Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Ewa Marcinkowska, Sędziowie WSA Eugeniusz Wasilewski (spr.), Janusz Walawski, Protokolant Sekretarz sądowy Sylwia Mikuła, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 3 kwietnia 2013 r. sprawy ze skargi D. P. na decyzję Ministra Sprawiedliwości z dnia [...] grudnia 2012 r. nr [...] w przedmiocie odmowy udostępnienia informacji publicznej 1. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji; 2. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu w całości, 3. zasądza od Ministra Sprawiedliwości na rzecz skarżącego D. P. kwotę 200 zł (słownie: dwieście złotych), tytułem zwrotu kosztów postępowania.

We wniosku z dnia [...] czerwca 2012 r., skierowanym do Prezesa Sądu Apelacyjnego w [...] za pośrednictwem poczty elektronicznej, D. P. zwrócił się o przesłanie w ramach dostępu do informacji publicznej, m.in. "odpisów wszystkich orzeczeń Sądu Dyscyplinarnego z 2012 r. i 2011 r. po anonimizacji (bez anonimizacji danych sędziego, którego sprawa dotyczyła)" (pkt 2 wniosku) oraz "pism stwierdzających uchybienia sędziów w zakresie sprawności postępowania sądowego w trybie art. 37 § 4 u.s.p. oraz postanowień sądów apelacyjnych i okręgowych, jako sądów odwoławczych, zawierające wytknięcia uchybień w trybie art. 40 § 1 u.s.p." (pkt 4 wniosku).

W dniu [...] lipca 2012 r. Prezes Sądu Apelacyjnego w [...] pozostawił wniosek bez rozpoznania, ponieważ pomimo wezwania, wnioskodawca nie podpisał wniosku.

W wyniku skargi D. P., Wojewódzki Sąd Administracyjny w [...] wyrokiem z dnia 25 września 2012 r., sygn. akt II SAB/Łd 103/12 stwierdził bezczynność Prezesa Sądu Apelującego w [...] i zobowiązał ten organ do rozpatrzenia wniosku skarżącego w terminie 14 dni od dnia uprawomocnienia się wyroku.

Prezes Sądu Apelacyjnego w [...], stosując się do orzeczenia sądu, rozpatrzył wniosek D. P. z dnia [...] czerwca 2012 r. w ten sposób, że przy piśmie z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...] przekazał żądane we wniosku informacje, za wyjątkiem danych osobowych sędziów, zawartych w dokumentach, o których mowa w pkt 2 i 4 wniosku.

Tę część wniosku Prezes Sądu Apelacyjnego w [...] objął zakresem decyzji z dnia [...] listopada 2012 r. nr [...], wydanej na podstawie art. 16 ust. 1 w zw. z art. 5 ust. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. nr 112, poz. 1198 z późn. zm.) i odmówił udzielenia informacji w zakresie danych osobowych sędziów, których dotyczyły orzeczenia Sądu Apelacyjnego w [...] – Sądu Dyscyplinarnego z 2011 r. i 2012 r. oraz danych osobowych sędziów, których dotyczyły pisma stwierdzające uchybienia sędziów w zakresie sprawności postępowania sądowego w trybie art. 37 § 4 usp. Oraz danych osobowych sędziów, których dotyczyły postanowienia sądów apelacyjnych i okręgowych – jako sądów odwoławczych, zawierające wytknięcia uchybień w trybie art. 40 § 1 u.s.p.

Powyższa decyzja została przesłana stronie skarżącej za pośrednictwem platformy e-PUAP oraz doręczona wraz z pouczeniem za pośrednictwem poczty w dniu [...] listopada 2012 r.

W dniu [...] listopada 2012 r. na adres Sądu Apelacyjnego w [...] na platformie e-PUAP, wpłynęło odwołanie D. P. od powyższej decyzji do Ministra Sprawiedliwości, w którym wniósł o uchylenie decyzji i umorzenie postępowania.

W odwołaniu zawarty został zarzut nieprawidłowego doręczenia decyzji, niezgodnie z art. 46 k.p.a., z uwagi na brak urzędowego poświadczenia odbioru oraz brak podpisu elektronicznego w dokumencie zawierającym decyzję.

Minister Sprawiedliwości decyzję z dnia [...] grudnia 2012 r., nr [...], na podstawie art. 16 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zw. z art. 138 § 1 pkt 1 Kodeksu postępowania administracyjnego, po rozpatrzeniu odwołania D. P., utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Organ odwoławczy podzielił stanowisko organu I instancji, iż dane osobowe sędziów podlegają ochronie. Przepis art. 27 ust. 1 ustawy o ochronie danych osobowych ustanawia zakaz przetwarzania danych osobowych, które mogą być uznane za wrażliwe i ma on pierwszeństwo przed regulacją zawartą w art. 5 ust. 2 zdanie 2 i 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Odnosząc się do zarzutu skarżącego w zakresie nieprawidłowości w doręczeniu zaskarżonej decyzji za pośrednictwem platformy e-PUAP, organ stwierdził, iż Prezes Sądu Apelacyjnego w [...] nie posiada podpisu elektronicznego, dlatego nie mógł opatrzeć podpisem wydanej decyzji na platformie e-PUAP. Z tego też powodu zaskarżona decyzja została przekazana skarżącemu za pośrednictwem platformy e-PUAP jedynie w formie przedłożenia, a nie doręczenia. Właściwe doręczenie decyzji nastąpiło za pośrednictwem poczty w dniu [...] listopada 2012 r. i zostało potwierdzone podpisem skarżącego.

Decyzja Ministra Sprawiedliwości stała się przedmiotem skargi D. P. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie i żądaniem jej uchylenia.

Powołując się na art. 116 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych, skarżący powtórzył swoją argumentację podniesioną w odwołaniu i stwierdził, że niezależnie od wyniku postępowania jest ono jawne, także w zakresie nazwiska sędziego, wobec którego postępowanie było prowadzone.

Minister Sprawiedliwości w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko wyrażone w zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. nr 153, poz. 1269 ze zm.) oraz art. 145 § 1 w zw. z art. 134 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), dalej: "p.p.s.a.", sąd administracyjny dokonuje kontroli zaskarżonego aktu pod względem zgodności z prawem, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Rozpoznawana pod tym kątem skarga zasługuje na uwzględnienie z przyczyn, które Sąd wziął pod uwagę z urzędu, niezależnie od treści skargi. W sprawie niniejszej wystąpiła bowiem przesłanka stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji, o której mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.

Zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej, odmowa udostępnienia informacji publicznej oraz umorzenie postępowania o udostępnienie informacji w przypadku określonym w art. 14 ust. 2 przez organ władzy publicznej następują w drodze decyzji. Do decyzji, o których mowa w ust. 1, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego, z tym że: (1) odwołanie od decyzji rozpoznaje się w terminie 14 dni, (2) uzasadnienie decyzji o odmowie udostępnienia informacji zawiera także imiona, nazwiska i funkcje osób, które zajęły stanowisko w toku postępowania o udostępnienie informacji oraz oznaczenie podmiotów, ze względu na których dobra, o których mowa w art. 5 ust. 2, wydano decyzję o odmowie udostępnienia informacji (ust. 2).

Z kolei art. 17 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi, iż do rozstrzygnięć podmiotów obowiązanych do udostępnienia informacji, niebędących organami władzy publicznej, o odmowie udostępnienia informacji oraz o umorzeniu postępowania o udostępnienie informacji przepisy art. 16 stosuje się odpowiednio.

Z powyższego wynika, że Kodeks postępowania administracyjnego znajduje zastosowanie do całego procesu wydawania decyzji (rozstrzygnięć) przez podmiot obowiązany do udostępnienia informacji publicznej, a więc również do doręczenia decyzji.

Zgodnie z art. 14 § 1 k.p.a. sprawy należy załatwiać w formie pisemnej lub w formie dokumentu elektronicznego w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 17 lutego 2005 r. o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne (Dz. U. nr 64, poz. 565 ze zm.), doręczanego środkami komunikacji elektronicznej.

W myśl art. 39 k.p.a organ administracji publicznej doręcza pisma za pokwitowaniem przez pocztę, przez swoich pracowników lub przez inne upoważnione osoby lub organy. Z kolei przepis art. 391 § 1 k.p.a. przewiduje doręczenie za pomocą środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną (Dz. U. nr 144, poz. 1204 ze zm.), pod warunkiem, że strona lub inny uczestnik postępowania: (1) wystąpił do organu administracji publicznej o doręczenie albo (2) wyraził zgodę na doręczenie mu pism za pomocą tych środków. W obu przypadkach wyrażenie zgody przybiera postać wniesienia podania w rozumieniu art. 63 k.p.a., co oznacza, że w aktach sprawy musi znajdować się stosowny dokument (wniosek, pismo, dokument elektroniczny z bezpiecznym podpisem) zawierający zgodę strony na korzystanie ze środków komunikacji elektronicznej.

Z powyższego wynika, że drogą elektroniczną mogą być doręczane pisma (decyzje) w formie dokumentu elektronicznego.

Przepis art. 107 § 1 k.p.a. przewiduje możliwość podpisywania decyzji nie tylko w formie odręcznej, ale również za pomocą podpisu elektronicznego. Wskazuje na to końcowa część pierwszego zdania w tym przepisie, wedle którego "jeżeli decyzja została wydana w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu".

Zgodnie z art. 3 pkt 1 ustawy z dnia 18 września 2001 r. o podpisie elektronicznym (Dz. U. nr 130, poz. 1450 ze zm.), podpis elektroniczny rozumiany jest jako system danych w postaci elektronicznej, które wraz z innymi danymi, do których zostały dołączone lub z którymi są logicznie powiązane, służą do identyfikacji osoby składającej podpis elektroniczny. Istota jego jest zatem identyczna istocie podpisu odręcznego – ma on służyć do identyfikacji organu i osoby uprawnionej do wydania aktu administracyjnego czy innej czynności wywołującej skutki prawne. Wynika z tego, że treść decyzji administracyjnej przekazana np. w formie elektronicznej, opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym przy pomocy ważnego kwalifikowanego certyfikatu będzie równoważna pod względem skutków prawnych decyzjom opatrzonym podpisami własnoręcznymi, chyba że przepisy odrębne będą wymagać właśnie przepisu odręcznego (art. 5 ust. 2 ww. ustawy).

Przenosząc powyższe uwagi na stan niniejszej sprawy zauważyć należy, że przesłana wnioskodawcy, za pośrednictwem poczty elektronicznej na adres mailowy wskazany we wniosku o udzielenie informacji publicznej, decyzja Prezesa Sądu Apelacyjnego w [...] z dnia [...] listopada 2012 r. nie została opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Potwierdza to organ odwoławczy w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji oraz znajdujące się na k 36 akt – urzędowe poświadczenie przedłożenia.

Z powyższego wynika, że podmiot obowiązany do udostępnienia informacji publicznej załatwił sprawę z wniosku skarżącego z dnia [...] czerwca 2012 r. w formie pisemnej w rozumieniu art. 14 § 1 k.p.a., tj. wydając decyzję w formie papierowej, z własnoręcznym podpisem osoby upoważnionej, którą przesłano jedynie skarżącemu za pośrednictwem poczty elektronicznej. Ten sposób doręczenia, nie czyni z niej decyzji wydanej w formie dokumentu elektronicznego, ponieważ – co jest w sprawie bezsporne – nie była ona opatrzona bezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanego certyfikatu. Tymczasem, jak już wyżej wskazano, podpis taki, zgodnie z art. 107 § 1 k.p.a., jest koniecznym elementem decyzji administracyjnej wydanej w formie dokumentu elektronicznego. Jego brak, w okolicznościach faktycznych niniejszej sprawy oznacza, że skarżącemu nie doręczono skutecznie decyzji Prezesa Sądu Apelacyjnego w [...] za pośrednictwem poczty w dniu [...] listopada 2012 r. Dokument przesłany skarżącemu drogą mailową w dniu [...] listopada 2012 r. nie zawierał bowiem ani bezpiecznego podpisu elektronicznego, ani podpisu złożonego własnoręcznie.

W sytuacji zatem, gdy odwołanie od tej decyzji zostało wniesione w dniu [...] listopada 2012 r., a zatem przed jej skutecznym doręczeniem należało przyjąć, iż z powodu braku przedmiotu zaskarżenia jest ono niedopuszczalne (art. 134 k.p.a.).

Tymczasem w sprawie niniejszej odwołanie stało się przedmiotem merytorycznej oceny, co skutkowało wydaniem przez Ministra Sprawiedliwości zaskarżonej decyzji z dnia [...] grudnia 2012 r. z rażącym naruszeniem art. 138 § 1 pkt 1 k.p.a. w związku z art. 391 § 1 k.p.a. i art. 107 § 1 k.p.a. oraz art. 16 ust. 2 w związku z art. 17 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Decyzja ta, jako dotknięta wadą kwalifikowaną, określoną w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a., podlegała wyeliminowaniu z obrotu prawnego.

Wobec powyższych wadliwości o chrakterze procesowym, Sąd nie mógł na obecnym etapie postępowania dokonać merytorycznej oceny zarzutów podniesionych w skardze.

Mając na względzie wszystko powyższe, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, działając na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a., orzekł jak w pkt 1 sentencji wyroku. O wykonalności zaskarżonej decyzji orzeczono na podstawie art. 152 p.p.s.a., jak w pkt 2 sentencji. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 200 i 205 § 1 p.p.s.a., jak w pkt 3 sentencji.