Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Renata Detka, Sędziowie Sędzia WSA Sylwester Miziołek, Sędzia WSA Krzysztof Armański (spr.), po rozpoznaniu w dniu 19 lipca 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym sprawy ze skargi P. R. na bezczynność Burmistrza Miasta i Gminy Nowy Korczyn w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej I. umarza postępowanie sądowoadministracyjne w zakresie zobowiązania Burmistrza Miasta i Gminy Nowy Korczyn do załatwienia wniosku P. R. z dnia 23 grudnia 2022 r.; II. stwierdza, że Burmistrz Miasta i Gminy Nowy Korczyn dopuścił się bezczynności, która nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa; III. zasądza od Burmistrza Miasta i Gminy Nowy Korczyn na rzecz P. R. kwotę 597 (pięćset dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Skargą z dnia 19 maja 2023 r., wniesioną do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, P. R. zakwestionował bezczynność Burmistrza Miasta i Gminy Nowy Korczyn w przedmiocie rozpoznania jego wniosku z dnia 23 grudnia 2022 r. o udostępnienie informacji publicznej, domagając się:

- zobowiązania organu do rozpoznania wniosku;

- stwierdzenia, że organ dopuścił się bezczynności;

- zasądzenia kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego;

- rozpoznania sprawy na posiedzeniu niejawnym w trybie uproszczonym.

W uzasadnieniu skarżący wskazał, że w dniu 23 grudnia 2022 r. za pośrednictwem poczty elektronicznej złożył wniosek o udostępnienie informacji publicznej w postaci:

informacji oraz dokumentów o kwotach dofinansowania do programów zdrowotnych i programów profilaktyki zdrowotnej dotyczących profilaktyki chorób wraz z ich wskazaniem, w tym COVID-19 za okres od 1 stycznia 2020 r. do 31 grudnia 2021 r.,

informacji oraz dokumentacji wewnętrznej gminy wytworzonej w latach 2019, 2020, 2021 w związku ze wspieraniem pozaszkolnych programów profilaktycznych adresowanych do dzieci i młodzieży zagrożonej uzależnieniem od używania środków psychoaktywnych,

dokumentacji zawierającej ocenę efektów programów profilaktyki zdrowotnej wynikających z rozpoznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców gminy za okres od 1 stycznia 2019 r. do 31 grudnia 2021 r.,

notatek i pism urzędowych potwierdzających działania organów gminy wskutek rozeznanych potrzeb zdrowotnych i stanu zdrowia mieszkańców w latach 2019, 2020, 2021.

Przedmiotowy wniosek został wysłany na oficjalny adres wskazany na stronie internetowej i Biuletynie Informacji Publicznej organu, tj. gmina@nowykorczyn.pl. Jako sposób udostępnienia wnioskowanych informacji skarżący podał swój adres poczty elektronicznej. Wniosek dotyczył udzielenia informacji publicznej i skierowany został do organu obowiązanego do jej udzielenia, nie doczekał się jednak realizacji zgodnie z obowiązującymi w tym względzie przepisami prawa.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i wyjaśnił, że w dniu 31 maja 2023 r. udostępnił skarżącemu wnioskowane informacje publiczne, natomiast wcześniejszy brak odpowiedzi na wniosek nie wynikał z bezczynności organu tylko z faktu, że organ do czasu złożenia skargi nie posiadał wiedzy o złożonym wniosku. Nie dotarł on bowiem do Gminy, co mogło być spowodowane awarią poczty elektronicznej, która w tym czasie występowała kilkukrotnie. Jednocześnie skarżący nie podjął żadnych kroków, które pozwoliłyby potwierdzić, że wniosek dotarł do Gminy, w szczególności nie kontaktował się z Gminą w celu potwierdzenia, czy wniosek do organu wpłynął, jak również nie przesłał przypomnienia o złożonym wniosku. Sposobem upewnienia się, że adresat otrzymał wniosek mogło być telefoniczne potwierdzenie jego wpływu, ale także wysłanie wniosku z opcją otrzymania raportu doręczenia, co w niniejszej sprawie nie wystąpiło. Organ zaś uczynił zadość złożonemu wnioskowi niezwłocznie jak się o nim dowiedział, tj. w dniu 25 maja 2023 r., udzielając odpowiedzi w dniu 31 maja 2023 r. Ponieważ zatem organ w dacie wniesienia skargi nie pozostawał w bezczynności ponieważ nie dysponował wnioskiem o udostępnienie informacji publicznej, skarga jako niezasadna powinna zostać oddalona.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 119 pkt 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r. poz. 259 ze zm.), dalej "Ppsa", sprawa może być rozpoznana w trybie uproszczonym, jeżeli przedmiotem skargi jest bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania. Stan taki miał miejsce w rozpoznawanej sprawie i stąd orzeczenie zapadło na posiedzeniu niejawnym (art. 120 Ppsa).

Zgodnie z art. 3 § 1 Ppsa sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Kontrola ta obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty i czynności wskazane w art. 3 § 2 pkt 1-7 i § 3 Ppsa, a także, jak wynika z art. 3 § 2 pkt 8 Ppsa, na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a. W przypadku skargi na bezczynność organu w zakresie udostępnienia informacji publicznej nie jest przy tym konieczne uprzednie wzywanie do usunięcia naruszenia prawa lub obecnie ponaglenia (por. wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 30 listopada 2011 r., sygn. akt I OSK 1991/12 i z dnia 24 maja 2006 r., sygn. akt I OSK 601/05, postanowienie NSA z dnia 23 kwietnia 2010 r., sygn. akt I OSK 646/10).

Zgodnie z art. 149 § 1 Ppsa Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4 albo na przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 4a:

1) zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktu, interpretacji albo do dokonania czynności;

2) zobowiązuje organ do stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa;

3) stwierdza, że organ dopuścił się bezczynności lub przewlekłego prowadzenia postępowania.

Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa (art. 149 § 1a Ppsa). Sąd, w przypadku, o którym mowa w § 1, może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6 lub przyznać od organu na rzecz skarżącego sumę pieniężną do wysokości połowy kwoty określonej w art. 154 § 6 (art. 149 § 1 Ppsa).

Jak podkreśla się w orzecznictwie sądów administracyjnych, bezczynność organu administracji publicznej zachodzi wówczas, gdy w prawnie ustalonym terminie organ ten nie podjął żadnych czynności w danej sprawie lub wprawdzie prowadził postępowanie, ale - mimo istnienia ustawowego obowiązku - nie zakończył go wydaniem w terminie decyzji, czy innego aktu. Dla stwierdzenia bezczynności organu nie ma przy tym znaczenia fakt, z jakich powodów dany akt administracyjny nie został podjęty, a w szczególności, czy bezczynność ta została spowodowana zawinioną lub też niezawinioną opieszałością organu w jego podjęciu, ani stopień przekroczenia terminu załatwienia sprawy. Te okoliczności będą miały jedynie znaczenie przy ocenie charakteru stanu zwłoki, a więc czy przybrała ona postać rażącego naruszenia prawa.

Dla oceny, czy organ pozostaje w bezczynności w zakresie udzielenia informacji publicznej, istotne znaczenie ma ustalenie czy dysponuje on informacją, która jest informacją publiczną w rozumieniu art. 6 stawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (t.j. Dz.U. z 2022 r., poz. 902), dalej "u.d.i.p.", oraz że jest on podmiotem zobowiązanym do udostępnienia tej informacji. W dalszej kolejności ustaleniu podlega, czy organ udostępnił żądaną informację (lub podjął inne ustawą określone czynności) we wskazanym ustawą terminie (art. 13 ust. 1 i 2 u.d.i.p.).

Nie może ulegać wątpliwości, że Burmistrz Miasta i Gminy Nowy Korczyn stanowi podmiot zobowiązany do udostępniania informacji publicznych stosownie do art. 4 ust. 1 pkt 1 u.d.i.p., jako organ władzy publicznej – podmiot reprezentujący jednostkę samorządu terytorialnego. Z kolei informacje wskazane we wniosku z dnia 23 grudnia 2022 r. stanowią informację publiczną, jako że dotyczą sposobu dysponowania majątkiem publicznym oraz dokumentów i danych publicznych związanych z ochroną zdrowia (art. 6 ust. 1 pkt 2 lit. f, art. 6 ust. 1 pkt 5 lit. c, art. 6 ust. 1 pkt 4 u.d.i.p.).

Zgodnie z art. 13 ust. 1 u.d.i.p. udostępnianie informacji publicznej na wniosek następuje bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w terminie 14 dni od dnia złożenia wniosku, z zastrzeżeniem ust. 2 i art. 15 ust. 2. Stosownie do ust. 2 art. 13 jeżeli informacja publiczna nie może być udostępniona w terminie określonym w ust. 1, podmiot obowiązany do jej udostępnienia powiadamia w tym terminie o powodach opóźnienia oraz o terminie, w jakim udostępni informację, nie dłuższym jednak niż 2 miesiące od dnia złożenia wniosku.

W świetle powyższych przepisów nie ulega wątpliwości, że organ w niniejszym przypadku nie dochował terminów ustawowych przewidzianych na udzielenie informacji, co oznacza, że dopuścił się bezczynności. W ocenie Sądu dla takiej oceny – wbrew twierdzeniu organu – nie ma znaczenia powoływana w odpowiedzi na skargę okoliczność nieprawidłowego działania poczty elektronicznej. Nie ulega wątpliwości, że wniosek został wysłany przez skarżącego na prawidłowy adres e-mail. Wszelkie skutki trudności, błędów czy nieprawidłowości w zakresie kształtowania i obsługiwania przez organy administracji publicznej oficjalnych systemów służących do komunikacji z tymi organami np. poczty elektronicznej czy systemu ePuap, nie mogą być przerzucane na korzystających z tych systemów, a więc na podmioty korzystające z konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej. Ryzyko nieodebrania przez organ wysłanego do niego przy użyciu poczty elektronicznej wniosku, skierowanego na oficjalnie podany adres poczty elektronicznej organu, obciąża ten organ, wobec czego Sąd nie mógł odstąpić od uznania, że w rozpoznawanej sprawie organ pozostawał w bezczynności do czasu udzielenia żądanej informacji publicznej (por. m.in. wyrok WSA w Gdańsku z dnia 29 stycznia 2020 r., sygn. II SAB/Gd 117/19, wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23 stycznia 2020 r., sygn. II SAB/Po 110/19).

Jednocześnie bezspornym jest, że organ udzielił żądanej informacji po wniesieniu skargi do Sądu, ale przed jej rozpoznaniem (31 maja 2023 r.). Skarżący nie kwestionował tego faktu mimo doręczenia jego pełnomocnikowi odpisu odpowiedzi na skargę.

Skoro zatem organ po wniesieniu skargi, ale przed jej rozpoznaniem udzielił odpowiedzi na wniosek skarżącego, postępowanie sądowe w zakresie dotyczącym zobowiązania organu do rozpatrzenia w zakreślonym terminie wniosku podlegało umorzeniu jako bezprzedmiotowe z uwagi na brak możliwości zastosowania przez sąd trybu przewidzianego w art. 149 § 1 pkt 1 Ppsa. Wobec powyższego należało - na podstawie art. 161 § 1 pkt 3 Ppsa - orzec o umorzeniu postępowania w zakresie zobowiązania organu do rozpoznania wniosku skarżącego z dnia 23 grudnia 2022 r. (pkt I wyroku).

Udostępnienie informacji publicznej po wniesieniu skargi, a przed jej rozpoznaniem, nie zwalnia sądu od podjęcia pozostałych rozstrzygnięć właściwych dla tego typu skargi. W związku z powyższym Sąd - na podstawie art. 149 § 1 pkt 3 Ppsa i zgodnie z tym, co wyżej podniesiono - ustalił, iż organ dopuścił się bezczynności (pkt II wyroku). Jednocześnie Sąd na podstawie art. 149 § 1a Ppsa stwierdził, że zaistniała w sprawie bezczynność nie miała miejsca z rażącym naruszeniem prawa. Rażącym naruszeniem prawa będzie bowiem stan, w którym bez żadnej wątpliwości i wahań można stwierdzić, że naruszono prawo w sposób oczywisty. Kwalifikacja naruszenia jako rażące musi posiadać pewne dodatkowe cechy w stosunku do stanu określanego jako zwykłe naruszenie. Dla uznania rażącego naruszenia prawa nie jest wystarczające samo przekroczenie przez organ ustawowych obowiązków, czyli także terminów załatwienia sprawy. Wspomniane przekroczenie musi być znaczne i niezaprzeczalne. Rażące opóźnienie w podejmowanych przez organ czynnościach ma być przy tym oczywiście pozbawione jakiegokolwiek racjonalnego uzasadnienia (por. wyrok NSA z dnia 21 czerwca 2012 r., sygn. I OSK 675/12; postanowienie NSA z dnia 27 marca 2013 r., sygn. II OSK 468/13). W niniejszej sprawie bezczynność nie miała charakteru rażącego naruszenia prawa, ponieważ okres bezczynności w udostępnieniu informacji publicznej nie był znaczny – organ udzielił informacji po wniesieniu skargi. Jednocześnie – jak wyjaśnił organ – niedopatrzenie nie wynikało ze złej woli, ale z problemów technicznych związanych z obsługą poczty elektronicznej.

O kosztach postępowania (pkt III wyroku) Sąd orzekł na podstawie art. 200 i art. 201 § 1 w zw. z art. 205 § 1 oraz art. 206 Ppsa. Na koszty te złożył się wpis od skargi w wysokości 100 zł, wynagrodzenie fachowego pełnomocnika w kwocie 480 zł oraz opłata od pełnomocnictwa w wysokości 17 zł. Zaznaczyć trzeba, że umorzenie postępowania skutkiem uwzględnienia przez organ wniesionej skargi we własnym zakresie i udostępnienia informacji publicznej uzasadnia zastosowanie art. 201 § 1 w zw. z art. 205 § 2 Ppsa (wyrok WSA we Wrocławiu z dnia 11 maja 2017 r., sygn. IV SAB/Wr 60/17).