Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Wojciech Kręcisz po rozpoznaniu w dniu 22 października 2021 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Gospodarczej zażalenia A. W. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 31 sierpnia 2021 r., sygn. akt II SA/Ol 892/20 w zakresie odrzucenia skargi kasacyjnej oraz zwrotu uiszczonego wpisu sądowego od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z dnia 11 maja 2021 r. sygn. akt II SA/Ol 892/20 w sprawie ze skargi A. W. na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie z dnia [...] października 2020 r. nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej z tytułu urządzania gier hazardowych bez koncesji postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zaskarżonym postanowieniem z 31 sierpnia 2021 r., na podstawie art. 178 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r., poz. 2325 ze zm., dalej zwanej: p.p.s.a.), odrzucił skargę kasacyjną A. W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 11 maja 2021 r. sygn. akt II SA/Ol 892/20 ze skargi na decyzję Dyrektora Izby Administracji Skarbowej w Olsztynie z [...] października 2020 r., nr [...] w przedmiocie kary z tytułu urządzania gier hazardowych.

W uzasadnieniu Sąd I instancji wskazał, że pismem nadanym 7 lipca 2021 r. (data nadania przesyłki pocztowej) pełnomocnik Skarżącego, adwokat B. N., wniósł do WSA w Olsztynie skargę kasacyjną od wyroku tego sądu z 11 maja 2021 r. (sygn. akt II SA/Ol 892/20).

Ponieważ skarga kasacyjna obarczona była brakami formalnymi, zarządzeniem Z-cy Przewodniczącej Wydziału II Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Olsztynie z 12 lipca 2021 r. pełnomocnik Skarżącego został wezwany do uiszczenia wpisu sądowego od wniesionej skargi kasacyjnej, oraz kolejnym zarządzeniem, z tej samej daty, wezwany do zgłoszenia wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy – zgodnie z art. 176 § 2 ppsa, w terminie 7 dni od daty doręczenia odpisu obydwu zarządzeń, pod rygorem odrzucenia skargi kasacyjnej.

Zarządzenia zostały wysłane jedną przesyłką adresowaną do pełnomocnika Skarżącego, którą ten odebrał osobiście 30 lipca 2021 r. (karta 81 akt sądowych). Zatem termin do uiszczenia wpisu sądowego oraz do uzupełnienia braku formalnego skargi kasacyjnej upłynął z dniem 6 sierpnia 2021 r.

W wyznaczonym terminie został uzupełniony jedynie wpis sądowy, natomiast pełnomocnik nie zgłosił wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie, ani oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

Z powyższych względów, powołując się na treść przepisów art. 176 § 1 i 2, art. 177a, art. 178 ppsa, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie, odrzucił skargę kasacyjną. Sąd ten wskazał na szczególna moc dowodową zwrotnego potwierdzenia odbioru w którym, szczegółowo została opisana zawartość przesyłki sądowej tj. wezwanie do usunięcia braków formalnych skargi + doręczenie odpisu zarządzenia o wezwaniu do uiszczenia wpisu od skargi kasacyjnej. Pełnomocnik skarżącego złożył na nim własnoręczny podpis, co jest, zdaniem tego Sądu, potwierdzeniem okoliczności faktycznego otrzymania przesyłki i prowadzi do domniemania prawidłowego doręczenia zawartych w niej dokumentów opisanych na zwrotnym potwierdzeniu odbioru, czyli także wezwania do zgłoszenia wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

W zażaleniu pełnomocnik Skarżącego wniósł o uchylenie zaskarżonego postanowienia w całości oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

Zaskarżonemu postanowieniu skarżący na podstawie Art. 194 § 3 ppsa zarzucił:

1. naruszenie art. 178 w zw. z art. 176 § 2 ppsa poprzez ich niewłaściwe zastosowania będące konsekwencją błędnego przyjęcia, że pełnomocnik skarżącego został wezwany do uzupełnienia braku formalnego skargi kasacyjnej, poprzez zawarcie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, co stanowi brak istotny skutkujący odrzuceniem skargi kasacyjnej, w sytuacji gdy wyrokiem z dnia 29 lipca 2014 r. w sprawie SK 22/11 Trybunał Konstytucyjny stwierdził, że niezgodne z Konstytucją są przepisy ustawy przewidujące odrzucenie, bez wezwania do usunięcia braków, skargi kasacyjnej niespełniającej wymogu zamieszczenia w niej wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu żądanego uchylenia lub zmiany, a pełnomocnik nie został uprzednio wezwany do usunięcia ww. braku formalnego, którego nieuzupełnienie przyjęto za podstawę odrzucenia skargi kasacyjnej;

2. naruszenie art. 49 § 1 ppsa poprzez jego niezastosowanie i brak wezwania pełnomocnika skarżącego do uzupełnienia braku formalnego skargi kasacyjnej niespełniającej wymogu zamieszczenia w niej wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, przez co brak wykonania tego wezwania we wskazanym zakresie nie mógł skutkować odrzuceniem skargi kasacyjnej;

3. naruszenie art. 45, art. 77 ust. 2, art. 78 Konstytucji przez pozbawienie strony możliwości merytorycznego rozpoznania sprawy przez Sąd, w sytuacji gdy skarżący nie został wezwany do usunięcia braku skargi kasacyjnej niespełniającej wymogu zamieszczenia w niej wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

W rozpoznawanej sprawie kwestią sporną jest to, czy pełnomocnik skarżącego w jednej kopercie wraz z wezwaniem do uiszczenia wpisu sądowego od skargi kasacyjnej otrzymał również wezwanie do uzupełnienia braku formalnego wniesionej skargi kasacyjnej poprzez złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy, jak uznał Sąd I instancji, czy pomimo informacji znajdującej się na zwrotnym potwierdzeniu odbioru o zawartości przesyłki, faktycznie nie zawierała ona obydwu wskazanych na ZPO wezwań, jak twierdzi pełnomocnik Skarżącego.

W związku z powyższym należy wskazać, że podczas pokwitowania odbioru przesyłek u listonosza nie ma wystarczającej ilości czasu na konfrontowanie treści poświadczenia z treścią pism znajdujących wewnątrz koperty. Oznacza to, że choć z treści potwierdzenia zwrotnego wynika, że w przesyłce sądowej (w kopercie) były wszystkie wskazane dokumenty (por. postanowienia NSA: z 25 września 2018 r., II GZ 323/18; z 8 maja 2019 r., II GZ 68/19; publik. w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, http://orzeczenia.nsa.gov.pl), to jednak nie ma żadnej pewności, że adresat faktycznie dokumenty te w kopercie otrzymał. Szczególnie wobec okoliczności, iż wpis od skargi kasacyjnej uiszczono w wyznaczonym terminie, czyli wykonano jedno z dwóch wezwań.

W ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, dowodowo niemożliwe jest wykazanie, że przesyłka rzeczywiście zawierała wskazane na zwrotce pisma (karta akt sądowych – nr 81), lub ich nie zawierała - jak twierdzi strona. W obu przypadkach jest to domniemanie, które można jedynie uprawdopodobnić. Z doświadczenia życiowego wynika, że racjonalnym działaniem strony zainteresowanej w rozpoznaniu jej sprawy jest wykonywanie wszelkich obowiązków, które są warunkiem nadania sprawie biegu. Logiczne jest także założenie, że strona wykonując obowiązki wymagające od niej większego zaangażowania (uiszczenie wpisu sądowego – dokonanie przelewu na wskazany numer konta bankowego lub wpłata w banku lub na poczcie), nie zaniecha także obowiązków przynajmniej teoretycznie mniej wymagających (złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy) (vide: postanowienie NSA z 25 lutego 2021 r., sygn. akt II GZ 28/21).

W niniejszej sprawie przyjąć należy, że skoro pełnomocnik uiścił wpis sądowy od skargi w kwocie 1500 zł, to prawdopodobnym jest, że z niewiadomych powodów nie otrzymał wezwania do uzupełnienia innych braków formalnych skargi.

Prawdopodobne jest, że przesyłka sądowa z niewyjaśnionych przyczyn nie zawierała wezwania do złożenia wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy. Zaistniałe wątpliwości nie mogą obciążać strony, która dopełniła pozostałych obowiązków wynikających z nadesłanej korespondencji. Wobec stanowiska wnoszącego zażalenie trzeba uznać, że w sprawie istnieją wątpliwości co do tego, czy pełnomocnik skarżącego faktycznie otrzymał wezwanie do złożenie wniosku o rozpoznanie skargi kasacyjnej na rozprawie albo złożenie oświadczenia o zrzeczeniu się rozprawy.

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego, jeżeli istnieją wątpliwości, co do prawidłowości doręczenia zarządzeń nakładających na stronę określone obowiązki i to pod rygorem formalnego zakończenia sprawy poprzez odrzucenie skargi, to uwzględniając okoliczności sprawy, należy kierować się potrzebą doprowadzenia do merytorycznego jej zbadania (por. postanowienie NSA z dnia 1 września 2011 r. o sygn. akt I OSK 1448/11; postanowienie NSA z dnia 26 września 2012 r. o sygn. akt I OSK 2161/12; postanowienie NSA z dnia 3 czerwca 2015 r., I OSK 1388/15).

W rozpoznawanej sprawie kwestię powyższych wątpliwości należy rozstrzygnąć na korzyść strony, mając na uwadze przede wszystkim zagwarantowane konstytucyjnie prawo do Sądu - art. 45 Konstytucji RP (por. postanowienie NSA z 5 stycznia 2010 r., II OZ 1150/09).

Z tych wszystkich względów NSA orzekł jak w sentencji na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 2 ppsa. O zwrocie kosztów postępowania dla organu Sąd nie orzekał, ponieważ brak jest w przepisach ppsa podstawy prawnej do zawarcia takiego rozstrzygnięcia w postępowaniu zażaleniowym.