Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Urszula Barbara Rymarska (spr.), Sędziowie sędzia WSA Jacek Pruszyński, sędzia WSA (del.) Patrycja Joanna Suwaj, Protokolant st. sekretarz sądowy Beata Rusiecka, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 4 grudnia 2013 r. sprawy ze skargi J. W. na decyzję Dyrektora Izby Skarbowej w B. z dnia [...] marca 2013 r., nr [...] w przedmiocie orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej jako członka Zarządu Spółki z o.o. A. za zaległości podatkowe z tytułu podatku od towarów i usług za październik i grudzień 2007 r., za odsetki od tych zaległości oraz koszty postępowania egzekucyjnego oddala skargę.

Przedmiotem skargi jest decyzja Dyrektora Izby Skarbowej w B. z [...] marca 2013 r. nr [...] utrzymująca w mocy decyzję Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w B. z [...] listopada 2012 r. nr [...], w której orzeczono o odpowiedzialności Pana J. W. (dalej: Skarżący) jako byłego członka zarządu A. Sp. z o.o. z siedzibą w B. za: zaległości podatkowe Spółki z tytułu podatku od towarów i usług za październik i grudzień 2007 r., odsetki za zwłokę od tych zaległości (na dzień wydania skarżonej decyzji) oraz koszty postępowania egzekucyjnego.

Organ odwoławczy wskazał, że z treści art. 116 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa, Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm. (dalej: "o.p."), wynika, że w toku postępowania w sprawie odpowiedzialności podatkowej członka zarządu organy podatkowe obowiązane są wykazać fakt pełnienia obowiązków członka zarządu i bezskuteczność egzekucji z majątku spółki. Natomiast wykazanie przesłanek zwalniających z odpowiedzialności spoczywa na członku zarządu.

Dyrektor Izby Skarbowej zwrócił uwagę, że zaległości w podatku od towarów

i usług za październik i grudzień 2007 r. w Spółce z o.o. A. wynikają z decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w B. z [...] lutego 2010 r. nr [...]. Organ stwierdził fakt pełnienia przez Skarżącego funkcji członka Zarządu w dacie upływu terminu płatności podatku od towarów i usług za październik i grudzień 2007 r., co wynika z odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego (data dokonania wpisu wg KRS - 22 listopada 2006 r., data wykreślenia - 23 stycznia 2009 r.). Dodał, że egzekucja z majątku Spółki okazała się bezskuteczna. Postępowanie egzekucyjne prowadzone przez Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w B. zostało umorzone postanowieniem z [...] czerwca 2012 r. Z pisma BRE BANK SA

z 16 marca 2010 r. wynika ponadto, że bank ten nie prowadzi rachunków Spółki.

W toku postępowania nie ustalono innego majątku Spółki. Z protokołu o stanie majątkowym zobowiązanego wynika, że Spółka nie posiada żadnego majątku,

z którego skutecznie można prowadzić egzekucję. Z informacji Urzędu Miejskiego

w B. wynika, że Spółka nie figuruje w operacie ewidencji gruntów i budynków, jako podmiot posiadający prawa właścicielskie do nieruchomości położonych na terenie miasta B. Z informacji CEPiK wynika, że Spółka nie figuruje w Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców.

Organ odwoławczy podniósł, że Skarżący nie wskazał przesłanek uwalniających od odpowiedzialności podatkowej, nie wskazał też mienia, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych Spółki w znacznej części.

W ocenie organu Skarżący nie udowodnił istnienia wierzytelności w wysokości 36.111 zł. Wskazany przez niego dłużnik D. Sp. z o.o. nie uznał roszczenia, Skarżący nie przedstawił żadnych dowodów świadczących o przygotowaniu pozwu sądowego, o którym informował D. Sp. z o.o. w piśmie z 1 lipca 2008 r., jego skutecznym złożeniu i ewentualnym rozstrzygnięciu tej sprawy przez sąd. Fakt nie uznania wskazanych należności powoduje, że organ podatkowy nie ma uprawnień do zajęcia wierzytelności.

Odnosząc się do informacji o zawarciu "Umowy przelewu wierzytelności"

z Europejską Giełdą Długów sp. z o.o., dotyczącej wierzytelności w kwocie

300.000 zł wobec dłużnika - M. S., pełnomocnika wspólników spółki i jednocześnie radcy prawnemu spółki solidarnie z M. A. - wspólnikiem spółki A., organ stwierdził, że Skarżący nie przedłożył tej umowy. Ponadto nie przedstawił żadnych dowodów na potwierdzenie tego, że zgodnie z tą umową, w przypadku odzyskania wierzytelności, połowa tej kwoty wróci do Spółki oraz, że umowa zawiera zapis o terminowym przelewie wierzytelności i utracie jej ważności po określonym terminie.

Organ odwoławczy nie zgodził się, jakoby w okresie, gdy Skarżący był członkiem zarządu Spółki, była ona w doskonałej sytuacji finansowej. Przeczy temu informacja zawarta w Rubryce 3, Działu 4 odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego nr [...], z którego wynika, że Sąd Rejonowy Sąd Gospodarczy w B. postanowieniem z [...] maja 2006 r. sygn. akt [...] oddalił wniosek o ogłoszenie upadłości z uwagi na fakt, że majątek niewypłacalnego dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie kosztów postępowania.

W tym stanie sprawy Dyrektor Izby Skarbowej podzielił stanowisko organu podatkowego I instancji o zasadności orzeczenia o odpowiedzialności Skarżącego

za zaległości podatkowe Spółki A.

Z takim rozstrzygnięciem nie zgodził się Skarżący i złożył skargę

do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku wnosząc o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i zasądzenie zwrotu kosztów postępowania. Zarzucił naruszenie: art. 116 § 1 i 2 o.p., poprzez wydania decyzji pomimo wskazania składników majątku Spółki wystarczających do zaspokojenia zobowiązań podatkowych Spółki oraz art. 187 o.p., poprzez wydanie decyzji pomimo braku zgromadzenia w toku postępowania całości materiału dowodowego i brak zweryfikowania okoliczności istnienia wierzytelności przysługujących Spółce,

z których możliwa byłaby egzekucja zobowiązań podatkowych.

Skarżący podniósł, że decyzja o odpowiedzialności podatkowej wydana została pomimo wskazania przez niego majątku mogącego stanowić źródło spłaty zaległości, w postaci wierzytelności przysługującej Spółce od wspólnika M. A., z tytułu udzielonej pożyczki w kwocie 300.000 zł. Dodał, że w toku postępowania wskazywał na istotne okoliczności dotyczące tej wierzytelności, związane

z zawarciem w imieniu Spółki "Umowy przelewu wierzytelności" z Europejską Giełdą Długów Sp. z o.o. z siedzibą w W. Z treści tej umowy wynika, że w przypadku odzyskania przez Europejską Giełdę Długów wierzytelności z tytułu ww. pożyczki, połowa odzyskanej kwoty zostanie przekazana Spółce. Umowa zawiera także zakreślony termin swojej ważności, po upływie którego traci ważność,

a w konsekwencji niewyegzekwowana kwota staje ponownie wierzytelnością przysługującą Spółce od pożyczkobiorcy. Skarżący wskazał, że ze względu

na brak kontaktu ze Spółką nie był i nadal nie jest w stanie uzyskać wzmiankowanej umowy. Jednakże wskazanie istnienia takiej okoliczności w trakcie postępowania powinno skutkować, zgodnie z dyspozycją art. 187 o.p., podjęciem działań organów prowadzących postępowanie, mających na celu pozyskanie wskazanych dokumentów.

W odpowiedzi na skargę Dyrektor Izby Skarbowej wniósł o jej oddalenie, podtrzymując dotychczasowe stanowisko w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Skarga jest niezasadna.

Zgodnie z art. 116 § 1 o.p., za zaległości podatkowe spółki z ograniczoną odpowiedzialnością, odpowiadają solidarnie całym swoim majątkiem członkowie jej zarządu, jeżeli egzekucja z majątku spółki okazała się w całości lub w części bezskuteczna, a członek zarządu: 1) nie wykazał, że: a) we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo b) niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez jego winy;

2) nie wskazuje mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Stosownie do art. 116 § 2 o.p., odpowiedzialność członków zarządu obejmuje zaległości podatkowe z tytułu zobowiązań, których termin płatności upływał w czasie pełnienia przez nich obowiązków członka zarządu, oraz zaległości wymienione w art. 52 o.p. powstałe

w czasie pełnienia obowiązków członka zarządu. W myśl art. 107 § 2 pkt 2 i 4 o.p. odpowiedzialność, o której mowa obejmuje również odsetki za zwłokę od zaległości podatkowych oraz koszty postępowania egzekucyjnego.

Z treści ww. przepisów wynikają pozytywne i negatywne przesłanki obciążenia członka zarządu odpowiedzialnością za zaległości podatkowe spółki

z o.o. (podatnika). Pozytywnymi przesłankami takiej odpowiedzialności

są bezskuteczność egzekucji (w całości lub w części) oraz wykazanie, że zaległości wynikają z zobowiązań, których termin płatności upłynął w czasie pełnienia w spółce obowiązków członka zarządu. Wykazanie obu tych przesłanek należy

do obowiązków organów podatkowych. Do negatywnych przesłanek odpowiedzialności zalicza się natomiast wykazanie, że we właściwym czasie zgłoszono wniosek o ogłoszenie upadłości lub wszczęto postępowanie zapobiegające ogłoszeniu upadłości (postępowanie układowe) albo, że niezgłoszenie wniosku o ogłoszenie upadłości lub niewszczęcie postępowania zapobiegającego ogłoszeniu upadłości (postępowania układowego) nastąpiło bez ich winy, ewentualnie wskazanie mienia spółki, z którego egzekucja umożliwi zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. Zaistnienie tych przesłanek wyklucza podjęcie orzeczenia o odpowiedzialności członków zarządu za zaległości podatkowe spółki z o.o. Wykazanie przesłanek zwalniających z odpowiedzialności obciąża jednak członka zarządu.

Sąd nie ma wątpliwości, że organy wykazały w tej sprawie istnienie dwóch pozytywnych przesłanek obciążenia Skarżącego odpowiedzialnością za zaległości podatkowe spółki A. z tytułu podatku od towarów i usług za październik i grudzień 2007 r., za odsetki za zwłokę od tych zaległości oraz koszty postępowania egzekucyjnego.

Wymienione zaległości spółki wynikają z ostatecznej decyzji Naczelnika [...] Urzędu Skarbowego w B. z [...] lutego 2010 r. nr [...]. W tym miejscu należy podkreślić, że w postępowaniu o odpowiedzialności osób trzecich za zobowiązania podatnika. nie ma możliwości kwestionowania samej wysokości zaległości spółki. Termin płatności zobowiązań w podatku od towarów i usług za październik i grudzień 2007 r. upływał odpowiednio 26 listopada 2007 r. i 25 stycznia 2008 r., albowiem zobowiązanie w tym podatku powstało z mocy prawa. Oznacza to, że wspomniana decyzja ma charakter potwierdzający wysokość takiego zobowiązania i powstałych zaległości. Z dokumentów zgromadzonych w sprawie wynika, że termin płatności ww. zobowiązań upływał w czasie, gdy Skarżący pełnił obowiązki członka zarządu spółki A. Według odpisu pełnego z rejestru przedsiębiorców Krajowego Rejestru Sądowego nr [...], wpis Skarżącego jako członka zarządu nastąpił 22 listopada 2006 r., zaś wykreślenie z datą 23 stycznia 2009 r. (k. 9).

Organy wykazały również bezskuteczność egzekucji z majątku spółki

A. Wskazać przede wszystkim trzeba, że postępowanie egzekucyjne prowadzone wobec majątku spółki na podstawie tytułów wykonawczych obejmujących ww. należności zostało umorzone, albowiem stwierdzono, że nie uzyska się kwoty przewyższającej wydatki egzekucyjne (postanowienie z 14 czerwca 2012 r., k. 18 akt egzekucyjnych). W trakcie tego postępowania egzekucyjnego ustalono brak majątku spółki, z którego można prowadzić skuteczną egzekucję. Uzyskano informacje z BRE BANK S.A., z Urzędu Miejskiego w B. oraz z Centralnej Ewidencji Pojazdów i Kierowców. Wynika z nich, że ww. bank nie prowadzi rachunków spółki. Ponadto spółka nie figuruje w operacie ewidencji gruntów i budynków, jako podmiot posiadający prawa właścicielskie do nieruchomości położonych na terenie miasta B. Nie figuruje też w CEPiK. Sporządzony został również protokół o stanie majątkowym zobowiązanego (zob. k- 8, k-9, k-14 i k-16 akt egzekucyjnych).

Skarżący nie wykazał, wymienionych w art. 116 § 1 pkt 1 o.p. przesłanek uwalniających go od odpowiedzialności podatkowej w tej sprawie. Organy słusznie przyjęły także, że Skarżący nie wskazał istnienia przesłanki, o której mowa

w art.116 §1 pkt 2 o.p. mienia spółki, z którego egzekucja umożliwiłaby zaspokojenie zaległości podatkowych spółki w znacznej części. W tym ostatnim przypadku Skarżący w toku postępowania powoływał się na istnienie wierzytelności z pożyczki udzielonej przez spółkę swoim udziałowcom (300.000 zł) oraz wierzytelność przysługującą spółce od "D" sp. z o.o. (36.111,00 zł).

Zauważyć trzeba, że w zakresie wierzytelności z tytułu pożyczki Skarżący informował o zawarciu w dniu 29 lipca 2008 r. w imieniu spółki "Umowy przelewu wierzytelności" z Europejską Giełdą Długów. Nie przedłożył jednak dokumentu potwierdzającego jej postanowienia, które miałyby doprowadzić do zwrotu spółce połowy wierzytelności w przypadku jej odzyskania oraz wskazujące na zapis

o terminowym przelewie wierzytelności. Trudno zatem stwierdzić, że Skarżący wskazał mienie spółki, z którego organ podatkowy mógłby skutecznie się zaspokoić. Nie można się przy tym zgodzić, jakoby obowiązkiem organów podatkowych było podjęcie działań mających na celu pozyskanie dokumentów, na które powołał się Skarżący. Jeszcze raz wymaga podkreślenia, że to rzeczą członka zarządu jest wykazanie wymienionych w art. 116 § 1 pkt 1 i 2 o.p. przesłanek zwalniających

z odpowiedzialności. Ogólne wskazanie istnienia przelewu wierzytelności z tytułu pożyczki udzielonej udziałowcom i poinformowanie o treści takiej umowy mogącej mieć znaczenie w sprawie, stwarza jedynie przypuszczenie, że z takiej wierzytelności organ mógłby się w przyszłości zaspokoić. Organy nie miały jednak obowiązku poszukiwać z własnej inicjatywy tego dowodu. Zwłaszcza, że skonstatowały już,

że skutkiem przelewu wierzytelności jest przejście wszelkich praw na nabywcę,

a to oznacza brak możliwości przypisania takiej wierzytelności do majątku spółki. Ponadto odwołały się do protokołu o stanie majątkowym spółki z 23 października 2010 r., gdzie brak jest wpisu w rubryce "Prawa majątkowe stanowiące własność zobowiązanego (wierzytelności, akcje, obligacje [...])".

W ocenie Sądu, do uwolnienia się od odpowiedzialności nie było wystarczające także wskazanie przez Skarżącego wierzytelności w kwocie

36.111,00 zł, przysługującej spółce od firmy "D" sp. z o.o. Z przedłożonych przez Skarżącego dokumentów wynika, że dłużnik nie uznał tej wierzytelności. Skuteczne uwolnienie się od odpowiedzialności podatkowej za zaległości podatkowe spółki

z o. o. wymaga od członka zarządu wskazania mienia, z którego egzekucja jest faktycznie możliwa, co w praktyce oznacza, że egzekucja ta musi być realna

do przeprowadzenia i skutkująca zaspokojeniem wierzyciela. Za majątek

w powyższym rozumieniu nie mogą być uznane wierzytelności sporne (por. wyrok NSA z 15 lipca 2011 r. sygn. akt I FSK 899/10, dostępny w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych).

Mając powyższe na uwadze należy stwierdzić, że organy wykazały w tej sprawie przesłanki do orzeczenia o odpowiedzialności podatkowej Skarżącego

za zaległości podatkowe spółki A, za odsetki za zwłokę od tych zaległości oraz koszty postępowania egzekucyjnego. Skarżący natomiast nie wykazali istnienia okoliczności pozwalających na skuteczne uwolnienie się od tej odpowiedzialności. W sprawie podjęte zostały wszelkie niezbędne działania w celu dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz załatwienia sprawy, a zgromadzony materiał dowody został wszechstronnie rozpatrzony. Zaskarżona decyzja jest zgodna z prawem.

Mając powyższe na uwadze orzeczono jak w sentencji na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.).