Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Pamela Kuraś-Dębecka Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Maliszewska (spr.) Sędzia WSA Zbigniew Rudnicki Protokolant Eliza Mroczek po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 11 maja 2009 r. sprawy ze skargi J. P. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] czerwca 2008 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego udzielonego na znak towarowy MASTER COOK JAPART nr [...] oddala skargę

VI SA/Wa 2147/08

UZASADNIENIE

Urząd Patentowy decyzją z dnia [...] czerwca 2008 r. nr [...] unieważnił prawo ochronne udzielone na znak towarowy MASTER COOK JAPART o numerze [...]. Podstawą prawną rozstrzygnięcia były przepisy art. 246, 247 ust. 2 oraz art. 132 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. Prawo własności przemysłowej (tj. Dz. U. z 2003 r., Nr 119, poz. 1117 ze zm., dalej p.w.p.).

Powyższa decyzja została wydana w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych.

Decyzją z dnia [...] czerwca 2005 r. Urząd Patentowy udzielił prawa ochronnego na słowno-graficzny znak towarowy "MASTER COOK JAPART" o numerze [...]. Uprawnionym do powyższego znaku był J. P., prowadzący działalność gospodarczą pod nazwą P. w P. (dalej uprawniony, skarżący). Znak przeznaczony był do oznaczania przypraw do potraw (klasa 30 Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług).

Spółka [...] P. P. (dalej: spółka, wnioskodawczyni) wniosła od wyżej opisanej decyzji sprzeciw (pismo z dnia [...] lipca 2006 r.), w którym zażądała uchylenia decyzji o udzieleniu prawa ochronnego na słowno-graficzny znak towarowy "MASTER COOK JAPART" [...] w całości. Wskazaną w sprzeciwie podstawą żądania były następujące przepisy prawa: art. 132 ust. 2 pkt 2, art. 132 ust. 2 pkt 3, art. 131 ust. 1 pkt 2 i 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. W treści sprzeciwu pełnomocnik wnioskodawczyni podniósł następującą argumentację. Firma P. jest największym [...] przedsiębiorstwem, zajmującym się produkcją i dystrybucją artykułów żywnościowych. Sprzedaje swoje produkty w 40 krajach świata, w tym w Polsce, gdzie posiada własną fabrykę. Do głównych produktów wnioskodawczyni należą przyprawy do potraw, pośród których pierwsze miejsce zajmuje przyprawa uniwersalna o nazwie "VEGETA", produkowana od 1959 r. Produkt ten trafił na polski rynek w latach 70.

Pełnomocnik podał, iż wyrazy "VEGETA" oraz "PODRAVKA" pisane charakterystyczną czcionką wraz z wizerunkiem czerwono-białego serca oraz wizerunek kucharza "z ręką" są znakami towarowymi zarejestrowanymi przez UP na rzecz wnioskodawczyni w latach 70, a ponadto, iż znaki "VEGETA" oraz znak kucharza "z ręką" zostały w dwóch odrębnych postępowaniach uznane przez UP za powszechnie znane na terytorium Polski. Znak towarowy "PODRAVKA VEGETA", z którego wnioskodawczyni korzysta od połowy lat 90, cieszy się utrwaloną i wieloletnią renomą. Chroniony jest jako znak słowno-graficzny z pierwszeństwem od 30 marca 1999 r. (nr [...]) dla towarów z klasy 30 Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług. Wnioskodawczyni od roku 1994 używa wskazanego znaku dla przyprawy "VEGETA". Pełnomocnik podał przykłady działań marketingowych promujących m.in. charakterystyczne, niebieskie opakowanie "VEGETY", wskazując, iż w ich efekcie wielokrotnie wzrosła sprzedaż tej przyprawy w Polsce w połowie lat 90. Wzrost popytu skłonił wnioskodawczynię m.in. do udzielenia licencji na produkcję Vegety w Polsce. Z załączonych raportów Instytutu P. wynika, iż przyprawa "VEGETA" w maju 1993 r. znana była u 89 % ogółu respondentów. Wskaźnik ten rósł systematycznie aż do osiągnięcia 98% w 2001 r. Równocześnie na rynku zaczęły pojawiać się przyprawy, które nazwą ("Podravka", "Przyprawa w typie VEGETA", "Vegebona", "Vegetana", "Vegetina") bądź szatą graficzną opakowania nawiązywały do produktu wnioskodawczyni. Spółka próbom zawłaszczenia renomy skutecznie się jednak przeciwstawiała.

Uzasadniając, iż po stronie uprawnionego spełniona jest przesłanka złej wiary, o której mowa w art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. pełnomocnik wnioskodawcy wskazał, iż oznaczenie zgłoszone celem objęcia ochroną ze względu na kombinację kolorów i użyte symbole jest podobne do oznaczenia wprowadzonego po raz pierwszy przez wnioskodawcę. Zgodnie z utrwalonym orzecznictwem i doktryną, zła wiara odnośnie własnego działania w obrocie gospodarczym, czyli świadomość naruszenia praw innego podmiotu, narusza dobre obyczaje i stanowi czyn nieuczciwej konkurencji objęty dyspozycją art. 3 ust. 1 uznk oraz art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p.

Uzasadniając, iż poprzez rejestrację znaku towarowego MASTER COOK JAPART nastąpiło naruszenie dóbr osobistych wnioskodawcy w rozumieniu art. 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. pełnomocnik podkreślił, iż uprawniony w pełni świadomie, znając znaki towarowe firmy "P.", opakowania "Vegety" oraz ich renomy, ubiegał się o rejestrację znaku towarowego MASTER COOK JAPART w celu wykorzystania tej renomy w obrocie. Stanowi to w jego przekonaniu naruszenie praw osobistych wnioskodawczyni. Opakowanie uprawnionego jest niemal identyczne do opakowania przez nią zastrzeżonego.

Uzasadniając, iż spełnione zostały przesłanki z art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. dla zastosowania rozszerzonej ochrony znaków renomowanych, pełnomocnik wnioskodawczyni podniósł, co następuje. W jego ocenie fakty i dowody przedstawione w sprzeciwie świadczą o istnieniu renomy znaku PODRAVKA VEGETA w Polsce. Wyraził pogląd, iż podobieństwo znaków winno być dokonane przy uwzględnieniu ich odróżniających i dominujących elementów. Elementem dominującym nie jest element opisowy.

Pełnomocnik stwierdził, iż znaki: PODRAVKA VEGETA [...] i MASTER COOK [...] są bardzo podobne wizualnie oraz są identyczne w warstwie znaczeniowej (tj. oba przedstawiają kucharza w charakterystycznym ubiorze nad stosem warzyw). Podkreślił, iż płaszczyzna fonetyczna nie odgrywa roli, gdyż przyprawy są zwykle kupowane w supermarketach i sklepach detalicznych, gdzie sprzedaż ma charakter samoobsługi. Konsument dokonuje wyboru przypraw kierując się wyglądem ich opakowań. W konsekwencji w niniejszej sprawie należy wyłącznie porównać "obraz z obrazem". Znak Master Cook przejmuje w całości koncepcję znaku Podravka Vegeta. Porównane znaki cechuje zatem znaczne podobieństwo.

Pełnomocnik wskazał nadto, iż uprawniony będzie czerpał korzyści z efektu skojarzenia stosowanego przez siebie znaku Master Cook ze znakiem Podravka Vegeta, co ułatwi uprawnionemu wypromowanie swojego oznaczenia kosztem pracy i nakładów finansowych poniesionych przez wnioskodawcę na promocję produktów firmy P. Pierwowzorem znaku Master Cook było bowiem powszechnie znane opakowanie Vegety z 1998 r.

Uzasadniając fakt podobieństwa towarów powodujący ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd (przesłanki z art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p.) – pełnomocnik wnioskodawczyni podkreślił, iż identyczność towarów objętych wcześniejszym znakiem Podravka Vegeta z towarami późniejszego znaku Master Cook, oraz wysokie podobieństwo wizualne i znaczeniowe obu znaków, powoduje duże ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów oznaczonych późniejszym znakiem spółki J. Ryzyko wprowadzenia odbiorców w błąd jest przesłanką, którą należy oceniać całościowo, czyli biorąc pod uwagę wszelkie istotne przesłanki sprawy, takie jak np. siła odróżniająca znaków oraz renoma znaku wcześniejszego oraz elementy dominujące znaków. Wyraził pogląd, iż większa siła odróżniająca i renoma znaku wcześniejszego powodują większe ryzyko konfuzji. Znaki są przeznaczone dla zwykłego konsumenta, a nie dla profesjonalistów. Oznaczają towary masowej konsumpcji, zakupywane często i w sposób automatyczny. Konsument nie jest zazwyczaj przygotowany do ich zakupu.

Uzasadniając okoliczności, iż znak towarowy PODRAVKA VEGETA ma charakter znaku powszechnie znanego, co zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy skutkuje zastosowaniem art. 132 ust. 1 pkt 2 p.w.p. podniósł, iż wskazuje na to charakterystyczny niebieski kolor tła oraz niebiesko-czerwono-biała kombinacja kolorów na opakowaniach, stosowane od wielu lat na terytorium Polski.

Pełnomocnik podkreślił przy tym, iż wyżej wskazana, zindywidualizowana kolorystyka ma dostateczną zdolność odróżniającą. Wyraził pogląd, iż za znak powszechnie znany uważa się znak znany połowie potencjalnych nabywców towarów. Wnioskodawca używał niebieskiego tła oraz kombinacji kolorów, do oznaczania "Vegety" już kilkadziesiąt lat przed zgłoszeniem znaku Master Cook. Z uwagi na przedstawioną argumentację pełnomocnik podniosła, iż Urząd Patentowy błędnie uznał znak MASTER COOK JAPART za spełniający przesłanki ustawowe uzyskania prawa ochronnego.

Pismem z dnia [...] listopada 2006 r. pełnomocnik uprawnionej wniósł odpowiedź na sprzeciw. Wskazał, iż pomiędzy porównywanymi znakami nie zachodzi podobieństwo, którego skutkiem może być wprowadzenie odbiorców w błąd co do pochodzenia towarów. Pełnomocnik podkreślił, iż w ogólnym odbiorze znaku jako całości oba znaki słowno-graficzne w sposób zasadniczy różnią się między sobą. Charakter odróżniający mają elementy słowne; różne pod względem wizualnym, fonetycznym i znaczeniowym.

Podał, iż napis "PODRAVKA" w postaci [...] jest wykonany białymi literami na czerwonym polu, ograniczonym linią białą, zaś fantazyjna nazwa towaru VEGETA jest umieszczona w środkowej części opakowania pod wizerunkiem kucharza, i wykonana jest na niebieskim tle białymi literami wewnątrz białego owalu. Natomiast na opakowaniu stanowiącym znak uprawnionego napis JAPART w postaci [...] wykonany jest czerwonymi literami na tle białego owalu, natomiast nazwa wyrobu MASTER COOK jest umieszczona na wyraźnym żółtym, ukośnym, szerokim pasie bezpośrednio pod logo firmy i jest wykonana kontrastującym z tłem kolorem czerwonym. Tak różne określenia słowne, różniące się oprócz znaczenia również innym wykonaniem graficznym i innym rozmieszczeniem ich na etykiecie, stanowią o odmienności obu znaków.

Nadto wskazał, iż elementy graficzne porównywanych znaków wykazują zasadnicze różnice. W znaku PODRAVKA VEGETA postać kucharza stanowi rysunek jedynie głowy i dłoni z palcami ułożonymi w charakterystycznym geście, podczas gdy w znaku uprawnionego postać kucharza zajmuje znacznie większą część opakowania, jest barwną fotografią "en face" popiersia kucharza z szerokim uśmiechem na twarzy i o niewidocznych dłoniach, przysłoniętych zestawem świeżych warzyw na tacy, przy czym fotografia popiersia kucharza i taca ze świeżymi warzywami stanowią kompozycyjną całość, podczas gdy w znaku wnioskodawcy pomiędzy czarno-białym rysunkiem głowy kucharza a barwnym rysunkiem warzyw umieszczony jest w centralnej części opakowania napis VEGETA w białym owalu.

Zauważył, że w przypadku tego rodzaju towarów, jakimi są przyprawy, sama postać kucharza jest elementem typowym, bo kojarzącym się z osobą używającą przypraw, natomiast sam sposób pokazania tej postaci może dopiero stanowić element wyróżniający, a w tym przypadku obie postacie są zdecydowanie różne. To samo dotyczy rysunku warzyw, które w różnej konfiguracji i kolorystyce są elementem typowym dla przypraw warzywnych.

Fakt używania określonego koloru w znaku stosowanym przez jeden podmiot gospodarczy nie przesądza o niemożności stosowania tego koloru przez inne podmioty. Na rynku występują przyprawy pochodzące od różnych podmiotów gospodarczych w opakowaniach, w których dominuje kolor niebieski. Mimo to odbiorcy odróżniają te towary i wybierają przyprawy skomponowane przez ulubionych producentów.

Zwrócił uwagę na okoliczność stosowania przez wnioskodawcę w obrocie handlowym opakowania VEGETY o różnej kolorystyce tła: czerwono-białej, przeznaczonej do małych, płaskich opakowań przyprawy uniwersalnej, niebiesko-zielonej - przyprawy do sałatek, niebiesko-czerwonej - przyprawy do kurczaka oraz niebieskiej, zgodnej z przedmiotem znaku towarowego [...]. Na opakowaniach tych znajdują się różne elementy graficzne zróżnicowane kolorystycznie. Jedynym elementem powtarzającym się na wszystkich opakowaniach przypraw produkcji PODRAVKI jest rysunek charakterystycznej głowy kucharza i dłoni z palcami ułożonymi w charakterystycznym geście, oraz napis VEGETA wykonany charakterystyczną białą czcionką w białym owalu. Zdaniem pełnomocnika uprawnionego, jedynie te powtarzające się elementy można uznać za znak powszechnie znany, a żaden z nich nie znajduje się na etykiecie stanowiącej jego znak towarowy [...].

Pełnomocnik podkreślił, iż twierdzenie o powszechnej znajomości swego znaku wnioskodawca odnosi do oznaczenia w formie obrazka, w którym zasadnicze znaczenie ma zamieszczenie kucharza na niebieskim tle w górnej połowie obrazka nad kolorowymi warzywami. Obraz ten zawiera też napis VEGETA i nazwę [...]: PODRAVKA. Tak określone oznaczenie zostało przez wnioskodawcę zgłoszone do Urzędu Patentowego RP dopiero w dniu [...] marca 1999 r., podczas gdy opakowanie czerwono-białe funkcjonuje na polskim rynku o kilkanaście lat dłużej, i to raczej ono właśnie jest kojarzone przez odbiorców z przyprawą VEGETY. Ponieważ aktualnie na rynku funkcjonują opakowania VEGETY o różnej kolorystyce, więc kolor niebieski nie może być uznany za charakterystyczny dla przypraw firmy P.

Podkreślił nadto, że przyprawy do potraw stanowią towar, który jest kupowany przez ludzi dorosłych, odbiorcę zorientowanego, który nabywając towar, kieruje się z reguły określoną, wcześniej wybraną marką, szczególnie ze względu na dużą ilość wyrobów tego rodzaju dostępnych w handlu. Aktualnie w obrocie gospodarczym znajdują się przyprawy do potraw kilku producentów, którzy stosują niebieskie tło na opakowaniach swoich wyrobów, co dowodzi że kolor niebieski nie jest jednoznacznie kojarzony przez potencjalnych nabywców z przyprawą VEGETA firmy P. Do wyrobów tych należy zaliczyć przyprawy do potraw:

K. producent P. Sp. z o.o.

J. producent W.

A. producent Z.

P. producent U. Sp. z o.o.

Powyższe argumenty świadczą, zdaniem pełnomocnika uprawnionego, o braku podobieństwa pomiędzy znakami "Podravka VEGETA" [...] i "Master Cook JAPART" [...] mogącego wprowadzić w błąd odbiorców co do pochodzenia towarów, a więc, że udzielenie prawa ochronnego na znak towarowy [...] nie naruszyło przepisów art. 132 ust. 2 pkt 2 i 3. Przy braku podobieństwa znaku [...] do opakowań VEGETY, stawiany przez wnioskodawcę zarzut, że oznaczenie stanowiące przedmiot prawa ochronnego na znak towarowy "Master Cook JAPART" ([...]) narusza przepisy art. 131 ust. 1 pkt 2, tj. narusza prawa osobiste i majątkowe firmy P. i jest sprzeczne z dobrymi obyczajami, oraz że zgłoszenie tego oznaczenia do ochrony w Urzędzie Patentowym RP zostało dokonane w złej wierze (art. 131 ust. 2 pkt 1) należy, w jego ocenie, uznać za bezzasadne.

Pełnomocnik wnioskodawcy pismem z dnia [...] listopada 2007 r. ustosunkował się do powyżej przedstawionej argumentacji uprawnionej zawartej w piśmie z dnia [...] listopada 2006 r.

Odnosząc się do stawianych zarzutów podniósł, co następuje.

W ocenie pełnomocnika wnioskodawcy, wprowadzenie drobnych elementów różnicujących w znaku późniejszym stanowi wyłącznie "próbę zamaskowania dokonanego naśladownictwa znaku renomowanego i powszechnie znanego". Podobieństwo oznaczeń winno być natomiast oceniane w oparciu o całościowe oddziaływanie znaków, w szczególności ich odróżniających i dominujących elementów. Stwierdził, że porównywane oznaczenia są podobne i ich współistnienie musi prowadzić do konfuzji na rynku, co stanowi naruszenie art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p.

Wskazał, iż wbrew poglądowi wyrażonemu przez uprawnionego, przeciętny odbiorca przypraw jest narażony na ryzyko omyłki, z uwagi na fakt iż przedmiotowy produkt jest towarem masowej konsumpcji, nabywanym na podstawie "wspomnienia w umyśle konsumenta". Powołał się na badania ośrodka P. Sp. z o.o., z którego wynika, iż 30% spośród osób, które w okresie ostatniego roku popełniło omyłkę w wyborze nabywanego towaru, podało, iż dotyczyła ona właśnie przypraw. Podkreślił, iż zasadniczą funkcją znaku, jeśli nie jego istotą, jest zapewnienie tożsamości pochodzenia towaru i usługi dla odbiorcy poprzez umożliwienie mu, bez możliwości konfuzji, rozróżniania i indywidualizacji towaru lub usługi od innych, posiadających inne pochodzenie. Powołując się na orzecznictwo ETS, jak również orzecznictwo sądów administracyjnych podkreślił, iż znakom towarowym posiadającym znaczną siłę odróżniającą, bądź per se, bądź z powodu rozpoznania na rynku, przysługuje szersza ochrona niż znakom o mniejszej sile odróżniającej.

Wnioskodawca jest zdania, iż biorąc pod uwagę kryteria ustalone przez orzecznictwo, w niniejszej sprawie niezaprzeczalne jest ryzyko wprowadzenia w błąd, ponieważ:

1. Oba znaki przeznaczone są do oznaczenia identycznych towarów.

2. Oba znaki są do siebie podobne, gdyż znak późniejszy powtarza dystynktywną i dominującą, wprowadzoną po raz pierwszy przez firmę P., kompozycję koloru niebieskiego, postaci kucharza i bukietu warzyw.

3. W niniejszej sprawie przy ocenie całościowej znaków trzeba uznać, iż z powodu bardzo mocnej siły odróżniającej i renomy znaku wcześniejszego Podravka Vegeta, istnieje ryzyko wprowadzenia w błąd konsumentów, co do pochodzenia towarów, jak i skojarzenia znaków ze sobą.

Na potwierdzenie przedstawionych wywodów pełnomocnik wnioskodawcy przedstawił wyniki badań P. z 2002 r. na okoliczność podobieństwa niebieskiego opakowania Vegety do innych, wybranych opakowań przypraw uniwersalnych występujących na polskim rynku. Zdaniem pełnomocnika wnioskodawcy wskazują one na nieuchronność wystąpienia konfuzji pomiędzy porównywanymi znakami. W ocenie pełnomocnika wnioskodawcy, nie jest prawidłowy pogląd wyrażony przez uprawnionego, iż przesłanka wprowadzenia w błąd nie wymagana także dla stwierdzenia, że znak późniejszy wkracza w zakres praw wcześniejszego znaku renomowanego i powszechnie znanego (art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p.). Wyraził pogląd, iż w przypadku znaków renomowanych (oraz powszechnie znanych) wystarczy, aby znak późniejszy był podobny do wcześniejszego i powszechnie znanego znaku, jeżeli mogłoby to przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego.

Podkreślił, iż powtórzenie przez Uprawnionego elementów charakterystycznych dla renomowanego i powszechnie znanego znaku Podravka Vegeta (tj. kompozycji niebieskiego tła, postaci kucharza oraz bukietu warzyw) wskazuje w sposób oczywisty na chęć nawiązania przez Uprawnionego do niebieskiego opakowania renomowanej przyprawy Vegeta. Nawiązanie do znaku Podravka Vegeta nie jest z pewnością dziełem przypadku, gdyż Uprawniony jako podmiot profesjonalny nie mógł nie znać renomowanego niebieskiego opakowania przypraw Vegeta. W szczególności, pozytywne asocjacje, które generuje przyprawa Vegeta, są lub mogą być przenoszone i wykorzystywane przez Uprawnionego dla osiągnięcia własnych korzyści. Renoma znaku Podravka Vegeta jest "rozwodniona", a możliwe negatywne skojarzenia ze znakiem Master Cook mogłyby niekorzystnie wpłynąć także na renomę marki Vegeta. Pasożytnicze wykorzystanie renomy znaku polega na przenoszeniu pozytywnych skojarzeń wiązanych ze znakiem na towary niepochodzące od uprawnionego. Wskazał, iż wnioskodawca upatruje naruszenia jego praw nie tylko w wykorzystaniu koloru niebieskiego dla opakowań przypraw Master Cook, ale przede wszystkim w wykorzystaniu tego koloru w połączeniu z innymi elementami charakterystycznymi dla opakowań przypraw Vegeta tj. postacią kucharza oraz bukietu warzyw. W jego ocenie działanie uprawnionego polega na próbie wykorzystania pozycji rynkowej produktu wnioskodawcy, wypracowanej przez lata przy pomocy ogromnych nakładów finansowych. Jest to działanie sprzeczne z dobrymi obyczajami i dowodzi złej wiary uprawnionego. Podkreślił nadto, iż rejestracja znaku towarowego Master Cook stanowi naruszenie dobra osobistego wnioskodawcy w postaci posiadania renomy.

Pismami z [...] stycznia 2008 r. oraz z [...] czerwca 2008 r. wnioskodawca uzupełnił dotychczasową argumentację, a ponadto przedstawił nowe dowody na okoliczność renomy i powszechnej znajomości znaku Podravka Vegeta. Załączył w szczególności: płyty cd z reklamami telewizyjnymi emitowanymi w latach 1993 oraz 1996 oraz prezentacjami wysiłków marketingowych podejmowanych przez wnioskodawcę w latach 1999-2002 z kopiami reklam telewizyjnych emitowanych w tym okresie oraz reklamami prasowymi zamieszczanymi w prasie ogólnopolskiej; decyzję A. Urzędu Patentowego w sprawie Kucharek wraz z tłumaczeniem; tymczasowe zarządzenie sądu w L. (A.) w sprawie przypraw Virgin wraz z tłumaczeniem, orzeczenie Wyższego Sądu Krajowego w G. (A.) wraz z tłumaczeniem, tymczasowe zarządzenie Sądu Krajowego we F. (N.) wraz z tłumaczeniem, dodatkowe badania Instytutu P. z maja 1996 r. i 1998 r., tabelę obrazującą poziom sprzedaży i dostępności przypraw Vegeta w latach 1995-1999, artykuł prof. D. Dolińskiego "Psychologiczne aspekty odbioru reklamy". Nadto załączył wyrok sądu wspólnotowego w sprawie Koipe Corporación SL przeciwko OHIM dotyczące znaków "Carbonell" i "La Espaňola".

Z wyżej powołanych badań Instytutu P. wynika m.in., iż w 1996 r. niebieska Vegeta była stosowana przez 58% respondentów, w grudniu 1998 r. – przez 64% respondentów; na cztery lata przed zgłoszeniem znaku Master Cook 97% respondentów znało przyprawy Vegeta, a 81% ich używało. W 1995 r. przyprawy Vegeta w niebieskich opakowaniach stanowiły ok. 37% wszystkich przypraw uniwersalnych sprzedawanych w Polsce, a w latach 1998-99 udział w rynku ustabilizował się na poziomie ok. 20%. Z załączonego artykułu prof. D. Dolińskiego wynika m.in. że przyprawy są produktami nabywanymi impulsywnie. Z wyroku SPI w sprawie znaków: "Carbonell" i "La Espaňola" którego przedmiotem była ocena etykiet oliwy z oliwek, wynika, iż: "zgodnie z orzecznictwem dwa znaki towarowe są podobne, jeżeli z punktu widzenia właściwego kręgu odbiorców są one przynajmniej częściowo identyczne w jednym lub kilku istotnych aspektach", nadto, iż "podobieństwo omawianych elementów graficznych, zarówno pod względem kolorystycznym, jak i samego rysunku, jest istotniejsze niż niewielkie różnice, które w istocie pod względem kolorystycznym, jak i samego rysunku, jest istotniejsze, niż niewielkie różnice, które w istocie stają się widoczne dopiero po drobiazgowym i pełnym badaniu". SPI podkreślił, w omawianym wyroku, że przeciętny konsument rzadko ma możliwość bezpośredniego porównania różnych znaków towarowych i musi polegać na niedoskonałym obrazie, który zachował w pamięci, co zwiększa wagę tych elementów badanych znaków towarowych, które są szczególnie widoczne i łatwe do zauważenia.

Sąd także podkreślił, że dla celów analizy ryzyka konfuzji przyjmuje się, że co prawda przeciętny konsument jest właściwie poinformowany, dostatecznie uważny i rozsądny, ale poziom jego uwagi może zmieniać się w zależności od kategorii danych towarów lub usług (pkt 107 omawianego wyroku). Ponieważ oliwa z oliwek jest w Hiszpanii towarem powszechnego spożycia, poziom uwagi przeciętnego konsumenta dotyczący wyglądu zewnętrznego tego towaru jest niski.

Wnioskodawca podkreślił, iż nie ma powodów aby uznać, że poziom uwagi polskiego konsumenta przy zakupie przyprawy, czyli produktu o wiele tańszego od oliwy z oliwek – miałby nie być niski.

Podsumowując swoje stanowisko wskazał dodatkowo, iż na skutek rejestracji przypraw Master Cook w opakowaniach jednoznacznie nawiązujących do renomowanego i powszechnie znanego produkt (Vegeta) jest narażony na dalsze obniżanie siły atrakcyjnej opakowania. Rozwadniając siłę odróżniającą opakowania przyprawy Vegeta, uprawniony niweczy wieloletni wysiłek marketingowy i finansowy spółki P. związany z promocją przypraw Vegeta na polskim rynku.

Podczas rozprawy przed Urzędem Patentowym w dniu [...] listopada 2007 r. pełnomocnik wnioskodawcy podtrzymał sprzeciw i wniósł o unieważnienie prawa ochronnego na sporny znak towarowy w oparciu o wskazane podstawy prawne tj. art. 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. – naruszenie praw osobistych i majątkowych. Oświadczył, że nie podnosi zarzutu z art. 131 ust. 1 pkt 2 p.w.p. stwierdzając, iż: "w zakresie art. 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. chodzi o renomę firmy P., którą to renomę wywodzi z wielkości sprzedaży i ze znajomości wśród konsumentów (...)". Uzasadniając kolejne podstawy prawne wskazane w sprzeciwie, tj. art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. (zła wiara), art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p., tj. podobieństwo oznaczeń i art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. tj. wykorzystanie znaku renomowanego i powszechnie znanego. Wskazał, iż rezygnuje z art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p., gdyż przepis ten ma zastosowanie do znaku powszechnie znanego, czyli znaku [...].

Na rozprawie w dniu 13 czerwca 2008 r. został przesłuchany świadek – Z. T., na okoliczność wprowadzenia do obrotu w Polsce przyprawy Vegeta w opakowaniach niebieskich i elementem graficznym jak w spornym znaku, funkcjonowania tego znaku w obrocie i w akcji marketingowej.

Pełnomocnik uprawnionego poparł dotychczasowe stanowisko. Podniósł, iż elementy takie, jak kolor niebieski i kucharz z warzywami nie są dystynktywne. Zwrócił uwagę, iż w spornym opakowaniu dużą powierzchnię zajmuje kolor żółty, zaś opakowanie jest 200-gramowe – inne od stosowanego przez P. Oznaczenie Master Cook jest natomiast dystynktywne. Może być kojarzone ze sprzętem AGD.

Św. Z. T. jest zatrudniony w firmie P. Sp. z o.o. w Polsce jako Dyrektor [...] od maja 2007 r., zaś od 1995 r. pracował na innych stanowiskach w tej samej firmie. Stwierdził, że Vegetta w niebieskim opakowaniu i z wizerunkiem kucharza i z warzywami sprzedawana była w Polsce od końca 1994 r., wcześniej na opakowaniach brak było warzyw.

Vegetta w kolorze niebieskim w 1994 r. była o gramaturze 250g. Jednocześnie firma P. miała opakowania czerwono-białe (75g). Większy udział w sprzedaży miała Vegeta w opakowaniach niebieskich.

Urząd Patentowy rozstrzygając sprawę decyzją z dnia [...] czerwca 2008 r. przyjął, iż znak towarowy PODRAVKA VEGETA o nr [...] spełnia warunki znaku renomowanego. Wskazał na nieprzejrzystość materiału dowodowego, który w ocenie organu zawiera "elementy bezwartościowe", a także na fakt używania kilku różnych etykiet przyprawy "Vegeta" przez wnioskodawcę. Pomimo powyższych trudności stwierdził, iż renomowany charakter znaku towarowego nr [...] nie budzi wątpliwości. Wskazał, że przedmiotowy znak towarowy pojawił się w obrocie w Polsce – zgodnie z twierdzeniem wnioskodawcy – w 1994 r., co potwierdza dokument wydany przez dział marketingu firmy P. z C. z dnia 11 listopada 1994 r. (tom I k-[...] akt sprawy). Od tego momentu mogła zatem tworzyć się renoma znaku. Istnienie renomy musi być stwierdzone przed datą zgłoszenia znaku Master Cook Japart tj. przed 3 kwietnia 2002 r. Wskazał na stanowisko ETS wyrażone w sprawie "Chevy", zgodnie z którym Trybunał uznał, że można mówić o renomie znaku, gdy da się wykazać wystarczający stopień znajomości znaku wśród odbiorców, którzy widząc oznaczenie późniejsze mogą skojarzyć oba znaki nawet wówczas, gdy są one używane dla towarów niepodobnych. Podkreślił, iż nie da się wyczytać z treści art. 5 (2) Dyrektywy (Pierwsza Dyrektywa Rady z dnia 21 grudnia 1998 r. "mająca na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych", że znak towarowy ma być znany określonemu z góry procentowi grupy odbiorców. Wymagany stopień znajomości musi zostać uznany za wystarczający, gdy wcześniejszy znak znany jest znaczącej części odbiorców (orzeczenie ETS z 14 września 1999 r., C-375/97).

Niezależnie od ustalenia stopnia znajomości znaku renomowany znak towarowy musi charakteryzować się także innymi przymiotami. Renoma znaku wiąże się bowiem z ustaloną wśród zróżnicowanej klienteli opinią o cechach towaru oznakowanego. Renoma nie jest więc prostą konsekwencją rozpowszechnienia znaku. Jest raczej utrwalonym w świadomości kupujących wyobrażeniem o walorach towaru, oczekiwanych i niezawodnie spełnianych cechach. Renoma jest wypracowywana przez uprawnionego do znaku przez dbałość o poziom towarów, zapobiegliwość o utrwalanie znaku na rynku, np. przez długotrwałą lub intensywną reklamę. Suma wskazanych elementów decyduje o tym, że znak renomowany to taki, który nabywa i w pełni realizuje "czystą" funkcję przyciągania klienteli. Można mówić o ugruntowanej renomie znaku towarowego, jeśli jakość towarów, które oznacza jest taka, że satysfakcjonuje klientów i przypomina im korzystnie markę jako znak odróżniający, a dodatkowo jego znajomość jest tego rodzaju, że klientela z łatwością zauważa go i łączy z towarem oznaczonym przez uprawnionego nawet wówczas, gdy oznacza on produkty nowo wprowadzone na rynek, nie konkurencyjne wobec poprzednio nim oznaczonych. Renoma oznacza zatem jego atrakcyjną wartość reklamową, ogół pozytywnych wyobrażeń konsumentów o oznaczonych nim wyrobach. Przy ocenie czy znak jest renomowany należy brać pod uwagę zatem nie tylko stopień znajomości znaku wśród relewantnych klientów oraz zakres i intensywność reklamy towarów oznaczonych znakiem, ale także jakość tych towarów, wartość znaku oraz fakt czy osoby trzecie używają taki znak towarowy, a jeżeli tak, to w jakim zakresie. O renomie znaku towarowego świadczą wreszcie opinie ekspertów, przyznane nagrody i certyfikaty dotyczące towarów oznaczanych znakiem, prezentowanie towarów na różnorakich targach mających na celu promocję towarów.

Organ swoje ustalenia oparł także na badaniach Instytutu P. zawartych w raportach z lat 1993, 1995, 1996, 1998 i 2001 załączonych do akt sprawy.

Instytut wskazuje na następującą opinię produktu odwołującą się wprost do jego jakości: "Dla większości respondentów (71%) Vegeta jest doskonałą przyprawą do potraw poprawiająca ich smak (67%) jak również jest lepsza od innych produktów tego typu (52%). Połowa respondentów jest przekonana, iż jest to produkt o międzynarodowej renomie, a ponad połowa (51%) jest przekonana o jej dostępności i atrakcyjności cenowej" (akta sprawy – tom I karta 39) (1993 r.) Instytut P. w sprawozdaniu z badania dla P. z maja 1996 r. (tom V karta [...]) stwierdza: "Podobnie jak Vegeta czerwona, Vegeta niebieska jest wybierana głównie z powodu, że jest ulubioną przyprawą od roku lub dłużej (69% badanych). Vegeta niebieska uważana jest za doskonałą przyprawę polepszającą smak: zup (63 %), mięsa (61%)". Mając na uwadze, że znajomość znaku renomowanego powinna być znacząca znak ten powinien być rozpoznawany przez większość potencjalnych odbiorców. W niniejszej sprawie potencjalnym odbiorcą jest niemal każdy klient prowadzący gospodarstwo domowe i choćby okazyjnie przygotowujący posiłki w domu. Z badań Instytutu (tom I - karta 37) przeprowadzonych w roku 1995 "Vegetę niebieską" jako markę przypraw "kiedykolwiek używaną" wskazało 59% osób badanych. Znak towarowy PODRAVKA VEGETA był intensywnie reklamowany w prasie ogólnopolskiej. Świadczą o tym kopie następujących, wielonakładowych stron pism: "P." (tom I karty 142 do 111), "M." (karta 110), "P." (karty 106 - 104), "K." (karty 100 - 96), "N." (tom IV karta 200 - 199). O znajomości znaku świadczy również zestawienie wydatków poniesionych na reklamę. W świetle graficznego przedstawienia wydatków na reklamę telewizyjną (tom I karta [...]) koszty reklamy znaku PODRAVKA VEGETA w roku 1998 stanowiły około połowę wydatków innych producentów przypraw. Materiał dowodowy odwołujący się wprost do znajomości znaku towarowego pozwala na stwierdzenie, że znak ten korzysta również z atrybutu powszechnej znajomości. Zarówno prawo krajowe jak i wspólnotowe nie zawiera legalnej definicji znaku powszechnie znanego. Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 31 stycznia 2006 r. (Sygn. akt VI SA/Wa 1472/05) stwierdza: "W większości państw - sygnatariuszy Konwencji Paryskiej ciężar zdefiniowania pojęcia znaku powszechnie znanego spoczywa na orzecznictwie i doktrynie. W Polsce znak towarowy powinien być uznany za powszechnie znany, gdy charakteryzuje się następującymi cechami: musi być znany na większości terytorium kraju (nie ma znaczenia sposób, w jaki stał się znany, może to być przykładowo w wyniku reklamy); musi być odnoszony (kojarzony) do określonego wyrobu i usługi przez krajowych potencjalnych odbiorców; musi być jedynie znany". Znajomość ta powinna być znacząca, a więc znak powinien być rozpoznawany przez większość potencjalnych odbiorców. Z przywołanego już raportu wynika, że 59% osób badanych rozpoznaje znak towarowy sprzeciwiającego.

Natomiast reklama stosowana przez wiele lat zarówno w prasie jak i telewizji mogła jeszcze zwiększyć odsetek osób bez trudu rozpoznających takie oznaczenie.

Na podstawie powyżej opisanych ustaleń UP uznał, iż znak Podravka Vegeta o nr [...] jest renomowany oraz powszechnie znany. Słuszny zatem w ocenie Kolegium Orzekającego UP jest zarzut naruszenia art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p.

UP wyraził pogląd, zgodnie z którym do naruszenia renomy wnioskodawcy w konkretnym przypadku rozpatrywanym w niniejszej sprawie doszło pomimo braku podobieństwa znaków w rozumieniu art. 132 ust. 2 pkt 2 (skutkującego możliwością konfuzji). Jest to uzasadnione wieloelementowym charakterem porównywanych znaków, mogących budzić rodzaj skojarzenia przenoszący pozytywne wyobrażenia znaku renomowanego na znak korzystający z późniejszego pierwszeństwa. W niniejszej sprawie – zdaniem Urzędu - doszło do wykorzystania określonej, wieloelementowej kompozycji znaku renomowanego przez znak późniejszy. Urząd stwierdził, iż podobieństwo przeciwstawionych znaków towarowych w rozumieniu art. 132 ust. 2 pkt 3 u.p.w.p. ma charakter podobieństwa kwalifikowanego, gdyż nie każde podobieństwo pomiędzy znakami powoduje niedopuszczalność rejestracji znaku towarowego, a jedynie takie, które "mogłoby przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego". W niniejszej sprawie w znakach przeciwstawionych wykorzystano następujące elementy graficzne: wizerunek kucharza, bukiet warzyw oraz niebieskie tło. W obydwu znakach nazwa producenta umieszczona została w obwódce w górnych ich częściach.

Organ ten podkreślił, że w jego ocenie przeciętny odbiorca nie pomyli powyższych znaków, ale zestawienie tych samych elementów może kreować (nawet podświadomie) mniemanie, że towary tak oznaczane nie tylko należą do tego samego rodzaju towarów, ale że należą do tego samego segmentu jakościowego. Oznacza to przenoszenie pozytywnych wyobrażeń ze znaku renomowanego na znak, który opatruje towar nie cieszący się szczególną opinią dotyczącą jego jakości. To właśnie nagromadzenie podobieństw powoduje, że wywołane skojarzenie (polegające na natychmiastowym przypomnieniu sobie znaku renomowanego) prowadzić może do uznania towarów opatrzonych przeciwstawionymi znakami za jakościowo podobne. W niniejszym, konkretnym przypadku przeciętny odbiorca może zatem uznać, że ma do czynienia jeśli nie z identyczną, to co najmniej zbliżoną jakościowo mieszanką przypraw gwarantującą odpowiedni smak potraw. A przypuszczenie takie będzie wynikało nie ze znajomości towaru tak opatrzonego, lecz przeświadczenia, że skoro wygląd towaru nawiązuje do znaku renomowanego to jest jakby jego zamiennikiem, produkowanym przez innego przedsiębiorcę. W niniejszej sprawie sporny znak towarowy powiela istotę wizualnego przekazu znaku towarowego renomowanego co oznacza, że między przeciwstawionymi znakami towarowymi istnieje określony związek koncepcyjny. Zastosowanie tych samych motywów w znaku spornym oznacza czerpanie nieuzasadnionej korzyści i skutkować musi unieważnieniem prawa ochronnego.

Dokonując oceny podobieństwa na podstawie art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. Urząd stwierdził, że w niniejszej sprawie przeciwstawione znaki towarowe są przeznaczone dla oznaczania tych samych towarów (przypraw). Fakt ten skutkuje koniecznością zastosowania ostrzejszych kryteriów podobieństwa znaków. Kolegium Orzekające nie podzieliło poglądu wnioskodawcy co do stopnia podobieństwa samych oznaczeń, przyjmując, że brak jest podstaw do kwestionowania elementów słownych obydwu oznaczeń (odpowiednio: Podravka Vegeta i Master Cook Japart). Wyraźne różnice istniejące między tymi elementami przy braku identyczności elementów graficznych przesądza o tym, że istniejące podobieństwo nie jest tego rodzaju, aby mogło spowodować pomylenie towarów tak oznaczonych. Przeciętny polski odbiorca, zdaniem Urzędu, jest na tyle uważny, że aby dostrzec elementy dominujące - słowne - zwłaszcza, gdy ta część oznaczenia jest od kilkudziesięciu lat niezmienna, w przeciwieństwie do kolorystyki i układu elementów graficznych. Zwrócił uwagę na fakt, iż towary o krótkotrwałym okresie używania wymuszają na kliencie bliższe zapoznanie się z opakowaniem. Świadomość istnienia konkurencji także wzmaga jego uważność. Wskazał na wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 28 stycznia 2004 r. (sprawy połączone T-146/02, T-153/02 w "Własność przemysłowa – orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Wspólnot Europejskich i Sądu Pierwszej instancji" pod red. prof. R. Skubisza, Zakamycze 2004, s. 354) stwierdzający, że przeciętny konsument to osoba "należycie i dobrze poinformowana, należycie uważna i ostrożna". Osoba taka nie może pomylić tak różnych znaków nawet jeśli przeciwstawiony znak towarowy jest dobrze znany odbiorcom. Również Wojewódzki Sąd Administracyjny w przywołanym przez sprzeciwiającego wyroku z dnia 1 czerwca 2005 r. (Sygn. akt VI SA/Wa 2258/04) stwierdził, że "organ analizując niebezpieczeństwo wprowadzenia w błąd odbiorców winien rozważyć zachowanie odbiorcy przeciętnego, ale jednocześnie świadomie poszukującego właściwego towaru i świadomie wybierającego pomiędzy oferowanymi przez sprzedawców markami."

Organ podkreślił, iż przywołana przez sprzeciwiającego decyzja Komisji Odwoławczej z dnia [...] października 1999 r. w sprawie znaku towarowego AGETA oraz postanowienie z dnia [...] marca 2000 r. dotyczące odmowy rejestracji znaku DEMETER (akta sprawy - tom I karty [...] – [...]) dotyczyły innych spraw o zdecydowanie większym nagromadzeniu podobieństw. W obydwu znakach towarowych doszło do wyraźnej adaptacji elementów znaku PODRAVKA VEGETA (w znaku AGETA elementu słownego i charakterystycznej czcionki, a w znaku DEMETER sylwetki kucharza w charakterystycznym geście). Zatem wydane przez Urząd akty administracyjne w innych sprawach nie mogą determinować rozstrzygnięcia w niniejszej sprawie. To samo dotyczy orzeczeń sądów zagranicznych wydanych w sprawie opakowań innych firm (tom IV karty [...] – [...]).

Kolegium Orzekające Urzędu Patentowego nie podzieliło twierdzenia wnioskodawcy odnoszącego się do naruszenia art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. (zgłoszenie w złej wierze). Przepis ten stanowi bowiem samodzielną podstawę prawną, podczas gdy z wywodów wnioskodawcy wynika, że naruszenie art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. miałoby prowadzić jednocześnie do "automatycznego" naruszenia art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. – do czego brak jest podstaw prawnych.

Pełnomocnik uprawnionego – J. P. prowadzącego Z. – wniósł od powyższej decyzji skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie.

Zaskarżonej decyzji zarzucił naruszenie:

- art. 77 k.p.a. - poprzez uproszczoną ocenę materiału dowodowego zgromadzonego w sprawie oraz przyjęcie za udowodnione okoliczności, które nie zostały prawidłowo wykazane przez Wnoszącego o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy [...],

- art. 80 k.p.a. - poprzez przekroczenie swobody oceny dowodów oraz niedokonanie prawidłowej oceny twierdzeń Wnoszącego o unieważnienie z punktu widzenia logiki i zasad doświadczenia życiowego,

- art. 7 k.p.a. - poprzez niedokładne wyjaśnienie sprawy oraz naruszenie zasady, że organ administracji powinien wyważać interes wnioskodawcy i słuszny interes obywateli, którzy oczekują, że decyzje Urzędu Patentowego o udzieleniu praw wyłącznych tworzą stabilny stan prawny,

- art. 132 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 30.06.2000 r. Prawo własności przemysłowej (jedn. tekst Dz. U. 2003 r. nr 119 poz. 1117 - z późn. zm.) - poprzez niczym nie poparte i nie udowodnione przyjęcie, że znak towarowy VEGETA PODRAVKA [...] (znak Wnoszącej o unieważnienie) jest znakiem renomowanym i powszechnie znanym.

Skarżący wniósł o uchylenie zaskarżonej decyzji w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez Urząd Patentowy RP, albowiem właściwe rozstrzygnięcie wymaga uprzedniego przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego.

Skarżący podniósł, iż w ramach art.132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. możliwe jest badanie renomy lub powszechnej znajomości znaku [..] (Podravka Vegeta) jedynie w okresie od 3 kwietnia 2002 r. do 3 czerwca 2002 r. W dniu [...] kwietnia 2002 r. sporny znak [...] był bowiem zgłoszony do rejestracji, zaś w dniu [...] czerwca 2002 r. nastąpiła rejestracja znaku towarowego PODRAVKA VEGETA.

Zdaniem skarżącego bezkrytycznie została przyjęta jako udowodniona okoliczność, że materiał sprawy jest wystarczający do uznania renomy i powszechnej znajomości znaku towarowego PODRAVKA VEGETA nr [...]. Brak jest odniesienia Urzędu do faktu kolejnego odświeżenia wyglądu opakowania w 2004 i 2005 r. Brak też wskazania konkretnych materiałów będących podstawą stwierdzenia renomy i powszechnej znajomości znaku PODRAVKA VEGETA. Organ – jak sam wskazał w uzasadnieniu decyzji – dysponował materiałem, który zawierał elementy bezwartościowe i był "nieprzejrzysty", wyklucza w ocenie skarżącego wyciągnięcie na jego podstawie logicznych i miarodajnych wniosków.

Urząd Patentowy w odpowiedzi na skargę wniósł o jej oddalenie. Podkreślił, iż zaskarżona decyzja została wydana w oparciu o zgromadzony w sprawie materiał dowodowy oraz, że w decyzji tej wskazano właściwą podstawę prawną oraz uzasadnienie.

Nie jest trafny w ocenie organu w szczególności stawiany w skardze zarzut błędnego ustalenia okresu, w którym Urząd powinien badać renomę przeciwstawionego znaku towarowego oraz z błędnego ustalenia istnienia tejże renomy. Niezasadne jest twierdzenie, iż ustalenia powinny obejmować czas od daty zgłoszenia spornego znaku towarowego do rejestracji. Zdaniem Urzędu ustalenia te powinny obejmować okres wcześniejszy, sprzed daty zgłoszenia. Istotne jest bowiem czy w dacie zgłoszenia sprawy znak spełniał ustawowe kryteria udzielenia prawa ochronnego. Bezcelowe jest natomiast badanie renomy przeciwstawionego znaku na czas po jego zgłoszeniu celem uzyskania prawa ochronnego.

Nietrafny w ocenie Urzędu jest także zarzut nie rozpatrzenia materiału dowodowego powstałego przed datą zgłoszenia spornego znaku przez pryzmat informacji o odświeżeniu wyglądu opakowania w 2004 i 2005 r. Urząd wskazał, iż dokonał całościowej oceny materiału dowodowego dokonując jego podziału na pochodzący sprzed zgłoszenia spornego znaku jako istotny dla przedmiotowego rozstrzygnięcia oraz bezwartościowy – pochodzący z okresu po dokonaniu zgłoszenia, wskazując jednocześnie, które dokumenty uznał za nieprzydatne do rozstrzygnięcia.

Na rozprawie przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w dniu 11 maja 2009 r. pełnomocnik skarżącego złożył załącznik do protokołu, zawierający zestawienie znaków towarowych do oznaczania przypraw kuchennych z dominantą niebieską, wskazując na wątpliwość co do istnienia ryzyka konfuzji. Uzasadnia to w jego ocenie uchylenie zaskarżonej decyzji celem przeprowadzenia postępowania wyjaśniającego V.P.

Nadto podniósł zarzut błędnego zastosowania ustawy p.w.p. z uwagi na datę zgłoszenia znaku nr [...] (1999 r.).

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Wojewódzki Sąd Administracyjny sprawuje, w zakresie swej właściwości kontrolę - pod względem zgodności z prawem - zaskarżonych aktów lub czynności organów administracji publicznej, przy czym kontrola Sądu sprowadza się do zbadania, czy organy administracyjne w toku rozpoznawania sprawy nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na wynik sprawy. Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

Rozpoznając niniejszą sprawę, Sąd doszedł do przekonania, iż skarga jest bezpodstawna, gdyż zaskarżona decyzja Urzędu Patentowego RP nie narusza prawa. W szczególności Sąd nie dopatrzył się uchybienia przez ten organ przepisów postępowania - w tym przepisów art. 7 i 80 k.p.a., jak również prawa materialnego w szczególności w postaci naruszenia art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p.

Zgodnie z wyżej powołanym przepisem - nie udziela się prawa ochronnego na znak towarowy identyczny lub podobny do renomowanego znaku towarowego zarejestrowanego lub zgłoszonego z wcześniejszym pierwszeństwem do rejestracji (o ile znak taki zostanie zarejestrowany) na rzecz innej osoby dla jakichkolwiek towarów, jeżeli mogłoby to przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego. Przepis ten stosuje się odpowiednio do znaku powszechnie znanego.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, należy podzielić pogląd ugruntowany w doktrynie prawa w tej kwestii, zgodnie z którym ustalenie renomy znaku towarowego wiąże się z koniecznością analizowania, obok stopnia znajomości znaku, innych istotnych czynników, tj.: terytorialny i czasowy zasięg używania znaku, rozmiar nakładów poniesionych przez uprawniony podmiot w związku z reklamą znaku i.t.p. Szeroka znajomość znaku wśród odbiorców nie ma przy tym przesądzającego znaczenia. Wystarczy, jeżeli znak towarowy cieszy się uznaniem wśród klientów, do których jest skierowany (por. Joanna Piotrowska "Renomowane znaki towarowe i ich ochrona" Wydawnictwo C.H. Beck 2001, str. 16 i 19). Za takim ujęciem renomy znaku towarowego opowiedział się również Europejski Trybunał Sprawiedliwości w orzeczeniu wydanym w dniu 14 września 1999 r. nr C- 375/97 w sprawie "Chevy". Podkreślić również należy, że działania promocyjne nie muszą odotyczyć przeciwstawionego znaku towarowego, w niniejszej sprawie jest to znak PODRAVKA VEGETA Nr [...], lecz również w innych dziedzinach działalności gospodarczej, obejmującej promocję innych znaków towarowych firmy P., tak jak ma to miejsce w rozpoznawanej sprawie (w odniesieniu do innych opakowań i innych produktów tej firmy). Będące efektem działań promocyjnych wyróżnienia i nagrody przyznawane przedsiębiorcy w tych dziedzinach oddziaływają nie tylko na prestiż samego przedsiębiorcy, ale również na atrakcyjność oznaczeń, jakimi posługuje się on w obrocie gospodarczym (tak: Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 27 lutego 2008 r. sygn.: II GSK 359/07 LEX nr 447851). Chodzi tu o efekt w postaci podniesienia atrakcyjności, a w rezultacie wypromowania renomy znaku PODRAVKA VEGETA.

W niniejszej sprawie bezspornie ustalono, iż wnioskodawca stosuje w obrocie handlowym opakowania VEGETY o różnej kolorystyce tła: czerwono-białej, przeznaczonej do małych, płaskich opakowań przyprawy uniwersalnej, niebiesko-zielonej - przyprawy do sałatek, niebiesko-czerwonej - przyprawy do kurczaka oraz niebieskiej, zgodnej z przedmiotem znaku towarowego [...]. Na opakowaniach tych znajdują się różne elementy graficzne zróżnicowane kolorystycznie. Jedynym elementem powtarzającym się na wszystkich opakowaniach przypraw produkcji PODRAVKI jest rysunek charakterystycznej głowy kucharza i dłoni z palcami ułożonymi w charakterystycznym geście, oraz napis VEGETA wykonany charakterystyczną białą czcionką w białym owalu. Jak słusznie zauważył Urząd Patentowy w kontrolowanej decyzji, przedmiotowy znak towarowy z podstawowym – niebieskim kolorem tła oraz ze wszystkimi elementami graficznymi: kucharzem, logo VEGETY oraz warzywami jako nowym elementem - pojawił się w obrocie w 1994 r. Potwierdza tę okoliczność dokument wydany przez dział marketingu firmy P. z C. z dnia [...] listopada 1994 r. (tom I k-[...] akt sprawy). Od tego momentu mogła zatem tworzyć się renoma znaku. Istnienie renomy musi być stwierdzone przed datą zgłoszenia znaku MASTER COOK JAPART tj. przed [...] kwietnia 2002 r. Zgodnie ze stanowiskiem ETS wyrażone w sprawie "Chevy", można mówić o renomie znaku, gdy da się wykazać wystarczający stopień znajomości znaku wśród odbiorców, którzy widząc oznaczenie późniejsze mogą skojarzyć oba znaki nawet wówczas, gdy są one używane dla towarów niepodobnych. Podkreślił, iż nie da się wyczytać z literalnego brzmienia, z brzmienia art. 5 (2) Dyrektywy (Pierwsza Dyrektywa Rady z dnia 21 grudnia 1998 r. "mająca na celu zbliżenie ustawodawstw Państw Członkowskich odnoszących się do znaków towarowych", że znak towarowy ma być znany określonemu z góry procentowi grupy odbiorców. Wymagany stopień znajomości musi zostać uznany za wystarczający, gdy wcześniejszy znak znany jest znaczącej części odbiorców. Jako dowody renomy znaku porównywanego zostały wskazane m.in. badania Instytutu P., spośród których w ocenie Sądu najwyższą wartość mają te, których przedmiotem jest badanie opinii o produkcie odwołujące się wprost do jego jakości, jak również przykłady "wysiłków marketingowych" podejmowanych przez wnioskodawcę, przedstawione poprzez załączone kopie reklam telewizyjnych oraz reklam prasowych zamieszczanych w prasie ogólnopolskiej. Słusznie w ocenie Sądu Urząd Patentowy nie podzielił poglądu skarżącego o konieczności ograniczenia czasowego badania renomy znaku do okresu pomiędzy datami od [...] kwietnia 2002 r. (zgłoszenie do rejestracji spornego znaku [...]) do [...] czerwca 2002 r. (rejestracja znaku towarowego PODRAVKA VEGETA). Badaniu podlega okres przed zgłoszeniem znaku spornego i jest to w ocenie Sądu jedyne kryterium czasowe badania renomy znaku przeciwstawionego. Istotne jest bowiem, czy w dacie zgłoszenia sprawy znak MASTER COOK JAPART spełniał ustawowe kryteria udzielenia prawa ochronnego.

Kolejną, obok renomy, przesłanką negatywną udzielenia prawa ochronnego jest okoliczność, że mogłoby ono przynieść zgłaszającemu nienależną korzyść lub być szkodliwe dla odróżniającego charakteru bądź renomy znaku wcześniejszego.

Przeciwstawione znaki składają się zarówno z elementów słownych, jak i graficznych. Elementy słowne, co do zasady, często mają charakter dominujący. Ma to miejsce zwłaszcza wówczas, gdy są nacechowane w wysokim stopniu zdolnością odróżniającą. W ocenie Sądu, w niniejszej sprawie nie zachodzi sytuacja, aby obydwa porównywane znaki, jakimi są "MASTER COOK JAPART" oraz "PODRAVKA VEGETA" miały charakter opisowy, co byłoby zaprzeczeniem tejże zdolności. Tym bardziej uzasadnione jest stanowisko Urzędu Patentowego o braku ryzyka konfuzji, o którym mowa w art. 132 ust. 2 pkt 2 p.w.p. tzn. aby podobieństwo oznaczeń było tego rodzaju, aby mogło wprowadzić w błąd konsumenta co do pochodzenia towaru. Przeciętny odbiorca jest bowiem osobą na tyle dobrze poinformowaną i ostrożną, iż dokonuje świadomych wyborów pomiędzy towarami i markami, nawet w przypadku przypraw, które są towarami o niewielkiej cenie (vide – wyrok Sądu Pierwszej Instancji z dnia 28 stycznia 2004 r. sprawy połączone: T-146/02 i T-153/02).

Niemniej jednak - zestawienie tych samych elementów może kreować (nawet podświadomie) mniemanie, że towary tak oznaczane nie tylko należą do tego samego rodzaju towarów, ale że należą do tego samego segmentu jakościowego. Oznacza to przenoszenie pozytywnych wyobrażeń ze znaku renomowanego na znak, który opatruje towar nie cieszący się szczególną opinią dotyczącą jego jakości. Przejawiające się w oznaczeniach nagromadzenie podobieństw powoduje, że wywołane skojarzenie (polegające na natychmiastowym przypomnieniu sobie znaku renomowanego) prowadzić może do uznania towarów opatrzonych przeciwstawionymi znakami za jakościowo podobne. W niniejszym, konkretnym przypadku przeciętny odbiorca może zatem uznać, że ma do czynienia jeśli nie z identyczną, to co najmniej zbliżoną jakościowo mieszanką przypraw gwarantującą odpowiedni smak potraw. A przypuszczenie takie będzie wynikało nie ze znajomości towaru tak oznaczonego, lecz przeświadczenia, że skoro wygląd towaru nawiązuje do znaku renomowanego to jest jakby jego zamiennikiem, produkowanym przez innego przedsiębiorcę. Podkreślenia wymaga, iż podstawą przyjęcia poglądu o spełnieniu przesłanki z art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. jest porównanie znaków jako całości, z uwzględnieniem charakterystycznych elementów t.j. kucharza, warzyw oraz niebieskiego tła, nie zaś wyłącznie kolorystyki, co sugeruje skarżący m.in. w piśmie z dnia [...] maja 2009 r. (załącznik do protokołu rozprawy).Wszystkie wyżej wskazane elementy łącznie przesądzają bowiem o istnieniu renomy konkretnego znaku wprowadzonego na rynek od 1994 r., a następnie objętego ochroną pod nr [...].W świetle art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p. przeszkodą uzasadniającą odmowę udzielenia prawa wyłącznego na oznaczenie identyczne lub podobne do wcześniejszego znaku renomowanego jest prawdopodobieństwo uzyskania nienależnej korzyści ze znaku towarowego cieszącego się renomą. Wystarczy zatem przypuszczenie, że zgłaszający mógłby wykorzystać nakłady i wysiłki finansowe, które zostały wcześniej poczynione przez uprawniony podmiot na zbudowanie atrakcyjnego wizerunku znaku towarowego i przyciągnięcie klienteli. Przesłanka powyższa została w przekonujący – w ocenie Sądu – sposób wykazana w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Sąd doszedł do przekonania, iż w niniejszej sprawie doszło do wykorzystania określonej, wieloelementowej kompozycji znaku renomowanego przez znak późniejszy. Podobieństwo przeciwstawionych znaków towarowych wyczerpuje przesłankę negatywną udzielenia praw ochronnych, o której mowa w art. 132 ust. 2 pkt 3 p.w.p.

Organ w treści uzasadnienia wskazał, na jakich dokumentach oparł swoje przekonanie o zasadności unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy MASTER COOK JAPART o nr [...]. Jednocześnie (str. 15 uzasadnienia) enumeratywnie wyliczył materiały, które nie zostały uznane za wartościowe w niniejszym postępowaniu, czyli takie, które nie dotyczą przedmiotu sprawy. W szczególności podkreślił, iż nie ma znaczenia w sprawie załącznik nr 18 – "Informacja o kolejnym odświeżeniu wyglądu opakowania w latach 2004 i maju 2005". gdyż nie dotyczy spornego znaku towarowego.

Sąd uznał za nietrafny pogląd skarżącego wyrażony na rozprawie co do zastosowania w niniejszej sprawie przepisów ustawy o znakach towarowych, jako obowiązującej w dacie zgłoszenia znaku PODRAVKA – VEGETA (1999 r., przed wejściem w życie p.w.p.). Na mocy art. 315 p.w.p. do oceny stosunków prawnych dotyczących znaków towarowych powstałych przed dniem wejścia w życie tej ustawy stosuje się przepisy dotychczasowe. Ustawa p.w.p. weszła w życie z dniem 22 sierpnia 2001 r.( art. 327 p.w.p.). Nie ulega, w ocenie Sądu, wątpliwości, iż w niniejszej sprawie dokonywana jest ocena prawna znaku MASTER COOK JAPART, który został zgłoszony do ochrony w dniu [...] kwietnia 2002 r. - i ta data jest relewantna do ustalenia przepisów prawnych mających w sprawie zastosowanie. Są nimi przepisy ustawy – Prawo własności przemysłowej.

Reasumując, w ocenie Sądu Urząd Patentowy w sposób prawidłowy odniósł się do wszystkich argumentów podnoszonych w sprawie przez obydwie strony, dochodząc do prawidłowej pod względem prawnym konkluzji, zawartej w zaskarżonej decyzji. Nie doszło przy tym do naruszenia procedury administracyjnej, w szczególności w zakresie zastosowania ar. 7 oraz 80 k.p.a. w rozumieniu art. 145 § 1 lit. c. p.p.s.a.

W związku z powyższym na podstawie art. 151 p.p.s.a. Sąd orzekł jak w sentencji.