Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w składzie następującym: Przewodniczący sędzia NSA Ewa Makosz-Frymus (spr.) Sędziowie WSA Ewa Kręcichwost-Durchowska WSA Izabela Kucznerowicz Protokolant Sekr. sąd. Justyna Hołyńska po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 25 lutego 2010 r. sprawy ze skargi M. N. na decyzję Wojewody z dnia [...] listopada 2009 r. nr [...] w przedmiocie czasowego zajęcia nieruchomości 1. stwierdza nieważność zaskarżonej decyzji 2. zasądza od Wojewody na rzecz skarżącego M. N. kwotę 440,- (słownie: czterysta czterdzieści) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. /-/E.Kręcichwost-Durchowska /-/E.Makosz-Frymus /-/I.Kucznerowicz

Decyzją z dnia [...] września 2009 r. Nr [...] Starosta P. udzielił P.S.E. Operator S.A. z siedzibą w K.- J. zezwolenia na zajęcie części nieruchomości o powierzchni 314 m², położonej w miejscowości D., gmina M., obręb D., arkusz mapy [...], działka nr [...], księga wieczysta KW nr [...], w celu realizacji inwestycji celu publicznego, polegającego na budowie odcinka napowietrznej czterotorowej dwunapięciowej linii elektroenergetycznej relacji P. – K. od słupa nr [...] (z wyłączeniem tego słupca) do granicy gminy M. z gminą K. i od słupa nr [...] (z wyłączeniem tego słupa) do słupa nr [...] (z wyłączeniem tego słupa) oraz na rozbiór istniejącej linii 220 kV na odcinku od słupa nr [...] (w pobliżu nowego słupa nr [...]) do słupa nr [...] (w pobliżu nowego słupa nr [...]) oraz od słupa nr [...] (w pobliżu nowego słupa nr [...]) do nowego słupa nr [...] (z wyłączeniem tego słupa) zgodnie z decyzją Wojewody z dnia [...] stycznia 2009 roku, nr [...], o ustaleniu lokalizacji przedsięwzięć EURO 2012. Organ zobowiązał ponadto powyższe przedsiębiorstwo do przywrócenia wymienionej nieruchomości do stanu poprzedniego niezwłocznie po dokonaniu inwestycji, a jego właściciela do udostępnienia nieruchomości w celu wykonania czynności związanych z konserwacją i usuwaniem awarii linii elektroenergetycznej.

Od powyższej decyzji odwołanie w dniu 09 października 2009 r. złożył M.N. Działając w imieniu własnym Odwołujący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości. Odwołujący podniósł, iż stosownie do pouczenia zawartego w decyzji Starosty P. z dnia [...].09.2009 r. skorzystał z możliwości wniesienia odwołania w terminie 14 dni od daty jej doręczenia. Tym samym Odwołujący nie uchybił terminowi do wniesienia środka odwoławczego. Jednocześnie M. N. wskazał, iż jako osoba fizyczna nie ma obowiązku znać szczególnych zapisów regulujących realizację finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012, w tym zawierających skrócenie do 7 dni terminu dla złożenia odwołania. Wobec zasady, iż skarżący nie może ponosić ujemnych konsekwencji błędnych pouczeń organu, M. N. uznał za zasadne złożyć wniosek o przywrócenie terminu do dokonania czynności stosownie do treści art. 58 kpa.

W wyniku rozpoznania odwołania Wojewoda decyzją z dnia [...] listopada 2009 r. Nr [...] uchylił w całości zaskarżoną decyzję i orzekł co do istoty sprawy. W Ocenie Wojewody Organ I instancji błędnie powołał art. 37 i art. 33 ustawy z dnia 07 września 2007 r. o przygotowaniu Finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (Dz. U. Nr 26, poz. 133 j.t.). Ponieważ w przedmiotowej sprawie stan faktyczny nie budził wątpliwości Wojewoda zastosował instytucję reformacji i orzekł co do istoty, zamiast uchylać decyzję organu I instancji.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego M. N. wniósł o jej uchylenie w całości.

W odpowiedzi na skargę Organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zaskarżona decyzja nie może się ostać, aczkolwiek z powodów innych niż podniesione w skardze.

Zgodnie z art. 1 § 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz.U. z 2002 r. nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności organów administracji publicznej. W ramach tej kontroli Sąd ocenia, czy organ administracyjny prawidłowo ustalił stan faktyczny, w sposób wyczerpujący zebrał i rozpatrzył materiał dowodowy oraz, czy prawidłowo zastosował właściwe normy prawne.

Zgodnie natomiast z art. 134 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz.1270, dalej p.p.s.a.) Sąd dokonując oceny zaskarżonego aktu rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Sąd kierując się tymi przesłankami i badając zaskarżoną decyzję w granicach określonych przepisami powołanych wyżej ustaw, doszedł do przekonania o konieczności uwzględnienia skargi, z przyczyn, które wziął pod uwagę z urzędu niezależnie od jej treści, poprzez stwierdzenie nieważności skarżonego aktu prawnego w związku z wydaniem go z rażącym naruszeniem prawa, o którym mowa w art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.

Wyłącznym trybem weryfikacji nieostatecznej decyzji w kodeksie postępowania administracyjnego jest postępowanie odwoławcze, które oparte jest w pełni na zasadzie skargowości. Może ono być uruchomione tylko w wyniku podjęcia przez uprawniony podmiot czynności procesowej - wniesienia odwołania w terminie określonym w art. 129 k.p.a., albo wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy na podstawie art. 127 § 3 k.p.a.

Obowiązkiem organu jest wówczas należyte zbadanie w postępowaniu wstępnym, czy odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy zostało wniesione przez stronę postępowania administracyjnego w terminie przewidzianym przepisem art. 129 k.p.a. Warunkiem skuteczności wniesienia odwołania i wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy jest zachowanie ustawowego terminu do jego dokonania, gdyż uchybienie terminu powoduje bezskuteczność tych środków, czego następstwem jest ostateczność decyzji. Rozpatrzenie przez organ środka zaskarżenia wniesionego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony stanowi rażące naruszenie prawa w rozumieniu art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a. Oznacza, bowiem weryfikację w postępowaniu odwoławczym decyzji ostatecznej, tj. decyzji, która korzysta z ochrony trwałości (B. Adamiak, J. Borkowski, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Wydawnictwo C.H. Beck 2006, s. 598). Rozpoznanie merytoryczne odwołania wniesionego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony oznaczałoby, że organ podjął działania bez podstawy prawnej, a wydanie przez niego rozstrzygnięcie dotknięte jest wadą nieważności (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.).- wyrok z dnia 29 października 2008 r. WSA w Warszawie sygn. VII SA/Wa 1263/08.

W literaturze i orzecznictwie przyjmuje się, iż wydanie decyzji (postanowienia) bez podstawy prawnej oznacza, że albo nie ma przepisu prawnego, który umocowuje administrację publiczną do działania, albo też nie spełnia wymagań podstawy prawnej działania organów tej administracji, polegającego na wydawaniu decyzji administracyjnych rozumianych jako indywidualne akty administracji zewnętrznej.

Sąd podnosi, iż uchybienie terminu jest okolicznością obiektywną i w razie jej stwierdzenia organ odwoławczy winien postanowić o uchybieniu terminu, w trybie art. 134 k.p.a. (wyrok NSA z dnia 21 marca 1997 r. o sygn. akt SA/Łd 2990/95, niepubl. - M. Jaśkowska, A. Wróbel, Kodeks postępowania administracyjnego, Komentarz, Zakamycze 2005, s. 777). Nie można, bowiem przejść do merytorycznego rozpoznania odwołania i wydać decyzji w II instancji w sytuacji, gdy termin do jego wniesienia upłynął i nie postanowiono o jego przywróceniu (w aktach niniejszej sprawy brak jest postanowienia w przedmiocie przywrócenia terminu do wniesienia odwołania).

Jak ustalono na podstawie analizy akt administracyjnych sprawy decyzja Starosty P. z dnia [...] września 2009 r., została doręczona stronie w dniu 25 września 2007 r. Data ta jest bezsporna zarówno dla organu jak i samego skarżącego, i poświadcza ją zwrotne potwierdzenie odbioru. W decyzji tej zawarto błędne pouczenie o przysługującym od niej środku zaskarżenia, tj. poinformowano stronę, o możliwości wniesienia odwołania w terminie 14 dni od daty jej doręczenia. Odwołanie, jak wynika z akt (karta 13- 11 akt administracyjnych) zostało złożone przez skarżącego za pośrednictwem poczty w dniu 09 października 2009 r.

Stosownie do art. 34 ust 2 ustawy z dnia z dnia 7 września 2007 r. Przygotowanie finałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 (t.j.z 2010 r. Dz. U. Nr 26, poz. 133) odwołanie od decyzji administracyjnej wydanej w związku z realizacją przedsięwzięć Euro 2012 wnosi się w terminie 7 dni od dnia doręczenia decyzji stronie albo w terminie 14 dni od dnia obwieszczenia lub doręczenia zawiadomienia o wydaniu decyzji.

Na podstawie stanu faktycznego sprawy należało, zatem stwierdzić, iż termin do wniesienia odwołania upłynął bezskutecznie w dniu 02 października 2009 r. Wobec tego wniesione w dniu 09 października 2009 r. odwołanie, które zawierało wniosek o przywrócenie terminu winno być przez Organ rozpoznane.

Brak pouczenia w decyzji czy też nieprawidłowe pouczenie strony jakkolwiek nie stanowi rażącego naruszenia prawa, to nie może szkodzić stronie. Wadliwość ta winna być podstawą do przywrócenia uchybionego terminu do wniesienia odwołania, co wymaga od strony złożenia w tym zakresie stosownego wniosku, co skarżący w przedmiotowej sprawie uczynił (wyrok NSA z dnia 30 września 2008 r. sygn. I OSK 1454/07. Organy administracji publicznej mają szczególny obowiązek dbałości o to, aby strony - w kontakcie z administracją - nie poniosły szkody z powodu nieznajomości prawa (art. 9 k.p.a.). Wszechstronne wyjaśnienie i rozpatrzenie sprawy, przejawia się w obowiązku zbadania przez organ treści wniesionego podania, poprzez "wyłowienie" zawartych w nim zarzutów i wniosków procesowych.

Zamieszczenie przez stronę w odwołaniu prośby o przywrócenie terminu do jego wniesienia zobowiązuje organ odwoławczy do rozpatrzenia w pierwszej kolejności tej prośby w trybie i na zasadach określonych w art. 58 i 59 kpa. Od rozstrzygnięcia, bowiem tej wstępnej kwestii zależeć będą dalsze losy odwołania, a w szczególności to, czy odwołanie to będzie rozpatrywane merytorycznie, czy tez postępowanie odwoławcze zostanie zakończone postanowieniem, o jakim mowa w art. 134 kpa, tj stwierdzeniem, że wniesione zostało z uchybieniem terminu (patrz wyrok NSA z dnia 09.11.1994 r. sygn. SA/Gd 312/94 (niepubl.).

Warto przy tym przytoczyć, za Naczelnym Sądem Administracyjnym, iż "obowiązek ścisłego przestrzegania terminów w postępowaniu odwoławczym wynika z potrzeby zapewnienia pewności i trwałości stosunków w obszarze regulowanym przez prawo administracyjne" (wyrok NSA z dnia 30 grudnia 1998 r., sygn. akt IV SA 2294/96, LEX nr 45698).

Reasumując, mimo, iż skarżący nie dochował w sprawie terminu przewidzianego na złożenie odwołania, to złożył wniosek o jego przywrócenie. Wniosek ów organ jednak całkowicie zlekceważył.

Organ rozpatrujący wniosek obowiązany był, zatem wydać postanowienie w przedmiocie przywrócenia terminu bądź stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania. Rozpatrzenie zaś środka zaskarżenia wniesionego z uchybieniem terminu, który nie został przywrócony - co miało miejsce w niniejszej sprawie - stanowi rażące naruszenie prawa (art. 156 § 1 pkt 2 k.p.a.). Oznacza, bowiem weryfikację w postępowaniu decyzji, od której nie przysługują zwykłe środki zaskarżenia (odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy), a więc decyzji, która korzysta z ochrony trwałości (art. 16 k.p.a.).

Wskazana przyczyna nieważności zaskarżonej decyzji jest okolicznością przesądzającą treść niniejszego rozstrzygnięcia. Zaskarżona decyzja - jak wykazano - nie powinna być wydana, wszelkie, więc zarzuty skargi jej dotyczące uchylają się spod kontroli Sądu, którą uznano nie tylko za zbędną, ale i niedopuszczalną.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 145 § 1 pkt 2 p.p.s.a., należało orzec jak w sentencji. Rozstrzygnięcie, co do kosztów postępowania znajduje oparcie w przepisie art. 200 p.p.s.a.

/-/ E. Kręcichwost-Durchowska /-/ E. Makosz-Frymus /-/ M. Dybowski

jh