Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Łukasz Krzycki, Sędzia WSA Janusz Walawski (spr.), Sędzia WSA Andrzej Góraj, po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 23 marca 2021 r. sprawy ze skargi W.M. na postanowienie Prezesa Urzędu Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] października 2020 r. nr [...] w przedmiocie odmowy wszczęcia postępowania oddala skargę

Prezes Urzędu Ochrony Danych Osobowych, zaskarżonym w niniejszej sprawie postanowieniem z [...] października 2020 r., działając na podstawie art. 61a § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2020 r. poz. 256 z późn. zm.; dalej: "k.p.a.") w związku z art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 10 maja 2018 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. z 2019 r. poz. 1781; dalej: "u.o.d.o."), odmówił wszczęcia postępowania w sprawie skargi W. M. na stosowaną przez [...] Sp. z o.o. z siedzibą w [...], praktykę polegającą na niestosowaniu znaków diaktrycznych podczas procedury przeniesienia numeru telefonu do tej Spółki.

W. M. zażądał od Prezesa UODO, w zakresie uprawnień naprawczych nakazanie administratorowi lub podmiotowi przetwarzającemu:

1. spełnienia żądania osoby, której dane dotyczą, czyli stosowania polskich znaków diakrytcznych przy identyfikowaniu jego tożsamości;

2. dostosowania operacji przetwarzania do przepisów niniejszego rozporządzenia, a w stosownych przypadkach wskazanie sposobu i terminu, czyli stosowania polskich znaków diaktrycznych przy identyfikacji jego tożsamości oraz o

3. zastosowanie powyżej określonych środków, administracyjnej kary pieniężnej na mocy art. 83 zależnie od okoliczności konkretnej sprawy.

W uzasadnieniu zaskarżonego postanowienia organ, powołując się na art. 77 ust. 1 RODO, podniósł, że w niniejszej sprawie nie doszło do przetwarzania, w tym utrwalania, danych osobowych skarżącego, podczas procedury przeniesienia numeru telefonu skarżącego do ww. Spółki.

Prezes UODO zwrócił uwagę, że czynności w sprawie ogólnych praktyk stosowanych przez administratorów danych nie są podejmowane na wniosek osoby zainteresowanej. Powyższa kwestia może być przedmiotem postępowania administracyjnego prowadzonego z urzędu przez organ właściwy do spraw ochrony danych osobowych. Podjęte z urzędu postępowanie toczy się wówczas pomiędzy administratorem danych, a Prezesem UODO. Ogólne praktyki przetwarzania danych osobowych dotyczą nie tylko skarżącego, ale także innych osób. Skarżącemu nie przysługuje status strony w prowadzonym przez Prezesa UODO postępowaniu w przedmiocie ogólnych praktyk przetwarzania danych osobowych. Nie posiada interesu prawnego w wydawanym rozstrzygnięciu. Dlatego skarżący nie może być informowany o czynnościach podejmowanych w tym postępowaniu.

Organ wskazał również, iż nie jest władny prowadzić postępowania administracyjnego w sprawie indywidualnej w przypadku hipotetycznych i nieistniejących procesów przetwarzania danych osobowych, ponieważ tego rodzaju postępowanie byłoby bezprzedmiotowe już w samej chwili jego wszczęcia.

Funkcją skargi wnoszonej do Prezesa UODO jest egzekwowanie przestrzegania przepisów u.o.d.o. w operacjach przetwarzania danych bezpośrednio wpływających na osobę, której przetwarzane dane dotyczą. W rozpoznawanej sprawie brak jest procesu przetwarzania danych osobowych, który musi być przedmiotem skargi wniesionej na podstawie art. 77 ust. 1 RODO i jako taki mógłby podlegać ocenie organu co do jego legalności. Kontrola stosowanych przez administratorów danych ogólnych praktyk, których dotyczy skarga, nie może być przedmiotem indywidualnej skargi, gdyż należy do autonomicznych kompetencji Prezesa UODO.

W skardze do tut. Sądu na powyższej określone postanowienie Prezesa UODO, skarżący wniósł o wyjaśnienie nieścisłości w przesłankach podjętej "decyzji", opisanych w skardze i zasądzenie od Prezesa UODO na rzecz skarżącego zwrotu kosztów postępowania.

Prezes UODO wniósł o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2019 r. poz. 2167 z późn. zm.), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej, przy czym kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

W świetle powołanych przepisów ww. ustawy, sąd administracyjny, w zakresie swojej właściwości, ocenia zaskarżoną decyzję administracyjną, postanowienie, czy też inny akt lub czynność z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z punktu widzenia ich zgodności z prawem materialnym i przepisami postępowania administracyjnego, według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydania tego aktu lub podjęcia spornej czynności. Chodzi więc o kontrolę aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dokonywaną pod względem ich zgodności z prawem materialnym i przepisami procesowymi, nie zaś według kryteriów słuszności.

Ponadto, co wymaga podkreślenia, Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (vide art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Zaznaczyć również należy, że od wejścia w życie Traktatu Akcesyjnego z dnia 16 kwietnia 2003 r. (Dz. U. z 2004 r. Nr 90, poz. 864), na mocy którego Polska stała się państwem członkowskim Unii Europejskiej, kontrola sądu administracyjnego obejmuje również zgodność rozstrzygnięć krajowych organów administracji publicznej z prawem europejskim (prawem Unii Europejskiej), rozumianym, jako całokształt dorobku prawnego Unii Europejskiej (acquis communautaire), w tym zasad ogólnych prawa europejskiego, interpretowanych oraz stosowanych w sposób jednolity na całym obszarze Unii Europejskiej.

W dniu 5 maja 2018 r. weszła w życie u.o.d.o., nadto od 25 maja 2018 r. bezpośrednie zastosowanie w polskim porządku prawnym mają przepisy RODO. Zgodnie z art. 99 ust. 1 RODO, wchodzi ono w życie dwudziestego dnia po publikacji w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej, która miała miejsce 4 maja 2016 r. (Dz.U.UE.L2016.119.1), natomiast w państwach członkowskich ma zastosowanie od 25 maja 2018 r. (art. 99 ust. 2 RODO).

W myśl art. 77 ust. 1 RODO, bez uszczerbku dla innych środków ochrony prawnej przed sądem każda osoba, której dane dotyczą, ma prawo wnieść skargę do organu nadzorczego, w szczególności w państwie członkowskim swojego zwykłego pobytu, swojego miejsca pracy lub miejsca popełnienia domniemanego naruszenia, jeżeli sądzi, że przetwarzanie danych osobowych jej dotyczące narusza niniejsze rozporządzenie.

Jak wynika z akt administracyjnych i sądowych, w niniejszej sprawie nie doszło do operacji przetwarzania danych osobowych skarżącego, gdyż czynności w sprawie ogólnych praktyk stosowanych przez administratorów danych nie są podejmowane na wniosek osoby zainteresowanej. Zatem skarżący kwestionuje ogólną praktykę Spółki dotyczącą przetwarzania danych osobowych i obejmującą wszystkich jej klientów.

Skoro skarga skarżącego dotyczy ogólnych praktyka Spółki, to nie wystąpił proces przetwarzania danych osobowych skarżącego, a zatem brak jest przedmiotu skargi, o której mowa w art. 77 ust. 1 RODO. Ponadto, jak trafnie wskazuje Prezes UODO, do jego wyłącznej kompetencji należy kontrola ogólnych praktyk stosowanych przez administratorów danych. Innymi słowy, ogólna praktyka Spółki nie może być przedmiotem indywidualnej skargi.

Zgodnie z art. 61a § 1 k.p.a., gdy żądanie wszczęcia postępowania zostało wniesione przez osobę niebędącą stroną lub z innych uzasadnionych przyczyn postępowanie nie może być wszczęte, organ administracji publicznej wydaje postanowienie o odmowie wszczęcia postępowania. Z uzasadnienia zaskarżonego postanowienia wynika, że odmowa wszczęcia postępowania nastąpiła w oparciu o brak przymiotu strony przez skarżącego. Jak powszechnie przyjmuje się w piśmiennictwie prawniczym i orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego (dalej: "NSA"), odmowa wszczęcia postępowania na podstawie tej przesłanki jest możliwa wówczas, gdy wnioskodawca nie posiada zdolności prawnej lub nie ma interesu prawnego w sprawie (nie jest stroną postępowania w rozumieniu art. 28 k.p.a.) oraz ustalenie tej kwestii jest oczywiste i nie wymaga złożonego procesu wykładni (vide wyrok NSA z 28 marca 2012 r., sygn. akt II GSK 321/11, a także P. Przybysz, Komentarz do art. 61a Kodeksu postępowania administracyjnego, LEX 2017). W przypadku wątpliwości co do posiadania przez wnioskodawcę przymiotu strony, należy wszcząć postępowanie i w jego toku wyjaśnić tę kwestię. Stwierdzenie braku przymiotu strony będzie wówczas skutkować umorzeniem postępowania (tak W. Chróścielewski, Zmiany w zakresie przepisów kodeksu postępowania administracyjnego i prawa o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, które weszły w życie w 2011 r., ZNSA 2011 nr 4, s. 9). Właściwe rozumienie unormowania zawartego w art. 61a § 1 k.p.a. musi prowadzić do wniosku, że odmowa wszczęcia postępowania administracyjnego następuje wówczas, gdy brak interesu prawnego wnioskodawcy jest oczywisty. Zatem zastosowanie art. 61a § 1 k.p.a. powinno być ograniczone do sytuacji, gdy żądanie wszczęcia postępowania zgłoszone zostało przez podmiot oczywiście nieuprawniony, a stwierdzenie tego nie wymaga prowadzenia postępowania wyjaśniającego (vide wyroki NSA: z 10 marca 2010 r., sygn. akt II GSK 433/09; z 28 marca 2013 r., sygn. akt II GSK 321/11; z 25 lutego 2014 r., sygn. akt II OSK 2271/12).

W ocenie tut. Sądu, w przedmiotowej sprawie mamy właśnie do czynienia z "oczywistością" żądania wszczęcia postępowania przez osobę niebędącą stroną, która uzasadnia odmowę wszczęcia postępowania administracyjnego bez przeprowadzenia czynności wyjaśniających. Raz jeszcze podkreślić należy, że nie doszło do przetwarzania danych osobowych skarżącego, a podważana przez niego ogólna praktyka Spólki może być przedmiotem wszczętego z urzędu przez Prezesa UODO postępowania w stosunku do administratora danych.

Skoro w rezultacie wstępnego badania treści skargi, Prezes UODO ustalił wystąpienie przeszkody podmiotowej czyniącej niedopuszczalnym jej rozpoznanie, to zasadne było wydanie zaskarżonego postanowieni i pozostawienia go w obrocie prawnym.

Z powyższych względów, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzekł, jak w sentencji wyroku.