Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Krzysztof Bogusz po rozpoznaniu w dniu 28 października 2022 r. na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi J. K. na czynność Starosty Prudnickiego w przedmiocie blokady elektronicznej prawa jazdy postanawia odrzucić skargę.

J.K. (zwany dalej także: "skarżącym") wniósł w drodze elektronicznej do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, skargę na "zablokowanie" przez Starostę Prudnickiego (zwanego dalej także: "organem") prawa jazdy skarżącego. Zażądał odblokowania elektronicznego prawa jazdy oraz wypłatę odszkodowania w wysokości utraconych dochodów - 7.200 zł za każdy miesiąc blokady plus składki na ZUS.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej odrzucenie jako niedopuszczalnej i ewentualnie o jej odrzucenie jako złożonej z uchybieniem terminu do wniesienia skargi i bez wyczerpania środków zaskarżenia. Organ wyjaśnił, że dnia 18 listopada 2021 r. otrzymał postanowienie Prokuratora Prokuratury Rejonowej w G. z dnia 10 listopada 2021 r., znak: [...] w przedmiocie elektronicznego zatrzymania skarżącemu prawa jazdy o numerze [...]. Zatrzymanie nastąpiło na podstawie art. 137 ust. 1 pkt 1 Prawa o ruchu drogowym, a po otrzymaniu opisanego postanowienia - organ wprowadził te dane do centralnej ewidencji kierowców za pomocą systemu teleinformatycznego, do czego był zobligowany na podstawie § 16 rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami. Ponadto, organ wskazał, że skarga została złożona z naruszeniem art. 52 oraz art. 53 P.p.s.a. Z powyższych względów - w ocenie organu - powinna zostać odrzucona.

Postanowieniem z dnia 26 sierpnia 2022 r., sygn. akt I SA/Ke 371/22,Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach, działając na podstawie art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 poz. 329, z późn. zm.) - zwanej dalej: "P.p.s.a.", stwierdził swą niewłaściwość i przekazał sprawę do rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Opolu, na obszarze właściwości którego ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu zważył, co następuje:

Skargę należało odrzucić.

Przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania skargi sąd administracyjny w pierwszej kolejności bada jej dopuszczalność, ustalając, czy nie zachodzi jedna z przesłanek do jej odrzucenia, wymienionych enumeratywnie w art. 58 § 1 P.p.s.a.. Wśród tych przesłanek jest nieuzupełnienie braków formalnych skargi (art. 58 § 1 pkt 3 P.p.s.a.). W tej kwestii wyjaśnić należy, że zgodnie z art. 57 § 1 P.p.s.a., skarga jako szczególne pismo procesowe powinna nie tylko czynić zadość ogólnym wymaganiom każdego pisma w postępowaniu sądowym, ale także zawierać dodatkowe elementy, do których zaliczyć należy wskazanie zaskarżonego aktu, oznaczenie organu, którego działania lub bezczynności dotyczy oraz określenie naruszenia prawa lub interesu prawnego.

W pierwszej kolejności wyjaśnienia wymaga, że w ocenie Sądu nie ma podstaw do odrzucenia skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 4 P.p.s.a., jako sprawy objętej skargą już prawomocnie osądzonej postanowieniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Opolu z dnia 27 czerwca 2022 r., sygn. akt II SA/Op 93/22, którym odrzucono skargę J. K. na Starostę Prudnickiego w przedmiocie blokady elektronicznej prawa jazdy.

Odrzucenie skargi nie wywołuje skutku powagi rzeczy osądzonej z art. 58 § 1 pkt 4 P.p.s.a. co oznacza, że pomimo tożsamości zachodzącej pomiędzy sprawą niniejszą a sprawą II SA/Op 93/22 rozpoznanie kolejnej skargi było dopuszczalne. Obie skargi dotyczą tego samego przedmiotu i właściwie zostały wywiedzione w identycznym stanie faktycznym.

Jednakże, w badanej sprawie nie można mówić o zaistnieniu stanu powagi rzeczy osądzonej, który mógłby być podstawą odrzucenia skargi, bowiem stan powagi rzeczy osądzonej wiąże się tylko z orzeczeniem merytorycznym w sprawie, takie zaś nie zostało wydane (por. podobnie J. P. Tarno, Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Komentarz, Warszawa 2006, s. 176 i n.; wyrok NSA z dnia 24 marca 2005 r., sygn. akt OSK 1665/04; postanowienie NSA z dnia 16 lipca 2009 r., sygn. akt II OZ 589/09; postanowienie NSA z dnia 18 października 2012 r., sygn. akt I OSK 1951/12; dostępne na stronie inyternetowej http://orzeczenia.nsa.gov.pl). W związku z tym, że z powodu formalnego zakończenia postępowania w sprawie poprzednio wniesionej skargi o sygn. akt II SA/Op 93/22, w której Sąd odrzucił skargę z uwagi na nieuzupełnienie jej braków formalnych (art. 58 § 1 pkt 3 P.p.s.a.) - nie ma podstaw do przyjęcia powagi rzeczy osądzonej i odrzucenia skargi na podstawie art. 58 § 1 pkt 4 P.p.s.a. w niniejszej sprawie.

Z podanych względów skargę tę należało ocenić w kontekście art. 3 § 2 P.p.s.a., zgodnie z którym kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które przysługuje zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w Kodeksie postępowania administracyjnego, postępowań określonych w działach IV, V i VI Ordynacji podatkowej, postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a;

9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w Kodeksie postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI Ordynacji podatkowej oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw.

Sąd orzeka także w sprawach sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie art. 138 § 2 Kodeksu postępowania administracyjnego oraz w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosuje środki określone w tych przepisach (art. 3 § 2a i § 3 P.p.s.a.).

W pojęciu sprawy sądowoadministracyjnej mieści się zatem kontrola działalności administracji publicznej w zakresie wyznaczonym enumeracją z art. 3 P.p.s.a., a także kontrola innych kwestii rozpoznawanych w postępowaniu prowadzonym na podstawie przepisów P.p.s.a., jak wymienione w art. 4 P.p.s.a. spory o właściwość lub kompetencję, a także przekazanych z mocy ustaw odrębnych. Oznacza to, że sąd administracyjny nie jest właściwy do rozpoznawania spraw, które nie zostały wymienione w cytowanych przepisach.

W doktrynie podkreśla się, że aby akty administracji publicznej, wskazane w art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., mogły zostać poddane kontroli sądowej, muszą dotyczyć spraw indywidualnych, muszą być skierowane do określonych adresatów, których praw i obowiązków dotyczą, zaś uprawnienie lub obowiązek, którego czynność dotyczy, musi być określone w przepisie prawa powszechnie obowiązującego. Regulacja taka stanowi istotne uzupełnienie sądowej kontroli administracji w sprawach indywidualnych, zapobiegając unikaniu przez organ kontroli sądowej spraw indywidualnych niezakończonych w drodze decyzji administracyjnej. Stąd też wyłączone spod zakresu stosowania art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., są akty o charakterze generalnym.

Jak wskazano w uchwale Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 4 lutego 2008 r., sygn. I OPS 3/07, zawierającej wykładnię art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., "Po pierwsze, w przepisie tym jest mowa o aktach lub czynnościach z zakresu administracji publicznej innych niż decyzje i postanowienia wydawane w administracyjnych postępowaniach jurysdykcyjnych. To zdaje się wyraźnie wskazywać, że chodzi o sprawy indywidualne, podobnie jak w przypadku spraw załatwianych w drodze decyzji administracyjnej, tyle tylko, że w sprawach tych nie orzeka się w drodze decyzji administracyjnej, lecz mogą być podejmowane akty lub czynności dotyczące określonych adresatów. Jak decyzja, czy postanowienie administracyjne są kierowane do konkretnych podmiotów, tak akt lub czynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 P.p.s.a., są kierowane przez organ administracji publicznej również do konkretnych podmiotów. Z omawianego przepisu można wnosić, iż wolą ustawodawcy było objęcie kontrolą sądu administracyjnego tych prawnych form działania administracji publicznej, które mogą być i są podejmowane przez organy administracji publicznej w stosunku do podmiotów administrowanych, w sprawach, dla których załatwienia nie jest przewidziana forma decyzji lub postanowienia administracyjnego. Akt lub czynność podejmowane są w sprawie indywidualnej w tym znaczeniu, że jej przedmiotem jest określony i zindywidualizowany stosunek administracyjny (uprawnienie lub obowiązek), którego źródłem jest przepis prawa powszechnie obowiązującego".

Przenosząc powyższe rozważania na grunt niniejszej sprawy, należy zaznaczyć, że przedmiotem zaskarżenia - jak można wywnioskować ze skargi - jest czynność Starosty Prudnickiego mająca charakter czynności czysto technicznej, polegająca na wprowadzeniu danych do centralnej ewidencji kierowców za pomocą systemu teleinformatycznego, określana przez skarżącego jako: "zablokowanie elektroniczne prawa jazdy". Obowiązek dokonywania tego rodzaju czynności został nałożony na organ na podstawie rozporządzenia Ministra Infrastruktury i Budownictwa z dnia 24 lutego 2016 r. w sprawie wydawania dokumentów stwierdzających uprawnienia do kierowania pojazdami (Dz.U. z 2016 r. poz. 231). Zgodnie z jego postanowieniami, organ wydający prawo jazdy lub pozwolenie wprowadza do centralnej ewidencji kierowców za pomocą systemu teleinformatycznego dane w zakresie:

1) orzeczeń lekarskich o braku lub istnieniu przeciwwskazań zdrowotnych do kierowania pojazdami,

2) orzeczeń psychologicznych o braku lub istnieniu przeciwwskazań psychologicznych do kierowania pojazdami,

3) dokumentów związanych z zatrzymywaniem prawa jazdy lub pozwolenia, cofaniem lub przywracaniem uprawnień do kierowania pojazdami

- które przechowuje się w aktach ewidencyjnych osoby, zgodnie z § 14 pkt 1.

Podkreślenia jednak wymaga, że opisane czynności wprowadzenia danych do centralnej ewidencji kierowców będące w kompetencji organu (starosty) dokonywane są na podstawie otrzymanej informacji o zatrzymaniu prawa jazdy. Wynika to z trybu i zasad zatrzymania prawa jazdy, określonych w ustawie z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 450, z poźn. zm.) - zwanej dalej: "ustawą. Zgodnie z art. 137 ust. 1 ustawy, postanowienie o zatrzymaniu prawa jazdy, w przypadkach określonych w art. 135 ust. 1 pkt 1 lit. a oraz pkt 3 i w art. 135a ust. 1 pkt 1 lit. a oraz pkt 3, wydaje w terminie 14 dni odpowiednio od dnia otrzymania informacji o zatrzymaniu prawa jazdy albo od dnia otrzymania prawa jazdy:

1) prokurator - w toku postępowania przygotowawczego, a sąd - po przekazaniu sprawy do sądu;

2) w sprawie o wykroczenie - sąd właściwy do rozpoznania sprawy.

O wydaniu postanowienia o zatrzymaniu prawa jazdy zawiadamia się właściwego starostę i na tego rodzaju postanowienie służy zażalenie (art. 137 ust. 2 i 3 ustawy).

Zdaniem Sądu nie budzi wątpliwości, że kwestionowane przez skarżącego "zablokowanie prawa jazdy" przez Starostę Prudnickiego nie należy do katalogu spraw wymienionych w wyżej przywołanych art. 3 § 2-3 oraz art. 4 P.p.s.a., określających właściwość sądów administracyjnych. Sprawa zatrzymania prawa jazdy - co wywiedziono na podstawie przedstawionych przepisów prawa - odbywa się w odrębnym postępowaniu, nie mającym charakteru postępowania administracyjnego. W niniejszym przypadku zatrzymanie prawa jazdy nastąpiło na skutek powołanego wyżej postanowienia Prokuratora Prokuratury Rejonowej w G. z dnia 10 listopada 2021r. wydanego na podstawie art. 137 ust. 1 pkt 1 ustawy. Na postanowienie to J. K. przysługiwało zażalenie do sądu właściwego do rozpoznania sprawy.

Wprowadzenie przez organ (starostę) informacji do centralnej ewidencji kierowców było wykonaniem postanowienia Prokuratora z tego odrębnego postępowania. Z tych względów Sąd uznał, że skarga na przedmiotową czynność Starosty Prudnickiego jest niedopuszczalna i nie podlega kognicji sądu administracyjnego.

W tym stanie sprawy, stosownie do treści art. 58 § 1 pkt 1 P.p.s.a., wedle którego sąd odrzuca skargę, jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Opolu orzekł o odrzuceniu skargi.