Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Bolesław Stachura (spr.) Sędziowie Sędzia WSA Ewa Wojtysiak Sędzia WSA Jolanta Kwiecińska po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 24 lutego 2021 r. sprawy ze skargi G.K. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie przeznaczenia do wykonania świadczeń osobistych na rzecz obrony oddala skargę.

Pismem z dnia [...] lutego 2020 r. nr [...], wydanym na podstawie art. 203 ust. 1 ustawy z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2017 r., poz. 1430 t.j. ze zm.) dalej zwanej "u.p.o.", Wojskowy Komendant Uzupełnień w S. zwrócił się do Burmistrza B., dalej zwanego "Burmistrzem" lub "organem", o nałożenie na G. K., będącego diagnostą pojazdów samochodowych, dalej zwanego "Skarżącym" lub "Stroną", obowiązku świadczeń osobistych na rzecz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych [...], polegających na zabezpieczeniu działalności PRT – przyjmowania pojazdów z GN. Czas trwania obowiązku określono jako maksymalnie siedem dni.

Pismem z dnia [...] lutego 2020 r., nr [...], Burmistrz, działając na podstawie art. 61 § 1 i § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2017 r., poz. 1257 ze zm.), dalej jako "k.p.a.", w zw. z art. 200, 202 i 203 ust. 1 u.p.o., zawiadomił Skarżącego o wszczęciu postępowania administracyjnego w sprawie. Organ poinformował go, że będzie wyznaczony do wykonywania świadczeń osobistych na rzecz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych [...], polegających na zabezpieczeniu działalności PRT – przyjmowania pojazdów z GN.

W dniu [...] lutego 2020 r. Skarżący złożył do organu oświadczenie, że należy do związku wyznaniowego Świadków Jehowy i jako jego członek chce zachować neutralność i prosić o zwolnienie z wykonywania świadczeń osobistych na rzecz obrony, wykonywanych w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny - ze względu na swoje sumienie.

Do oświadczenia dołączył zaświadczenie Zboru [...] z dnia [...] lutego 2020 r. potwierdzające, że został w dniu [...] listopada 1997 r. ochrzczony jako Świadek Jehowy.

Decyzją z dnia [...] marca 2020 r. nr [...], Burmistrz, powołując się na art. 200 i 203 ust. 1 u.p.o. orzekł o przeznaczeniu Skarżącego do wykonania świadczeń osobistych w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, polegających na zabezpieczeniu działalności PRT – przyjmowanie pojazdów z GN na rzecz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych [...].

W uzasadnieniu rozstrzygnięcia organ wskazał, że zgodnie z art. 200 ust. 1

ww. ustawy, na osoby posiadające obywatelstwo polskie, które ukończyły szesnaście,

a nie przekroczyły sześćdziesięciu lat życia, może być nałożony obowiązek świadczeń osobistych, polegających na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków. Strona spełnia ww. wymogi i nie przedstawiła organowi dokumentu potwierdzającego przyczynę zwolnienia z obowiązku na podstawie art. 206a ust. 1 u.p.o.

Organ podniósł również, że Wojskowy Komendant Uzupełnień wskazując we wniosku potrzebę nałożenia świadczenia na stronę, określił je w postaci świadczeń osobistych w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny polegających na zabezpieczeniu działalności PRT – przyjmowanie pojazdów z GN na rzecz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych [...].

W odwołaniu od decyzji i w jego uzupełnieniu Skarżący podniósł, że wydana przez organ decyzja jest sprzeczna z sumieniem oraz wyznawanymi przez Skarżącego zasadami moralnymi. Ponadto podniósł, że art. 53 Konstytucji RP zapewnia mu wolność sumienia i religii. Odwołujący się przywołał również przepisy Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności, która w art. 9 stanowi, że każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność (...) uzewnętrzniania (...) swojego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie (...), jak również na art. 18 ust. 1 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, który podobnie stanowi, iż każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania (...) swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie.

Odwołujący się wskazał również, że dodatkową gwarancję uznania prawa do podyktowanej sumieniem, odmowy służby wojskowej zawiera art. 85 ust. 3 Konstytucji RP, który stanowi, że obywatel któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na odbywanie służby wojskowej, może być obowiązany do służby zastępczej na zasadach określonych w ustawie. Dodał, że wolność sumienia nie podlega jakimkolwiek ograniczeniom, więc nie może zostać ograniczona z powodu ochrony bezpieczeństwa państwa lub z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego. Zdaniem Strony, prawo do odmowy odbywania służby wojskowej oraz wykonywania innych czynności czy świadczeń rozumianych jako realizacja tzw. powszechnego obowiązku obrony jest decyzją podyktowaną przez jego sumienie.

Skarżący powołał się także na orzeczenie Europejskiego Trybunału Praw Człowieka, który w składzie Wielkiej Izby w sprawie Bayatyan przeciw Armenii stwierdził, że "w przypadku, gdy odmowa służby wojskowej jest motywowana silnym i niemożliwym do przezwyciężenia konfliktem między obowiązkiem służenia w wojsku a sumieniem danej osoby lub jej głębokimi i szczerymi wierzeniami religijnymi bądź innymi, odmowa ta stanowi przekonanie lub wierzenie o wystarczającej mocy przekonywania, powadze, spójności i istotności, by mogła wejść w zakres gwarancji art. 9 EKPC".

Wyjaśnił, że będąc Świadkiem Jehowy nie może przez wzgląd na swoje sumienie uczestniczyć w przygotowaniach do obrony państwa, tj. popierać konfliktu zbrojnego; pragnie być pokojowo usposobionym, praworządnym obywatelem.

W wyniku rozpoznania sprawy na skutek wniesionego odwołania Wojewoda decyzją z dnia [...] czerwca 2020 r. nr [...], na podstawie art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w zw. z art. 208 ust. 1 i art. 210 ust. 1 i 4 u.p.o. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Uzasadniając treść podjętego rozstrzygnięcia organ odwoławczy wskazał,

że nie doszło do naruszenia przepisów Konstytucji RP w tym art. 53 ust. 1,

gdyż przeznaczenie Strony do wykonania świadczeń osobistych na rzecz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych [...], polegających na zabezpieczeniu działalności PRT poprzez przyjmowanie pojazdów z GN w razie ogłoszenia mobilizacji, a także w czasie wojny oraz wynikające z tego obowiązki, nie ograniczają wolności sumienia i wyznania z uwagi na charakter tych świadczeń i nie pozostają w związku z pełnieniem czynnej służby wojskowej, a polegają jedynie na wykonywaniu prac doraźnych przez okres nieprzekraczający jednorazowo siedmiu dni, na rzecz przygotowania obrony państwa, zgodnie z art. 216 ust. 1 i 2 u.p.o. Nadto Wojewoda wyjaśnił, że do Strony nie ma zastosowania art. 206a ust. 1 ww. ustawy zawierający zamknięty katalog osób podlegających wyłączeniu z obowiązku świadczeń osobistych na cele przygotowania obrony państwa.

W ocenie Wojewody, zaskarżona decyzja nie narusza także art. 9 Konwencji

o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych. Wskazane przez Skarżącego artykuły umów międzynarodowych dotyczą wolności sumienia i wyznania, podobnie jak art. 53 Konstytucji RP. Organ odwoławczy stwierdził także, że art. 18 ust. 3 Paktu i art. 9 ust. 2 Konwencji przewidują ograniczenia powyższych praw w sytuacjach w nich przewidzianych, które mogą nastąpić w drodze ustawy, m.in. takie, które są konieczne

w społeczeństwie demokratycznym, z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego. Taką ustawą w polskim porządku prawnym jest właśnie u.p.o.

Wojewoda wskazał także, że ustawodawca w art. 3 ust. 1 i 2 ustawy z dnia

17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (Dz. U. z 2017 r., poz. 1153) określił, że uzewnętrznianie indywidualnie lub zbiorowo swojej religii lub przekonań może podlegać jedynie ograniczeniom ustawowym koniecznym do ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób, a także, że korzystanie z wolności sumienia i wyznania nie może prowadzić do uchylania się od wykonywania obowiązków publicznych nałożonych przez ustawy. Takimi obowiązkami publicznymi nałożonymi przez ustawy są właśnie obowiązki dotyczące obronności państwa określone w u.p.o.

Od powyższej decyzji, pismem z dnia [...] lipca 2020 r. Skarżący złożył skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie, w której wniósł

o uchylenie decyzji Wojewody z dnia [...] czerwca 2020 r. oraz poprzedzającej ją decyzji organu I instancji z dnia [...] marca 2020 r.

Zaskarżonym decyzjom zarzucił naruszenie:

- art. 53 ust. 1 Konstytucji RP w zw. z art. 206a u.p.o. w zw. z art. 8 ust. 2 Konstytucji RP;

- art. 9 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej w zw. z art. 91 ust. 1 i 2 oraz art. 8 ust. 2 Konstytucji RP w zw. z art. 206a u.p.o.;

W odpowiedzi na skargę z dnia [...] lutego 2019 r. Wojewoda wniósł o jej oddalenie.

W piśmie z dnia [...] lutego 2021 r. Skarżący przedstawił swoje stanowisko,

w którym opisał dotychczasowy przebieg postępowania w sprawie. Powołując się na przepisy u.p.o. oraz orzecznictwo ETPC przedstawił nadto argumentację popierającą postawioną tezę, że świadczenia osobiste mają militarny charakter. Zaakcentował nadto sprzeciw sumienia oraz dokonane w sprawie naruszenie wolności sumienia oraz zakazu dyskryminacji religijnej.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie z w a ż y ł, co następuje:

Skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Na wstępie wyjaśnić jednak należy, że sprawę niniejszą rozpoznano na posiedzeniu niejawnym na podstawie art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. z 2020 r. poz. 1842 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem przewodniczący może zarządzić przeprowadzenie posiedzenia niejawnego, jeżeli uzna rozpoznanie sprawy za konieczne, a przeprowadzenie wymaganej przez ustawę rozprawy mogłoby wywołać nadmierne zagrożenie dla zdrowia osób w niej uczestniczących i nie można przeprowadzić jej na odległość z jednoczesnym bezpośrednim przekazem obrazu i dźwięku. Na posiedzeniu niejawnym w tych sprawach sąd orzeka w składzie trzech sędziów. W okolicznościach niniejszej sprawy wobec wypełnienia się powyższych warunków, w związku z istotnym zagrożeniem zakażenia wirusem SARS-CoV-2, Przewodnicząca Wydziału I zarządzeniem z dnia 26 stycznia 2021 r. znajdującym się w aktach sprawy, skierowała sprawę do rozpoznania na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów.

Dalej wskazać należy, że stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz. U. z 2021 poz. 137 ) i art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz. U. z 2019 r. poz. 2167 ze zm.– w dalszej części uzasadnienia przywoływana jako: p.p.s.a.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Sąd uwzględniając skargę uchyla decyzję w całości albo w części, jeżeli stwierdzi naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego, bądź inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik sprawy (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a - c p.p.s.a.).

Dokonując kontroli zaskarżonej decyzji w przedstawionym zakresie, a przy tym niezależnie od zarzutów i wniosków skargi oraz powołanej w niej podstawy prawnej (art. 134 § 1 p.p.s.a.), stwierdzić należy, że nie narusza ona prawa w sposób skutkujący koniecznością jej uchylenia.

Przedmiotem skargi jest decyzja Wojewody utrzymująca w mocy decyzję organu I instancji w sprawie przeznaczenia Skarżącego do wykonania świadczeń osobistych na rzecz obrony. Podstawę materialnoprawną kwestionowanego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy u.p.o.

Sąd zauważa, iż podobnego rodzaju sprawy były już przedmiotem rozpoznania przed tutejszym sądem (por. wyrok WSA w Szczecinie z dnia 24 lipca 2019 r. sygn. akt II SA/Sz 451/19), a poglądy tam wyrażone Sąd w pełni podziela w związku czym w duzej mierze posłuży się nimi w dalszych rozważaniach.

Wskazać zatem należy, że zgodnie z art. 4 ust. 1 u.p.o., powszechnemu obowiązkowi obrony podlegają wszyscy obywatele polscy zdolni ze względu na wiek i stan zdrowia do wykonywania tego obowiązku. Obywatel polski będący równocześnie obywatelem innego państwa nie podlega powszechnemu obowiązkowi obrony, jeżeli stale zamieszkuje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. W myśl art. 4 ust. 2 ustawy, w ramach powszechnego obowiązku obrony obywatele polscy są obowiązani do:

1) pełnienia służby wojskowej,

2) wykonywania obowiązków wynikających z nadanych przydziałów kryzysowych i przydziałów mobilizacyjnych,

3) świadczenia pracy w ramach pracowniczych przydziałów mobilizacyjnych,

4) pełnienia służby w obronie cywilnej,

5) odbywania edukacji dla bezpieczeństwa,

6) uczestniczenia w samoobronie ludności,

7) odbywania ćwiczeń w jednostkach przewidzianych do militaryzacji i pełnienia służby w jednostkach zmilitaryzowanych,

8) wykonywania świadczeń na rzecz obrony

- na zasadach i w zakresie określonych w ustawie.

Z przytoczonego przepisu wynika, że obywatelski obowiązek obrony ojczyzny,

o którym mowa w art. 85 Konstytucji, obejmuje nie tylko pełnienie służby wojskowej ale przybiera również inne formy, takie jak m.in. wykonywanie świadczeń na rzecz obrony.

Stosownie do postanowień art. 200 ust. 1 u.p.o., na osoby posiadające obywatelstwo polskie, które ukończyły szesnaście, a nie przekroczyły sześćdziesięciu lat życia, może być nałożony obowiązek świadczeń osobistych, polegających na wykonywaniu różnego rodzaju prac doraźnych na rzecz przygotowania obrony państwa albo zwalczania klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków. Wedle art. 206a ust. 1 u.p.o., obowiązkowi świadczeń osobistych nie podlegają, z zastrzeżeniem ust. 2:

1) osoby wybrane do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej lub organów samorządu terytorialnego na czas pełnienia mandatu;

2) żołnierze pełniący czynną służbę wojskową oraz osoby, którym doręczono kartę powołania do tej służby, jeżeli termin stawienia się do służby koliduje z terminem wykonania świadczenia;

3) osoby odbywające zasadniczą służbę w obronie cywilnej lub służbę zastępczą;

4) osoby, wobec których orzeczono stałą lub długotrwałą niezdolność do pracy

w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r.

o ubezpieczeniu społecznym rolników, osoby uznane za całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo całkowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak również osoby zaliczone do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności albo umiarkowanym stopniu niepełnosprawności w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych;

5) sędziowie, asesorzy sądowi, prokuratorzy, funkcjonariusze Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Służby Ochrony Państwa, Straży Granicznej, Służby Więziennej, Państwowej Straży Pożarnej, Straży Ochrony Kolei oraz pracownicy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych w jednostkach organizacyjnych podległych, podporządkowanych lub nadzorowanych przez ministrów, kierowników urzędów centralnych, wojewodów, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Krajową Radę Radiofonii i Telewizji;

6) kobiety w ciąży i w okresie sześciu miesięcy po odbyciu porodu oraz osoby sprawujące opiekę nad dziećmi do lat ośmiu;

7) osoby sprawujące opiekę nad wspólnie z nimi zamieszkałymi dziećmi od lat ośmiu do szesnastu, osobami, wobec których orzeczono stałą niezdolność do pracy

w gospodarstwie rolnym lub uznanymi za całkowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo zaliczonymi do osób o znacznym stopniu niepełnosprawności na podstawie ustaw, o których mowa w pkt 4, a także osobami obłożnie chorymi, jeżeli opieki tej nie można powierzyć innym osobom;

8) osoby zatrudnione na stanowiskach kierowników podmiotów leczniczych niebędących przedsiębiorcami w rozumieniu przepisów o działalności leczniczej oraz na stanowiskach w opiece społecznej i placówkach opiekuńczo-wychowawczych.

Sposób sformułowania przytoczonego wyżej art. 206a ust. 1 oznacza,

że wyszczególnienie osób, które wyłączone są z obowiązku świadczeń osobistych, jest enumeratywne, a więc ma charakter katalogu zamkniętego.

Uwzględniając powyższe regulacje stwierdzić należy, że organy orzekające

w sprawie prawidłowo uznały, że wystąpiły przesłanki uzasadniające uwzględnienie wniosku Wojskowego Komendanta Uzupełnień. Skarżący posiada obywatelstwo polskie, wiek pomiędzy szesnastym a sześćdziesiątym rokiem życia i nie należy do kręgu osób podlegających wyłączeniu z obowiązku świadczeń osobistych na podstawie art. 206a u.p.o. Organy orzekające w sprawie nie miały zatem podstaw prawnych do uwzględnienia, jako indywidualnej, sytuacji Skarżącego ze względu na sygnalizowany przez niego konflikt z sumieniem dla wykonywania świadczeń osobistych na rzecz obrony.

Odnosząc się do podnoszonych przez Skarżącego zarzutów naruszenia przepisów Konstytucji RP przypomnieć należy, że art. 53 ust. 1 Konstytucji stanowi, że każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii. Zgodnie z art. 53 ust. 5 Konstytucji, wolność uzewnętrzniania religii może być ograniczona jedynie w drodze ustawy i tylko wtedy, gdy jest to konieczne do ochrony bezpieczeństwa państwa, porządku publicznego, zdrowia, moralności lub wolności i praw innych osób.

W myśl art. 85 Konstytucji:

1. Obowiązkiem obywatela polskiego jest obrona Ojczyzny.

2. Zakres obowiązku służby wojskowej określa ustawa.

3. Obywatel, któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na odbywanie służby wojskowej, może być obowiązany do służby zastępczej na zasadach określonych w ustawie.

Zdaniem Sądu, zasady określone w ww. normach konstytucyjnych, nie zostały wobec Skarżącego naruszone.

W polskiej Konstytucji nie ma przepisu ogólnego, który odnosiłby się wprost do sprzeciwu sumienia. Prawo do postępowania w zgodzie z własnymi przekonaniami wynika z ogólnej zasady wolności człowieka (art. 31 ust. 1 Konstytucji), ta jednak doznaje ograniczeń wynikających z przepisów prawa (art. 31 ust. 2 zdanie 2 Konstytucji).

Z punktu widzenia przepisu art. 31 ust. 3 Konstytucji, ograniczenia te nie powinny wykraczać poza niezbędnie konieczne z punktu widzenia potrzeb obrony (bezpieczeństwa państwa). Zagadnienie konfliktu sumienia z obowiązkiem nałożonym przez prawo zostało natomiast uregulowane expressis verbis w odniesieniu do służby wojskowej. Obywatel, któremu przekonania religijne lub wyznawane zasady moralne nie pozwalają na odbywanie takiej służby, może być obowiązany do służby zastępczej na zasadach określonych w ustawie (art. 85 ust. 3 Konstytucji). Nie można zatem powiedzieć, że twórcy Konstytucji nie dostrzegali problemu sprzeciwu sumienia. Zdecydowali się uregulować go jedynie w wąskim zakresie przedmiotowym oraz we fragmencie Konstytucji poświęconym obowiązkom jednostki, słusznie postrzegając możliwość odmowy służby wojskowej jako wyjątek od powszechnego obowiązku obrony ojczyzny (por. W. Brzozowski "Prawo lekarza do sprzeciwu sumienia", PiP nr 7/2017).

Niniejsza sprawa nie dotyczy jednak służby wojskowej, ale obowiązku wykonywania świadczeń osobistych na rzecz obrony. Nie można pomiędzy tymi formami realizacji obywatelskiego obowiązku obrony stawiać znaku równości. Całkowicie odmienny jest charakter tych obowiązków, czas ich trwania, co regulują odrębne przepisy wykonawcze.

W ocenie Sądu, wydając zaskarżoną decyzję organ działał na podstawie

i w granicach prawa, prawidłowo interpretując i stosując obowiązujące przepisy prawa, w tym Konstytucji RP, a więc nie naruszył art. 7 i art. 8 Konstytucji.

W skardze, a w szczególności w piśmie stanowiącym jej uzupełnienie, Strona odwołała się do postanowień art. 9 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka

i Podstawowych Wolności, art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich

i Politycznych oraz art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej. Dodatkowo wspierając swą argumentację wybranym orzecznictwem. Skarżący podkreśla, że w świetle ww. regulacji organy pominęły lub niewłaściwe zinterpretowały okoliczności przezeń podnoszone, tj. że wykonanie przez niego świadczeń na rzecz obrony stanowiłoby naruszenie zasad, jakimi się kieruje oraz jego wierzeń, przekonań i sumienia.

Według art. 9 Konwencji, każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne (ust. 1). Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i konieczne

w społeczeństwie demokratycznym z uwagi na interesy bezpieczeństwa publicznego, ochronę porządku publicznego, zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności innych osób (ust. 2).

Zgodnie z art. 18 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych, każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania. Prawo to obejmuje wolność posiadania lub przyjmowania wyznania lub przekonań według własnego wyboru oraz do uzewnętrzniania indywidualnie czy wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań przez uprawianie kultu, uczestniczenie w obrzędach, praktykowanie i nauczanie (ust. 1). Nikt nie może podlegać przymusowi, który stanowiłby zamach na jego wolność posiadania lub przyjmowania wyznania albo przekonań według własnego wyboru (ust. 2). Wolność uzewnętrzniania wyznania lub przekonań może podlegać jedynie takim ograniczeniom, które są przewidziane przez ustawę i są konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób (ust. 3).

Według art. 10 Karty Praw Podstawowych Unii Europejskiej, każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i religii. Prawo to obejmuje wolność zmiany religii lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania, indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swej religii lub przekonań poprzez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i uczestniczenie w obrzędach (ust. 1). Uznaje się prawo do odmowy działania sprzecznego z własnym sumieniem, zgodnie z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa (ust. 2).

W wyroku Wielkiej Izby ETPCz wydanym w sprawie Bayatyan przeciwko Armenii (wyr. ETPCz z 7 lipca 2011 r., 23459/03) wskazano, że w państwach członkowskich EKPCz powstał już wspólny standard prawny polegający na akceptacji odmowy służby wojskowej z pobudek religijnych i wymagający zapewnienia alternatywnej formy odbycia takiej służby. Jako jeden z argumentów uzasadniających taką tezę posłużył art. 10 ust. 2 KPP. Chociaż KPP wymaga od państwa zapewnienia osobie prawa do odmowy działania sprzecznego z jej sumieniem (pozytywny obowiązek państwa), to jednocześnie określenie zakresu takiego prawa, przesłanek i następstw sprzeciwu, oznaczających w praktyce nakaz odbycia pewnej formy zastępczej (alternatywnej) służby wojskowej, stanowi uprawnienie państwa. Sposób korzystania z prawa jest więc pozostawiony państwu i jego ustawodawstwu.

Zauważyć jednak należy, że wymienione wyżej orzeczenie oraz pozostałe wskazywane przez Stronę w piśmie stanowiącym uzupełnienie skargi, odnoszą się ściśle do zagadnienia odmowy służby wojskowej, do której pełnienia Skarżący nie został zobligowany kwestionowaną decyzją.

Ponadto, zdaniem Sądu, wolność sumienia i religii nie obejmuje nieograniczonej swobody postępowania w związku z nakazami sumienia w każdej sferze życia społecznego. Ograniczenie to wprost wynika już z samej treści analizowanych wyżej przepisów, które przewidują takowe np. gdy jest to "niezbędne w społeczeństwie demokratycznym", pod warunkiem, że jest ono "zgodne z ustawami krajowymi regulującymi korzystanie z tego prawa", lub "przewidziane przez ustawę" i jest "konieczne dla ochrony bezpieczeństwa publicznego, porządku, zdrowia lub moralności publicznej albo podstawowych praw i wolności innych osób".

Zdaniem Sądu, nałożenie na Skarżącego, posiadającego uprawnienia diagnosty pojazdów samochodowych, obowiązku świadczeń osobistych polegających na przyjmowaniu pojazdów w [...], S. K., ul. [...], przez okres do 7 dni, w razie ogłoszenia mobilizacji i w czasie wojny, na rzecz Centrum Szkolenia Wojsk Lądowych [...] - nie ogranicza wolności sumienia i wyznania z uwagi na charakter tych czynności.

Zaskarżona decyzja nie narusza zatem przepisów art. 9 Konwencji, art. 18 Paktu i art. 10 Karty Praw Podstawowych UE oraz przepisów Konstytucji RP.

Mając powyższe na uwadze, Sąd stwierdził, że brak jest podstaw do zakwestionowania stanowiska organu wyrażonego w zaskarżonej decyzji, która została wydana w oparciu o obowiązujące i prawidłowo zinterpretowane przepisy ustawy

o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej.

Wobec tego, że zarzuty skargi nie posiadają uzasadnionych podstaw oraz, że Sąd nie dostrzegł z urzędu takich naruszeń przepisów prawa materialnego lub prawa procesowego, które mogłyby mieć wpływ na wynik sprawy, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie oddalił skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a.

Przywołane orzeczenia sądów administracyjnych dostępne są w internetowej Centralnej Bazie Orzeczeń Naczelnego Sądu Administracyjnego - http://orzeczenia.nsa.gov.pl.