Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie w składzie następującym: Przewodnicząca sędzia WSA Katarzyna Matczak Sędziowie sędzia WSA Tadeusz Lipiński (spr.) sędzia WSA Piotr Chybicki Protokolant starszy referent Aneta Krygielska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 8 stycznia 2025 r. sprawy ze skargi S. W. na zarządzenie Wójta Gminy M. z dnia [...] w przedmiocie nierozstrzygnięcia konkursu na stanowisko dyrektora szkoły oddala skargę.

Wójt Gminy [...] (dalej: "Wójt") zarządzeniem z 11 czerwca 2024 r. poinformował, że komisja konkursowa nie wyłoniła kandydata na stanowisko Dyrektora Szkoły Podstawowej [...].

Podał, że wpłynęła 1 oferta, lecz konkurs nie został rozstrzygnięty. Wójt powołał się na § 4 punkt 2 ppkt 2 i 3 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1428; dalej: "rozporządzenie w sprawie regulaminu konkursu").

S.W. (dalej: "skarżący") wniósł skargę na ten akt ( potwierdził to pismem z 28 sierpnia 2024 r. k- 37 akt sadowych), zarzucając, że Wójt naruszył prawo przez zaniechanie unieważnienia konkursu i brak zarządzenia ponownego jego przeprowadzenia na mocy § 8 ust. 2 pkt 1 ww. rozporządzenia.

Wniósł o stwierdzenie nieważności konkursu i nakazanie zarządzenia ponownego konkursu na tożsamych warunkach, a także o zasądzenie od organu kosztów postępowania sądowego.

Podał, że 24 kwietnia 2024 r. Wójt ogłosił II konkurs na stanowisko dyrektora ww. szkoły. Skarżący złożył ofertę, przedkładając wszystkie dokumenty wymienione w załączniku nr 1 do zarządzenia Wójta z 24 kwietnia 2024 r. i w § 6 rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r. w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz. U. z 2023 r. poz. 2578; dalej: "rozporządzenie w sprawie wymagań").

Skarżący wyjaśnił, że choć uzyskał stopień nauczyciela mianowanego, to w konkursie mógł uczestniczyć tylko jako osoba niebędąca nauczycielem, gdyż od 18 lat nie pracował w tym zawodzie i nie spełniał wymogu z § 1 pkt 4 lit. a rozporządzenia w sprawie wymagań. Zaznaczył, że komisja konkursowa 28 maja 2024 r. podjęła uchwałę o niedopuszczeniu go do postępowania konkursowego, z uwagi na brak kopii oceny pracy, o czym został poinformowany w piśmie z 4 czerwca 2024 r. Skarżący podał, że 7 czerwca złożył wniosek do Wójta o unieważnienie konkursu w związku z nieuzasadnionym niedopuszczeniem do postępowania konkursowego, a następnie wezwał Wójta do unieważnienia konkursu i zarządzenia ponownego jego przeprowadzenia. Pismem z 19 czerwca 2024 r. został poinformowany, że organ prowadzący nie znalazł podstaw do unieważnienia konkursu. Skarżący dodał, że z protokołu załączonego do uchwały nr 1 komisji konkursowej z 28 maja 2024 r. wynika, że w ocenie dwóch członków komisji jego oferta dotyczyła stanowiska menadżera szkoły, zatem ocena pracy nie była konieczna. Skarżący stwierdził, że nie dotyczył go § 4 pkt 2 rozporządzenia w sprawie regulaminu konkursu. Zaznaczył, że rozporządzenie i ogłoszenie nie nakładały obowiązku wskazania, czy oferta składana jest przez nauczyciela, czy osobę niebędącą nauczycielem. Oświadczył, że zawarte w ofercie dokumenty potwierdzające jego wykształcenie pedagogiczne miały na celu wskazanie, że ma uprawnienia do sprawowania nadzoru pedagogicznego.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania w tym kosztów zastępstwa procesowego.

Wskazał, że odmowa dopuszczenia do postępowania konkursowego nastąpiła po stwierdzeniu braku formalnego oferty skarżącego, tj. braku poświadczonej przez kandydata za zgodność z oryginałem kopii oceny pracy (co najmniej bardzo dobrej) w związku z § 1 pkt 2 ppkt 4 lit. m rozporządzenia w sprawie regulaminu konkursu. Z uwagi na to komisja konkursowa podjęła uchwałę o niedopuszczeniu kandydata do postępowania konkursowego. Zaznaczył, że z oferty wynikało, że skarżący składa ją jako nauczyciel, gdyż dołączył do niej akt nadania stopnia zawodowego nauczyciela mianowanego, oświadczenie o niekaraniu karą dyscyplinarną, a w koncepcji funkcjonowania szkoły wskazał, że jako dyrektor zamierza realizować nadzór pedagogiczny.

Na rozprawie 8 stycznia 2025 r. skarżący podtrzymał skargę i zarzuty w niej zawarte. Ponadto podał, że po 2018 r. nie pracował. Pełnomocnik organu podtrzymał stanowisko i wnioski zawarte w odpowiedzi na skargę.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Olsztynie zważył, co następuje:

Stosownie do art. 3 § 2 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2024 r. poz. 935, z późn. zm., dalej: "p.p.s.a.") kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej. Zgodnie zaś z art. 134 § 1 p.p.s.a. sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, natomiast art. 135 p.p.s.a. obliguje sąd do wzięcia pod uwagę z urzędu wszelkich naruszeń prawa.

Na zasadzie art. 147 § 1 p.p.s.a., sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5 i 6, stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostały wydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności.

Przepis ten pozostaje w związku z art. 91 ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2024 r. poz. 1465 z późn. zm., dalej: u.s.g.), zgodnie z którym uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. Zgodnie z art. 91 ust. 1 zd. pierwsze w zw. z art. 94 ust. 4 u.s.g. zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem jest nieważne chyba, że naruszenie ma charakter nieistotny. Przez sprzeczność taką należy rozumieć niezgodność z aktami prawa powszechnie obowiązującego, a więc z Konstytucją, ustawami, aktami wykonawczymi i powszechnie obowiązującymi aktami prawa miejscowego (zob. wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 9.12.2003 r. P 9/02, publ. w Dz. U. z 2003 r. Nr 218 poz. 2151).

Podstawą stwierdzenia nieważności zarządzenia organu gminy są zatem istotne naruszenia prawa, przy czym powołana regulacja nie typizuje tego typu naruszeń, podobnie jak nie charakteryzuje nieistotnych naruszeń prawa, które uwzględnia art. 91 ust. 4 u.s.g.(zob. wyrok NSA z 16.12.2008 r. II OSK 1151/08, wszystkie orzeczenia powołane w uzasadnieniu dostępne są na stronie http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

W orzecznictwie przyjmuje się, że istotne naruszenie prawa, to takiego rodzaju naruszenia prawa jak: wydanie zarządzenia przez organ niewłaściwy, brak podstawy do podjęcia zarządzenia określonej treści, niewłaściwe zastosowanie przepisu prawnego będącego podstawą wydania zarządzenia, czy też naruszenie procedury jego wydania (zob. wyroki NSA: z 12.04.2011 r. II OSK 117/11 i z 30.06.2022 r. I OSK 1295/21).

Przedmiotem kontroli Sądu w niniejszej sprawie jest zarządzenie Wójta Gminy z 11 czerwca 2024 r., którym stwierdzono, że komisja konkursowa nie wyłoniła kandydata na stanowisko dyrektora szkoły podstawowej. Podstawę faktyczną tego aktu stanowiła ocena komisji konkursowej, że jedyna zgłoszona oferta nie spełniała wymogów formalnych (brak poświadczonej przez kandydata za zgodność z oryginałem kopii oceny pracy).

Skarżący zakwestionował zasadność tej oceny. Wywiódł, że jego oferta spełniała wszystkie wymogi formalne wymagane od kandydata niebędącego nauczycielem.

Przypomnieć należy, że stosownie do art. 62 ust. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe (Dz. U. z 2024 r. poz. 737 z późn. zm.) szkołą lub placówką kieruje nauczyciel mianowany lub dyplomowany, któremu powierzono stanowisko dyrektora.

Szkołą lub placówką może również kierować osoba niebędąca nauczycielem powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący, po zasięgnięciu opinii organu sprawującego nadzór pedagogiczny, co przewiduje ust. 2. Zgodnie zaś z art. 63 ust. 10 ww. ustawy kandydata na stanowisko dyrektora szkoły lub placówki wyłania się w drodze konkursu. Kandydatowi nie można odmówić powierzenia stanowiska dyrektora.

Kwestie dotyczące konkursu w sprawie powołania dyrektora szkoły i wymogów kandydatów na to stanowisko uregulowane zostały w przepisach Prawa oświatowego oraz w wydanych na podstawie tej ustawy przepisach rozporządzeń Ministra Edukacji Narodowej z dnia 11 sierpnia 2017 r.: w sprawie regulaminu konkursu na stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej, publicznej szkoły ponadpodstawowej lub publicznej placówki oraz trybu pracy komisji konkursowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 1428) i w sprawie wymagań, jakim powinna odpowiadać osoba zajmująca stanowisko dyrektora oraz inne stanowisko kierownicze w publicznym przedszkolu, publicznej szkole podstawowej, publicznej szkole ponadpodstawowej oraz publicznej placówce (Dz. U. z 2023 r. poz. 2578).

W § 1 rozporządzenia w sprawie wymagań określono, że stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły podstawowej i publicznej szkoły ponadpodstawowej, zwanych dalej "szkołami", oraz publicznej placówki może zajmować nauczyciel mianowany lub dyplomowany, który spełnia łącznie następujące wymagania:

1) posiada wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny, oraz przygotowanie pedagogiczne i kwalifikacje do zajmowania stanowiska nauczyciela w danym przedszkolu, szkole lub placówce;

2) ukończył studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia, jednolite studia magisterskie lub studia podyplomowe, z zakresu zarządzania albo kurs kwalifikacyjny z zakresu zarządzania oświatą prowadzony zgodnie z przepisami w sprawie placówek doskonalenia nauczycieli;

3) posiada co najmniej pięcioletni staż pracy pedagogicznej na stanowisku nauczyciela lub pięcioletni staż pracy dydaktycznej na stanowisku nauczyciela akademickiego;

4) uzyskał:

a) co najmniej bardzo dobrą ocenę pracy w okresie ostatnich pięciu lat pracy albo,

c) w przypadku nauczyciela akademickiego - pozytywną ocenę pracy w okresie ostatnich czterech lat pracy w uczelni,

- przed przystąpieniem do konkursu na stanowisko dyrektora albo przed powierzeniem stanowiska dyrektora w przypadku, o którym mowa w art. 63 ust. 11 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. - Prawo oświatowe, jeżeli nie przeprowadzono konkursu, i w przypadku, o którym mowa w art. 63 ust. 12 tej ustawy;

5) spełnia warunki zdrowotne niezbędne do wykonywania pracy na stanowisku kierowniczym;

6) ma pełną zdolność do czynności prawnych i korzysta z pełni praw publicznych;

7) nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2023 r. poz. 984, 1234, 1586, 1672 i 2005), a w przypadku nauczyciela akademickiego - karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2023 r. poz. 742, 1088, 1234, 1672, 1872 i 2005), lub karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.), oraz nie toczy się przeciwko niemu postępowanie dyscyplinarne;

8) nie był skazany prawomocnym wyrokiem za umyślne przestępstwo lub umyślne przestępstwo skarbowe;

9) nie toczy się przeciwko niemu postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego;

10) nie był karany zakazem pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi, o którym mowa w art. 31 ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (Dz. U. z 2021 r. poz. 289 oraz z 2023 r. poz. 1030 i 1532);

11) w przypadku cudzoziemca - posiada znajomość języka polskiego poświadczoną na zasadach określonych w ustawie z dnia 7 października 1999 r. o języku polskim (Dz. U. z 2021 r. poz. 672 oraz z 2023 r. poz. 1672), ukończył studia pierwszego stopnia, studia drugiego stopnia lub jednolite studia magisterskie, na kierunku filologia polska, lub jest tłumaczem przysięgłym języka polskiego.

Natomiast stosownie do § 6 stanowisko dyrektora publicznego przedszkola, publicznej szkoły i publicznej placówki oraz zespołu publicznych przedszkoli, publicznych szkół lub publicznych placówek może zajmować osoba niebędąca nauczycielem, która spełnia łącznie następujące wymagania:

1) posiada obywatelstwo polskie, z tym że wymóg ten nie dotyczy obywateli państw członkowskich Unii Europejskiej, państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym oraz Konfederacji Szwajcarskiej;

2) posiada wykształcenie wyższe i tytuł zawodowy magister, magister inżynier lub równorzędny;

3) posiada co najmniej pięcioletni staż pracy, w tym co najmniej dwuletni staż pracy na stanowisku kierowniczym;

4) nie toczy się przeciwko niej postępowanie o przestępstwo ścigane z oskarżenia publicznego lub postępowanie dyscyplinarne;

5) spełnia wymagania określone w § 1 pkt 2, 5, 6, 8, 10 i 11.

Zgodnie zaś z § 1 ust. 2 pkt 4 rozporządzenia w sprawie regulaminu konkursu

ogłoszenie konkursu zawiera wskazanie wymaganych dokumentów, w tym m.in.:

a) uzasadnienia przystąpienia do konkursu oraz koncepcji funkcjonowania i rozwoju publicznego przedszkola, publicznej szkoły lub publicznej placówki,

b) życiorysu z opisem przebiegu pracy zawodowej, zawierającego w szczególności informację o:

– stażu pracy pedagogicznej - w przypadku nauczyciela albo

– stażu pracy dydaktycznej - w przypadku nauczyciela akademickiego, albo

– stażu pracy, w tym stażu pracy na stanowisku kierowniczym - w przypadku osoby niebędącej nauczycielem,

l) poświadczonej przez kandydata za zgodność z oryginałem kopii aktu nadania stopnia nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego - w przypadku nauczyciela,

m) poświadczonej przez kandydata za zgodność z oryginałem kopii karty oceny pracy lub oceny dorobku zawodowego - w przypadku nauczyciela i nauczyciela akademickiego,

n) w przypadku nauczyciela i nauczyciela akademickiego - oświadczenia, że kandydat nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2019 r. poz. 2215 oraz z 2021 r. poz. 4), lub karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 276 ust. 1 ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2021 r. poz. 478 i 619), lub karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 140 ust. 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. - Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2017 r. poz. 2183, z późn. zm.).

Bezsporne jest, że skarżący przedłożył komisji konkursowej m.in. kopię aktu nadania stopnia awansu zawodowego nauczyciela – stopnia nauczyciela mianowanego oraz oświadczenie, że nie był prawomocnie ukarany karą dyscyplinarną, o której mowa w art. 76 ust. 1 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela. Nadto, w życiorysie, obok informacji o stażu pracy na stanowisku kierowniczym, podał również informacje o stażu pracy pedagogicznej (co jest wymagane w przypadku nauczyciela), a w koncepcji funkcjonowania i rozwoju publicznej szkoły skarżący wprost stwierdził, że jako dyrektor będzie realizował nadzór pedagogiczny.

W tej sytuacji należy podzielić stanowisko komisji konkursowej i organu prowadzącego, że dokumenty załączone do oferty skarżącego pozwalały na ocenę, że kandydował on na stanowisko dyrektora szkoły jako nauczyciel.

Z cytowanych przepisów rozporządzenia wynika jednoznacznie, że powyższe dokumenty ma obowiązek przedłożyć wyłącznie kandydat będący nauczycielem.

Skarżący wyjaśnił w skardze, że dokumenty zawarte w ofercie, potwierdzające jego wykształcenie pedagogiczne, miały na celu wskazanie, że ma on uprawnienia do sprawowania nadzoru pedagogicznego, choć w konkursie brał udział jako osoba niebędąca nauczycielem. Trudno zaakceptować tę argumentację. Sprowadza się bowiem do tego, że wprawdzie skarżący kandydował na stanowisko dyrektora szkoły jako osoba niebędąca nauczycielem, ale po wygraniu konkursu i powierzeniu mu tego stanowiska, korzystałby z kompetencji dyrektora szkoły będącego nauczycielem mianowanym.

Podkreślić bowiem należy, że tylko nauczyciel mianowany lub dyplomowany powołany na stanowisko dyrektora może sprawować nadzór pedagogiczny. Wynika to wprost z art. 62 ust. 3 Prawa oświatowego, który przewiduje, że osoba, o której mowa w ust. 2 [to jest osoba niebędąca nauczycielem powołana na stanowisko dyrektora przez organ prowadzący], nie może sprawować nadzoru pedagogicznego. W przypadku powołania takiej osoby na stanowisko dyrektora nadzór pedagogiczny sprawuje nauczyciel zajmujący inne stanowisko kierownicze w szkole lub placówce. Przepis ten mówi o "powołanej na stanowisko dyrektora" osobie niebędącej nauczycielem. Ustawodawca wykluczył więc, aby osoba niebędąca nauczycielem powołana na stanowisko dyrektora, nawet jeśli posiada stopień nauczyciela mianowanego lub dyplomowanego, mogła sprawować nadzór pedagogiczny.

Ocenę komisji konkursowej i organu prowadzącego szkołę, że skarżący kandydował jako nauczyciel, uzasadnia też to, że skarżący w koncepcji funkcjonowania i rozwoju publicznej szkoły wprost stwierdził, że jako dyrektor będzie realizował nadzór pedagogiczny. Trudno uznać, że skarżący, który był dyrektorem szkoły publicznej, nie znał obowiązujących w tym zakresie przepisów prawa.

Zauważyć ponadto należy, że oświadczenie o niekaralności karą dyscyplinarną przewidzianą w Karcie Nauczyciela nie było konieczne do wykazania dodatkowych kwalifikacji kandydata niebędącego nauczycielem, natomiast było niezbędne w przypadku kandydata będącego nauczycielem.

W konsekwencji komisja konkursowa zasadnie zastosowała § 4 ust. 2 pkt 2 rozporządzenia w sprawie regulaminu konkursu, zgodnie z którym, komisja podejmuje uchwałę o odmowie dopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego, jeżeli oferta nie zawiera wszystkich dokumentów wskazanych w ogłoszeniu konkursu. Oferta skarżącego nie zawierała bowiem wszystkich dokumentów wskazanych w ogłoszeniu konkursu, wymaganych od kandydata będącego nauczycielem.

W świetle tych okoliczności faktycznych i prawnych sprawy Wójt nie mógł zastosować § 8 ust. 2 pkt 1 tego rozporządzenia i unieważnić konkursu oraz zarządzić ponownego jego przeprowadzenia. Przepis ten przewiduje, że organ prowadzący publiczne przedszkole, publiczną szkołę lub publiczną placówkę zatwierdza konkurs albo unieważnia konkurs i zarządza ponowne jego przeprowadzenie w razie stwierdzenia nieuzasadnionego niedopuszczenia kandydata do postępowania konkursowego. Jak zaś wyżej wyjaśniono, komisja konkursowa zasadnie nie dopuściła skarżącego do postępowania konkursowego.

W tym stanie rzeczy, wobec braku podstaw do kwestionowania zgodności z prawem zaskarżonej decyzji, na podstawie art. 151 p.p.s.a., skargę należało oddalić.