Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Dnia 22 czerwca 2017 roku Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi – Wydział II w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Sławomir Wojciechowski Sędziowie Sędzia NSA Anna Stępień (spr.) Sędzia WSA Barbara Rymaszewska Protokolant Specjalista Anna Kośka po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 22 czerwca 2017 roku sprawy ze skargi T. S. na decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. z dnia [...] nr [...] znak: [...] w przedmiocie umorzenia postępowania w sprawie udrożnienia sieci kanalizacyjnej 1) uchyla zaskarżoną decyzję; 2) zasądza od [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. na rzecz T. S. kwotę 500 (pięćset) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania. LS

Zaskarżoną decyzją z dnia [...] nr [...], znak [...][...] Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego w Ł., po rozpatrzeniu odwołania B. L., uchylił w całości decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowanego miasta S. z dnia [...], nr [...], znak: [...] i umorzył postępowanie pierwszej instancji.

Jak wynika z akt sprawy w dniu 3 października 2016 r. do Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowanego miasta S. (zwanego dalej w skrócie "PINB") wpłynęło pismo J. B., T. S. oraz K. K., informujące, że B. L. zablokował odpływ nieczystości z przyłącza kanalizacyjnego poprzez założenie korka w odpływ rury kanalizacyjnej, kończącej przyłącze w studzience znajdującej się na działce nr 182/28 w S., uniemożliwiając korzystanie z lokali mieszkalnych zlokalizowanych na działkach nr 184/8, 184/7 i 184/6. W związku z tym wniesiono o przeprowadzenie kontroli na podstawie art. 62 ust. 1 pkt 4a ustawy Prawo budowlane.

W trakcie kontroli przeprowadzonej w dniu 3 października 2016 r. na posesji położonej w S. przy ul. A, stanowiącej własność B. L., organ I instancji stwierdził zatkanie odpływu ścieków z budynków mieszkalnych, zlokalizowanych na działkach nr ewid. 184/8, 184/7 i 184/6. Zatkania dokonano w studzience znajdującej się na działce nr ewid. 182/28. Zaślepienie to nastąpiło w studzience znajdującej się na sieci o średnicy rury Ø 160mm. Przedmiotowa studzienka znajduje się przy granicy działki nr ewid. 184/5. Ustalono, że czynności tej dokonał w dniu 1 października 2016 r. B. L., właściciel urządzenia kanalizacyjnego, który wyjaśnił, że jest właścicielem sieci wodno-kanalizacyjnej, przebiegającej przez działki stanowiące jego własność, a powodem zablokowania sieci było zaleganie przez Zakład A z o.o. z opłatami za użytkowanie sieci przesyłowych. W toku kontroli ogłoszono ustnie decyzję - na podstawie art. 66 ust. 1a ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane (j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 290) – dalej w skrócie "Prawo budowlane", nakazującą usunięcie dokonanego zaślepienia. Wskazano, że decyzji zostanie nadana forma dokumentu i zostanie ona opatrzona rygorem natychmiastowej wykonalności.

Pismem z dnia 3 października 2016 r. PINB zawiadomił strony postępowania

o wszczęciu z urzędu postępowania administracyjnego i w tym samym dniu sporządził pisemnie decyzję nr [...], nakazującą B. L. udrożnić sieć kanalizacyjną, znajdującą się na działce nr ewid. 182/28 przy ul. A

w S., odbierającą ścieki bytowe z budynków znajdujących się na działkach nr ewid.: 184/6, 184/7 i 184/8 przy ul. A w S.. Stosownie do art. 108 § 1 k.p.a. decyzji nadano rygor natychmiastowej wykonalności.

W uzasadnieniu decyzji PINB wskazał, że zaślepienie rury kanalizacyjnej uniemożliwia prawidłowe odprowadzenie ścieków sanitarnych z budynków mieszkalnych na działkach nr ewid. 184/6, 184/7 i 184/8 przy ul. A w S. oraz ich prawidłowe użytkowanie, a tym samym powoduje zagrożenie sanitarne.

W dniu 6 października 2016 r. organ I instancji przeprowadził kontrolę w sprawie udrożnienia sieci kanalizacyjnej odbierającej ścieki bytowe z budynków znajdujących się na działkach nr 184/6, 184/7 i 184/8, w toku której stwierdzono, że nastąpiło udrożnienie sieci.

W odwołaniu od tej decyzji B. L. podniósł, że wyłączenie przedmiotowego urządzenia z użytkowania nastąpiło na skutek niedopełnienia przez przedsiębiorstwo wodociągowo-kanalizacyjne obowiązków wynikających z ustawy

z dnia 7 czerwca 2007 r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Jego zdaniem wyłączenie to nie uniemożliwia lub nieznacznie utrudnia użytkowanie budynku mieszkalnego. Odwołujący wniósł ponadto o wyłączenie PINB od udziału w sprawach, które dotyczą sieci wodociągowych i kanalizacyjnych B.

Powołaną na wstępie decyzją z dnia [...][...]WINB działając na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. uchylił decyzję organu I instancji i umorzył w całości postępowanie pierwszej instancji.

W uzasadnieniu decyzji [...]WINB przywołał w ślad za organem I instancji regulację art. 66 ust. 1 pkt 1a (powinno być art. 66 ust. 1a) Prawa budowlanego i wskazał, że

w rzeczonej sprawie stwierdzono zablokowanie sieci kanalizacyjnej znajdującej się na działce nr ewid. 182/28 przy ul. A w S., odbierającej ścieki bytowe z budynków znajdujących się na działkach nr ewid.: 184/6, 184/7 i 184/8 przy ul. A w S.. Wskutek nałożenia obowiązku, wynikającego ze skarżonej decyzji, jej adresat przywrócił stan poprzedni, umożliwiając użytkowanie budynków mieszkalnych zgodnie z ich przeznaczeniem. Rozstrzygając sprawę organ odwoławczy winien brać pod uwagę aktualny stan faktyczny i prawny sprawy. Wobec powyższego - zdaniem [...]WINB - niniejsze postępowanie należy uznać za bezprzedmiotowe. Zgodnie bowiem z art. 105 § 1 k.p.a., gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe w całości albo w części, organ administracji publicznej wydaje decyzję o umorzeniu postępowania odpowiednio w całości albo w części. Bezprzedmiotowość postępowania, o której mowa, oznacza, iż brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, a wobec tego nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie jej co do istoty.

Odnosząc się do zarzutów odwołania [...]WINB uznał je za zasadne w części dotyczącej żądania umorzenia przedmiotowego postępowania. W tej sytuacji rozważenie żądania dotyczącego wyłączenia PINB miasta S. od udziału w niniejszej sprawie jest bezpodstawne, skoro postępowanie utraciło przymiot zawisłości. Odnośnie zaś żądań wyłączenia tego organu z innych spraw, które dotyczą sieci wodociągowych i kanalizacyjnych B, organ II instancji wyjaśnił, że brak jest podstaw prawnych do ich analizy w toku niniejszego postępowania odwoławczego, ponieważ wykraczają one poza jego zakres. Mogą one być ewentualnie zgłoszone w konkretnej, zawisłej sprawie administracyjnej, w której strona żąda wyłączenia. Ustalony stan faktyczny uzasadniał - według [...]WINB - wydanie decyzji w trybie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a.

Powyższą decyzję [...] WINB T. S. zaskarżył do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi wnosząc o jej uchylenie i umorzenie postępowania odwoławczego oraz zasądzenie kosztów postępowania, podnosząc zarzuty dotyczące naruszenia:

1. art. 138 § 1 pkt 3 k.p.a. poprzez jego niezastosowanie, mimo spełnienia przesłanek uzasadniających umorzenie postępowania;

2. art. 7, art. 8, art. 9, art. 11, art. 77 § 1 i 80 k.p.a. polegające na niedokonaniu przez organ odwoławczy właściwych ustaleń, oparciu swoich decyzji jedynie na twierdzeniach B. L. bez przeprowadzenia postępowania dowodowego w tym zakresie,

3. art. 10 § 1 k.p.a. poprzez niezapewnienie stronie czynnego udziału na każdym etapie postępowania odwoławczego, niezawiadomienie o możliwości zapoznania się ze zgromadzonym w sprawie materiałem dowodowym.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał stanowisko zaprezentowane w motywach zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie w dniu 22 czerwca 2017 r. uczestnik postępowania J. B. przyłączył się do skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Łodzi zważył, co następuje:

Skarga podlegała uwzględnieniu, aczkolwiek z innych powodów, aniżeli podniesione w treści skargi.

Stosownie do treści art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 1066 ze zm.) w zw. z art. 3 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (j.t. Dz.U. z 2016 r., poz. 718 ze zm.) – przywoływanej dalej w tekście jako "p.p.s.a.", sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości poprzez kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Wspomniana kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Oznacza to, że sąd administracyjny bada, czy zaskarżony akt administracyjny (decyzja, postanowienie) jest zgodny z obowiązującymi w dacie jego podjęcia przepisami prawa materialnego określającymi prawa i obowiązki stron oraz przepisami proceduralnymi normującymi podstawowe zasady postępowania przed organami administracji publicznej. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną, z zastrzeżeniem art. 57a (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Sąd kontrolując w zakreślonych wyżej granicach decyzję [...] Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego w Ł. orzekającą o uchyleniu

w całości decyzji organu I instancji i umorzeniu postępowania pierwszej instancji stwierdził, że została ona wydana z naruszeniem przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy.

Zasadniczym powodem wyeliminowania z obrotu prawnego zaskarżonej decyzji jest ustalenie przez sąd, na podstawie zebranego w sprawie materiału dowodowego, że organ odwoławczy podjął rozstrzygnięcie pomimo tego, że odwołanie B. L. zostało wniesione z uchybieniem terminu.

W świetle akt sprawy kwestią niesporną pozostaje fakt, że Powiatowy Inspektor Nadzoru Budowlanego miasta S. nakazując B. L. usunięcie dokonanego zaślepienia poprzez udrożnienie sieci kanalizacyjnej działał na podstawie art. 66 ust. 1a Prawa budowlanego, stanowiącego, że w przypadku stwierdzenia nieuzasadnionych względami technicznymi lub użytkowymi ingerencji lub naruszenia wymagań dotyczących obiektu budowlanego, których charakter uniemożliwia lub znacznie utrudnia użytkowanie go do celów mieszkalnych, organ nadzoru budowlanego nakazuje, w drodze decyzji, usunięcie skutków ingerencji lub naruszeń lub przywrócenie stanu poprzedniego. Decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu i może być ogłoszona ustnie.

Powyższa norma prawna, z uwagi na wystąpienie konkretnych okoliczności stanu faktycznego sprawy, przewiduje prawną możliwość natychmiastowej reakcji ze strony organu nadzoru budowlanego i w rezultacie podjęcia rozstrzygnięcia i jego ogłoszenia w formie ustnej.

Wprawdzie przepis art. 14 § 1 k.p.a. ustanawia zasadę pisemności postępowania administracyjnego, nie mniej jednak odstępstwo od tej zasady reguluje art. 14 § 2 k.p.a., zgodnie z którym sprawy mogą być załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

Z zebranego w sprawie materiału dowodowego wynika, że PINB w dniu 3 października 2016 r., po przeprowadzonej w tym samym dniu kontroli na terenie nieruchomości położonej w S. przy ul. A, działając na podstawie art. 66 ust. 1a Prawa budowlanego ogłosił ustnie decyzję administracyjną, którą następnie w drodze odwołania starał się zakwestionować B. L.. Akta administracyjne sprawy niniejszej dowodzą, że organ I instancji odnotował w protokole kontroli treść, podstawę materialnoprawną i istotne motywy wspomnianego wyżej rozstrzygnięcia, nakazującego B. L. udrożnienie sieci kanalizacyjnej. Protokół po jego odczytaniu wszystkim obecnym stronom, został również opatrzony podpisem B. L.. W tym stanie rzeczy termin do wniesienia odwołania od decyzji ogłoszonej ustnie biegł, poczynając od dnia jej ogłoszenia stronie.

Przypomnieć w tym miejscu trzeba, że zgodnie z brzmieniem art. 109 k.p.a. decyzję doręcza się stronom na piśmie lub za pomocą środków komunikacji elektronicznej (§ 1). W przypadkach wymienionych w art. 14 § 2 decyzja może być stronom ogłoszona ustnie (§ 2). Zasadą jest przy tym, że odwołanie wnosi się

w terminie czternastu dni od dnia doręczenia decyzji stronie, a gdy decyzja została ogłoszona ustnie - od dnia jej ogłoszenia stronie (art. 129 § 2 k.p.a.).

Wobec jednoznacznej treści przepisów określających termin do wniesienia środka odwoławczego od decyzji ogłoszonej ustnie stwierdzić trzeba, że utrwalenie przez PINB decyzji w formie pisemnej i jej późniejsze doręczenie stronom postępowania, nie skutkowało otwarciem na nowo biegu terminu do złożenia odwołania. Ten bowiem biegł od dnia ogłoszenia decyzji i upłynął bezskutecznie w dniu 17 października 2016 r.

Nie budzi wobec tego wątpliwości, że odwołanie B. L. wniesione

w dniu 31 października 2016 r. zostało złożone po upływie przewidzianego przepisami k.p.a. terminu i organ odwoławczy nie mógł w zaistniałej sytuacji przystąpić do merytorycznego rozpatrzenia sprawy. Wniesienie odwołania nakłada na organ odwoławczy w pierwszej kolejności obowiązek oceny, czy spełnia ono wymogi formalne, a więc ustalenia, czy zostało ono złożone od funkcjonującej w obrocie prawnym decyzji administracyjnej organu I instancji, czy pochodzi ono od podmiotu uprawnionego - strony postępowania, czy zachowany został termin do wniesienia odwołania określony w art. 129 k.p.a. Stwierdzenie zaś w sposób nie budzący jakichkolwiek wątpliwości, że strona uchybiła terminowi do wniesienia odwołania i jednocześnie nie wnioskowała o jego przywrócenie nakłada na organ odwoławczy obowiązek podjęcia rozstrzygnięcia na podstawie art. 134 k.p.a.

W realiach rozpoznawanej sprawy organowi odwoławczemu umknął niewątpliwie fakt nieterminowego złożenia odwołania od ogłoszonej ustnie decyzji organu I instancji. W rezultacie doszło do naruszenia art. 7, art. 77 § 1 k.p.a., art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a., art. 129 § 2 k.p.a. i art. 134 k.p.a., które mogło istotnie rzutować na wynik sprawy.

Kontynuując postępowanie organ odwoławczy zobligowany będzie uwzględnić ocenę prawną zaprezentowaną w niniejszym orzeczeniu i wobec ewidentnego uchybienia terminu przez B. L. do wniesienia odwołania wydać na podstawie art. 134 k.p.a. postanowienie stwierdzające uchybienie terminu do wniesienia odwołania.

Z uwagi na wskazane uchybienia procesowe sąd za zbędne uznał odnoszenie się do zarzutów skargi.

Mając powyższe na względzie orzeczono jak w punkcie 1 sentencji wyroku na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 134 p.p.s.a. O kosztach postępowania należnych stronie od organu orzeczono w punkcie 2 sentencji wyroku na podstawie art. 200 i art. 205 § 1 p.p.s.a. Na zasądzoną kwotę 500 zł składa się wpis sądowy od skargi.

JK