Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Marek Stojanowski (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Piotr Przybysz Sędzia del. WSA Arkadiusz Blewązka Protokolant starszy asystent sędziego Joanna Dąbrowska po rozpoznaniu w dniu 11 sierpnia 2022 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej Wojewody S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z dnia 5 sierpnia 2020 r. sygn. akt III SA/Gl 945/19 w sprawie ze skargi A.W. na decyzję Wojewody S. z dnia [...] lipca 2019 r. nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej 1) uchyla zaskarżony wyrok i oddala skargę; 2) odstępuje od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Wyrokiem z dnia 5 sierpnia 2020 r. sygn. akt III SA/Gl 945/19 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, po rozpoznaniu sprawy ze skargi A.W. na decyzję Wojewody S. z dnia [...] lipca 2019 r. nr [...] w przedmiocie utraty statusu osoby bezrobotnej uchylił zaskarżoną decyzję oraz poprzedzającą ją decyzję Starosty Powiatu W. z dnia [...] maja 2019 r. nr [...].

Powyższy wyrok zapadł w następującym stanie faktycznym i prawnym sprawy.

Powiatowy Urząd Pracy w W. (dalej zwany "PUP") pismem z 25 marca 2019 r. wezwał A.W. (dalej zwanego "skarżącym") do stawienia się w urzędzie 28 marca 2019 r. celem przedłożenia propozycji pracy. Pismo to zawierało pouczenie, że w przypadku doręczenia wezwania po terminie wzywany winien zgłosić się w urzędzie w pierwszym dniu roboczym po doręczeniu wezwania. Niestawienie się w powyższym terminie i niepowiadomienie w ciągu 7 dni o uzasadnionej przyczynie niestawiennictwa spowoduje pozbawienie statusu bezrobotnego zgodnie z art. 33 ust. 4 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy.

Powyższe wezwanie skarżący otrzymał 2 kwietnia 2019 r., natomiast stawił się w urzędzie 9 kwietnia 2019 r.

Pismem z 14 maja 2019 r. skarżący złożył wyjaśnienia w sprawie powołując się na praktykę urzędu, zgodnie z którą sprawdzano datę doręczenia wezwania, a w przypadku braku zwrotnego potwierdzenia jego odbioru odsyłano stronę zobowiązując do kolejnego stawiennictwa za parę dni. Uprzedzając ta praktykę skarżący stawił się 9 kwietnia 2019 r. w skutek odebranego 2 kwietnia 2019 r. wezwania.

Starosta Powiatu W. decyzją z dnia [...] maja 2019 r. nr [...], na podstawie art. 9 ust. 1 pkt 14 lit. a, art. 2 ust. 1 pkt 2 w zw. z art. 33 ust. 4 pkt 4 i ust. 4ca ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.; dalej zwanej "ustawą"), pozbawił skarżącego statusu osoby bezrobotnej z dniem 3 kwietnia 2019 r. na okres 120 dni ze względu na niestawiennictwo w urzędzie 3 kwietnia 2019 r. oraz nieusprawiedliwienie tego niestawiennictwa.

W odwołaniu od powyższej decyzji skarżący podtrzymał swoje stanowisko dotyczące wzywania przez organ do stawiennictwa bez zachowania terminów doręczenia przesyłki.

Wojewoda S. (dalej zwany "Wojewodą") decyzją z [...] lipca 2020 r. nr [...], na podstawie art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy i art. 138 § 1 pkt 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2018 r., poz. 2096 ze zm.; dalej zwanej "K.p.a."), utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Organ II instancji wskazał, że skarżący został prawidłowo pouczony o prawach i obowiązkach osoby bezrobotnej, obowiązku stawiennictwa na wezwanie urzędu w wyznaczonych terminach. Skarżący mimo tego nie stawił się w wyznaczonym na dzień 28 marca 2019 r. terminie, ani też w pierwszym dniu roboczym po odebraniu wezwania (3 kwietnia 2019 r.), nie poinformował też w terminie 7 dni o usprawiedliwionych przyczynach niestawiennictwa. W toku wizyty 9 kwietnia 2019 r. w PUP, mimo trzykrotnego wezwania przez pracownika urzędu, skarżący nie wskazał przyczyny niestawiennictwa (co potwierdza treść nagrania dokonanego przez niego bez wiedzy i zgody urzędnika). Natomiast odnosząc się do podnoszonej przez skarżącego praktyki urzędu w postaci ponownego wzywania w przypadku braku zwrotnego potwierdzenia odbioru wezwania Wojewoda wskazał, że taka sytuacja miała miejsce w przypadku skarżącego 17 lipca 2018 r. Jednakże obecnie nie jest możliwe ustalenie powodu zobowiązania się wówczas skarżącego do ponownego stawienia się w urzędzie, gdyż nie został on wskazany w oświadczeniu złożonym przez skarżącego w tym dniu. Mogła być to np. wizyta u doradcy zawodowego lub przedłożenie kolejnej propozycji pracy.

Mając na uwadze wskazane wyżej okoliczności Wojewoda uznał, że skarżący nie dopełnił nałożonego na niego obowiązku stawienia się w PUP, a także nie powiadomił o uzasadnionej przyczynie niestawiennictwa przed upływem siedmiodniowego terminu przewidzianego przez ustawę.

W skardze na powyższą decyzję do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i ponowne rozpoznanie sprawy. W uzasadnieniu skargi podtrzymał dotychczasową argumentację w sprawie, a nadto podkreślił, że został wprowadzony w błąd dotychczasową praktyką organu (17 lipca 2018 r.).

W odpowiedzi na skargę Wojewoda wniósł o jej oddalenie podtrzymując stanowisko prezentowane w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie 5 sierpnia 2020 r. pełnomocnik skarżącego podtrzymał skargę, a nadto podkreślił, że organ nie wskazał podstaw ani powodów konieczności powtórnego stawiennictwa w urzędzie, co zdezorganizowało życie osobiste skarżącego. Ponadto skarżący stawiając się w urzędzie 9 lipca 2019 r. dochował 7-dniowego terminu do wskazania usprawiedliwionego niestawiennictwa powołując się na praktykę z 2018 r. Skarżący dodał, że kilkukrotnie miała miejsce sytuacja, w której musiał ponownie stawić się w urzędzie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwach wskazanym na wstępie wyrokiem uznał, że skarga zasługiwała na uwzględnienie wobec naruszenia przez decyzje organów obu instancji przepisów postępowania, jak i przepisów prawa materialnego.

Sąd I instancji odwołując się do treści art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 3 K.p.a. stwierdził, że decyzje organów obu instancji nie spełniają standardów tych przepisów. Zdaniem Sądu organy nie zbadały bowiem należycie okoliczności niestawiennictwa skarżącego dnia 3 kwietnia 2019 r. w PUP, zgodnie z ciążącym na nim obowiązkiem. Tymczasem to właśnie te okoliczności odnoszą się do istoty sprawy, a która podniesiona została na etapie odwołania od decyzji organu I instancji, jak i w skardze, co jednak nie znalazło adekwatnego odzwierciedlenia w treści uzasadnienia decyzji.

Organy obu instancji przyjęły ziszczenie się warunków do pozbawienia skarżącego statusu bezrobotnego w oparciu o regulację art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy. Bezspornym jest, że skarżący nie stawił się w PUP 3 kwietnia 2019 r., mimo że wezwanie do stawiennictwa odebrał 2 kwietnia 2019 r. Stawił się natomiast 9 kwietnia 2019 r. wskazując na dotychczasową praktykę powtórnego wzywania go do stawiennictwa po zwrocie potwierdzenia odbioru wezwania do organu. W ocenie organów skarżący nie usprawiedliwił w okresie do 7 dni tego niestawiennictwa, co obligowało je do wydania decyzji negatywnych dla skarżącego.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd uznał, że w okolicznościach niniejszej sprawy zastosowanie wobec skarżącego wskazanej wyżej regulacji było niezasadne.

Dalej Sąd przywołał poglądy orzecznictwa, zgodnie z którymi art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy nie odwołuje się do jakichkolwiek wyjaśnień co do przyczyny absencji w urzędzie pracy. Tym samym stwierdził, że nie każdy podany przez bezrobotnego powód może być uznany za "uzasadnioną przyczynę" niezgłoszenia się do organu zatrudnienia. Ustawa nie definiuje wskazanego zwrotu; nie zawiera wskazań dotyczących sposobu interpretacji tego pojęcia. Treść tego niedookreślonego pojęcia musi ustalić organ stosujący prawo w oparciu o konkretny stan faktyczny danej sprawy. W orzecznictwie od dawna przyjmuje się, że za uzasadnione przyczyny mogą być uznane tylko okoliczności natury obiektywnej, niezależne od woli bezrobotnego, a więc przeszkody, na które bezrobotny nie miał wpływu i którym nie mógł zapobiec nawet przy dołożeniu należytej staranności.

Z uwagi na powyższe Sąd I instancji stwierdził, że przesłanka uzasadnionych przyczyn nie została zbadana przez organy w niniejszej sprawie. Tym samym za gromadzenie i rozważnie materiału dowodowego nie można uznać konstatacji organu, że skarżący nie stawił się w PUP, a w konsekwencji, że przyczyny niestawiennictwa nie mogą zostać zakwalifikowane jako uzasadnione. Rozstrzygnięcia organów uznał zatem za co najmniej przedwczesne. Ponadto w ocenie Sądu organy obu instancji nie dokonały wszechstronnej analizy stanu faktycznego sprawy, w tym okoliczności, na które powoływał się skarżący dotyczące dotychczasowej praktyki organu ponownego wzywania w odstępie paru dni ze względu na konieczność uzyskania dostępu do zwrotnego potwierdzenia odbioru wezwania. Organ nie wskazał podstawy prawnej takich działań, a praktykę taką należało uznać za nieproporcjonalną w stosunku do ram zakreślonych powołaną wyżej regulacją ustawową.

Ponadto Sąd I instancji zwrócił uwagę, że wezwanie osoby o statusie bezrobotnej ma na celu przedstawienie jej oferty zatrudnienia, a ponadto ma za zadanie sprawdzenie jej gotowości do pracy, dyspozycyjności. W orzecznictwie sądowym zwraca się jednak uwagę (wyrok NSA z 31.05.2017 r. sygn. akt I OSK 2650/16), że tzw. "gotowość do podjęcia pracy" nie może być rozumiana jako absolutny, rygorystyczny obowiązek obywatela wyczekiwania na wezwanie powiatowego urzędu pracy i stawienia się w każdym czasie bez względu na jego uwarunkowania chociażby rodzinne, zdrowotne. W tym kontekście organy winny przeanalizować sytuację skarżącego, z uwzględnieniem jego argumentacji. Terminy wynikające z ustawy nie są jedynymi terminami, jakie wiążą osobę bezrobotną. Sądowi z urzędu wiadomym jest, że organy badając podstawy usprawiedliwionego niestawiennictwa w PUP przyjmują szeroki zakres tych okoliczności, indywidualizując tę ocenę. To organ odwoławczy akceptuje zakres okoliczności konwalidujących niestawiennictwo w PUP, a zatem w jego gestii jest ujednolicenie tej praktyki. W tym miejscu Sąd podkreślił, że skarżący zgłosił się w PUP w siedmiodniowym terminie określonym w art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy i wskazał przyczyny swego stawiennictwa w takim właśnie terminie. Organ dokonując oceny tego zdarzenia nie wskazał podstawy prawnej ponownego wzywania skarżącego 17 lipca 2018 r. z powodu braku zwrotnego poświadczenia odbioru. Z dokumentacji towarzyszącej temu zdarzeniu nie wynika, jaki był powód powtórnego zobowiązania skarżącego do stawiennictwa.

Biorąc powyższe pod uwagę Sąd I instancji uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wywiódł Wojewoda zaskarżając go w całości. Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1) na podstawie art. 174 pkt 2 P.p.s.a. naruszenie przepisów postępowania, które to uchybienia miały istotny wpływ na wynik sprawy tj.:

a) art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. oraz art. 135 P.p.s.a. w związku z art. 7, art. 77 § 1, art. 80 oraz art. 107 § 3 K.p.a. poprzez uznanie, iż organy obu instancji nie dokonały wszechstronnej analizy stanu faktycznego i nie zbadały przesłanki uzasadnionej przyczyny niestawiennictwa, podczas gdy przedmiotowa przesłanka została poddana analizie w oparciu o całość zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego, co miało wpływ na wynik sprawy i w konsekwencji doprowadziło do błędnego uznania, iż decyzja organu II instancji została wydana z mającym wpływ na wynik sprawy naruszeniem przepisów postępowania i została uchylona, a wraz z nią decyzja organu I instancji;

b) art. 145 § pkt 1 lit. a P.p.s.a. oraz art. 135 P.p.s.a. poprzez ich niewłaściwe zastosowanie i uchylenie zaskarżonej decyzji oraz poprzedzającej jej decyzji organu I instancji, które nie zostały wydane z naruszeniem przepisów prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy;

c) art. 151 P.p.s.a. poprzez jego niezastosowanie, mimo zachodzących podstaw do oddalenia skargi w całości i uznaniu, że zaskarżona decyzja narusza prawo;

2) na podstawie art. 174 pkt 1 P.p.s.a. naruszenie przepisów prawa materialnego, tj.: art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, że w okolicznościach niniejszej sprawy organy niezasadnie zastosowały ten przepis, z uwagi na nieustalenie czy w sprawie wystąpiła "uzasadniona przyczyna", podczas gdy organ II instancji dokonał analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i uznał, że przedstawiane przez skarżącego powody nie stanowią uzasadnionej przyczyny niestawiennictwa w PUP, a zatem w sprawie zastosowanie powinien mieć art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy, przez co potwierdził prawidłowość rozstrzygnięcia organu I instancji.

Wskazując na powyższe podstawy zaskarżenia wniesiono o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i orzeczenie co do istoty sprawy poprzez oddalenie w całości skargi, ewentualnie o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach, a także o zasądzenie od skarżącego na rzecz skarżącego kasacyjnie kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych. Jednocześnie, na podstawie art. 176 § 2 P.p.s.a., złożono oświadczenie o zrzeczeniu się rozprawy.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej przedstawiono stosowną argumentację.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną pełnomocnik skarżącego wniósł o oddalenie skargi kasacyjnej, zasądzenie na jego rzecz kosztów zastępstwa procesowego wykonywanego w ramach prawa pomocy według norm przepisanych, a także o rozpoznanie sprawy na rozprawie.

W piśmie procesowym z dnia 14 marca 2022 r. pełnomocnik skarżącego oświadczył, że nie wyraża zgody na rozpoznanie skargi kasacyjnej na posiedzeniu niejawnym, gdyż posiada możliwości techniczne uczestniczenia w rozprawie zdalnej.

W piśmie z dnia 21 marca 2022 r. pełnomocnik skarżącego kasacyjnie organu wyraził zgodę na rozpoznanie sprawy na posiedzeniu niejawnym. Jednakże w odpowiedzi na wezwanie Sądu, w piśmie z 5 kwietnia 2022 r. oświadczył, że posiada możliwości techniczne uczestniczenia w rozprawie zdalnej.

Zarządzeniem Przewodniczącego Wydziału I Izby Ogólnoadministracyjnej z dnia 7 czerwca 2022 r. w sprawie została wyznaczona rozprawa zdalna na dzień 11 sierpnia 2022 r.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329 ze zm., zwanej dalej "P.p.s.a."), Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę sądowoadministracyjną w granicach skargi kasacyjnej, biorąc pod rozwagę z urzędu nieważność postępowania przed sądem pierwszej instancji. W sprawie nie występują, enumeratywnie wyliczone w art. 183 § 2 P.p.s.a., przesłanki nieważności postępowania sądowoadministracyjnego. Z tego względu, przy rozpoznaniu sprawy, Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Przechodząc do oceny zasadności podniesionych w skardze kasacyjnej zarzutów wskazać należy, że zarzuty te zostały oparte na obydwu podstawach określonych w art. 174 pkt 1 i pkt 2 P.p.s.a. tj. naruszenia przepisów prawa materialnego oraz przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. W tej sytuacji w pierwszej kolejności należałoby się odnieść do zarzutu naruszenia przepisów postępowania, gdyż dopiero prawidłowo ustalony stan faktyczny powoduje, że możliwa jest jego subsumpcja pod odpowiednią normę prawną. W niniejszej sprawie jednak, mając na uwadze podniesione zarzuty, Naczelny Sąd Administracyjny dokona łącznej oceny zaskarżonego wyroku odnosząc się do istoty sporu, który sprowadza się do rozstrzygnięcia, czy zebrany w sprawie materiał dowodowy był wystarczający do oceny spełnienia przesłanek określonych w art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265 ze zm.).

Zgodnie z art. 33 ust. 4 pkt 4 ww. ustawy, starosta, z zastrzeżeniem art. 75 ust. 3, pozbawia statusu bezrobotnego, który nie stawił się w powiatowym urzędzie pracy w wyznaczonym terminie i nie powiadomił w okresie do siedmiu dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa; pozbawienie statusu bezrobotnego następuje od dnia niestawienia się w powiatowym urzędzie pracy odpowiednio na okres wskazany w pkt 3, w zależności od liczby niestawiennictw.

Z powyższego wynika, że do przesłanek, od których uzależnione jest wydanie decyzji, należy niestawiennictwo w wyznaczonym terminie oraz niepowiadomienie w okresie do siedmiu dni o uzasadnionej przyczynie niestawiennictwa. Uwolnienie się od sankcji określonej w art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy uzależnione jest zatem od udzielenia organowi wyjaśnień w wiążącym bezrobotnego terminie. Termin ten zakreśla okres, po upływie którego jest on pozbawiany statusu bezrobotnego. Bezrobotny, który nie stawił się w wyznaczonym terminie jest obowiązany, aby w terminie siedmiu dni powiadomił organ, w każdy dostępny sposób, o przyczynie naruszenia ciążącego na nim obowiązku.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy jest precyzyjny i nie powoduje wątpliwości interpretacyjnych. Jak wskazuje się w orzecznictwie NSA (zob. wyroki z dnia 5 grudnia 2007 r., sygn. akt I OSK 245/07 oraz z dnia 10 października 2014 r., sygn. akt I OSK 1023/13) termin podania uzasadnionej przyczyny nieobecności, z samej istoty powiązania go z dniem obowiązkowego stawiennictwa w organie administracji, wymaga, by był liczony od dnia tej nieobecności. Jakkolwiek dopuszczalne jest, aby wyjątkowo, w określonych sytuacjach bieg terminu rozpoczynał się od dnia ustania obiektywnej przeszkody uniemożliwiającej danej osobie dokonanie takiego powiadomienia, to jednocześnie muszą zaistnieć okoliczności nadzwyczajne i na tyle wyjątkowe, aby można było uznać, że bezrobotny nie miał żadnych obiektywnych możliwości powiadomienia organu o usprawiedliwionej przyczynie niestawiennictwa w urzędzie pracy. Faktycznie, możliwości powiadomienia urzędu o niemożności pojawienia się w ustalonym terminie, są szerokie. Ustawa nie wskazuje określonej formy, w jakiej dojść może do wystosowania powiadomienia. Skoro ustawodawca nie wskazał sposobu, w jaki to ma nastąpić, przyjąć należy, że bezrobotny ma w tym zakresie pełną dowolność, może to zrobić osobiście, pisemnie, elektronicznie, telefonicznie, a także za pośrednictwem innych osób. Dlatego wyłącznie wyjątkowe sytuacje mogą wskazywać na zaistnienie - obiektywnej - przeszkody uniemożliwiającej dokonanie takiego powiadomienia (por. wyrok NSA z dnia 30 października 2020 r., sygn. akt I OSK 1139/20). Odstępstwo od uznania, że termin, o którym mowa w art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy, nie jest terminem liczonym od daty, w której bezrobotny miał stawić się w urzędzie musi być usprawiedliwione szczególnymi okolicznościami, które pozwolą stwierdzić, że nie było możliwe obiektywnie poinformowanie o przyczynie niestawiennictwa "w okresie do 7 dni". Bezrobotny, co do zasady, musi bowiem pozostawać w gotowości do podjęcia zatrudnienia i jedynie nieprzewidziane sytuacje mogą zwolnić go z sankcji utraty statusu osoby bezrobotnej w przypadku niestawiennictwa w urzędzie pracy w wyznaczonym terminie.

Z powyższej interpretacji przepisu art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy wynika, że zasadniczo brak wskazania "uzasadnionej przyczyny", a więc niewyjaśnienie przyczyny niestawiennictwa i to w terminie do siedmiu dni od daty wyznaczonego spotkania skutkować będzie pozbawieniem statusu bezrobotnego. Niewątpliwie użyte w przepisie pojęcie "uzasadnionej przyczyny" nie jest pojęciem ostrym i musi podlegać interpretacji, a tym samym uzasadnia pewien "luz" decyzyjny organu. Podobnie ocenie organu podlega również przyjęcie, czy do wyjaśnienia uzasadnionej przyczyny niestawiennictwa doszło z uchybieniem terminu wskazanego w ww. przepisie. Jedynie po zbadaniu, czy istnieją obiektywne, wyjątkowe przesłanki niepowiadomienia organu o niestawiennictwie w wyznaczonym terminie w urzędzie pracy, może dojść do stwierdzenia, że nie ma podstaw do wydania decyzji o utracie statusu osoby bezrobotnej. Wszelkie wątpliwości interpretacyjne z całą pewnością winny być rozstrzygane z korzyścią dla strony, co nie oznacza, że organ jest zobowiązany do przyjęcia, że każda wskazana przyczyna będzie stanowić "uzasadnioną przyczynę" i dodatkowo uznawać, że bezrobotnego, na którego nałożono określone obowiązki, nie będzie obowiązywał termin powiadomienia organu w ciągu siedmiu dni od terminu stawiennictwa.

W nawiązaniu do powyższego wyjaśnić należy, że przesłanka "uzasadnionej przyczyny niestawiennictwa" zawarta w art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy jest określona za pomocą zwrotu "niedookreślonego". Tego rodzaju zwroty stanowią klauzule generalne, posłużenie się nimi przez ustawodawcę oznacza, że na organie stosującym przepis spoczywa obowiązek dokonania oceny stanu faktycznego z uwzględnieniem podanego kryterium, jakim w omawianym przypadku jest "zasadność" przyczyny niestawiennictwa (zob. wyrok NSA z dnia 4 stycznia 2022 r., sygn. akt I OSK 432/20). Nie można zatem wykluczyć, że uzasadniona przyczyna niestawiennictwa zaistnieje w sposób nieprzewidziany i na tyle późno, że uniemożliwi zachowanie terminu do powiadomienia organu, chociaż z racji szerokiego wachlarza możliwości uczynienia takiego powiadomienia skutecznym, sytuacje takie wystąpią niezwykle rzadko i obejmą wyłącznie takie okoliczności, które będą niezależne od strony i na które nie miała ona i nie mogła mieć jakiegokolwiek wpływu.

Biorąc powyższe pod uwagę w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego Sąd I instancji prawidłowo zidentyfikował charakter przesłanki ustawowej i przyjął, że wymaga ona oceny okoliczności faktycznych, zaś o zasadności niestawiennictwa mogą świadczyć okoliczności natury obiektywnej, niezależne od strony, na które nie miała wpływu, nie są zaś uzasadnione przyczyny, które zaistniały w wyniku niestaranności w działaniu, lekkomyślności zainteresowanego.

Z akt rozpoznawanej sprawy wynika, że skarżący nie stawił się na wezwanie w PUP w dniu 3 kwietnia 2019 r. i w ciągu następnych 7 dni nie powiadomił organu o uzasadnionej przyczynie niestawiennictwa. Stawił się co prawda w urzędzie pracy w dniu 9 kwietnia 2019 r., jednak w oświadczeniu złożonym tego dnia (k. 237 akt administracyjnych) wskazał jedynie, że odebrał wezwanie 2 kwietnia 2019 r. i zgłosił się do urzędu 9 kwietnia 2019 r. Natomiast z treści nagrania, przedstawionego przez skarżącego, obejmującego rozmowę z pracownikiem urzędu w dniu 9 kwietnia 2019 r. wynika, że na pytania pracownika PUP o uzasadnioną przyczynę niezgłoszenia się do organu odpowiedział, że "nie było takiego powodu". Do swojej absencji skarżący odniósł się dopiero w piśmie z 14 maja 2019 r., składając wyjaśnienia w sprawie, zatem po terminie wynikającym z art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy. W piśmie tym powołał się na praktykę PUP z 17 lipca 2018 r., że w przypadku braku potwierdzenia odbioru wezwania odesłano go zobowiązując do kolejnego stawiennictwa w urzędzie za parę dni.

Biorąc powyższe pod uwagę w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego skarżący nie tylko nie powiadomił PUP o przyczynie niestawiennictwa w terminie 7 dni, lecz także nie podał w istocie przyczyny tej nieobecności, która miałaby charakter uzasadniony. Natomiast Sąd I instancji dokonując analizy stanu faktycznego sprawy mylnie stwierdził, że organ nie poczynił żadnych ustaleń w zakresie "uzasadnionej przyczyny" niestawiennictwa uznając, że skarżący już w dniu 9 kwietnia 2019 r. powołał się na okoliczność praktyki organu polegającej na powtórnym wzywaniu strony do stawiennictwa w organie w przypadku nieotrzymania potwierdzenia odbioru wezwania.

O ile Naczelny Sąd Administracyjny nie neguje, co do zasady, wykładni art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy dokonanej przez Sąd I instancji, o tyle w tej konkretnej sprawie, nie można przyjąć, że organ nie dokonał wszechstronnej analizy stanu faktycznego sprawy. Z ustaleń organu bezsprzecznie wynika, że skarżący stawiając się w organie w dniu 9 kwietnia 2019 r. nie wskazał na uzasadnioną przyczynę nieobecności w PUP stwierdzając wprost, że "nie było takiego powodu". Nadto – wbrew stanowisku Sądu I instancji – w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji organ dokonał oceny przesłanki "uzasadnionej przyczyny" związanej z praktyką organu, na którą skarżący powołał się w piśmie z 14 maja 2019 r., słusznie uznając, że nie stanowi ona usprawiedliwionej przyczyny nieobecności. W tej kwestii organ ustalił, że faktycznie w dniu 17 lipca 2018 r. skarżący stawił się na wezwanie organu i został zobowiązany do ponownego stawienia się w urzędzie pracy w terminie 7 dni, na co wskazywał skarżący. Niemożliwe jest jednak wskazanie jaka była potrzeba kolejnego przybycia do urzędu pracy z uwagi na to, że w oświadczeniu złożonym przez skarżącego w tym dniu nie wskazano powodu ponownego stawiennictwa w urzędzie pracy. W tej sytuacji organ stwierdził, że obowiązek dodatkowego stawienia się na wezwanie organu miał miejsce tylko w tym przypadku i nie zdarzał się w kolejnych latach, wbrew stanowisku skarżącego. Ponadto organ wskazał, że skarżący w wezwaniu PUP z dnia 25 marca 2019 r. nie otrzymał pouczenia uzależniającego jego stawiennictwo w urzędzie pracy od dostępu przez organ do zwrotnego potwierdzenia odbioru wezwania. Natomiast, jak wskazano już powyżej, do powodów niestawiennictwa bezrobotnego w powiatowym urzędzie pracy zalicza się jedynie takie, które obiektywnie rzecz ujmując uniemożliwiały mu stawienie się w wyznaczonym terminie. Niestawiennictwo w wyznaczonym terminie i brak powiadomienia w okresie do 7 dni o uzasadnionej przyczynie tego niestawiennictwa w myśl art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy, skutkuje pozbawieniem statusu bezrobotnego. Koniecznym warunkiem stwierdzenia, że dana osoba nie stawiła się w urzędzie pracy w wyznaczonym terminie, jest jednoznaczne, nie budzące żadnych wątpliwości ustalenie, że została ona prawidłowo powiadomiona o terminie jej obowiązkowego stawiennictwa w urzędzie pracy, co w tej sprawie bezspornie miało miejsce.

W takiej sytuacji stwierdzić należy, że Sąd I instancji dokonał niewłaściwej subsumcji ustalonego stanu faktycznego pod dyspozycję art. 33 ust. 4 pkt 4 ustawy. Z tego względu zarzuty skargi kasacyjnej należało uznać za usprawiedliwione.

Mając powyższe na uwadze Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 188 P.p.s.a. w związku z art. 151 P.p.s.a., uchylił zaskarżony wyrok i oddalił skargę uznając, że istota sprawy jest dostatecznie wyjaśniona. Jednocześnie Naczelny Sąd Administracyjny stwierdził, że okoliczności sprawy stanowią szczególnie uzasadniony przypadek, o którym mowa w art. 207 § 2 P.p.s.a., który pozwala na odstąpienie od zasądzenia zwrotu kosztów postępowania kasacyjnego.

Naczelny Sąd Administracyjny nie orzekł w wyroku o kosztach nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej z urzędu ponieważ, wynagrodzenie dla pełnomocnika ustanowionego z urzędu za wykonaną pomoc prawną, należne od Skarbu Państwa (art. 250 P.p.s.a.), przyznawane jest przez wojewódzki sąd administracyjny w postępowaniu określonym w przepisach art. 254 § 1 i art. 258-261 P.p.s.a.