Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Pamela Kuraś – Dębecka Sędziowie Sędzia WSA Andrzej Czarnecki (spr.) Asesor WSA Danuta Szydłowska Protokolant Jadwiga Rytych po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 14 sierpnia 2007 r. sprawy ze skargi P. w W. Spółki Akcyjnej na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] lutego 2007 r. nr [...] w przedmiocie odmowy unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę

Na skutek zgłoszenia z dnia [...] sierpnia 2000 r. za nr [...] Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej decyzją z dnia [...] stycznia 2002 r. udzielił na rzecz F. W. P. Ł. Spółki Akcyjnej z siedzibą w Ł. (dalej jako P. Ł.) prawa ochronnego na słowno-graficzny znak towarowy: "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." [...]. Znak ten przeznaczony był do oznaczania spirytusu, według klasyfikacji nicejskiej za numerem 33.

Dnia 21 maja 2002 r. P. P. S. P. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. ul. [...], dalej zwana P. W., wniosła o unieważnienie prawa ochronnego na ww. znak towarowy. W uzasadnieniu spółka podnosiła, że przysługuje jej prawo ochronne na znak towarowy słowno-graficzny "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY" [...] zgłoszony dnia [...] stycznia 1988 r. [...] przez P. P. S. "P." w W. ul. [...]. Znak został nabyty przez spółkę w drodze licytacji przeprowadzonej w dniu [...] lipca 1999 r. Spółka argumentowała, że znak jej oraz znak "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut" [...] są do siebie podobne ze względu na treść napisu na porównywanych etykietach.

Do wniosku o unieważnienie spółka P. W. dołączyła pismo z dnia 29 listopada 2000 r., które złożyła w trakcie postępowania zgłoszeniowego dotyczącego znaku spornego. W piśmie tym spółka argumentowała, że znaki przeciwstawione były do siebie podobne w świetle art. 9 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.) , przy czym należący do niej znak nr [...] był znakiem powszechnie znanym z uwagi na używanie na rynku od kilkudziesięciu lat, na skutek czego nabył wtórną zdolność odróżniającą.

Spółka wskazała, że znak nr [...] nabyła w drodze przetargu zorganizowanego przez Ministerstwo Skarbu Państwa, przy czym przedsiębiorstwa uczestniczące w przetargu porozumieniem z dnia [...] czerwca 1999 r. zobowiązały się nie używać w swoich znakach części składowych innych znaków towarowych zakupionych przez inne przedsiębiorstwa grupy P. W jej ocenie spółka P. Ł. świadomie naśladowała wspomniany znak towarowy, aby przez wprowadzenie w błąd odbiorców, pozyskać klientelę.

Spółka P. Ł. w odpowiedzi na wniosek podniosła, że fakt rejestracji znaku [...] nie dawał podmiotowi uprawnionemu z rejestracji – spółce P. W. – wyłączności do korzystania ze słów "spirytus rektyfikowany", bowiem stanowiłoby to zawłaszczenie nazwy rodzajowej. Spółka powołała się na definicję słownikową słowa spirytus, jak również na polskie normy PN-A-79531 i PN-A-79522 dotyczące między innymi produktu, który miał być oznaczany spornym znakiem towarowym. Twierdziła także, że znak nr [...] nie nabył wtórnej zdolności odróżniającej, ponieważ do 2000 r. był on wykorzystywany przez wszystkie zakłady grupy P. i z tą grupą był kojarzony przez klientów. Podnosiła także, że różnice pomiędzy obydwoma znakami były oczywiste i widoczne, wobec czego nie zachodziła możliwość ich mylenia przez odbiorców towarów.

Po przeprowadzeniu rozprawy Urząd Patentowy decyzją z dnia [...] lutego 2007 r., nr [...], oddalił wniosek P. W. o unieważnienie prawa ochronnego na wspomniany sporny słowno-graficzny znak towarowy (nr [...] "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut"). Jako podstawę decyzji podano art. 8 pkt 1 i art. 9 ust. 1 pkt 1 i 2 ustawy o znakach towarowych (dalej u.z.t.) w związku z art. 315 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (j. t. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) – dalej p.w.p. - w związku z art. 98 k.p.c. w związku z art. 256 ust. 2 Prawa własności przemysłowej.

Znak sporny zgłoszono do rejestracji dnia [...] sierpnia 2000 r., tak więc na podstawie art. 315 ust. 3 p.w.p., do oceny jego zdolności rejestracyjnej miały zastosowanie przepisy ustawy o znakach towarowych.

Z uwagi na wcześniejszą rejestrację znaku towarowego [...] z pierwszeństwem od dnia [...] stycznia 1988 r. Urząd Patentowy uznał, że po stronie wnioskodawcy istnieje interes prawny do wystąpienia z wnioskiem o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy słowno-graficzny "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut" [...] z uwagi na to, że wywodzi on podobieństwo porównywanych znaków przez użycie w obu etykietach napisu o treści "Spirytus Rektyfikowany".

Na rozprawie w dniu [...] lutego 2007 r. wnioskodawca ograniczył swoje zarzuty wobec spornego znaku do art. 9 ust. 1 pkt 1 i 2 .u.z.t. oraz art. 8 pkt 1 u.z.t.

Urząd Patentowy szczegółowo opisał oba znaki, [...] i [...], zwłaszcza ich warstwę graficzną i tekstową. Porównując je pod kątem podobieństwa w rozumieniu ustawy o znakach towarowych podał, że oba znaki przeznaczone były do oznaczania spirytusu i przytoczył definicję pojęcia "spirytus rektyfikowany" wskazując, że jest ono określeniem ogólnoinformacyjnym, opisowym i stanowi nazwę rodzajową spirytusu. Powołując się na stanowisko doktryny (R. Skubisz w Komentarzu Prawo Znaków Towarowych, Wyd. Prawnicze, W-wa 1997 r.) oraz orzecznictwa (wyrok WSA z dnia 17 listopada 2005 r., sygn. VI SA/Wa 763/04 oraz wyrok NSA z dnia 12 października 2005 r., sygn. II GSK 121/05) organ wywodził, że napis "spirytus rektyfikowany" w znaku wnioskodawcy nie mógł uzyskać wtórnej zdolności odróżniającej, ponieważ znamiona odróżniające zawierały się nie w tym określeniu, lecz w przyjętym kroju liter napisu, jego układzie, kolorystyce znaku i stylizowanym napisie Polmos. Urząd Patentowy stwierdził, że nie można było uznać, iż porównywane etykiety były podobne w rozumieniu art. 9 ust. 1 pkt 1 u.z.t. tylko dlatego, że w warstwie słownej zawierały nazwę rodzajową spirytusu (rektyfikowany), przy czym w obu etykietach napis "spirytus rektyfikowany" figurował w innym układzie przestrzennym, zapisany inną czcionką i innym kolorem.

Zdaniem Urzędu Patentowego porównywane znaki diametralnie różniły się w warstwie wizualnej z uwagi na charakterystyczność znaku wnioskodawcy. Przede wszystkim użyty w nim zielony kolor odróżniał go od znaku przeciwstawionego. Organ wskazał także, że w etykiecie wnioskodawcy u góry widnieje stylizowany napis Polmos (znak wspólny podmiotów wywodzących się z P. - państwowego monopolisty) a w etykiecie uprawnionego widnieje nazwa Polmos Łańcut SA. Jednocześnie Urząd Patentowy przyznał, że znak wnioskodawcy używany był przez jego prawnego poprzednika od kilkudziesięciu lat i posiadał walory znaku powszechnie znanego, jednakże kojarzony był z P. jako państwowym monopolistą a nie z konkretnym zakładem produkcyjnym.

Te okoliczności w ocenie organu zadecydowały o oddaleniu wniosku o unieważnienie spornego znaku w oparciu o art. 9 ust. 1 pkt. 1 i 2 u.z.t.

W dalszej części uzasadnienia decyzji, organ podnosił, że zarzut wnioskodawcy, oparty na art. 8 pkt 1 u.z.t., dotyczący niedopuszczalności rejestracji znaku spornego z uwagi na jego sprzeczność z zasadami współżycia społecznego, sprowadzał się do następujących kwestii.

Po pierwsze, uprawniona (P. Ł.) sygnalizowała Urzędowi Patentowemu zgłoszenie spornego znaku do ochrony za granicą w trybie porozumienia madryckiego przez co miała niejako "wymusić" na Urzędzie Patentowym uzyskanie wcześniejszej rejestracji swojego znaku, lecz nie zgłosiła tego znaku do ochrony za granicą.

Uprawniona, jak podnosił wnioskodawca, zgłosiła w Urzędzie Patentowym znak do rejestracji wbrew postanowieniom "Porozumienia przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego grupy P. w sprawie podziału ogólnopolmosowskich znaków towarowych" z dnia [...] czerwca 1999 r., które podpisały obie strony postępowania. Zgodnie z § 6 pkt 1 tego porozumienia przedsiębiorstwo, któremu zostanie przydzielone prawo z rejestracji znaku towarowego, zobowiązało się nie używać tych odmian tego znaku towarowego, które zawierały jako część składową inny "ogólnopolmosowski" znak towarowy. Ponadto znak sporny skorzystał z renomy znaku wnioskodawcy.

Ustosunkowując się do tych poszczególnych kwestii, Urząd Patentowy wskazał, że przed udzieleniem ochrony na sporny znak zapoznał się z treścią uwag wnioskodawcy, zawartych w piśmie z dnia 29 listopada 2000 r., oraz że znany był mu fakt zgłoszenia przez wnioskodawcę znaku słownego - "spirytus rektyfikowany". Przed rejestracją znaku spółki uprawnionej organ przeprowadził zatem odpowiednie badania. Natomiast uprawniona ze znaku [...] nie miała obowiązku zgłaszania swojego znaku do ochrony za granicą, zatem brak było podstaw do przyjęcia, że nie zgłaszając znaku działała z naruszeniem zasad współżycia społecznego.

W kwestii naruszenia przez uprawnioną spółkę "Porozumienia przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego...", organ wskazał, że słowa "spirytus rektyfikowany", zamieszczone w znaku spółki uprawnionej, nie stanowiły i nie mogły stanowić ogólnopolmosowskiego znaku towarowego wnioskodawcy. Stanowiły bowiem nierejestrowalne, ogólnoinformacyjne określenie opisowe, nazwę rodzajową spirytusu. Zamieszczenie więc tych słów w znaku spornym także nie naruszyło zasad współżycia społecznego.

Odnośnie zarzutu korzystania z renomy znaku [...], Urząd Patentowy, wskazując na pismo wnioskodawcy z dnia 7 czerwca 2006 r., podnosił że znak [...] był powszechnie znany w dacie zgłoszenia ([...] stycznia 1988 r.) jako używany już od 1945 r. Nadto jeszcze w roku 2000, co wynika z pisma z dnia 20 grudnia 2000 r., kierowanego przez Ministerstwo Skarbu Państwa do Prezesów Spółek i Zarządców Komisarycznych PP grupy P., niektóre z tych spółek używały znaku wnioskodawcy do oznaczania swoich wyrobów. Znak ten był używany na podstawie umów licencyjnych i wymienionego porozumienia. Zatem na renomę znaku wnioskodawcy zapracowały przedsiębiorstwa grupy P. łącznie, a nie sam wnioskodawca tym bardziej, że w roku 2000 (data zgłoszenia spornego znaku [...]) wprowadzał na rynek tylko 41% spirytusu rektyfikowanego. Używanie znaku [...] przez wszystkie przedsiębiorstwa grupy P. spowodowało, że w odczuciu przeciętnego odbiorcy wyroby nim oznaczane wywodziły się od wszystkich producentów grupy P., a nie wyłącznie od wnioskodawcy. Wnioskodawca nie wykazał, że samodzielnie wypracował wspomnianą renomę znaku ani też w jaki sposób znak sporny, zdaniem Urzędu Patentowego diametralnie różny od znaku wnioskodawcy, mógłby szkodzić renomie jego znaku. Nadto, wskazując na wstęp do ww. porozumienia, Urząd Patentowy podkreślał, iż wszystkie strony tego porozumienia były zgodne co do ich wkładu w wykreowaniu pozycji rynkowej ogólnopolmosowskich znaków towarowych, w tym znaku [...].

Urząd Patentowy odniósł się także do przedłożonej przez wnioskodawcę opinii prof. Ewy Nowińskiej i prof. Michała du Vall’a dotyczącej znaku spornego. W jego ocenie pomijała ona okoliczność, że określenie ogólnoinformacyjne, opisowe, jakim jest "spirytus rektyfikowany" nie było własnością wnioskodawcy. Ponadto – w świetle orzecznictwa Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego – mogło być używane przez dowolny podmiot gospodarczy.

Skargę na powyższą decyzję złożyło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie P. P. S. "P." SA w W., domagając się uchylenia decyzji jako naruszającej prawo oraz zobowiązanie Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej do unieważnienia rejestracji [...] jako dokonanej bezprawnie i z naruszeniem zasad współżycia społecznego.

Powyższej decyzji skarżący zarzucił naruszenie przepisów prawa, to jest:

a) art. 8 pkt 1 i art. 9 pkt 1 i 2 u.z.t. poprzez uznanie, że zarejestrowanie znaku [...] nie było sprzeczne z obowiązującym prawem oraz z zasadami współżycia społecznego i że nie był on podobny do znaku towarowego powszechnie znanego nr [...];

b) art. 80 k.p.a. w związku z art. 11, art. 29 i art. 43 u.z.t. poprzez nie rozpatrzenie całego materiału dowodowego w sprawie i wydanie decyzji bez dokładnej oceny zebranego materiału dowodowego oraz sprzeczność ustaleń Urzędu Patentowego z zebranym w sprawie materiałem dowodowym,

c) art. 29 i art. 43 pkt 1 u.z.t. poprzez nie dokonanie właściwego uzasadnienia prawnego decyzji.

W uzasadnieniu P. W. argumentował, że rejestracja znaku spornego dokonana została z naruszeniem następujących przepisów ustawy o znakach towarowych, to jest art. 8 pkt 1, art. 9 ust. 1 pkt 2 i 3, art. 11, art. 29 i art. 43. Skarżący udowodnił bowiem w trakcie postępowania, że znak towarowy [...] SPIRYTUS REKTYFIKOWANY był od wielu lat znakiem powszechnie znanym, którą to okoliczność przyznał Urząd Patentowy w uzasadnieniu skarżonej decyzji.

Skarżący przedstawił historię znaku towarowego "Spirytus Rektyfikowany". Wskazał, że określenie "Spirytus Rektyfikowany" zostało przyjęte przez Zjednoczenie Przemysłu Spirytusowego do oznaczania spirytusu butelkowanego i nazwa ta była używana w formie znaku towarowego nabytego w drodze licytacji przez skarżącą na przetargu w dniu [...] lipca 1999 r.

P. W. argumentował, że znak sporny ([...]) jest podobny do znaku [...] i odbiorcy mogli być wprowadzeni w błąd co do pochodzenia towarów. Podobieństwo znaków w jego ocenie wynikało głównie z ich części słownej, natomiast część graficzna obu znaków sprawiała, że znak sporny mógł być traktowany jako odmiana zarejestrowanych na rzecz skarżącego znaków.

Powołując się na stanowisko doktryny podniósł, że użycie w znaku spornym takiego samego sformułowania, jak w znaku nr [...], wystarczy do uznania, iż wystąpiło podobieństwo obu znaków. Logo firmy "P. Ł.", umieszczone w znaku [...], nie mogło być traktowane jako element odróżniający, uzasadniający rejestrację tego znaku.

Skarżący dnia [...] lipca 1999 r. zgłosił do rejestracji znak słowny "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY", przypisując jednakże bezprawne i w złej wierze działanie P. Ł., znak ten do tej pory nie został zarejestrowany.

Natomiast na poparcie twierdzenia, że część słowna znaków towarowych o wtórnej zdolności rejestracyjnej posiadała decydujące znaczenie, skarżący podniósł, iż Urząd Patentowy odmówił zarejestrowania zgłoszonych przez skarżącego słowno-graficzny znaków "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY WYBOROWY" i "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY LUKSUSOWY". Przyczyną odmowy było podobieństwo tych znaków do innych, już zarejestrowanych na rzecz innych podmiotów, to jest "WÓDKA WYBOROWA" i "LUKSUSOWA". Stąd skarżący wywodził, że sformułowanie "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY", występujące w znaku spornym, mogło powodować skojarzenia towarów nim oznaczanych z towarami oznaczanymi znakiem [...].

Jednocześnie P. W. zaznaczył, że organ dopuścił możliwość zarejestrowania znaków zawierających sformułowania: "SPIRYTUS WYBOROWY REKTYFIKOWANY" "SPIRYTUS LUKSUSOWY REKTYFIKOWANY" jako znaków wyłącznie w formie graficznej.

Skarżąca spółka powołała się także na orzeczenia Komisji Odwoławczej w sprawach o sygnaturach [...] i [...] z których wywodziła, że imitacja części słownej w znaku słowno-graficznym przy zmianie części graficznej, jak to miało miejsce w przedmiotowej sprawie, mogła wprowadzać odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów. Mogła bowiem sugerować, że znak słowno-graficzny jest odmianą zarejestrowanego wcześniej znaku słownego i towary pochodzą od tego samego producenta.

Skarżący postulował, że prawo ochronne na znak sporny powinno być unieważnione także ze względu na konieczność zapewnienia znakowi "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY", nr [...], odpowiedniego poziomu ochrony prawnej. Przytoczył przy tym rozstrzygnięcie Kolegium Orzekającego w sprawie dotyczącej znaku "Wódka Wyborowa", sygn. [...]. Argumentował także, że spółka P. Ł. zgłosiła swój znak towarowy do rejestracji w złej wierze, łamiąc podpisane dnia [...] czerwca 1999 r. porozumienie o podziale ogólnopolmosowskich znaków towarowych. Zgodnie bowiem z tym porozumieniem istotą podziału tych znaków było "uregulowanie sytuacji prawnej znaków towarowych poprzez związanie prawa z rejestracji każdego z ogólnopolmosowskich znaków towarowych z konkretnym przedsiębiorstwem grupy P.". W tej części argumentacja Urzędu Patentowego, jako pomijająca istotną część preambuły porozumienia wyrażającą zgodne zamiary zawierających je podmiotów, była w ocenie skarżącego chybiona.

Ponadto P. Ł. jest uprawniony z rejestracji znaku towarowego [...] "SPIRYTUS ŁAŃCUCKI", zatem sporny znak towarowy nie jest mu potrzebny do prowadzenia normalnej działalności gospodarczej.

W dalszej części uzasadnienia spółka skarżąca podniosła, że w świetle Rozporządzenia Rady (EWG) Nr 1576/89 z dnia 29 maja 1989 r., ustanawiającego ogólne zasady definicji, opisu i prezentacji napojów spirytusowych, określenie "spirytus rektyfikowany" nie jest określeniem definiującym nazwę rodzajową i nie powinno być używane jako nazwa informacyjna.

Argumentowała także, że – wbrew stanowisku organu określenie "spirytus rektyfikowany", nawet traktowane jako ogólnoinformacyjne, mogło nabyć i nabyło wtórną zdolność odróżniania. Jest bowiem nazwą konkretnego wyrobu, pochodzącego od konkretnego producenta, podobnie jak "majonez kielecki" czy "mąka szymanowska". Podała również dwa przykłady tego typu znaków, które zostały zarejestrowane: słowno graficznego "wódka polonaise" – na rzecz P. Ł. za nr [...] oraz słownego "luksusowa" – na rzecz L. W. W. G. "P." w Z. za nr [...].

Skarżący zakwestionował również – jako sprzeczne z art. 13, 24 i 15 u.z.t. - stanowisko Urzędu Patentowego, że "w odczuciu przeciętnego odbiorcy wódek zwłaszcza czystych i spirytusu rektyfikowanego nie tylko w 2000 r. ale do dzisiaj renomę mają wyroby wywodzące się od producentów z grupy P., a nie od konkretnego przedsiębiorstwa z tej grupy".

Przytaczając z komentarza do wspomnianej ustawy tezę o zbywalności prawa do korzystania ze znaku powszechnie znanego argumentował, że znak nie traci charakteru znaku powszechnie znanego nawet przy zbyciu innemu przedsiębiorcy. Ponadto wskazał, że zgodnie z zawartym dnia [...] czerwca 1999 r. ogólnopolmosowskim porozumieniem, uprawnionym do używania konkretnego znaku zostało tylko jedno przedsiębiorstwo grupy P., na które po podziale znak został przerejestrowany. Tak więc nie istniało ryzyko wprowadzenia odbiorców błąd, że wyroby opatrzone ogólnopolmosowskim znakiem nie pochodziły od producentów grupy P.. Wobec tego renoma znaków była nadal zachowana. Przy przyjęciu, że po podziale ogolnopolmosowskie znaki nie byłyby kojarzone wyłącznie z jednym przedsiębiorstwem grupy P., nie doszłoby w ogóle do przetargu i podziału znaków.

Ponadto we wspomnianym porozumieniu przedsiębiorstwa grupy P. zobowiązały się nie używać znaków zakupionych przez inne przedsiębiorstwa grupy P. i odmian tych znaków towarowych. Znak "Polmos" pozostawiony został jako wspólny znak towarowy i miał być umieszczany na wyrobach wszystkich przedsiębiorstw grupy P. Przy tym zarówno odbiorcy, jak i producenci czerpali korzyści z faktu kojarzenia byłych ogólnopolmosowskich znaków towarowych z Polskim Monopolem Spirytusowym.

Jako istotną dla rozstrzygnięcia okoliczność skarżąca powołała fakt, że po podziale wielozakładowego P. "P." na poszczególne samodzielne przedsiębiorstwa grupy P., P. W. do czasu podziału ogolnopolmosowskich znaków towarowych udzieliło wszystkim pozostałym przedsiębiorstwom grupy licencji na swoje znaki.

W dalszej części skarżący odniósł się do kwestii naruszenia przez P. Ł. zasad współżycia społecznego przy rejestrowaniu znaku spornego.

Wskazał, że przy rejestrowaniu tego znaku Urząd Patentowy nie dopełnił warunków ustawowych, określonych w art. 43 i 11 u.z.t. Nie przeprowadził bowiem odpowiedniego postępowania i nie wstrzymał się z rejestracją znaku spornego do czasu rozpatrzenia sprawy rejestracji znaku "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY", zgłoszonego wcześniej przez P. W. pod numerem [...].

Natomiast o złej wierze P. Ł. przy zgłaszaniu znaku spornego świadczył w ocenie skarżącego fakt przyspieszenia rejestracji znaku w sytuacji, gdy zarówno zgłaszający, jak i organ miały wiedzę o wcześniejszym zgłoszeniu przez P. W. znaku "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY".

P. W. zakwestionował również stanowisko organu co do przydatności opinii prof. Ewy Nowińskiej i prof. Michała du Vall’a. Wbrew twierdzeniom Urzędu Patentowego, autorzy opinii nie założyli, że określenie "spirytus rektyfikowany" stanowiło własności P. W. Porozumienie z dnia [...] czerwca 1999 r. nie odnosiło się bowiem do kwestii własności nazw, lecz podziału ogólnopolmosowskich znaków towarowych poprzez powiązanie ich z konkretnymi przedsiębiorstwami grupy P. Sygnatariusze tego porozumienia zobowiązali się nie używać odmian swoich znaków, które zawierałyby jako część składową ogólnopolmosowski znak towarowy.

Wobec tego zgłoszenie przez P. Ł. wniosku o zarejestrowanie znaku "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY" stanowiło naruszenie wspomnianego porozumienia.

Skarżąca spółka wskazała także, że posiada słowno-graficzny znak towarowy "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY" zarejestrowany w Unii Europejskiej za numerem [...] ze starszeństwem od dnia [...] czerwca 2000 r. Z faktu tego wywodziła konieczność zapewnienia temu znakowi odpowiedniej ochrony w Polsce.

W odpowiedzi na skargę Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej wnosił o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz.1269 ze zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym w świetle paragrafu drugiego powołanego wyżej artykułu kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Sprawy należące do właściwości sądów administracyjnych rozpoznają, w pierwszej instancji, wojewódzkie sądy administracyjne (art. 3 § 1 ww. ustawy).

W myśl art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. nr 153, poz. 1270 ze zm.), Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Rozpoznając skargę w świetle powołanych wyżej kryteriów należy uznać, iż jest ona niezasadna.

W myśl art. 315 ust. 3 ustawy z dnia z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (j. t. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.) – dalej powoływana jako p.w.p. - ustawowe warunki wymagane do uzyskania patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji ocenia się według przepisów obowiązujących w dniu zgłoszenia wynalazku, wzoru użytkowego, znaku towarowego albo topografii układów scalonych w Urzędzie Patentowym. Sporny znak towarowy słowno – graficzny "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." [...] został zgłoszony do rejestracji w dniu [...] sierpnia 2000 r. tj. w okresie obowiązywania ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17) – dalej zwanej u.z.t. Zatem ustawa ta ma zastosowanie w rozpoznawanej sprawie.

Jak wynika z akt administracyjnych, skarżąca po wystąpieniu dniu [...] maja 2002 r. z wnioskiem, na podstawie art. 255 ust. 1 p.w.p., o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy słowno – graficzny "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A.", w dniu [...] sierpnia 2002 r. złożyła sprzeciw dotyczący udzielenia prawa ochronnego na ten sam znak. Jednakże na obecnym etapie Sąd nie posiada instrumentów procesowych pozwalających na rozpoznanie sprawy w tym kierunku, albowiem skarga dotyczy decyzji z dnia [...] lutego 2007 r. wydanej w sprawie unieważnienia spornego znaku towarowego. W związku z powyższym Sąd administracyjny obowiązany był w pierwszej kolejności zbadać czy po stronie skarżącej spółki P. P. S. P. w W. Spółka Akcyjna z siedzibą w W. istnieje interes prawny uzasadniający jej udział w postępowaniu w charakterze strony. W tym zakresie należy podzielić stanowisko Urzędu Patentowego potwierdzające powyższą okoliczność.

Spółka, jako jeden z wielu powstałych po rozwiązaniu P. P. S. "P." w W. (monopolisty państwowego) otrzymała prawo do wytwarzania alkoholi. Skarżąca nabyła w drodze przetargu w dniu [...] lipca 1999 r. znak towarowy słowno - graficzny P. P. S. "P." w W. - "SPIRYTUS REKTYFIKOWANY" [...]. Znak ten był używany, na podstawie porozumienia z dnia [...] czerwca 1999 r. w ramach tzw. grupy P. przez przedsiębiorstwa wchodzące w skład tej grupy.

F. W. P. Ł. Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. w dniu [...] sierpnia 2000 r. zgłosiła do rejestracji znak towarowy słowno-graficzny "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A.", na który decyzją Urzędu Patentowego z dnia [...] stycznia 2002 r. otrzymała prawo ochronne za nr [...]. Oba przeciwstawione znaki służą do oznaczania spirytusu i mieszczą się w tej samej klasie 33 według klasyfikacji nicejskiej. W związku z tym skarżąca zasadnie oparła istnienie swojego interesu prawnego na podobieństwie towarów oznaczanych oboma znakami podnosząc wcześniejszą rejestrację posiadanego znaku [...] z pierwszeństwem od dnia [...] stycznia 1988 r. wywodząc, iż podobieństwo kolizyjne znaków przeciwstawionych, w jej ocenie, wynika z użycia na obu etykietach napisu "Spirytus rektyfikowany". W tym zakresie, kierując się normą art. 29 u.z.t., wykazała swój interes prawny w oparciu o art. 9 ust. 1 pkt 1 i 2 u.z.t. wskazując także na to, że jej znak towarowy jest powszechnie znany oraz dodatkowo stawiając zarzut naruszenia art. 8 pkt 1 u.z.t. poprzez, jej zdaniem, rejestrację znaku spornego sprzecznie z obowiązującym prawem i zasadami współżycia społecznego.

Skargę oparto na zarzutach naruszenia przepisów postępowania i przepisów prawa materialnego (ustawy o znakach towarowych), zatem w pierwszej kolejności należało rozpatrzyć zasadności zarzutów o charakterze procesowym. Zarzut naruszenia tych przepisów spółka zdefiniowała przez naruszenie art. 80 k.p.a. w związku z art. 11, art. 29 i art. 43 u.z.t.

Art. 80 k.p.a. stanowi, iż organ administracji publicznej ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona, natomiast przepis art. 11 u.z.t. określa pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji znaku towarowego, które liczy się od daty prawidłowego zgłoszenia.

W tym zakresie nie można zarzucić organowi administracji by okoliczności tej nie uwzględnił stosownie do art. 80 k.p.a.

Prawo z rejestracji znaku towarowego może być unieważnione w całości lub w części, jeżeli nie były spełnione ustawowe warunki wymagane do rejestracji, określone w przepisach art. 4, 6 - 9 i 32 u.z.t. (art. 29 u.z.t.). W rozpoznawanej sprawie nie było podstawy do stwierdzenia, że Urząd Patentowy nie dokonał oceny, na podstawie całokształtu zgromadzonego materiału dowodowego, iż okoliczności powołane w ww. przepisach nie zostały przez skarżącą udowodnione. Podobnie brak było podstaw do uznania, iż organ administracji nie dokonał oceny, stosownie do art. 80 k.p.a., czy zgodnie z art. 43 u.z.t. zgłoszony znak odpowiada ustawowym warunkom rejestracji oraz czy nie narusza praw osób trzecich.

Co do wszystkich tych okoliczności Urząd Patentowy przeprowadził w sposób prawidłowy postępowanie administracyjne w szczególności zgodnie z art. 7 i art. 77 § 1 k.p.a., uzasadniając kwestionowane rozstrzygnięcie według zasad wskazanych w art. 107 § 3 k.p.a.

Przechodząc do omówienia zarzutów opartych na przepisach prawa materialnego można powiedzieć, iż istota stanowiska skarżącej sprowadza się do stwierdzenia, że wyrażenie słowne "spirytus rektyfikowany", obojętnie w jakiej formie przedstawieniowej wyrażone, jest na tyle dystynktywne, że posiada zdolność rejestracyjną. Bez znaczenia jest również, zdaniem spółki, forma graficzna znaku towarowego, albowiem wprowadzenie w nim samego wyrażenia "spirytus rektyfikowany" decyduje o naruszeniu prawa skarżącej.

W tym miejscu należy zatrzymać się na chwile na genezie znaku [...]. Znak ten był powszechnie znany w dacie zgłoszenia do rejestracji przez P. P. S. "P." w W. (monopolistę państwowego) jako używany już od roku 1945. Zakupiony następnie przez skarżącą był używany przez przedsiębiorstwa wchodzące w skład tzw. grupy P. na podstawie "Porozumienia przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego grupy P. w sprawie podziału ogólnopolmosowskich znaków towarowych" z dnia [...] czerwca 1999 r. W ocenie spółki jej znak jest powszechnie znany i renomowany dlatego powinien podlegać szczególnej ochronie. Podkreślenia zatem wymaga, iż znaków towarowych renomowanych nie należy mylić ze znakami towarowymi powszechnie znanymi (M. Kępiński, I. Wiszniewska (w:) J. Szwaja (red.) Ustawa o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, Komentarz, Warszawa 2000 str. 297). Znak skarżącej był powszechnie znany w dacie zgłoszenia przez P. P. S. "P." w W. i funkcjonował jako znak ogólnopolskiego monopolisty, znanego jako P.. Ustawa o znakach towarowych nie znała pojęcia znaku renomowanego, jednakże w świetle art. 132 ust. 2 pkt 3, art. 296 ust. 2 pkt 3 i art. 301 zd. 2 p.w.p. mianem znaków towarowych renomowanych można określić znaki towarowe zgłoszone do rejestracji z wcześniejszym pierwszeństwem, znaki towarowe zarejestrowane lub znaki towarowe powszechnie znane, jeżeli charakteryzują się one odpowiednią reputacją, prestiżem. Znaki renomowane to mające np. charakter znaków unikalnych lub będące symbolami wysokiej jakości towarów. Od pojęcia znajomości znaku renomowanego należy odróżnić pojęcia powszechnej znajomości znaku, wtórnej mocy dystynktywnej używanego znaku czy pojęcie wtórnej zdolności odróżniającej znaku zgłoszonego.

Jak zasadnie, w ocenie Sądu orzekającego, przyjął Urząd Patentowy, jeżeli hipotetycznie uznać znak skarżącej za znak renomowany, to renomy tej nie wypracowała jedynie skarżąca spółka. W okresie bowiem do zgłoszenia znaku przez F. W. P. Ł. Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. ([...] sierpnia 2000 r.) znak [...] był używany przez wszystkie przedsiębiorstwa tzw. grupy P. i był kojarzony na rynku jako znak polmosowski dawnego monopolisty, a nie wyłącznie oznaczający towary skarżącej. Znak towarowy [...] nie zawierał identyfikacji spółki, jedynym napisem mogącym cokolwiek informować o producencie był stylizowany napis "Polmos". Napis ten był oznaczeniem dawnego monopolisty, który przyjęły wszystkie powstałe po nim przedsiębiorstwa tzw. grupy P. Nie sposób także przyjąć by odbiorcy towarów oznaczanych znakiem [...] mieli wiedzę o fakcie nabycia tego znaku przez skarżącą i o istniejącym porozumieniu członków grupy P. W tych warunkach za nietrafne należało uznać twierdzenie skarżącej, iż przeciętny odbiorca towarów mógł kojarzyć znak skarżącej jako jej własność, a w konsekwencji przypuszczać, że znak P. Ł. jest odmianą znaku skarżącej lub, że pomiędzy tymi przedsiębiorstwami istnieją jakieś powiązania prawne, organizacyjne lub innego rodzaju, mogące mieć wpływ na jakość towarów oznaczanych oboma znakami.

Jak podniesiono wyżej, znak towarowy ([...]) nabyty przez skarżącą, zawierający stylizowany napis "POLMOS", nie identyfikował towarów pochodzących wyłącznie od niej. Nabycie wtórnej zdolności odróżniającej ma charakter następczy. Wtórna zdolność odróżniająca powinna wykształcić się w wyniku rzeczywistego i konsekwentnego używania znaku przez przedsiębiorcę dla wskazywania pochodzenia towarów z jego przedsiębiorstwa (A. Nowicka, M. Poźniak-Niedzielska, U. Romińska, H. Żakowska-Henzler Prawo Własności Przemysłowej, Wydanie II Centrum Doradztwa i Informacji Difin sp. z o.o., Warszawa 2005). Dlatego powoływanie się na nabycie przez ten znak towarowy wtórnej zdolności odróżniającej należało uznać za chybione.

Sąd orzekający w sprawie nie miał wątpliwości, iż towary (spirytus) oznaczone znakami przeciwstawionymi są podobne. Chodzi bowiem o alkohol etylowy (etanol) o identycznym składzie chemicznych. Oceniając jednakże podobieństwo tych znaków towarowych zgodnie z metodą normatywną doszedł do przekonania, że znaki te nie są podobne.

Oba znaki towarowe (etykiety) są znakami słowno-graficznymi. W obu tych znakach występuje wyrażenie "spirytus rektyfikowany". Wyrażeniu temu skarżąca przypisuje znaczenie zasadnicze uznając, iż znakiem jest faktycznie treść tego wyrażenia. Zatem prawo ochronne obejmuje przede wszystkim to wyrażenie.

Znak towarowy słowno - graficzny P. P. S. "P." w W. [...] został zgłoszony (data zgłoszenia [...] stycznia 1988 r.) jako etykieta na butelkę: "Spirytus Rektyfikowany" i zgodnie z decyzją Urzędu patentowego z dnia [...] października 1989 r. ochronę znaku towarowego zastrzeżono według wzoru tej etykiety w kolorach: zielony, biały, czarny i popielaty. Sporny znak F. W. P. Ł. Spółka Akcyjna z siedzibą w Ł. - "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." - [...] (data zgłoszenia [...] sierpnia 2000 r.) został również zgłoszony jako znak słowno-graficzny i udzielono na niego prawo ochronne z dniem [...] stycznia 2002 r. U góry znaku jest logo firmy z literami "PŁ" i liczbą "1784", poniżej napis "POLMOS ŁAŃCUT S.A." W centralnej części napis "SPIRYTUS" (duże litery w kolorze czerwonym), pod spodem ukośny napis małymi czarnymi literami kursywą "Rektyfikowany" w tle tego napisu widnieje wizerunek instalacji przemysłowej. Barwy zastrzeżone: srebrny, biały, czerwony, czarny, złoty i popielaty. Według opisu znakiem jest etykieta z elementami podanymi wyżej na białym tle.

Oba znaki należy badać zatem nie jako poszczególne ich elementy lecz jako całość nazywaną "etykieta".

W obu znakach występuje sporne wyrażenie "Spirytus rektyfikowany" o różnej pisowni i w innym układzie.

Zdaniem Sądu okoliczność, podnoszona przez skarżącą o zgłoszeniu do rejestracji znaku słownego "spirytus rektyfikowany", nie miała w sprawie istotnego znaczenia. Znak ten nie został dotychczas zarejestrowany, a sama wola skarżącej, otrzymania prawa ochronnego na zgłoszone oznaczenie, nie może ograniczać zakresu rozpoznania sprawy wyłącznie do tego wyrażenia.

Określenie "spirytus rektyfikowany" jako jedno z elementów znaków przeciwstawionych nie ma znamion odróżniających w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego. Stosownie bowiem do art. 7 ust. 2 u.z.t. nie ma dostatecznych znamion odróżniających znak, który stanowi tylko nazwę rodzajową towaru lub informuje jedynie o właściwości, jakości, liczbie, ilości, masie, cenie, przeznaczeniu, sposobie, czasie lub miejscu wytworzenia, składzie, funkcji lub przydatności towaru, bądź inne podobne oznaczenie nie dające wystarczających podstaw odróżniających pochodzenie towaru.

"Spirytus" to nic innego jak określenie alkoholu etylowego czyli jest nazwą rodzajową towaru, natomiast "rektyfikowany" to określenie mówiące o sposobie jego wytworzenia. Urząd Patentowy w tym zakresie przeprowadził stosowną argumentację, której wnioski Sąd orzekający w sprawie podziela. Zatem należy uznać, iż elementy obu znaków, zawierające się w wyrażeniach "spirytus rektyfikowany", nie posiadają dostatecznych znamion odróżniających, podobnie jak przykładowo wyrażenie "woda destylowana" również nie posiada znamion odróżniających.

Badając oba znaki w zakresie ich podobieństwa należy stwierdzić, iż w znaku słowno-graficznym skarżącej wyrażenie "spirytus rektyfikowany" posiada cechę dominującą, podobnie jak w znaku słowno-graficznym uczestnika postępowania "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." - [...] cechą dominującą jest słowo "spirytus". W świetle wymienionego art. 7 ust. 2 u.z.t. oba słowa "spirytus" i "rektyfikowany" oraz całe wyrażenie "spirytus rektyfikowany" nie mają zdolności odróżniającej, gdyż nie posiadają cechy, która w świadomości uczestników obrotu gospodarczego w sposób niebudzący wątpliwości wskazywałaby na pochodzenie towaru od określonego, tego samego przedsiębiorcy (por. wyrok NSA w Warszawie z dnia 22 marca 2002 r. sygn. akt II SA 3847/01). Jeżeli zatem cechy dominujące na obu etykietach nie mają zdolności odróżniającej, przy badaniu podobieństwa tych znaków należy je pominąć.

Cechami odróżniającymi przeciwstawione znaki słowno-graficzne (etykiety) są pozostałe elementy składające się na te znaki. Cechami tymi są kolory znaków, układy graficzne i pozostałe napisy występujące na etykietach. W znaku skarżącej to zastrzeżone kolory: zielony, biały, czarny i popielaty oraz stylizowane (biało szare) tło etykiety w zielonej ramce. W znaku P. Ł. to również zastrzeżone kolory: srebrny, biały, czerwony, czarny, niebieski, złoty i popielaty oraz "herb" z napisem "PŁ" z liczbą 1784 i wizerunek instalacji przemysłowej na białym tle będącym tłem całej etykiety ograniczonym u góry i na dole podwójną szarą ramką.

Porównując zatem oba znaki słowno-graficzne (etykiety) w całości, Wojewódzki Sąd Administracyjny stwierdził, iż Urząd Patentowy zasadnie uznał, że pomiędzy tymi znakami nie zachodzi podobieństwo, w szczególności takie, które mogłoby przeciętnego odbiorcę towarów oznaczanych oboma znakami towarowymi wprowadzać w błąd co do pochodzenia towarów.

Stosownie do art. 8 pkt 1 u.z.t. niedopuszczalna jest rejestracja znaku, który

jest sprzeczny z obowiązującym prawem lub zasadami współżycia społecznego. Powołując się na ten przepis skarżąca postawiła tezę, iż odnosi się on do rejestracji znaku uczestnika postępowania.

Należy więc stwierdzić, iż rejestracja znaku towarowego "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." - [...] nie naruszała norm prawa uniemożliwiających dokonanie rejestracji. Spełniał on bowiem warunki ustawy o znakach towarowych w szczególności określone w art. 4 i art. 6-9 u.z.t.

Znakiem towarowym "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." - [...] jest etykieta o elementach i barwach zastrzeżonych opisanych wyżej. Znak został zgłoszony dla towarów produkowanych przez spółkę z Ł. i był używany przez uprawnioną dla odróżnienia jej towarów od towarów innych producentów. Znak towarowy uczestnika postępowania posiada dostateczne znamiona odróżniające w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego, w tym od przeciwstawionego znaku towarowego skarżącej przez co nie jest znakiem podobnym do znaku skarżącej.

Pojęcie zasad współżycia społecznego i złej wiary nie są tożsame. Zasady współżycia społecznego jako obiektywny miernik oceny, jak przyjęto w doktrynie i orzecznictwie sądowym, należy odnosić tak do znaku towarowego, jak i do zachowania podmiotu zgłaszającego znak do rejestracji.

Znak towarowy "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." - [...] nie został zgłoszony w złej wierze oraz nie naruszał również zasad współżycia społecznego. Uprawniony zgłosił i zarejestrował omawiany znak towarowy wyłącznie w celu oznaczania nim własnych towarów wprowadzanych na rynek celem identyfikacji ich pochodzenia z własnego przedsiębiorstwa i nie towarzyszyły temu zgłoszeniu inne zamiary. Wskazuje na to fakt umieszczenia na etykiecie inicjałów "PŁ" oraz napisu "Polmos Łańcut S.A." identyfikujących przedsiębiorcę lecz nie miejsce wytworzenia produktu. Podobnych inicjałów oraz napisu nie zawiera znak skarżącej, zatem nie można mówić o tym, by spółka z Ł. miała zamiar, przez rejestrację swojego znaku, wykorzystać znak skarżącej. Z powodów podanych wcześniej nie można uznać za taki zamiar użycie w znaku wyrażenia "spirytus rektyfikowany".

Nie można także uczestnikowi postępowania zarzucić dokonanie rejestracji spornego znaku towarowego w celu wyeliminowania skarżącej spółki z rynku. Sporny znak towarowy jest niepodobny, a wręcz różny, od znaku skarżącej i to w takim zakresie, że nie może wprowadzać przeciętnego odbiorcy w zwykłych warunkach obrotu gospodarczego w błąd co do pochodzenia towarów.

Skarżąca powoływała się na "Porozumienia przedsiębiorstw przemysłu spirytusowego grupy P. w sprawie podziału ogólnopolmosowskich znaków towarowych" z dnia [...] czerwca 1999 r. jako na argument uzasadniający naruszenie jej prawa ochronnego do nabytego znaku towarowego przez działanie uczestnika postępowania w złej wierze. W myśl § 6 porozumienia jego strony zobowiązały się nie używać tych odmian znaku towarowego, które zawierają jako części składowe inne ogólnopolmosowskie znaki towarowe. Za tak rozumianą odmianę znaku towarowego nie można uznać, o czym była mowa wcześniej, wyrażenia "spirytus rektyfikowany". W ustępie 2 § 6 porozumienia strony zobowiązały się nie używać również przymiotników wskazujących na region lub miejscowość. Jednocześnie w preambule porozumienia postanowiono, iż jego celem jest uregulowanie sytuacji prawnej ogólnopolmosowskich znaków towarowych poprzez związanie prawa z rejestracji każdego znaku ogólnopolmosowskiego z konkretnym przedsiębiorstwem grupy P.. Umieszczenie na znaku (etykiecie) uczestnika postępowania inicjałów "PŁ" oraz napisu "Polmos Łańcut S.A." postanowień tych nie narusza. Inicjały te i napis nie określają regionu lub miasta, natomiast zgodnie z preambułą do porozumienia konkretyzują przedsiębiorcę – P. Ł. Spółka Akcyjna.

Z tych wszystkich względów brak było podstaw do stwierdzenia, iż Urząd Patentowy, odmawiając unieważnienia prawa z rejestracji znaku towarowego słowno-graficznego "Spirytus Rektyfikowany PŁ 1784 Polmos Łańcut S.A." - [...] naruszył przepisy prawa materialnego przez błędną ich wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie lub by naruszył przepisy postępowania w zakresie mogącym mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Dlatego Wojewódzki Sąd Administracyjny, na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.