Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Halina Emilia Święcicka (spr.) Sędziowie: Asesor WSA Piotr Borowiecki Asesor WSA Małgorzata Grzelak Protokolant: Paweł Muszyński po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 20 lipca 2005 r. sprawy ze skargi E. S. prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą D. z siedzibą w P. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] października 2004 r. Nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy OCETIX nr R-135047 oddala skargę

Urząd Patentowy RP w trybie postępowania spornego po rozpoznaniu wniosku W. Sp. z o.o. z siedzibą w G. przeciwko S. E. z siedzibą w P. o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficznego OCETIX nr R-135047 dla towarów w klasie 30, decyzją z dnia [...] października 2004 r. Sp. [...] wydaną na podstawie art. 164 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 oraz Dz. U. z 2004 r. Nr 33, poz. 286) oraz art. 8 pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.) w związku z art. 315 ust. 3 art. ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej unieważnił prawo ochronne na znak towarowy słowno-graficznego OCETIX nr R-135047 dla towarów w klasie 30.

W uzasadnieniu tej decyzji podał, że wnioskodawca wystąpił z wnioskiem o unieważnienie prawa ochronnego w odniesieniu do towarów w klasie 30 uzasadniając swój interes prawny z faktu, iż przedmiotowa rejestracja znaku OCETIX została wskazana przez Urząd Patentowy jako przeszkoda w udzieleniu prawa ochronnego na zgłoszony znak towarowy OCETIX Grudziądz rok zał. 1948. Za podstawę żądania unieważnienia wskazał naruszenie przepisów ustawy o znakach towarowych:

- art. 4 ust. 1 z faktu wykorzystania elementu słownego OCETIX stanowiącego [...] – znak nie nadaje się do odróżniania towarów i usług,

- art. 6 ust. 1 z faktu, że w momencie dokonania zgłoszenia uprawniony nie był producentem wyrobów ujętych w klasie 30,

- art. 7 ust. 1 z faktu, że przedmiotowa rejestracja narusza zasady i reguły etyki zawodowej firm działających w gospodarce wolnorynkowej. W szczególności odpowiada definicji czynu nieuczciwej konkurencji określonego w art. 5 ustawy z dnia 16 kwietnia 1993 r. o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (Dz. U. Nr 47, poz. 211),

- art. 8 pkt 2 z faktu, że rejestracja narusza prawa osób trzecich,

- art. 8 pkt 3 z faktu podania w dokumentacji zgłoszeniowej danych niezgodnych z prawdą, tj. że rodzaj i zakres działalności uprawnionego był w dacie zgłoszenia niezgodny z podanym wykazem towarów,

- art. 9 z faktu podobieństwa przedmiotowego znaku do zgłoszonego [...] stycznia 1992 r. pod numerem Z-105295 przez wnioskodawcę znaku OCETIX, które to postępowanie zostało umorzone,

- art. 32 z faktu wykluczenia zastosowania znaku wspólnego.

Uczestnik postępowania podważał zasadność podstaw prawnych powołanych we wniosku i podkreślał, że sporny znak jest znakiem słowno-graficznym z wyraźną grafiką. Wskazywał, iż prowadzi działalność gospodarczą w branży spożywczej, co wyklucza zarzut naruszenia art. 6, natomiast zarzut działania w złej wierze musi być udowodniony.

Urząd Patentowy uznał interes prawny wnioskodawcy z uwagi na podniesione we wniosku naruszenie jego prawa do firmy poprzez wykorzystywanie jej elementu wyróżniającego, którym jest słowo "ocetix".

Unieważniając prawo ochronne w żądanym zakresie, tj. w zakresie towarów zawartych w klasie 30 uznał, iż słuszny jest tylko zarzut naruszenia przy rejestracji znaku towarowego art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych, tj. stwierdził, iż rejestracja znaku narusza prawa osobiste i majątkowe wnioskodawcy. Znak towarowy OCETIX stanowi element [...] zarejestrowanej z wcześniejszym pierwszeństwem i ma [...]. Przywołując orzecznictwo w tym zakresie Urząd Patentowy wskazał, iż w przypadku kolizji między firmą (nazwą) przedsiębiorstwa a zarejestrowanym znakiem towarowym z "gorszym pierwszeństwem" priorytet przyznaje się prawu przyznanemu wcześniej.

Spółka wnioskodawcy została utworzona wcześniej aktem notarialnym z dnia [...] lipca 1991 r. w ramach ustawy o prywatyzacji z przekształcenia przedsiębiorstwa państwowego o nazwie G. i z tą chwilą uzyskała ochronę prawną na podstawie przepisów kodeksu handlowego (art. 35-38), przepisów kodeksu cywilnego (art. 43 w związku z art. 23 i 24) oraz na podstawie przepisów ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji (w szczególności art. 5 i 10). Przedmiotowy znak został zgłoszony do rejestracji w dniu [...] października 1998 r.

Prawo do firmy ma charakter osobisty a zarazem majątkowy, więc mieści się w kategorii praw chronionych w art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych.

Jednocześnie Urząd Patentowy nie podzielił stanowiska wnioskodawcy co do naruszenia przez rejestrację pozostałych wskazanych przez niego przepisów prawnych.

Na powyższą decyzję E. S. prowadząca działalność gospodarczą pod nazwą D. z siedzibą w P. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wnosząc o jej uchylenie i zasądzenie kosztów postępowania. Uznając prawidłowość decyzji w zakresie nie podzielenia wszystkich zarzutów podniesionych przez wnioskodawcę, poza zarzutem naruszenia art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych, kwestionowała w tym zakresie wydaną decyzję.

Skarżąca podniosła, iż należy odróżnić nazwę przedsiębiorstwa od znaku towarowego. Niedopuszczalne jest traktowanie poszczególnych elementów nazwy przedsiębiorstwa z osobna, w rejestrze wpisana jest W. Sp. z o.o., w akcie notarialnym nie zastrzeżono żadnego skrótu tej nazwy. Ochronie podlega nazwa jako całość a nie jej poszczególne elementy. Tożsamość nazwy przedsiębiorcy z oznaczeniem znaku towarowego nie przesądza jeszcze o niedopuszczalności rejestracji takiego oznaczenia. Podkreślała, iż sporny znak jest znakiem słowno-graficznym a nie słownym. Spółce nie zależało na rejestracji, wprawdzie dokonała zgłoszenia znaku OCETIX ale z powodu własnych działań do rejestracji nie doszło. Podnosiła, iż Urząd Patentowy wydając decyzję nie uprawdopodobnił w żaden sposób nawet możliwości naruszenia prawa do firmy przysługującego W. Sp. z o.o. przez skarżącą a nadto pomimo zauważonej zbieżności [...] unieważnił tylko w części prawo, pozostawiając na rzecz skarżącej prawo w pozostałym zakresie.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy wnosił o jej oddalenie podtrzymując swoje stanowisko wyrażone w uzasadnieniu do zaskarżonej decyzji. Odnosząc się do zarzutu, iż unieważniając prawo ochronne w części, zaprzeczył powołanej podstawie prawnej wskazał, iż w postępowaniu spornym Urząd Patentowy jest związany granicami wniosku. Wnioskodawca występował o unieważnienie prawa ochronnego tylko w części, a nie całości.

Uczestnik postępowania nie zajął stanowiska co do złożonej skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269) sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Innymi słowy, wchodzi tutaj kontrola aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywana pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną - art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270).

Analizując zaskarżoną decyzję z punktu widzenia powołanych wyżej kryteriów skarga nie zasługuje na uwzględnienie, gdyż w zaskarżonej decyzji nie można się dopatrzyć zarzutu naruszenia prawa.

Przepis art. 8 pkt 2 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17) mający zastosowanie do niniejszej sprawy na podstawie art. 315 ust. 1 i 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 33, poz. 286 ze zm.) stanowi, iż niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich .

Urząd Patentowy trafnie uznał, iż rejestracja znaku towarowego słowno-graficznego OCETIX stanowi naruszenie prawa do firmy, pod którą W. prowadzi działalność gospodarczą.

Firma ma ona charakter prawa podmiotowego bezwzględnego skutecznego erga omnes, przysługującego przedsiębiorcy. Jej ochrona przewidziana jest w kodeksie cywilnym na podstawie przepisów o ochronie dóbr osobistych. Ochrona dóbr osobistych osób prawnych ukonstytuowana była w art. 43 k.c., który przewiduje ochronę dóbr osobistych osób prawnych, odpowiednią do ochrony osób fizycznych. Należy zatem stosować odpowiednie przepisy o ochronie dóbr osobistych osób fizycznych do ochrony dóbr osób prawnych uwzględniając różnice strukturalne osób prawnych i osób fizycznych. Wśród dóbr osobistych osób prawnych w pierwszej kolejności wymienia się nazwę, która służy indywidualizacji osoby prawnej.

Ochrona nazw handlowych wynika również z art. 8 Konwencji paryskiej z dnia 20 marca 1883 r. o ochronie własności przemysłowej (Dz. U. z 1975, Nr 9, poz. 51 i 52), który zapewnia ich ochronę bez obowiązku zgłoszenia lub rejestracji, niezależnie od tego, czy stanowi ona, czy nie stanowi części znaku towarowego.

Przepis art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych koresponduje z cytowanym przepisem konwencji paryskiej oraz ochroną dóbr osobistych wynikających z kodeksu cywilnego. Ochrona nazwy handlowej (firmy, nazwy używanej w działalności gospodarczej) wyraża się wyłączeniem od rejestracji znaków (oznaczeń), które naruszają prawa osobiste osób trzecich.

Rację ma Urząd Patentowy, twierdząc, że zgodnie z ogólnymi regułami w przypadku kolizji między firmą (nazwą) przedsiębiorstwa a zarejestrowanym z "gorszym pierwszeństwem" znakiem towarowym priorytet przyznaje się prawu powstałemu wcześniej. Potwierdzeniem tego stanowiska jest orzecznictwo Sądu Najwyższego (np. postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 30 września 1994 r. IIICZP 109/04; OSNC 195/1/18), a także orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego (np. wyrok z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II SA 3390/01; Pr.Gosp. 2002/7-8/78; wyrok z dnia 12 marca 2003 r., sygn. akt II SA 1867/02)

W rozpatrywanej sprawie prawo do firmy: W. Sp. z o.o. powstało wcześniej (w 1991 roku) podczas, gdy zgłoszenia znaku dokonano w 1998 roku.

[...] dominującym elementem jest wyraz OCETIX, on przyciąga uwagę, on ma moc wyróżniającą, podczas, gdy pozostałe elementy wskazujące za zakres działania spółki, mają charakter informacyjny.

Zdaniem Sądu naruszenie prawa do firmy następuje nie tylko wtedy, gdy osoba nieuprawniona rejestruje na swoją rzecz pełną nazwę osoby prawnej, także wtedy, gdy dokonuje zgłoszenia w celu uzyskania ochrony części nazwy, jeżeli ta część ma charakter wyróżniający. Podobne stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 28 października 1998 r., sygn. akt II CKN 25/98 (OSNC z 1999 r. nr 4, poz. 80), w którym podkreślono, że "naruszenie nazwy osoby prawnej jako dobra osobistego może nastąpić w razie używania przez nieuprawnionego nie tylko pełnej nazwy, ale i jej części, jeżeli część ta spełnia w sposób wystarczający funkcję indywidualizującą osobę prawną, która umożliwia jednoznaczną identyfikację tej osoby i jej odróżnienie od innych podmiotów, dlatego że tworzące część nazwy oznaczenie ma samo w sobie dostateczną moc dystynktywną".

Sąd nie podziela stanowiska skarżącej spółki, iż Urząd Patentowy nie uprawdopodobnił możliwości naruszenia prawa do firmy.

Przy stwierdzeniu naruszenia art. 8 pkt 2 ustawy o znakach towarowych nie ma znaczenia, czy wystąpiły konkretne fakty konfuzji w obrocie tzn. wprowadzenia odbiorców w błąd co do tożsamości firmy i znaku, wystarczy potencjalna możliwość, która w warunkach prowadzenia identycznej/zbieżnej działalności w branży spożywczej jest raczej nieunikniona. Rejestracja znaku towarowego prowadzi do wyłączności posługiwania się nim dla oznaczania towarów, wyłączne prawo uniemożliwia lub utrudnia korzystanie z nazwy zbieżnej ze znakiem towarowym (jego istoty).

Zasadnie natomiast skarżąca podkreśla, iż jej znak jest znakiem słowno-graficznym a nie wyłącznie znakiem słownym, co pominął Urząd Patentowy w uzasadnieniu swojej decyzji.

Znak został zarejestrowany w postaci wg odbitek przedłożonych przez w dacie zgłoszenia, sam zgłaszający wskazując, iż jest to znak słowno-graficzny określił go jako napis OCETIX pisany charakterystyczną czcionką na białym tle. Grafika w tej sytuacji ma charakter drugorzędny, istotą znaku jest wyraz OCETIX.

Mając powyższe na uwadze Sąd stwierdził, iż zaskarżona decyzja, mimo stwierdzonego uchybienia, odpowiada prawu, co w świetle art. 151 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi skutkuje oddaleniem skargi.