Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Grzegorz Nowecki, Sędziowie Sędzia WSA Sylwester Golec (sprawozdawca), Sędzia WSA Anna Wesołowska, Protokolant starszy referent Paweł Jurczyński, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 31 stycznia 2013 r. sprawy ze skargi K. J. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] lutego 2012 r. nr [...] w przedmiocie nałożenia kary porządkowej oddala skargę

III SA 1272/12

Uzasadnienie

Zaskarżonym do sądu postanowieniem z dnia [...] lutego 2012 r. Dyrektor Izby Skarbowej w W. utrzymał w mocy postanowienie Dyrektora Urzędu Kontroli Skarbowej w W. z dnia [...] października 2011 r., którym wymierzono Skarżącemu K. J. karę porządkową w wysokości 1 500,00 zł.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w uzasadnieniu postanowienia z dnia [...] października 2011 r. wskazał, że Skarżący został wezwany do osobistego zgłoszenia się w dniu 14 września 2011 r. w Urzędzie kontroli Skarbowej w W., w charakterze świadka i złożenia zeznań w postępowaniu kontrolnym nr [...]. W wezwaniu zawarto pouczenie, że w przypadku bezzasadnego niestawienia się na wezwanie lub bezzasadnej odmowy złożenia zeznań, świadek na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2005 r., Nr 8, poz. 60 ze zm.) dalej powoływanej, jako: "O.p." może zostać ukarany krą porządkową w wysokości do 2 600,00 zł. Wezwanie zostało doręczone Skarżącemu w dniu 29 sierpnia 2011 r.

Z akt sprawy wynika, że Dyrektor Urzędu kontroli Skarbowej zawiadomił C. P. - stronę postępowania nr [...] o zamiarze przesłuchania Skarżącego w charakterze świadka w dniu 14 września 2011 r. Zawiadomienie o miejscu i terminie przesłuchania świadka stronie doręczono w dniu 29 sierpnia 2011 r. Z akt sprawy wynika, że pełnomocnik C. P. W. S. w dniu 2 września 2011 r. wniósł do organu pismo, którym zażądał dokonania przez organ rejestracji przebiegu przesłuchania Skarżącego przy pomocy kamery video lub wyrażenia zgody przez organ na dokonanie rejestracji przesłuchanie przez pełnomocnika.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W. postanowieniem z dnia [...] września 2011 r. odmówił C. P. utrwalania przebiegu przesłuchania Skarżącego przy mocy kamery video oraz utrwalania w ten sposób przebiegu przesłuchania przez pełnomocnika. W uzasadnieniu tego postanowienia organ powołał przepisy art. 287 § 1 pkt 1 i art. 172 O.p. i stwierdził, że nie dają one podstaw do utrwalania przez stronę postępowania przebiegu, dokonywanego w tym postępowaniu przesłuchania świadka.

W dniu 12 września 2011 r. do organu pierwszej instancji wpłynęło pismo pełnomocnika strony W. S., którym poinformowano organ, że pomimo odmowy wyrażenia zgody na rejestrowanie przebiegu przesłuchania przy pomocy kamery video, W. S. w dniu 14 września 2011 r. dokona rejestracji przebiegu przesłuchania Skarżącego przy pomocy kamery video.

Z protokołu z dnia 14 września 2011 r. (karty 425-426 akt administracyjnych) wynika, że we w dniu 14 września 2011 r. w Urzędzie Kontroli Skarbowej stawił się Skarżący, C. P. i jego pełnomocnik W. S.. W. S. rozpoczął utrwalanie za pomocą kamery video przebiegu czynności dokonywanych przez pracowników organu. Przeprowadzający czynności urzędowe pracownicy organu kontroli skarbowej zażądali od W. S. zaprzestania nagrywania przebiegu przesłuchania przy pomocy kamery video. Pełnomocnik nie zastosował się do tego wezwania. W miejscu przesłuchania stawił się Wicedyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w W., który zabronił W. S. nagrywania przebiegu przesłuchania. Zaproponował także przeprowadzenie przez W. S. rozmowy na temat nagrywania przesłuchania z Dyrektorem Urzędu Kontroli Skarbowej w W.. W. S. oświadczył, że nie chce rozmawiać z dyrektorem oraz, że postanowienie organu o odmowie rejestrowania przebiegu przesłuchania za pomocą kamery video jest niezgodne z prawem. Następnie został przywołany pracownik ochrony budynku, w którym znajduje się siedziba Urzędu Kontroli Skarbowej w W.. W. S. oświadczył, że pracownik ochrony nie może mu zabronić nagrywania oraz, że nie może dotykać jego rzeczy gdyż zostanie oskarżony o naruszenie dóbr osobistych W. S.. Po około 40 minutach na miejsce przesłuchania przybyli funkcjonariusze Policji, którzy wielokrotnie wzywali W. S. do wyłączenia kamery. Funkcjonariusze Policji wielokrotnie konsultowali się drogą telefoniczną z ich przełożonymi. W czasie tych zdarzeń Skarżący wielokrotnie oświadczył, że nie będzie składał zeznań, jeżeli przebieg przesłuchania nie będzie utrwalany przez W. S. przy pomocy kamery video. Ostatecznie W. S. wobec zdecydowanej postawy funkcjonariuszy Policji na ich wezwanie wyłączył kamerę.

Z przebiegu tych zdarzeń pracownicy Urzędu Kontroli Skarbowej na bieżąco sporządzili protokół, w którym opisali przedstawione powyżej zdarzenia. Skarżący, i C. P. odmówili podpisania tego protokołu, co inspektor odnotował na protokole. W. S. umieścił na protokole adnotację o treści: "Protokół niezgodny ze stanem faktycznym."

Po sporządzeniu tego protokołu pracownicy Urzędu Kontroli Skarbowej przystąpili do przesłuchiwania Skarżącego w charakterze świadka informując go o treści przepisów art. 196 § 1 i 2 O.p. Skarżący o świadczył "Swoją wolę wyraziłem już w dniu dzisiejszym w protokole i ją podtrzymuję. To wszystko co mam do powiedzenia". W protokole wpisano, że "Świadek nie zgłasza zastrzeżeń do sposobu przeprowadzenia przesłuchania". Zapis ten został opatrzony komentarzem Skarżącego "Świadek nie zgadza się z zapisem powyżej. Trzy godziny poświęciłem aby złożyć wyjaśnienia, ale niestety państwo mi tego nie umożliwili." Skarżący odmówił podpisania protokołu; informację o tym zamieszczono na protokole.

Dyrektor Urzędu Kontroli Skarbowej w uzasadnieniu postanowienia z dnia [...] października 2011 r. stwierdził, że Skarżący w dniu 14 września 2011 r. bezzasadnie odmówił złożenia zeznań w sytuacji, która nie została wymieniona w art. 196 § 1 O.p. regulującym prawo do odmowy złożenia zeznań w postępowaniu podatkowym. Z tego względu zdaniem organu zasadne było wymierzenie Skarżącemu grzywny na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 O.p.

Na postanowienie z dnia [...] października 2011 r. Skarżący wniósł zażalenie do Dyrektora Izby Skarbowej w W., który wskazanym na wstępie postanowieniem z dnia [...] lutego 2012 r. utrzymał w mocy postanowienie organu pierwszej instancji.

Na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w W. z dnia [...] lutego 2012 r. Skarżący wniósł skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie. W skardze zaskarżonemu postanowieniu zarzucono naruszenie:

- przepisów art. 159, art. 290 § 1, art. 262 § 1 pkt 2 , art. 217 § 1 i 2 O.p.,

- art. 2 i 7 Konstytucji RP.

W uzasadnieniu skargi podniesiono, że skierowane do Skarżącego wezwanie do stawienia się w charakterze świadka nie odpowiadało treści art. 159 O.p., gdyż nie wskazywało sprawy, w której ma nastąpić przesłuchanie świadka. W ocenie Skarżącego samo wskazanie numeru sprawy, w której miało nastąpić przesłuchanie nie stanowiło wskazania w sprawy, w związku z którą adresat wezwania miał się stawić do dyspozycji organu. W skardze podnoszono, że wadliwość skierowanego do Skarżącego wezwania skutkowała tym, że organ nie mógł ukarać Skarżącego kara porządkową za odmowę złożenia zeznań podczas przesłuchania, na które Skarżący został wezwany z naruszeniem art. 159 O.p.

W skardze podnoszono, że zgodnie z treścią art. 290 § 1 O.p. stan faktyczny w toku kontroli może być utrwalany za pomocą aparatury rejestrującej obraz i dźwięk oraz, że na podstawie art. 287 § 1 O.p. podatnik ma obowiązek umożliwić organowi rejestrację stanu faktyczne za pomocą aparatury rejestrującej obraz dźwięk. Zdaniem autora Skargi przepisy te uzasadniały zasadność zgłoszonego przez pełnomocnika Skarżącego, żądania utrwalania przebiegu przesłuchania za pomocą kamery video. W skardze podnoszono, że pracownicy organu bez wskazania podstawy prawnej zażądali wyłączenia przez pełnomocnika Skarżącego kamery. W ocenie pełnomocnika Skarżącego odmowa zgody na utrwalanie przebiegu przesłuchania była działaniem bezprawnym. W skardze podnoszono, że utrwalenie przebiegu przesłuchania przyczyniłoby się do prawidłowego ustalenia przez organ stanu faktycznego sprawy.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzucono, że organ w jego uzasadnieniu nie wskazał przesłanek, którymi kierował się przy wymiarze kary porządkowej Także organ pierwszej instancji nie wskazał tych przesłanek. Skardze zarzucono także, że organ w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia nie ustosunkował się do wszystkich zarzutów podniesionych w zażaleniu.

Organ w odpowiedzi na skargę zarzuty w niej wywiedzione uznał za bezzasadne i wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga jest bezzasadna.

Zgodnie z treścią art. 159 § 1 pkt 3 O.p. w wezwaniu do osobistego stawienia się należy wskazać w jakiej sprawie i w jakim charakterze oraz w jakim celu osoba zostaje wezwana. W ocenie Sądu w zaskarżonym postanowieniu organ zasadnie stwierdził, że w przypadku wzywania osoby w charakterze świadka w sprawie prowadzonej w stosunku do innego podatnika, wystarczające jest wskazanie w wezwaniu, że wezwanie dotyczy postępowania kontrolnego o określonym numerze. Zdaniem Sądu określenie w taki sposób sprawy, której dotyczy wezwanie mieści się w zakresie użytego w powołanym przepisie pojęcia "w jakiej sprawie". W ocenie Sądu nie można wskazać żadnych racjonalnych przyczyn, dla który osobę wzywaną w charakterze świadka należałoby informować o osobie w stosunku, do której prowadzone jest postępowanie, w ramach którego organ sporządził wezwanie lub też o okolicznościach faktycznych, których będzie dotyczyć postępowanie. Celem przesłuchania świadka jest uzyskanie od niego informacji o określonych faktach według stanu wiedzy, jaką świadek dysponuje w momencie przesłuchania. Skoro przesłuchanie ma się opierać na aktualnej wiedzy świadka o określonych zdarzeniach lub stanach, to nie ma potrzeby żeby, świadek przed przesłuchaniem w jakiś specjalny sposób przygotowywał się do składania zeznań. Dodatkowo należy wskazać, że w przypadku stwierdzenia przez świadka, że nie pamięta faktów objętych przesłuchaniem, jednakże może sobie je przypomnieć na podstawie np. zapisków, organ może przeprowadzić dowód z tych zapisków lub przesłuchać ponownie świadka na okoliczność faktów, o których wiedzę uzyskał po zakończeniu przesłuchania. Przesłuchanie to może być przeprowadzone z urzędu lub na wniosek strony postępowania. Dowód z tego przesłuchania będzie podlegał ocenie razem z pozostałym materiałem dowodowym zgromadzonym w toku postępowania. Mając na względzie te wnioski Sąd uznał, że skierowane do Skarżącego przez organ kontroli skarbowej wezwanie do stawienia się w charakterze świadka odpowiadało treści art. 159 § 1 O.p.

Bezzasadne są podnoszone w skardze zarzuty odnoszące się do zasadności odmowy przez organ utrwalania przebiegu przesłuchania Skarżącego przy pomocy kamery video oraz odmowy wyrażenia zgody na utrwalanie przebiegu przesłuchania przez pełnomocnika C. P.. Dla oceny zgodności z prawem zaskarżonego w niniejszej sprawie postanowienia znaczenie ma tylko ustalenie, czy odmowa przez Skarżącego złożenia zeznań w charakterze świadka była zgodna z prawem. Dla oceny zgodności z prawem zaskarżonego postanowienia nie ma żadnego znaczenia zgodność z prawem postanowienia odmawiającego zgody na rejestrowanie przebiegu przesłuchania przy pomocy kamery video. Okoliczność uprawniające do odmowy złożenia zeznań lub odmowy odpowiedzi na pytania zostały wymienione w przepisach art. 196 § 1 i 2 O.p. Skarżący przed przesłuchaniem został pouczony o treści tych przepisów. W rozpoznanej sprawie, żadne okoliczności wymienione w tych przepisach nie wystąpiły. Wadliwość postanowienia wydanego przez organ w sprawie postępowania dowodowego nie jest wymieniona w przepisach art. 196 § 1 i 2 O.p. Zatem Skarżący nie mógł omówić złożenia zeznań z powodu domniemywanej przez niego niezgodności z prawem postanowienia organu o odmowie utrwalania przez organ przebiegu przesłuchania Skarżącego przy pomocy kamery video oraz odmowy wyrażenia zgody na utrwalanie przebiegu tego przesłuchania przez pełnomocnika C. P.. Zwłaszcza, że świadek nie jest w żaden sposób uprawniony do oceniania zgodności z prawem czynności podejmowanych przez organ w postępowaniu, w stosunku do strony tego postępowania. W tym stanie rzeczy odmowa przez Skarżącego złożenia zeznań była bezzasadna i organ zgodnie z treścią art. 262 § 1 pkt 2 O.p. był uprawniony do wymierzenia Skarżącemu kary porządkowej. Okoliczności odmowy złożenia przez Skarżącego zeznań były jasne i nie wymagały dodatkowego postępowania wyjaśniającego. Jasne były tez motywy, którymi kierował się Skarżący odmawiając złożenia zeznań. Motywy te spowodowały, że odmowa ta była bezzasadna w rozumieniu powołanego przepisu.

Organ w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia odniósł się do wszystkich zarzutów i związanych z nimi okoliczności, podnoszonych w zażaleniu. Organ przytoczył treść art. 262 § 1 O.p. i wyjaśnił Skarżącemu podstawy prawne wezwania go w charakterze świadka. W zaskarżonym postanowieniu organ odniósł się do zarzutu niezgodności z art. 159 O.p. wezwania doręczonego w niniejszej sprawie Skarżącemu. Organ wyjaśnił także przyczyny i podstawy prawne odmowy złożenia zeznań lub odpowiedzi na pytanie. Organ wskazał, że odmowa zeznań przez Skarżącego była bezzasadna. Oczywista bezzasadność tej odmowy stanowiła wystarczającą przesłankę do wymierzenia Skarżącemu kary porządkowej w wysokości wynikającej z zaskarżonego postanowienia. W ocenie Sądu argumentacja ta była wystarczająca do wykazania powodów dla, których organ nie uwzględnił zażalenia na postanowienie organu pierwszej instancji. Organ pierwszej instancji w postanowieniu o ukaraniu Skarżącego karą porządkową wskazał podstawę prawną nałożenia tej kary oraz przyczyny, dla których karę tę nałożył na Skarżącego. Z tego względu Sąd uznał, że Dyrektor Izby Skarbowej zasadnie w uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia stwierdził, że podnoszony przez Skarżącego w zażaleniu zarzut naruszenia art. 217 § 2 O.p. przez brak prawidłowego uzasadnienia postanowienia organu pierwszej instancji był bezzasadny. Z tych względów Sąd uznał, że zaskarżone postanowienie opatrzone zostało prawidłowym uzasadnieniem prawnym i faktycznym, które odpowiadało wymogom wynikającym z art. 217 § 2 O.p.

Skoro zaskarżone postanowienie nie naruszało wskazanych przepisów O.p. to za bezzasadny należało uznać podnoszony w skardze zarzut naruszenia art. 2 i 7 Konstytucji RP oparty na założeniu, że w rozpoznanej sprawie doszło do naruszenia art. 159 § 1, art. 217 § 2 i art. 262 § 1 pkt 2 O.p.

W tym stanie rzeczy Sąd oddalił skargę na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.).