zachodzi sytuacja wskazana w art. 10 § 2 k.p.a., zważywszy, że zakres wszelkich spraw prowadzonych przez Rzecznika Praw pacjenta, z racji przypisanych mu ustawowych kompetencji, odnosi się do sposobu udzielania świadczeń zdrowotnych udzielnych pacjentom, co nie oznacza, iż z tego powodu organ jest uprawniony do omijania procedury z powołaniem się na art. 10 § 2 k.p.a. W uzasadnieniu decyzji nie zostały wskazane także powody pominięcia wyników kontroli innych organów, czy też okoliczności uznania, iż stałe, prowadzone bez żadnych przerw telefoniczne rejestrowanie pacjentów z wykorzystaniem call center i infolinii, 10 - osobową obsługą, poza obsługą wykonywaną w poszczególnych rejestracjach na terenie każdej z przychodni przez rejestratorki, czy wydzielonych punktów, stałym monitorowaniem przebiegu połączeń i czasu oczekiwania na połączenia, nawiązywania zwrotnej komunikacji z pacjentami korzystającymi z infolinii, uznane zostało jako praktyka ograniczająca pacjentom dostęp do świadczeń i to w sposób bezprawny oraz zawiniony.

5) Art. 64 1 i 2 wskazanej na wstępie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, polegające na braku należytego odniesienia się do definicji praktyk naruszających zbiorowe prawa pacjentów i niezasadnym zastosowaniu tego przepisu do stanu faktycznego i sytuacji prawnej, dotyczących niniejszej sprawy.

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, poprzez niewłaściwe zastosowanie lub wykładnię, bądź poprzez pominięcie pozostałych przepisów prawa materialnego mających znaczenie dla oceny postępowania Skarżącego, tj.:

1) art. 59 ust. 1 pkt 1 wskazanej na wstępie ustawy oprawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, zwanej również ustawą "o p.p." poprzez niewłaściwe jego zastosowanie, polegające na bezpodstawnym pod względem formalnym i faktycznym przyjęciu, iż pacjenci zgłaszający się do Zespołu celem uzyskania świadczenia mają ograniczoną możliwość rejestracji na te świadczenia za pośrednictwem telefonu i w konsekwencji przyjęciu, że działania Zespołu w tym zakresie mają charakter zawiniony, celowy, zorganizowany i bezprawny wobec naruszenia art. 8 wskazanej wyżej ustawy, podczas gdy zarówno stan faktyczny, jak i prawny nie wskazują, aby działania Samodzielnego Publicznego Zespołu Zakładów Lecznictwa Otwartego [...] pozostawały w sprzeczności z obowiązującym prawem, czy też spełniały pozostałe przesłanki umożliwiające zastosowanie wobec Zespołu wskazanego przepisu:

2) art. 8 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta poprzez błędną jego interpretację i niesłuszne przyjęcie, iż sposób postępowania Zespołu związany z rejestrowaniem pacjentów za pośrednictwem telefonu nie odpowiadał należytej staranności, o której mowa w wskazanym przepisie, podczas gdy ocena należytej staranności, zgodnie z przywołanym przepisem nie powinna być przeprowadzona w sposób abstrakcyjny, a z uwzględnieniem pełnego jego brzmienia i pozostałych przesłanek, odnoszących się do warunków odpowiadającym wymogom określonym w odrębnych przepisach (fachowych i sanitarnych).

3) art. 2 ustawy z dnia 27 października 2017 r. o podstawowej opiece zdrowotnej (t. j. Dz.U. z 2020., poz. 172 z późn. zm.) i powiązanego z tym przepisem art. 5 pkt 27 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t. j. Dz. U. z 2020 r. poz. 1398 ze zm.), oraz § 3 pkt 1 lit. b rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (Dz.U. z 2020 r. poz. 1395 z późn. zm.), czy art. 20 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych poprzez ich pominięcie w ocenie zasad postępowania Zespołu, w szczególności przy ustalaniu kryteriów należytej staranności przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych z zakresu podstawowej opieki zdrowotnej związanych z udzielaniem świadczeń i zapewnieniem pacjentom dostępu do tych świadczeń, co skutkowało nieuprawnionym i całkowicie dowolnym przyjęciem przez Rzecznika Praw Pacjenta, jako dopuszczalnego, jedynie 5 minutowego, niezależnego od wszelkich innych okoliczności, czasu oczekiwania przez pacjenta na połączenie z rejestracją w systemie infolinii.

4) § 13 ust. 1 załącznika do rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów (t. j. Dz.U. z 2020 r., poz. 320 ze zm.) poprzez błędną jego interpretację przy ocenie sposobu rejestrowania pacjentów przez Skarżącego za pośrednictwem telefonu i niesłuszne uznanie, iż dokonywanie zapisów w kolejności zgłoszeń telefonicznych nie stanowi rejestracji bieżącej w rozumieniu wskazanego przepisu i co więcej może być potraktowane jako sprzeczna z prawem "trudność", ograniczająca pacjentom dostęp do uzyskania świadczenia zdrowotnego (str.10 uzasadnienia, drugi akapit).

Podnosząc powyższe zarzuty skarżąca wniosła o:

1) uwzględnienie skargi i o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości;

2) zasądzenie na rzecz Skarżącego kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa prawnego, według norm przepisanych.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie, a nadto o dopuszczenie dowodu uzupełniającego z dokumentu w postaci:

1. wydruków wiadomości e-mail dotyczących interwencji pracownika Biura Rzecznika Praw Pacjenta w związku z brakiem możliwości rejestracji telefonicznej w Przychodni,

2. wyciągu z systemu rejestracji wykonywanych połączeń telefonicznych z Przychodnią, - gdyż jest to niezbędne do wyjaśnienia istotnych wątpliwości podnoszonych przez Skarżącego w treści skargi, a nie spowoduje to nadmiernego przedłużenia postępowania w sprawie.

Sąd zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna.

Nie budzi wątpliwości sądu że organ w sposób należyty odniósł się do weryfikacji zastrzeżeń co do kontaktu telefonicznego z rejestracją Skarżącego. Działania podjęte przez organ miały na celu ustalenie czy problemy z rejestracją telefoniczną mają charakter incydentalny, czy powtarzają się w danym okresie czasu. Z analizy wykonanych połączeń wynika, że ograniczenia w kontakcie telefonicznym ze Skarżącym miały miejsce i to wielokrotnie. Jak wynika z odpowiedzi na skargę organ nadal otrzymuje zgłoszenia dotyczące trudności w dostępie do rejestracji za pośrednictwem telefonu w Przychodni. Zdaniem sądu takie zgłoszenia dodatkowo świadczą o stosowanej przez zespół praktyce, której skutkiem jest ograniczanie możliwości rejestracji na świadczenia zdrowotne, z wykorzystaniem telefonu. W tym stanie rzeczy zarzuty skargi odnoszące się do błędnego ustalenia stanu faktycznego nie mogą być uznane za trafne.

Nie jest również zasadny zarzut naruszenia art. 10 § 1 i 2 kpa.

W związku ze stwierdzonymi naruszeniami Rzecznik Praw Pacjenta zdecydował się odstąpić od zasady zapewnienia stronie czynnego udziału w sprawie i wypowiedzenia się co do zebranych materiałów i dowodów na podstawie art. 10 § 1 i 2 kpa. Uznał bowiem, słusznie że sprawa nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia , lub zdrowia ludzkiego.

Przyczyny odstąpienia od zasady określonej w art.10 § 1 kpa zostały utrwalone w aktach sprawy w postaci adnotacji z dnia [...] lutego 2021 r. a także w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji (zob. jej stronę 14). Wskazać nadto należy że stronie w żadnej fazie toczonego postępowania administracyjnego nie ograniczono dostępu do akt sprawy. W każdym razie strona nie podnosiła faktu istnienia takich ograniczeń.

W związku z powyższym podnieść należy że zgodnie z art. 59 ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta, (dalej u.p.p.) przez praktykę naruszające zbiorowe prawa pacjentów rozumie się bezprawne, zorganizowane działania lub zaniechania podmiotów udzielających świadczeń zdrowotnych, mające na celu pozbawienie pacjentów praw lub ograniczenie tych praw, w szczególności podejmowane celem osiągnięcia korzyści majątkowej. Sąd podkreśla, że istnienie takiej praktyki zostało wykazane przez organ w sposób który nie budzi wątpliwości.

Wskazać poza tym trzeba, że dla stwierdzenia bezprawności działania lub zaniechania podmiotu udzielającego świadczeń zdrowotnych bez znaczenia pozostaje wina podmiotu i stopień tej winy a także świadomości istnienia naruszonych nom prawnych.

Organ ma rację podnosząc, że praktyka polegająca na tym, że pacjenci zgłaszający się do podmiotu leczniczego celem uzyskania świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych którzy mają ograniczoną możliwość rejestracji na te świadczenia za pośrednictwem telefonu naruszała przepis art. 8 u.p.p. Wskazać bowiem trzeba że obowiązek zachowania należytej staranności dotyczy również zapewnienia możliwości rejestracji pacjentów. Jak wynika z ustalonego w sprawie stanu faktycznego kontakt z Przychodnią jest ograniczony. Ze wszystkich wykonanych połączeń ok. 43 % nie zostało odebranych przez personel Zespołu. Świadczy to zatem o istotnym ograniczeniu w dostępie do świadczeń zdrowotnych.

Jako istotne jawi się również to, że w § 3 pkt 8 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 12 sierpnia 2020 r. w sprawie standardu organizacyjnego teleporady w ramach podstawowej opieki zdrowotnej (Dz. U. 2020. 1395 ze zm.) doprecyzowano, że w ramach standardu podmiot leczniczy ma obowiązek zapewnić pacjentowi możliwość kontaktu za pośrednictwem systemu teleinformatycznego lub systemu łączności, w tym kontaktu telefonicznego, w sposób umożliwiający połączenia ze świadczeniodawcą bez zbędnej zwłoki. Oznacza to, że połączenie powinno być odebrane od razu bądź po krótkim czasie oczekiwania. Przychodnia zatem powinna tak zorganizować swoją działalność aby proces rejestracji telefonicznej był sprawny, a pacjenci nie spotykali się z ograniczeniami w dostępie do świadczeń zdrowotnych.

Poza tym zgodnie z § 13 rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 8 września 2015 r. w sprawie ogólnych warunków umów o udzielanie świadczeń opieki zdrowotnej (Dz. U. 2020. 1320 ze zm.) świadczeniodawca zapewnia bieżącą rejestrację świadczeniobiorców na podstawie zgłoszenia osobistego lub za pośrednictwem osoby trzeciej, w tym przy wykorzystaniu telefonu lub innych środków komunikacji elektronicznej. Przepis ten służy zapewnieniu dostępu pacjenta do świadczeń zdrowotnych. Od podmiotu leczniczego wymaga się więc aby zapewnił realną możliwość kontaktu, a nie możliwość iluzoryczną, czy też znacznie utrudnioną.

Mając zatem powyższe na względzie sąd stwierdza, że w sprawie nie doszło do naruszeń wskazanych w skardze przepisów prawa. Organ podjął wszystkie czynności niezbędne do dokładnego jej wyjaśnienia, a zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oceniony został właściwie.

Podstawą wyroku jest art. 151 p.p.s.a.



Powered by SoftProdukt