Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący sędzia NSA Ewa Dzbeńska (spr.), Sędzia NSA Izabella Kulig-Maciszewska, Sędzia del. WSA Ewa Kwiecińska, Protokolant starszy asystent sędziego Dominika Człapińska, po rozpoznaniu w dniu 6 marca 2013 r. na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej D. P. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 17 września 2012 r. sygn. akt II SAB/Wa 260/12 w sprawie ze skargi D. P. na bezczynność Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie dostępu do informacji publicznej oddala skargę kasacyjną.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 17 września 2012r., sygn. akt II SAB/Wa 260/12 oddalił skargę D. P. na bezczynność Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie dostępu do informacji publicznej.

Wyrok ten zapadł w następujących okolicznościach faktycznych i prawnych:

W dniu 1 czerwca 2012 r. D. P. w formie elektronicznej, skierował do Biura Prawa i Ustroju Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej żądanie udzielenia informacji w postaci listy osób powołanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na stanowisko sędziego w latach 1990 – 1999.

Zastępca Dyrektora Biura Prawa i Ustroju w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w piśmie z dnia 15 czerwca 2012 r. udzielił następującej odpowiedzi: "Pełna i kompletna dokumentacja osób powołanych przez Prezydenta RP do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego, we wskazanym okresie, znajduje się obecnie wyłącznie w Archiwum Prezydenta RP i podlega udostępnieniu na zasadach określonych w ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2011 r. Nr 123, poz. 698 z późn. zm.). Zgodnie z art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, jej przepisy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi (...). Udostępnianie materiałów archiwalnych zgromadzonych w archiwum wyodrębnionym Prezydenta RP odbywa się na podstawie pisemnego zgłoszenia złożonego przez osobę zainteresowaną. Zgłoszenie to składa się do organu, któremu podlega archiwum wyodrębnione (...). Tryb i sposób udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych, od których wytworzenia nie upłynęło 30 lat został określony w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r. Kancelaria Prezydenta RP nie posiada kompletnej i jednolitej listy sędziów nominowanych w latach 1990 – 1999. W celu uzyskania pełnych danych, Biuro Prawa i Ustroju proponuje złożenie stosownego wniosku we wskazanym wyżej trybie".

D. P. w dniu 18 czerwca 2012 r. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

W uzasadnieniu skargi podniósł, że informacje, które otrzymał (pismo z dnia 15 czerwca 2012 r.) są niewiarygodne, albowiem przy piśmie z dnia 7 marca 2012 r. otrzymał od organu kopię ewidencji osób powołanych na stanowisko sędziego w 2000r., jednocześnie został poinformowany, że w Kancelarii Prezydenta RP prowadzona jest ewidencja osób powołanych przez Prezydenta RP do pełnienia urzędu na stanowisku sędziego. Organ nie wyjaśnił, dlaczego listę dotyczącą 2000 r. posiadał, a listy z lat 1990 – 1999 nie posiadał. Organ nie podał, czy ewidencję posiadaną przez niego jeszcze w dniu 7 marca 2012 r. przekazał w całości do archiwum po tym dniu, jak również za jaki okres ewidencja jest przechowywana w Kancelarii Prezydenta RP, a za jaki okres jest przechowywana w Archiwum Prezydenta RP.

Skarżący podniósł również, że zgodnie z § 24 Instrukcji Kancelaryjnej obowiązującej w Kancelarii Prezydenta RP wprowadzonej zarządzeniem nr 36 Szefa Kancelarii Prezydenta RP z dnia 29 grudnia 2011 r., dokumentacja w niej wytworzona przekazywana jest w okresie od 1 roku do 2 lat od jej wytworzenia do archiwum wyodrębnionego, tzn. do Archiwum Prezydenta RP. Po tym przekazaniu informacja publiczna podlega ustawie o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, co powoduje, że przez 30 lat powszechne obywatelskie prawo do dostępu do informacji publicznej nie istnieje, a nawet po upływie tego okresu ulega ograniczeniu, gdyż informacja może być udostępniona tylko dla potrzeb nauki, kultury, techniki oraz gospodarki.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalając skargę stwierdził, że organ poinformował skarżącego, że nie posiada żądanych informacji i nie posiada kompetencji w sprawach jego wniosku o udzielenie informacji publicznej, wskazując jednocześnie tryb do ich dostępu. W takiej sytuacji na organie ciąży jedynie obowiązek poinformowania o tym wnioskodawcy. Organ obowiązku tego dopełnił w piśmie z dnia 15 czerwca 2012 r.

W ocenie Sądu I instancji obowiązek udostępnienia informacji publicznej powstanie jedynie wtedy, gdy podmiot, do którego wpłynął wniosek jest w posiadaniu przedmiotowej informacji. Posiadanie to określony stan faktyczny, tzn. organ jest w posiadaniu informacji, o udzielenie której wnosi wnioskodawca. Skoro skarżący został poinformowany, że Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej żądanej informacji nie posiada i jednocześnie wskazał mu tryb dostępu do niej, nie można mu przypisać, że jest bezczynny. Sąd nie jest władny oceniać, czy organ powinien posiadać, gromadzić, np. w formie elektronicznej, informacje publiczne, których udostępnienia domaga się skarżący.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie organ uwiarygodnił, wbrew twierdzeniu skarżącego, że nie posiada żądanych informacji. Wskazanie przez organ trybu i sposobu ich uzyskania uzasadnia stwierdzenie, że organ aktywnie dążył do realizacji przedmiotowego wniosku skarżącego o udostępnienie informacji publicznej. Przekazanie skarżącemu informacji w zakresie jego wniosku obejmujących rok 2000, czego organ nie podał, był wynikiem wejścia w życie ustawy z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych, która w art. 10 ust. 1 pkt 4 lit. i przewiduje obowiązek ogłaszania w Dzienniku Urzędowym RP "Monitor Polski" aktów powoływania sędziów.

Odnosząc się do zarzutów podniesionych w skardze, Sąd I instancji nie stwierdził, że organ ograniczył, czy też wręcz uniemożliwił skarżącemu realizację jego konstytucyjnego prawa dostępu do informacji publicznej. W rozpoznawanej sprawie nie rozstrzygał o relacji pomiędzy określonymi aktami prawnymi, a w szczególności o istniejących pomiędzy nimi rozbieżnościami np. w zakresie wejścia ich w życie. WSA w Warszawie uznał za chybiony zarzut naruszenia art. 64 § 2 k.p.a., gdyż zakres stosowania przepisów tej ustawy wynika wprost z ustawy o dostępie do informacji publicznej. Także za chybiony uznano zarzut (wniosek) skarżącego, że w przypadku złożenia wniosku organ zobowiązany jest do jego rozpoznania, nie bacząc na inne regulacje prawne. Takie podejście w zasadzie wyklucza możliwość stosowania art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

Ponadto podkreślono, że skoro skarżący realizuje "projekt", ale jaki to tego skarżący nie podał, to instrument prawny w postaci ustawy o dostępie do informacji publicznej nie jest odpowiednim narzędziem prawnym. Przepisy ustawy, z założenia ustawodawcy, mają charakter kontrolny, w szczególności mają umożliwić obywatelom kontrolę nad bieżącą działalnością organów administracji publicznej, samorządowej i innych podmiotów nią objętych.

Skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniósł D. P., domagając się uchylenia zaskarżonego wyroku w całości i przekazania sprawy do ponownego rozpoznania oraz zasądzenia kosztów postępowania, według norm przepisanych.

Zaskarżonemu wyrokowi zarzucono:

1) naruszenie prawa materialnego, tj.

a) § 2 pkt. 2 in fine rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących siew archiwach wyodrębnionych przez niezastosowanie w niniejszym stanie faktycznym przez uznanie, iż wniosek skarżącego o "listę sędziów powołanych ww. latach 1990-1999" nie stanowił zapytania o informację zawartą w materiałach archiwalnych znajdujących się w Archiwum Prezydenta RP, co do którego organem właściwym jest Szef Kancelarii Prezydenta RP (art. 19 ust 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach);

b) art. 64 § 2 k.p.a. w zw. § 4 i § 5 ww. rozporządzenia z dnia 22 czerwca 2011 r. przez uznanie, iż organ nie miał obowiązku wezwać wnioskodawcy do poprawienia i uzupełnienia złożonego wniosku zgodnie z wymogami określonymi w przywołanych wyżej, przepisach rozporządzenia z dnia 22 czerwca 2011 r.;

c) art. 19 ust 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach przez niezastosowanie przez przeoczenie, iż Archiwum Prezydenta RP jest częścią Kancelarii Prezydenta RP i organem właściwym dla Archiwum Prezydenta RP jest Szef Kancelarii Prezydenta RP;

2) naruszenie przepisów postępowania, tj.:

a) art. 141 § 4 P.p.s.a. przez niezupełne zastosowanie przez zaniechanie w uzasadnieniu wyroku wyjaśnienia, dlaczego sąd uznał, iż organ nie posiada wnioskowanych informacji, skoro organ w odpowiedzi na skardze sam wskazał, iż posiada te informacje w swoim własnym archiwum.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano, że organ mimo treści wniosku powinien uznać sam, że skarżący wnosi o udzielenie informacji znajdującej się w archiwum prowadzonym przez ten organ. Organ powinien ocenić ten wniosek pod względem wymogów formalnych wynikających z przepisów o archiwach i w razie braków wezwać skarżącego do poprawienia i uzupełnienia wniosku - art. 64 § 2 k.p.a. w zw. § 4 i § 5 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych, w razie nie uzupełnienia wniosku organ powinien pozostawić wniosek bez rozpoznania.

W przypadku uzupełnienia organ powinien ocenić merytorycznie czy są przesłanki do wyszukania i udzielenia wnioskodawcy informacji z archiwum. Jeżeli organ uznałby, że przesłanek brak to decyzją administracyjną powinien odmówić udostępnienia informacji z archiwum. W sytuacji uznania, że są przesłanki, to na podstawie wskazanego rozporządzenia powinien wezwać wnioskodawcę do opłaty za wyszukanie i przygotowanie informacji znajdującej się w materiałach archiwalnych posiadanych przez organ. Organ tego nie zrobił i przez to pozostawał w bezczynności.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną Kancelaria Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej wniosła o jej oddalenie, podzielając argumentację zawartą w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje: skarga kasacyjna nie zawiera usprawiedliwionych podstaw.

W rozpoznawanej sprawie skarżący zarzucił bezczynność Szefa Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w przedmiocie dostępu do informacji publicznej, którą stanowią listy osób powołanych przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej na stanowisko sędziego w latach 1990 – 1999.

Podmiotami zobowiązanymi do udostępniania informacji publicznych, jest szeroko pojęta władza publiczna, a także podmioty dysponujące majątkiem publicznym oraz inne podmioty wykonujące zadania publiczne. W świetle powyższego nie ulega wątpliwości, że Szef Kancelarii Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej zalicza się do tego kręgu, a w konsekwencji jest zobowiązany do udostępnienia informacji mających charakter publiczny. Należy jednak zauważyć, iż wniosek skarżącego z dnia 1 czerwca 2012r. nie podlegał rozstrzygnięciu w formach przewidzianych w ustawie z dnia 6 września 2001r. o dostępie do informacji publicznej ( Dz. U. nr.112 poz. 1198) o czym organ poinformował skarżącego pismem z dnia 15 czerwca 2012r., wskazując, że żądana informacja znajduje się w archiwum Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej, zatem może być ona skarżącemu udostępniona w trybie przewidzianym w ustawie z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (Dz. U. z 2011 r. nr.123, poz. 698 z późn. zm.)

Zgodnie z art. 1 ust.2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej przepisy tej ustawy stosuje się o ile jej przepisy nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi.

W konsekwencji w niniejszej sprawie nie znajduje zastosowania ustawa o dostępie do informacji publicznej, bowiem skarżący w istocie nie domagał się informacji objętych zakresem tej ustawy lecz jak wyżej skazano żądana informacja podlega udostępnieniu na podstawie ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach

Zdaniem Naczelnego Sądu Administracyjnego niedopuszczalne jest stosowanie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej wówczas, gdy żądane informacje, mające charakter informacji publicznych, dostępne są w innym trybie, bowiem o ile prawo do informacji jest zasadą, to jednak wyjątki od niej powinny być ściśle przestrzegane . Nie tylko bowiem sama ustawa o dostępie do informacji publicznej zawiera ograniczenia w jej stosowaniu, ale również nie może uchybiać w tym względzie przepisom innych ustaw odmiennie regulującym te kwestie, a taka sytuacja zaistniała w rozpoznawanej sprawie.

Skarżący miał zapewniony dostęp do żądanych informacji publicznych w innym trybie, o czym został poinformowany przez organ. W tej sytuacji Sąd I instancji prawidłowo ustalił, że w niniejszej prawie bezczynność organu nie miała miejsca i zasadnie skargę na bezczynność organu oddalił.

Zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 141 § 4 p.p.s.a. jest nieuzasadniony Sąd I instancji szczegółowo wyjaśnił, że organ nie mógł udostępnić żądanej informacji w trybie ustawy o dostępie do informacji publicznej, gdyż żądana przez skarżącego informacja dostępna była w innym trybie i z tego wzglądu skarżący był zobowiązany złożyć wniosek na podstawie ustawy z dnia 14 lipca o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.

Zarzuty naruszenia art. 19 ust 1 pkt. 4 ustawy z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach oraz § 2 pkt. 2 in fine rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r. w sprawie sposobu i trybu udostępniania materiałów archiwalnych znajdujących się w archiwach wyodrębnionych są chybione, bowiem Sąd I instancji nie stosował tych przepisów, zatem nie mógł ich naruszyć. Z tego samego względu nie jest uprawniony zarzut naruszenia przez Sąd I instancji art. 64 § 2 k.p.a. w zw. § 4 i § 5 ww. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 22 czerwca 2011 r.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji a na podstawie art. 184 p.p.s.a.