Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 5 listopada 2015 r. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Irena Kamińska po rozpoznaniu w dniu 5 listopada 2015 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia A.Z. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 3 czerwca 2015 r. o sygn. akt II SO/Wa 134/15 oddalające wniosek A.Z. o wymierzenie grzywny Prezesowi Narodowego Funduszu Zdrowia za nieprzekazanie Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie skargi A.Z. z dnia 3 grudnia 2014 r. wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

A.Z. pismem z dnia 28 stycznia 2015 r. złożył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosek o wymierzenie grzywny Prezesowi Narodowego Funduszu Zdrowia za nieprzekazanie Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Warszawie skargi z dnia 3 grudnia 2014 r. wraz z aktami sprawy i odpowiedzią na skargę w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej.

W uzasadnieniu wniosku wskazał, iż ww. skarga została złożona w dniu 3 grudnia 2014 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie za pośrednictwem Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, poprzez platformę e-puap.

W odpowiedzi na wniosek, pełnomocnik organu oświadczył (pismem z dnia 27 marca 2015 r.), że skarga A.Z. z dnia 3 grudnia 2014 r. nie wpłynęła do Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia.

Po wezwaniu do ustosunkowania się do treści pisma pełnomocnika organu z dnia 27 marca 2015 r., A.Z. przesłał (przy piśmie z dnia 5 maja 2015 r.) wydruk skargi z dnia 3 grudnia 2014 r. wraz z wydrukiem jej Urzędowego Poświadczenia Przedłożenia, z którego wynika, że niniejsza skarga została wysłana na adres Podkarpackiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w Rzeszowie. Powyższą okoliczność potwierdził wnioskodawca w piśmie z dnia 5 maja 2015 r., wskazując jednocześnie, że nic nie stało na przeszkodzie aby przedmiotową skargę przekazać do właściwej komórki organizacyjnej NFZ.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie postanowieniem z dnia 3 czerwca 2015 r. oddalił wniosek. Uznał bowiem, że w rozpatrywanej sprawie brak jest podstaw do uwzględnienia wniosku o wymierzenie grzywny organowi. W ocenie Sądu pierwszej instancji wskazana przez skarżącego we wniosku o wymierzenie grzywny skarga z dnia 3 grudnia 2014 r. według relacji organu nigdy do niego nie wpłynęła. Ponadto z oświadczenia wnioskodawcy oraz z załączonego Urzędowego Poświadczenia Przedłożenia wynika, iż skarga nie została skierowana (za pośrednictwem platformy e-puap) do Centrali Narodowego Funduszu Zdrowia. Okoliczności te, w ocenie Sądu pierwszej instancji, nie mogą stanowić podstawy do wymierzenia organowi grzywny, byłoby to bowiem niezgodne z zasadami praworządnego państwa. Sąd wskazał zarazem, że wymierzenie grzywny na wniosek jest pozostawione uznaniu Sądu, a zatem nie jest obligatoryjne.

Zażalenie na powyższe postanowienie złożył A.Z. Jego zdaniem organ nie udowodnił, że nie otrzymał przesłanej skargi. Podniósł, że składając skargę jako podmiot wybrał Narodowy Fundusz Zdrowia z siedzibą w Warszawie przy ul. Grójeckiej 186 (centrala Funduszu). A.Z. wskazał, że NFZ przy wyborze podmiotu publicznego ma kilkanaście dostępnych skrzynek e-puap, z których przy każdej pojawia się adres wskazany wyżej (Warszawa, ul. Grójecka 186). Tym samym, jeżeli pismo kierowane do NFZ w Warszawie trafiło do Oddziału NFZ w Rzeszowie, to są to kwestie niewłaściwego ustawienia parametrów skrzynki odbiorczych będących w gestii organu. Wnioskodawca nie ma na nie żadnego wpływu. A.Z. zaznaczył, że jeżeli oddział w Rzeszowie posiada adres w Warszawie i takie ustawienia organ akceptuje – to też i ten organ powinien ponosić za to odpowiedzialność. Wreszcie podniósł, że skarga mogła zostać przekazana przez sam organ do właściwej komórki zgodnie z własną strukturą.

W dniu 7 września 2015 r. zgłosiło się do udziału Stowarzyszenie Sieć Obywatelska – Watchdog Polska, popierając zażalenie.

Pismem z dnia 2 listopada 2015 r. A.Z. przesłał notatkę służbową Naczelnika Wydziału Informatyki Podkarpackiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w Rzeszowie dotyczącą funkcjonowania platformy ePUAP.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W myśl art. 55 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2002 r., poz. 270 ze zm.) w razie niezastosowania się do obowiązków, o których mowa w art. 54 § 2 ww. ustawy, sąd na wniosek skarżącego może orzec o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 tej ustawy, czyli do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.

W niniejszej sprawie sporne jest, czy skarga A.Z. z dnia 3 grudnia 2014 r. na decyzję Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia została przez niego prawidłowo wniesiona do organu.

Skarga A.Z. jest skierowana do Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia, zaś z urzędowego poświadczenia przedłożenia (k. 23) wynika, że adresatem dokumentu jest Podkarpacki Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w Rzeszowie. Sąd pierwszej instancji przyjął, że skoro skarga nie wpłynęła do właściwego organu, gdyż skarżący ją źle zaadresował, to tym samym nie można postawić temu organowi zarzutu nieprzekazania skargi w terminie. W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego tego rodzaju ocena jest jednak przedwczesna.

Jak wynika z zażalenia A.Z., w momencie wnoszenia skargi przy użyciu platformy ePUAP oddział NFZ w Podkarpaciu był oznaczony adresem centrali NFZ w Warszawie. Z kolei w przesłanej przez wnioskodawcę notatce służbowej Naczelnika Wydziału Informatyki Podkarpackiego Oddziału Wojewódzkiego Narodowego Funduszu Zdrowia z siedzibą w Rzeszowie z dnia 1 października 2015 r. dotyczącej konta Podkarpackiego Oddziału Wojewódzkiego NFZ w systemie ePUAP wynika, że "eksploatacja portalu ePUAP wwykazała, iż w systemie ePUAP znajdują się błędy i nieprawidłowości powodujące niespójność i nieczytelność dla użytkowników". Jako przykład tego stanu wskazano: "dostarczenie korespondencji do innego odbiorcy niż oczekuje nadawca (np. osoba składająca pismo była przekonana, że składa pismo do Centrali NFZ, a w rzeczywistości mogło ono trafić do różnych oddziałów, m.in. Podkarpackiego OW), problem z faktycznym pojawianiem się dokumentów na platformie ePUAP (pismo przesłane w styczniu pojawia się na platformie ePUAP na koncie Podkarpackiego OW we wrześniu) problem z niepoprawnym wyszukiwaniem adresata oraz niepoprawnym adresowaniem pism." Uprawdopodabnia to twierdzenia wnioskodawcy, że wadliwe przesłanie skargi nie wynikało z jego błędu, lecz z wadliwego skonfigurowania (ustawień) systemu ePUAP.

W tym miejscu należy zwrócić uwagę na orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego, w którym zaakcentowano, że skutki trudności, błędów czy nieprawidłowości w zakresie kształtowania i obsługiwania przez organy administracji publicznej oficjalnych systemów służących do komunikacji z tymi organami (np. poczty elektronicznej, systemu ePUAP) nie mogą być przerzucane na korzystających z tych systemów obywateli (zob. postanowienie NSA z dnia 3 listopada 2015 r., I OSK 1940/15; postanowienie NSA z dnia 10 września 2015 r., I OSK 1968/15, CBOSA). Tym samym niedopuszczalne jest oddalenie wniosku o wymierzenie grzywny wobec Prezesa NFZ za nieprzekazanie do sądu administracyjnego skargi w terminie z uwagi na wadliwe zaadresowanie skargi, jeżeli skarga ta wpłynęła do niewłaściwego oddziału NFZ z uwagi na zawinione przez organ wady systemu informatycznego.

Mając na uwadze powyższe, zaskarżone postanowienie WSA w Warszawie wymagało uchylenia, gdyż stan faktyczny, na podstawie którego orzekał Sąd pierwszej instancji, nie był dostatecznie kompletnie przez niego wyjaśniony, co mogło doprowadzić do wadliwego zastosowania art. 55 § 1 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W związku z tym Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji niniejszego postanowienia na podstawie art. 185 § 1 p.p.s.a. w związku z art. 197 § 2 p.p.s.a. Ponownie rozpatrując wniosek Sąd pierwszej instancji uwzględni przedstawione ustalenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.