Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gdańsku w składzie następującym: Przewodniczący: sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Jolanta Górska sędzia WSA Diana Trzcińska po rozpoznaniu w Gdańsku na posiedzeniu niejawnym w dniu 28 lipca 2021 r. sprawy ze skargi E. G. i M. G. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z dnia 22 stycznia 2021 r., nr [...] w przedmiocie nakazu wykonania określonych czynności w celu doprowadzenia wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem oddala skargę.

Skarga E. G. i M. G., dalej skarżący, na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Nadzoru Budowlanego z 22 stycznia 2021 r. utrzymującą w mocy decyzję Powiatowego Inspektora Nadzoru Budowlanego z 16 kwietnia 2020 r. orzekającą o braku podstaw do wydania nakazu w trybie przepisów art. 51 ust. i pkt 2 bądź art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w celu doprowadzenia wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej przebiegającej pod budynkiem dwusegmentowym przy ul. P. przez nieruchomość przy ul. P. w S. wybudowanej 32 lata temu, do stanu zgodnego z prawem, została wniesiona w następującym stanie sprawy:

W dniu 27 marca 2019r. do Powiatowego Inspektoratu Nadzoru Budowlanego (dalej PINB) wpłynął wniosek skarżących o wszczęcie postępowania administracyjnego na podstawie art. 48 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane w sprawie wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej z budynku przy ul. P. w S. przebiegającej pod budynkiem i włączonej do instalacji kanalizacyjnej wnioskodawców oraz wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej z budynku przy ul. G. w S. również przebiegającej przez nieruchomość wnioskodawców i wydanie właścicielom tych nieruchomości decyzji nakazujących rozbiórkę tych instalacji.

Postanowieniem z 4 kwietnia 2019 r. PINB odmówił wszczęcia postępowania w powyższej sprawie. Wskutek złożonego przez skarżących zażalenia, Wojewódzki inspektor Nadzoru Budowlanego (dalej WINB) postanowieniem z 15 maja 2019r. uchylił zaskarżone postanowienie w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W uzasadnieniu stwierdził, że skoro organ I instancji dokonał oceny zgromadzonego materiału dowodowego analizując archiwalną dokumentację dotyczącą m. in. pozwolenia na budowę, to należało wydać merytoryczne rozstrzygnięcie w trybie nadzoru budowlanego w odniesieniu do przedmiotowej instalacji kanalizacji sanitarnej przebiegającej pod budynkiem i przez nieruchomość wnioskodawców. Przy ponownym rozpatrzeniu sprawy konieczne jest przede wszystkim jednoznaczne ustalenie stanu faktycznego, a następnie zajęcie w trybie nadzoru budowlanego merytorycznego stanowiska w formie rozstrzygnięcia, w oparciu o właściwe przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane.

W związku z powyższym, organ I instancji wszczął na żądanie skarżących postępowanie administracyjne w powyższej sprawie, a w dniu 22 sierpnia 2019 r. dokonał oględzin instalacji kanalizacji sanitarnej w budynku przy ul. P. i na posesji przy ul. G. w S. Po przeprowadzeniu w w/w dniu oględzin PINB uznał, że brak jest podstaw do nakazania wnioskowanej przez skarżących rozbiórki wewnętrznej instalacji sanitarnej z budynku przy ul. P. w S. przebiegającej pod budynkiem i włączonej do instalacji kanalizacyjnej wnioskodawców oraz wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej z budynku przy ul. G. w S., również przebiegającej na nieruchomości wnioskodawców, pozbawiając w ten sposób właścicieli tych budynków możliwości odprowadzenia ścieków i decyzją z 28 sierpnia 2019 r. odmówił wydania decyzji nakazującej rozbiórkę w/w wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej.

Organ odwoławczy decyzją z 6 listopada 2019 r. uchylił zaskarżoną decyzję i przekazał sprawę do ponownego rozpatrzenia przez organ I instancji. W ocenie organu II instancji przepisy zarówno art. 48 Prawa budowlanego z 1994 r., jak i art. 37 Prawa budowlanego z roku 1974 odnoszą się wyłącznie do obiektów budowlanych, które powstały w warunkach samowoli budowlanej, w związku z powyższym nie mają one zastosowania w przedmiotowej sprawie. Budynek bliźniaczy przy ul. P. [..] i [..] (wraz z kanalizacją) został wybudowany na podstawie pozwolenia na budowę na terenie przeznaczonym pod tego rodzaju zabudowę mieszkaniową. Wykonanie jednego przyłącza kanalizacyjnego dla obu segmentów budynku, czy też możliwość włączenia do tego przyłącza wewnętrznej kanalizacji sanitarnej z budynku przy ul. G. za zgodą jego właścicieli nie narusza przepisów obowiązujących w trakcie budowy, ani nie powoduje niebezpieczeństwa dla ludzi lub mienia, czy też pogorszenia warunków zdrowotnych dla otoczenia. W takiej sytuacji należało zastosować tryb wynikający z przepisów art. 51 ustawy Prawo budowlane z 1994 r., a z uwagi na niedokonanie oględzin nieruchomości przy ul. P. w S., przeprowadzić ponowne oględziny wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej obejmujące nieruchomości przy ul. P. w S.

PINB ponownie rozpatrując sprawę dokonał w dniu 27 lutego 2020 r. oględzin instalacji kanalizacji sanitarnej w budynku przy ul. P., P. i na posesji przy ul. G. w S. W. i W. S. oraz M. K. odmówili uczestniczenia w oględzinach segmentu budynku przy ul. P., jak również nie wyrazili zgody, aby E. i M. G. uczestniczyli w oględzinach ich segmentu budynku przy ul. P.

Na podstawie oględzin ustalono, że w budynku przy ul. P. istnieją dwa piony kanalizacji sanitarnej oddzielone blokiem kominowym i umiejscowione bezpośrednio przy ścianie graniczącej z segmentem budynku będącym obecnie własnością skarżących przy ul. P. Odchodzące od nich poziomy kanalizacyjne przechodzą pod ławami fundamentowymi budynku P. i jak wynika ze szkicu w/w instalacji udostępnionego kontrolującym przez właściciela budynku P. (sporządzonego przez biegłą sądową dla celów sądowych), łączą się w jeden poziom, do którego włączone są także piony z budynku P., odprowadzający ścieki poprzez dwie studzienki do kolektora kanalizacji sanitarnej w ulicy P. W.S. zawarł w dniu 13 maja 2005 r. umowę z [..]. na dostarczanie wody i odbiór ścieków z nieruchomości przy ul. P., gdzie wg załącznika nr 2 do umowy, miejscem odbioru ścieków jest studzienka przed rozbudowanym segmentem budynku przy ul. P.

Budynek przy ul. P. powstał w latach 1984-1987 jako budynek bliźniaczy. Inwestorem budowy był W. S., który wybudował segment prawy, a inwestorem segmentu lewego była jego córka M.F., która wraz z mężem, podjęła w roku 1986, na podstawie pozwolenia na budowę nr [..] z dnia 29 kwietnia 1986 r, kontynuację rozpoczętej budowy segmentu lewego. Po zakończeniu budowy, w roku 1998 nastąpił podział nieruchomości P. (dz. nr [..]) na dwie równe części tj. P. (dz. nr [..]), której właścicielami zostali M. i M. F. oraz P. (dz. nr [..]), której właścicielami zostali W. i W. S. W trakcie budowy M. F. wyraziła zgodę na wykonanie wspólnej instalacji kanalizacyjnej dla obu segmentów budynku przebiegającej pod budowanym przez nią budynkiem.

Zatwierdzony projekt budowlany segmentu budynku bliźniaczego przy ul. P. przewidywał odprowadzenie ścieków z budynku do dobudowanej komory istniejącego szamba, zlokalizowanego na posesji przy ul. G., tj. od strony segmentu P. Jednak po wykonaniu w ulicy P. kanalizacji sanitarnej przyłącze sanitarne zostało włączone do tego kolektora miejskiego poprzez istniejące dwie studzienki na terenie posesji przy ul. P.

Budynek przy ul. G. w S. powstał w okresie przedwojennym. Według wyjaśnień współwłaściciela nieruchomości M. K., ścieki z budynku odprowadzane były do istniejącego na nieruchomości szamba. Po wybudowaniu w ulicy P. kolektora sanitarnego istniejące szambo zostało ok. 1986 r. zlikwidowane (zasypane piaskiem), a ścieki z budynku odprowadzane są poprzez wykonaną i przebiegającą po terenie posesji wewnętrzną instalację kanalizacyjną Dn 150 PCV, włączoną do przyłącza kanalizacyjnego położonego na posesji P., za zgodą ówczesnych właścicieli tej nieruchomości. Pierwotnie włączony był do studzienki na posesji przy ul. P znajdującej się poza obrysem budynku, wskutek jednak jego rozbudowy w 1998 r. przez skarżących (decyzja z 27 maja 1998 r. Prezydenta Miasta zatwierdzająca projekt budowlany i udzielająca pozwolenia na rozbudowę budynku mieszkalnego, jednorodzinnego w zabudowie bliźniaczej, położonego na działce nr [..] w S. przy ul. P.) studzienka znalazła się pod posadzką wewnątrz dobudowanej części budynku.

W chwili nabycia przez skarżących w 1995 r. nieruchomości przy ul. P. w S. wyżej opisany sposób odprowadzenia ścieków sanitarnych z sąsiednich nieruchomości już istniał, a nabywający nieruchomość przejęli wszelkie pożytki i obciążenia z nią związane.

Z opinii biegłego sądowego inż. K. W. przekazanej do Sądu Rejonowego, jak też wyroku Sądu Rejonowego z dnia 12 grudnia 2018 r. sygn. akt [..] wynika, że kanalizacja sanitarna wewnętrzna od samego początku tj. 1988 r. była wykonania jako wspólna dla budynków w zabudowie bliźniaczej [..] i [..].

Instalacja kanalizacji sanitarnej wewnętrznej wybudowana została zgodnie ze sztuką budowlaną, warunkami technicznymi i obowiązującymi normami wykonywania wewnętrznych instalacji kanalizacji sanitarnej w latach 80-tych ubiegłego stulecia. Instalacja kanalizacji sanitarnej, z której korzystają Państwo S. ([..]), a znajdująca się na nieruchomości stanowiącej własność skarżących ([..]) wybudowana została zgodnie z warunkami technicznymi. Obecnie nie występują wycieki z kanalizacji sanitarnej. Część instalacji sanitarnej użytkowana przez w/w współwłaścicieli nieruchomości oraz nieużytkowana instalacja nie posiadają wycieków, co wskazuje że instalacja jest szczelna. W ocenie sądu i opinii biegłego sądowego z zakresu inżynierii i ochrony środowiska wynika, że korzystanie przez W. i W. S. ze wspólnej instalacji kanalizacyjnej znajdującej się na nieruchomości E. i M.G. nie stanowi zagrożenia dla nieruchomości skarżących. Nie bez znaczenia jest również fakt wykonania na zlecenie skarżących w dniu 24 lutego 2016 r. usługi monitoringu dwóch odcinków instalacji kanalizacyjnej położonej przy ul. P., które nie wykazało przecieków z rur ani w ich połączeniach. Przewody posiadają tylko nieliczne zanieczyszczenia w dnie przewodu, a nie na całej długości. Biorąc pod uwagę, że przedmiotowa instalacja kanalizacji sanitarnej jest użytkowana od ponad 30 lat, toteż prowadzone zwykłe czynności czyszczenia instalacji podczas użytkowania mogą z czasem doprowadzić do uszkodzenia przewodu lub uszkodzenia uszczelnienia kielicha rury i powstania niekontrolowanych wycieków w gruncie pod budynkiem [..].

Dlatego też przepisami Rozdziału 6 Prawa budowlanego "Utrzymanie obiektów budowlanych" na właściciela obiektu został nałożony obowiązek przeprowadzania okresowych kontroli rocznych i pięcioletnich polegających na sprawdzeniu stanu technicznego sprawności i bezpieczeństwa całego budynku w zakresie jego przydatności do użytkowania. Osoba dokonująca kontroli okresowej powinna sporządzić za każdym razem protokół, a właściciel - przechowywać wraz z dokumentacją obiektu. W w/w protokołach osoba dokonująca kontroli okresowej powinna określić:

1) stan techniczny badanych elementów budynku;

2) rozmiar ich zużycia lub uszkodzenia;

3) zakres zalecanych robót konserwacyjnych i remontowych, oraz kolejność ich wykonania.

Przepisy prawa budowlanego nakazują właścicielom budynków, aby zlecali wykwalifikowanym osobom przeprowadzenie okresowych kontroli ich stanu technicznego (art. 62 Pb) oraz niezwłocznie dokonywali napraw, jeśli kontrola wykaże usterki, które mogłyby zagrozić życiu lub zdrowiu ludzi albo bezpieczeństwu mienia (art. 70 ust. 1 Pb). Systematyczne kontrole leżą w interesie właściciela, ponieważ dzięki nim można uniknąć niespodziewanych awarii i z wyprzedzeniem zaplanować remont.

PINB podkreślił, że z akt sprawy nie wynika również, aby istniało prawdopodobieństwo wybudowania przedmiotowej wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę, projekcie budowlanym, lub w przepisach, albo w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia, bądź zagrożenie środowiska.

Tym samym PINB uznał, że brak jest podstaw do prowadzenia postępowania naprawczego w oparciu art. 51 ust. 1 pkt 1 i pkt 2 ustawy Prawo budowlane i decyzją z 16 kwietnia 2020r. orzekł o braku podstaw do wydania nakazu w trybie przepisów art. 51 ust. 1 pkt 2 bądź art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w celu doprowadzenia wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej przebiegającej pod budynkiem dwusegmentowym przy ul. P.[..] i [..] i przez nieruchomość przy ul. P. w S. wybudowanej 32 lata temu do stanu zgodnego z prawem. Od przedmiotowej decyzji odwołanie wnieśli skarżący.

Organ odwoławczy rozpoznając sprawę wskazał, że skarżący złożyli wniosek do Wojewody o stwierdzenie nieważności decyzji Prezydenta Miasta z 12 stycznia 1984r. o udzieleniu W. S. pozwolenia na budowę budynku bliźniaczego segment prawy ul. P. w S., jednak decyzją z 10 grudnia 2020 r. Wojewoda odmówił stwierdzenia nieważności tej decyzji.

Dalej WINB podał, że zgodnie z art. 25 ustawy o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, do spraw uregulowanych ustawą zmienianą w art. 1, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie niniejszej ustawy, przepisy ustawy zmienianej w art. 1 stosuje się w brzmieniu dotychczasowym. Postępowanie zostało wszczęte w dniu 9 sierpnia 2019r., a więc przed wejściem w życie (19.09.2020.), ww. ustawy zmienionej Prawo budowlane, wobec tego w sprawie mają zastosowanie przepisy dotychczasowe,

Zgodnie z przepisem art. 50 ust. 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane, w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1 właściwy organ wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych:

bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub

w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub

na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub

w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę bądź w przepisach.

W myśl przepisu art. 51 ust. 1 pkt 1 powyższej ustawy przed upływem 2 miesięcy od dnia wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ust. 1, właściwy organ w drodze decyzji:

1) nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo

2) nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania.

Jeżeli roboty budowlane zostały zakończone, w myśl przepisu art. 51 ust. 7 powyższej ustawy (zgodnie z którym przepisy art. 51 ust.1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 stosuje się odpowiednio, jeżeli roboty budowlane zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1) w stosunku do wykonanych robót właściwe jest wydanie stosownego rozstrzygnięcia na podstawie przepisów art. 51 powyższej ustawy, tj. albo decyzji na podstawie przepisu art. 51 ust. 1 pkt 1 tej ustawy nakazującej zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo decyzji na podstawie przepisu art. 51 ust.1 pkt 2 tej ustawy nakładającej obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem. Zaznaczył organ odwoławczy, że w pierwszej kolejności obowiązkiem organów nadzoru budowlanego jest nałożenie na inwestora obowiązku wykonania określonych czynności lub robót budowlanych koniecznych do doprowadzenia obiektu do stanu zgodnego z prawem, natomiast wynikający z przepisu art. 51 ust. 1 pkt 1 ustawy Prawo budowlane nakaz zaniechania dalszych robót budowlanych bądź rozbiórki obiektu budowlanego lub jego części bądź doprowadzenia obiektu do stanu poprzedniego nie ma charakteru bezwzględnego i powinien być orzekany jedynie wówczas, gdy wykluczona jest możliwość doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem (por. wyrok NSA w Warszawie sygn. akt OSK 782/04 z dnia 13 września 2005 r. LEX nr 194993).

Zgodnie z powołanym w decyzji przepisem art. 51 ust. 3 ustawy Prawo budowlane, po upływie terminu lub na wniosek inwestora, właściwy organ sprawdza wykonanie obowiązku, o którym mowa w ust. 1 pkt 2 (art. 51 tej ustawy) i wydaje decyzję:

o stwierdzeniu wykonania obowiązku albo

w przypadku niewykonania obowiązku - nakazującą zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego.

Podsumował organ odwoławczy, że skoro ze zgromadzonego materiału dowodowego wynika, że w przedmiotowej sprawie nie zachodzi żadna z przesłanek wymienionych w w/w przepisach, brak było podstaw do zastosowania przepisów art. 50 i 51 Prawa budowlanego.

We wniesionej skardze zostały sformułowane następujące zarzuty naruszenia przepisów:

1. art. 51 ust. 1 pkt 2 i art, 51 ust. 7 w związku z art. 50 ust. 1 pkt 2 i pkt 4 ustawy Prawo budowlane z 7 lipca 1994r. przez niezastosowanie i uznanie, że wykonanie robót budowlanych polegających na zainstalowaniu wewnętrznych instalacji kanalizacyjnych, odprowadzających ścieki bytowe z budynków mieszkalnych jednorodzinnych, położonych w S. przy ul. P. i G., przebiegających na cudzej (skarżących) nieruchomości, pod budynkiem mieszkalnym jednorodzinnym skarżących przy ul. P. w S., początkowo jako oddzielne instalacje, a w dalszym odcinku pod budynkiem skarżących podłączonych do wewnętrznej instalacji kanalizacyjnej budynku skarżących, w wyniku czego instalacje te funkcjonują jako jedna instalacja wspólna dla trzech budynków, robót naruszających przepisy prawa obowiązujące w dacie ich wykonania, w odniesieniu do instalacji funkcjonujących również w sprzeczności z obecnie obowiązującymi przepisami prawa, wykonanych w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w zatwierdzonym projekcie budowlanym albo bez pozwolenia na budowę i bez projektu, instalacji zużytej technicznie, wykonanej od samego początku z wieloma istotnymi wadami, co naruszało normy techniczne wykonania, z której w wyniku awarii wydostają się do gruntu ścieki bytowe, co spowodowało zagrożenie bezpieczeństwa ludzi i mienia oraz zagrożenie środowiska - nie stanowi naruszenia przepisów prawa oraz nie stwarza zagrożeń, w związku z czym uznanie, że wydanie decyzji zgodnej z wnioskiem skarżących jest bezzasadne, podczas gdy z dowodów w sprawie, w tym z dokumentów urzędowych, wynika przeciwny stan, stan naruszenia przepisów prawa i spowodowania zagrożeń, w związku z czym uzasadniony jest wniosek skarżących (ze względu na brak możliwości doprowadzenia na nieruchomości skarżących P. wykonanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem) - o nakazanie właścicielom nieruchomości położonych w S. przy ul. P. i G. doprowadzenia wykonanych robót do stanu zgodnego z prawem, poprzez nakazanie wykonania na ich nieruchomościach własnych, poziomych instalacji kanalizacyjnych odprowadzających ścieki, bytowe z tych budynków, a tym samym odłączenie od budynku skarżących instalacji kanalizacyjnych odprowadzających ścieki z przedmiotowych budynków,

a) naruszenie prawa w odniesieniu do robót budowlanych budynku w S. przy ul. P.:

- instalacja kanalizacyjna została wykonana poza zatwierdzoną w projekcie budowlanym działką budowlaną, jako miejscem realizacji zamierzenia budowlanego, co naruszało art. 20 ust. 1 i ust. 2 ustawy (obowiązującej w trakcie prowadzenia robót budowlanych) Prawo budowlane z 24 października 1974r., a z dokumentów urzędowych w postaci map geodezyjnych wynika inna trasa instalacji kanalizacyjnej uzgodniona z operatorem sieci, niż faktycznie wykonana,

- instalacja ta wykonana została na innej działce budowlanej niż zatwierdzona, działce objętej prawem współużytkowania wieczystego, a inwestor nie dołączył na piśmie do wniosku o pozwolenie na budowę dowodu w postaci zgody współużytkowników wieczystych na dysponowanie tą nieruchomością na cele budowlane, co naruszało § 45 ust-1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 20 lutego 1975r. Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska w sprawie nadzoru urbanistyczno- budowlanego (Dz. U. 1975 nr 8, poz. 48), w związku z art. 28 ust. 5 Pb. z 1974r.,

- niewyposażenie budynku we własną instalację podłączoną do sieci naruszało istotę pojęcia budynku, określoną w art, 2 ust. 1 ustawy P.b. z 1974r., jako obiektu budowlanego stanowiącego całość techniczno-użytkową, wyposażoną w instalacje i urządzenia niezbędne do spełniania przeznaczonych jemu funkcji, a zgodnie z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz. U. nr 17, poz. 62, dalej rozp. z 1980r), przez budynek rozumiało się sam budynek, jak i związane z nim zewnętrzne i wewnętrzne instalacje, który to budynek - zgodnie z § 74 tego rozporządzenia - powinien być wyposażony w odpowiednią instalację kanalizacyjną i powinien być przyłączony do sieci, a więc nie do instalacji kanalizacyjnej innego budynku,

- przyłączenie instalacji budynku mieszkalnego jednorodzinnego do instalacji innego budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz funkcjonowanie tej instalacji jako wspólnej dla budynków, przeczyło zasadzie samodzielności konstrukcyjnej, funkcjonalnej i użytkowej) określonej przepisem art. 5 Pb. z 1974r. jako obiektu budowlanego i art. 3 ust. 1 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974r. Prawo lokalowe, jako samodzielnej części (segmentu) domu bliźniaczego, uznanego tym przepisem za dom jednorodzinny,

- wykonanie instalacji kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki z własnego budynku, na cudzej nieruchomości i pod cudzym budynkiem, uniemożliwiało właścicielom tego pierwszego budynku, wykonanie obowiązku określonego w art. 5 ust. 3 P.b. z 1974r. utrzymania zagospodarowania terenu (w tym instalacji kanalizacyjnej związanej z budynkiem) we właściwym stanie przez okres istnienia obiektu budowlanego, w sposób określony przepisem § 36 rozporządzenia z 1980r. w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki,

- wykonanie instalacji kanalizacyjnej z wieloma istotnymi wadami, co stwierdzili biegli w swoich opiniach (o czym poniżej), mogło i w końcu spowodowało zagrożenie dla ludzi i mienia oraz zagrożenie środowiska.

b) w odniesieniu do rozbudowy instalacji kanalizacyjnej budynku w S.przy ul. G.:

- rozbudowa instalacji kanalizacyjnej odprowadzającej ścieki z tego budynku na odcinku od szamba położonego na tej nieruchomości do przyłącza kanalizacyjnego na cudzej nieruchomości P. w S., nastąpiła bez uzyskania przez inwestorów pozwolenia na budowę oraz bez zatwierdzonego projektu budowlanego, co naruszało przepisy rozdziałów 5-7, w szczególności art. 28 ust. 1 Pb. z 1974r., instalacja ta wykonana została na cudzej działce budowlanej, a inwestor nie wykazał w toku postępowania na piśmie dowodu na dysponowanie prawem do nieruchomości na cele budowlane, uzyskanego od ówczesnych właścicieli nieruchomości małżonków M. i M. F., na której prowadzono roboty budowlane, co naruszało § 46 ust. 1 pkt 4 rozporządzenia z dnia 20 lutego 1975r. Ministra Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska w sprawie nadzoru urbanistyczno- budowlanego (Dz. U. 1975 nr 8, poz. 48), w związku z art. 28 ust. 5 P.b. z 1974r.;

- niewyposażenie budynku we własną instalację podłączoną do sieci naruszało istotę pojęcia budynku, określoną w art. 2 ust. 1 ustawy P.b. z 1974r., jako obiektu budowlanego stanowiącego całość techniczno-użytkową, wyposażoną w instalacje i urządzenia niezbędne do spełniania przeznaczonych im funkcji, a zgodnie z §4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Administracji, Gospodarki Terenowej i Ochrony Środowiska z dnia 3 lipca 1980r w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać budynki (Dz. U. nr 17, poz. 62, dalej rozp. z 1980r.), przez budynek rozumiało się sam budynek, jak i związane z nim zewnętrzne i wewnętrzne instalacje, który to budynek - zgodnie z § 74 tego rozporządzenia - powinien być wyposażony w odpowiednią instalację kanalizacyjną i powinien być przyłączony do sieci, a więc nie do instalacji kanalizacyjnej innego budynku.

- inwestorzy rozbudowy instalacji przystąpili do jej użytkowania z naruszeniem przepisów art. 41 i 42 ustawy P.b. z 1974r., wskutek czego nie dokonano w wyniku braku inwentaryzacji, naniesień na mapy geodezyjne przebiegu wykonanej instalacji, co wywarło dalsze skutki (wskazane powyżej), iż aktualnie instalacja kanalizacyjna odprowadzająca ścieki z tego budynku stanowi wspólną instalację z instalacją innego (skarżących) budynku mieszkalnego jednorodzinnego.

- wszystkie dokumenty urzędowe w postaci map zgromadzone w sprawie, w tym kopia mapy zasadniczej stwierdzają, że ścieki bytowe są odprowadzane z tego budynku do szamba, inwestorzy nie przedstawili materialnego dowodu na zlikwidowanie szamba i na odprowadzanie ścieków z budynku bez pośrednictwa szamba, a wniosków dowodowych skarżących o dokonanie ekspertyzy w tym zakresie (pisma z 6.03.2020r. 20.04.2020r.) organy nie rozpoznały,

- rozbudowa instalacji kanalizacyjnej bez zatwierdzonego projektu budowlanego i spełnienia innych ustaleń i warunków, wykonana metodą gospodarczą, bez odpowiedzialnego nadzoru, bez prawa do nieruchomości, na której wykonano roboty budowlane, skutkujące niemożnością wypełnienia obowiązku utrzymania przez inwestorów instalacji we właściwym stanie technicznym, instalacji przebiegającej pod budynkiem skarżących, stanowiło w myśl art. 43 i 46 Pb. z 1974r. oraz stanowi nadal zagrożenie dla ludzi i mienia oraz zagrożenia środowiska,

2. ww. stan narusza aktualnie - przepis art. 3 ust. 2a w związku z art. 3 ust. 1 i 2 P.b. z 1994r. zawierającego definicję legalną pojęcia budynku mieszkalnego jednorodzinnego oraz rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 30 grudnia 1999 r. w sprawie Polskiej Klasyfikacji Obiektów Budowlanych (PKOB) (Dz. U. z 1999 r. nr 112, poz. 1316) w dziale I. Objaśnienia wstępne, w pkt. 2. Pojęcia podstawowe - przez niezastosowanie i nieuznanie, iż zgodnie z przepisami, jedną z podstawowych przesłanek definiujących pojęcie budynku mieszkalnego jednorodzinnego jako obiektu budowlanego wraz z instalacjami, zapewniającymi użytkowanie go zgodnie z jego przeznaczeniem, jest wymóg "konstrukcyjnie samodzielnej całości";

3. art. 5 ust. 1 ustawy P.b. z 1994r. przez niezastosowanie, iż przedmiotowe obiekty budowlane (budynki mieszkalne jednorodzinne) jako całość oraz ich poszczególne części, wraz ze związanymi z nimi urządzeniami budowlanymi, biorąc pod uwagę przewidywany okres użytkowania, nie zostały wybudowane w sposób określony w przepisach, w tym techniczno-budowlanych oraz zgodnie z zasadami wiedzy technicznej, nie zapewniając: spełnienia podstawowych wymagań dotyczących obiektów budowlanych, gdyż przebiegając w gruncie na cudzej nieruchomości., pod cudzym budynkiem, jako wspólne z instalacją innego budynku mieszkalnego jednorodzinnego, nie zapewniają bezpieczeństwa, odpowiednich warunków higienicznych i zdrowotnych oraz ochrony środowiska oraz nie spełniają odpowiednich warunków użytkowych w zakresie odprowadzania ścieków bytowych, naruszając zasadę samodzielności funkcjonalnej i użytkowej budynków mieszkalnych jednorodzinnych,

4. § 14 uchwały Nr LIX/803/18 Rady Miejskiej z dnia 24.10.2018r. w sprawie Regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków obowiązującego na terenie Miasta (Dz. Urz. Woj. z 21 listopada 2G18r. poz. 4561) jako aktu prawa miejscowego, przez niezastosowanie i nieuwzględnienie, iż każda nieruchomość powinna posiadać własne przyłącza kanalizacyjne, a tym samym własne instalacje odprowadzające ścieki z budynku do tych przyłączy;

5. art. 61 ust. 1 w związku z art. 62 ustawy Pb. z 1994r., § 34 i § 35 1rozporządzenia z dnia 16 sierpnia 1999r. Min. Spraw Wew. i Adm. w sprawie warunków technicznych użytkowania budynków mieszkalnych (Dz. U. nr 74 poz. 836) oraz art. 8 ust. 1 pkt 1-4 ustawy 2 dnia 7 czerwca 2001r. o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków (tj.Dz. U. 2020 poz. 2028) przez niezastosowanie i nieprzyjęcie, iż - właściciele budynków mieszkalnych jednorodzinnych, którzy nie posiadają związanej z budynkiem własnej wewnętrznej poziomej instalacji kanalizacyjnej na swojej nieruchomości, lecz przebiegającej na nieruchomości skarżących, użytkowanej bez tytułu prawnego, a następnie podłączonej do instalacji kanalizacyjnej innego budynku (skarżących), pod cudzym budynkiem (skarżących) jako wspólna instalacja -nie posiadają możliwości wypełniania obowiązków właściciela obiektu budowlanego w zakresie utrzymywania użytkowanego obiektu budowlanego w należytym stanie technicznym, w tym poddawania go okresowej kontroli, czy dokonywania napraw, co było przyczyną awarii tej instalacji pod budynkiem skarżących i spowodowało zagrożenie dla zdrowia i mienia skarżących oraz zagrożenie środowiska; sytuacja taka jest niezgodna z wolą ustawodawcy przejrzystej odpowiedzialności konkretnego właściciela obiektu budowlanego - za jego stan techniczny; a przez to de facto przyjęcie, iż to właściciel nieruchomości, - przez którą przebiegają instalacje kanalizacyjne, wyłącznie użytkowane bez podstawy prawnej przez właścicieli innych budynków a nie właściciel obiektu budowlanego - musi ponosić bez obowiązku prawnego koszty i odpowiedzialność za utrzymywanie w należytym stanie technicznym instalacji związanej z innymi budynkami mieszkalnymi jednorodzinnymi, ponosić skutki jej użytkowania przez właścicieli sąsiednich nieruchomości w sposób sprzeczny z prawem,

6. art. 365 k.p.c. przez niezastosowanie i nieprzyjęcie, iż prawomocne postanowienie Sądu Rejonowego z dnia 24 maja 1988r. w sprawie zniesienia prawa współużytkowania wieczystego gruntu wiąże nie tylko sąd, który je wydał, lecz również, inne sądy oraz organy państwowe i organy administracji publicznej, które to sądy i organy są związane prejudycjalnie wyrokiem zarówno w zakresie oceny prawnej roszczenia, jak i nie mogą dokonywać odmiennych ustaleń faktycznych, niż Sąd w wyroku, w którym Sąd przyznał poprzednikom prawnym skarżących w prawie własności nieruchomości - nie ograniczone prawami ani roszczeniami osób trzecich prawo użytkowania wieczystego gruntu przy ul. P. w S., co w rezultacie rozciągało się na prawo własności budynku wraz z instalacjami, położonymi na tym gruncie, w związku z czym właściciele budynków P. i G. korzystają z instalacji kanalizacyjnej na nieruchomości P. bez tytułu prawnego.

II. Mające lub mogące mieć wpływ na wynik sprawy naruszenie przepisów postępowania, w tym:

1. art. 80 K.p.a. oraz art. 107 § 3 K.p.a. poprzez dowolne dokonanie przez obie instancje oceny materiału dowodowego, uznanie za udowodnione okoliczności faktycznych jedynie na podstawie wybiórczo przyjętego materiału dowodowego, bazującego na gołosłownych oświadczeniach jednej strony, a pomijającą ocenę treści dokumentów urzędowych złożonych przez skarżących; bez oceny całokształtu materiału dowodowego; w szczególności organ drugiej instancji nie dokonał własnych ustaleń w związku z zarzutami skarżących, sformułowanych w odwołaniu od decyzji PINB przyjmując je jako podstawę faktyczną własnej decyzji, a uzasadnienie faktyczne decyzji nie wskazuje dowodów, na których organ się oparł oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności i mocy dowodowej, co skutkowało wydaniem decyzji sprzecznej z materiałem dowodowym w sprawie,

2. art. 7b i art. 77 § 1 K.p.a. poprzez niepodjęcie przez obie instancje wszelkich - ani na wniosek, ani z urzędu - czynności niezbędnych do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, z naruszeniem zasady wnikliwego działania, w związku z czym organ nie zebrał w sposób wyczerpujący oraz nie rozpatrzył całego materiału dowodowego,

3. art. 138 § 2 zd. 2 K.p.a. przez nieuwzględnienie przez organ I instancji w ogóle wskazówek zawartych w decyzji WINB z 6 listopada 2019r. wykonania oględzin instalacji kanalizacji sanitarnej na nieruchomościach P. i P., celem wyeliminowania wcześniejszych uchybień organu I instancji oraz ponownego rozpoznania sprawy w oparciu o ustalenia z tych oględzin, wskutek czego PINB dla m. S. zarządził w dniu 22.01.2020r. przeprowadzenie tego dowodu, którego wyników sformułowanych w protokole z dnia 27.02.2020r. potwierdzonych wykonanymi zdjęciami organy obu instancji - pomimo takiego wskazania jako najbardziej aktualnego, wiarygodnego i profesjonalnego dowodu - nie przyjęły za podstawę orzeczeń, opierając się ponownie na nieaktualnej, wykonanej w innym przedmiocie, opisującej instalację budynku P., opinii biegłej sądowej K. W. z 2016r., sprzecznej z innymi opiniami biegłych i innymi dowodami,

4. art. 8 § 1 i § 2 K.p.a. przez prowadzenie przez obie instancje postępowania w sposób budzący brak zaufania jego uczestników do władzy publicznej, nie kierując się zasadą proporcjonalności, w tym poprzez oparcie decyzji na podstawie nieprzydatnego dowodu z opinii biegłej sądowej wydanej w innym przedmiocie sprawy, a pominięcie dowodów urzędowych złożonych w sprawie, czy nawet dowodu z ustaleń własnych inspektorów; zasady równego traktowania przez zakwestionowanie szczególnej mocy dowodowej dokumentów urzędowych przedstawionych przez skarżących, na rzecz przyjęcia w rozstrzygnięciu stanowiska opartego o gołosłowne twierdzenia innych uczestników postępowania, sprzeczne z dowodami w materiale sprawy; zasady pewności prawa poprzez odstąpienie bez uzasadnionej przyczyny od utrwalonej praktyki rozstrzygania spraw w takim samym stanie faktycznym i prawnym,

5. art. 9, art. 10 § 1, art. 79a § 1 K.p.a. poprzez naruszenie przez zaniechanie udzielenia skarżącym niezbędnych wyjaśnień oraz wskazówek co do sposobu postępowania oraz należytego i wyczerpującego informowania strony o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na ustalenie praw i obowiązków wnioskodawców i niewskazanie przez organ przesłanek zależnych od wnioskodawców, które nie zostały na dzień wysłania informacji spełnione lub wykazane, nie umożliwienie skarżącym przed wydaniem decyzji wypowiedzenia się co do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań, co skutkowało wydaniem decyzji niezgodnej z żądaniem strony.

W uzasadnieniu skarżący wskazali, że instalacja kanalizacyjna z budynku P., na odcinku biegnącym pod budynkiem skarżących jako oddzielnym od przewodu skarżących, od samego początku została wykonana w sposób wadliwy technicznie, wskutek czego od początku wydostawały się z niej do gruntu ścieki bytowe. W wyniku wypłukania gruntu spod tej instalacji, rura kanalizacyjna uległa w 2015r. awarii - osiadła i popękała, a wydostające się do gruntu ścieki wyrządziły i nadal wyrządzają szkody skarżącym powodując zagrożenie mienia i zdrowia skarżących oraz zagrożenie środowiska. Wówczas dopiero ujawnił się fakt podłączenia na głębokości 1,68 m w gruncie instalacji z budynku P. do budynku P., gdyż wszystkie mapy w tym zasadnicza, wskazywały inną trasę tej instalacji. Natomiast instalacja kanalizacyjna pozioma z budynku G. na odcinku od szamba na tej nieruchomości, do przyłącza na nieruchomości P. rozbudowana została bez pozwolenia na budowę i bez projektu budowlanego, bez zgody poprzedników prawnych skarżących na jej wykonanie, a ścieki z tego budynku odprowadzane są za pośrednictwem wykonanego wcześniej szamba. W wyniku niezinwentaryzowania tej rozbudowy, następnie po uzyskaniu przez skarżących pozwolenia na rozbudowę budynku, w wyniku skrócenia przyłącza a wydłużenia o ten odcinek instalacji kanalizacyjnej, instalacja z budynku G. przebiega pod budynkiem P. oraz stanowi pod tym budynkiem wspólną dla budynków instalację.

Wskazali skarżący, że naruszenia przepisów budowlanych powinny być oceniane według przepisów obowiązujących w dacie popełnienia samowoli, natomiast zastosowanie przepisów dotyczących usuwania skutków samowoli uzależnione jest od okoliczności konkretnej sprawy, z zachowaniem zasady, że organy wydają decyzje według stanu faktycznego i prawnego obowiązującego w dacie wydawania decyzji. Istotne jest więc rozróżnienie samego zdarzenia prawnego, jakim jest samowola budowlana, od likwidacji jej skutków. Ponadto, co istotne w niniejszej sprawie, tryb naprawczy uregulowany w Prawie budowlanym ma również zastosowanie do inwestycji wykonanych na podstawie pozwolenia na budowę wydanego w oparciu o przepisy Prawa budowlanego z 1974 r. (lub wcześniejszych), jeśli inwestor wprawdzie posiadał stosowne pozwolenie na budowę, lecz od warunków tego pozwolenia odstąpiono.

W związku z tym, zastosowanie odpowiednich przepisów prawa materialnego służących usuwaniu skutków samowoli budowlanej musi być poprzedzone szczegółową analizą okoliczności faktycznych obejmujących takie kwestie jak to, kiedy wykonano sporne roboty, jaki miały one charakter (czy była to budowa czy inne roboty podlegające reglamentacji prawa budowlanego), czy na ich wykonanie konieczne było uzyskanie przez inwestora pozwolenia na budowę i czy takim dokumentem inwestor się legitymował, a także, czy zakres wykonanych robót pokrywa się z zakresem określonym w ewentualnym pozwoleniu na budowę. Dopiero poczynienie ustaleń w tym zakresie pozwoli na zastosowanie przepisów Prawa budowlanego z 1994 r. bądź też z 1974 r. oraz określonych tam trybów naprawczych samowoli, w zależności od wyników analizy. Taka analiza ma szczególne znaczenie w sytuacji, jaka ma miejsce w niniejszej prawie, tj. kiedy roboty były wykonywane na przestrzeni lat i obejmowały swym zakresem prace rożnego rodzaju, a przy tym część z nich objęta była pozwoleniem na budowę wydanym przez uprawniony organ w roku 1982 r. i część z nich, jak wskazał inwestor, została odebrana.

W uzasadnieniu skargi skarżący szczegółowo uzasadnili każdy ze sformułowanych zarzutów.

Wojewódzki sąd Administracyjny w Gdańsku zważył co następuje:

Skarga nie jest zasadna, albowiem zaskarżona decyzja prawa nie narusza.

Należy podkreślić, że sądy administracyjne, zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2021 r. poz. 137), powołane są do kontroli legalności decyzji i innych aktów administracyjnych wydawanych przez organy administracji i nie mogą zastępować tych organów w rozstrzyganiu spraw administracyjnych.

Kontrola Sądu, orzekającego w niniejszej sprawie, ogranicza się do zbadania zgodności z prawem zaskarżonej decyzji oraz innych decyzji i aktów administracyjnych wydanych w granicach tej sprawy. Kontrola ta obejmuje zwłaszcza sprawdzenie, czy zebrany przez organy administracji materiał dowodowy jest kompletny, to jest wystarczający dla rozstrzygnięcia sprawy oraz zbadanie, czy ocena tego materiału dowodowego, dokonana przez organy administracji, mieści się w granicach zasady swobodnej oceny dowodów.

W rozpoznawanej sprawie, zdaniem Sądu, organy nadzoru budowlanego zabrały w sposób wyczerpujący cały materiał dowodowy, zaś dokonana przez te organy ocena zgromadzonych dowodów nie nosi cech dowolności. Organy administracji obu instancji spełniły więc wymogi określone w art. art. 7, 77 § 1, 78 i 80 k.p.a..

Materialnoprawną podstawę zaskarżonego rozstrzygnięcia stanowiły przepisy ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. - Prawo budowlane (Dz. U. z 2020 r. poz. 1333; w skrócie "P.b."), w brzmieniu obowiązującym przed dniem 19 września 2020 r. – kiedy to weszła w życie obszerna i gruntowna nowelizacja Prawa budowlanego dokonana ustawą z dnia 13 lutego 2020 r. o zmianie ustawy - Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 471), zmieniająca w istotnym zakresie treść poszczególnych unormowań i/lub ich numerację – mimo że zaskarżona decyzja została wydana już po tym dniu. Zgodnie bowiem z art. 25 ww. ustawy zmieniającej, do spraw uregulowanych ustawą Prawo budowlane, wszczętych i niezakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy zmieniającej, przepisy ustawy Prawo budowlane stosuje się w brzmieniu dotychczasowym.

Zgodnie z art. 50 ust. 1 P.b. w przypadkach innych niż określone w art. 48 ust. 1 lub w art. 49b ust. 1 organ nadzoru budowlanego wstrzymuje postanowieniem prowadzenie robót budowlanych wykonywanych: 1) bez wymaganego pozwolenia na budowę albo zgłoszenia lub 2) w sposób mogący spowodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska, lub 3) na podstawie zgłoszenia z naruszeniem art. 30 ust. 1, lub 4) w sposób istotnie odbiegający od ustaleń i warunków określonych w pozwoleniu na budowę, projekcie budowlanym lub w przepisach. Z kolei art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 P.b. stanowi, że przed upływem 2 miesięcy od dnia wydania postanowienia, o którym mowa w art. 50 ust. 1, organ nadzoru budowlanego w drodze decyzji: 1) nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego albo 2) nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania (...).

Cytowane przepisy art. 51 ust. 1 pkt 1 - 3 Prawa budowlanego przewidują różne rodzaje decyzji administracyjnych, które mogą zostać wydane w wyniku przeprowadzonego postępowania naprawczego. Rozstrzygnięcie sprawy w postępowaniu naprawczym zależy bowiem od wyników postępowania wyjaśniającego. W prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu organ nadzoru budowlanego, po dokonaniu stosownych ustaleń, ocenia czy zaistniał stan niezgodny z prawem w efekcie działań inwestora, skutkujących naruszeniem przepisów prawa. Jeżeli okaże się, że nie ma możliwości doprowadzenia obiektu budowlanego do stanu zgodnego z prawem organ nadzoru budowlanego - wydaje jedną z decyzji przewidzianych w art. 51 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego. Natomiast jeżeli w wyniku prowadzonego postępowania okaże się, że jest możliwe doprowadzenie prowadzonych, bądź już wykonanych, robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, a nie zaistniał przypadek istotnego odstępstwa od projektu budowlanego albo warunków pozwolenia na budowę, wówczas organ jest obowiązany, stosownie do art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, nałożyć obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych, które mają doprowadzić obiekt do stanu zgodnego z prawem (tak NSA w wyroku z 30 lipca 2020 r., II OSK 1159/20 - dostępny pod adresem: http://orzeczenia.nsa.gov.pl).

W rozpoznawanej sprawie, z uwagi na to, że sporne roboty budowlane nie polegały na odstąpieniu od projektu budowlanego, decyzja w sprawie może być wydana wyłącznie na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 1 Prawa budowlanego, zgodnie z którym organ nakazuje zaniechanie dalszych robót budowlanych bądź rozbiórkę obiektu budowlanego lub jego części, bądź doprowadzenie obiektu do stanu poprzedniego, lub na podstawie art. 51 ust. 1 pkt 2, zgodnie z którym organ nakłada obowiązek wykonania określonych czynności lub robót budowlanych w celu doprowadzenia wykonywanych robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem, określając termin ich wykonania. Przepisy te na mocy art. 51 ust. 7, stosuje się odpowiednio, jeżeli roboty budowlane, w przypadkach innych niż określone w art. 48, zostały wykonane w sposób, o którym mowa w art. 50 ust. 1.

W okolicznościach niniejszej sprawy, dokonując wyboru jednego z możliwych rozstrzygnięć, organ nadzoru budowlanego prawidłowo ocenił, że wykonane sporne roboty budowlane są zgodne z przepisami, w konsekwencji czego brak było podstawy do nałożenia na inwestorów obowiązku wykonania określonych czynności lub robót w celu doprowadzenia ww. robót budowlanych do stanu zgodnego z prawem.

Przedmiotem kontroli sądowej w niniejszej sprawie jest decyzja WINB z 22 stycznia 2021 r., którą utrzymano w mocy decyzję PINB z 16 kwietnia 2020 r., orzekającą o braku podstaw do wydania nakazu w celu doprowadzenia wewnętrznej instalacji kanalizacji sanitarnej przebiegającej pod budynkiem dwusegmentowyrn przy ul. P. przez nieruchomość przy ul. P. w S. wybudowanej 32 lata temu, do stanu zgodnego z prawem, której podstawą prawną był cytowany art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 P.b.

Tytułem wstępu podkreślić należy, że budynek dwusegmentowy powstał w latach 1984-1987 na podstawie wydanych pozwoleń na budowę. Skarżący są właścicielami segmentu pod adresem P. w S. i kwestionują przebieg wybudowanej kanalizacji sanitarnej, bowiem kanalizacja zarówno budynku przy ul. G., jak i segmentu przy ul. P. przebiega pod budynkiem skarżących i dopiero poza nim łączy się z siecią gminną. Wybudowania instalacji sanitarnej w taki sposób i z takim usytuowaniem dokonali właściciele segmentu przy ul. P. w trakcie budowy swojego segmentu. Projekt budowlany przewidywał wspólną kanalizację sanitarną dla obu segmentów i na taką realizację umówili się ówcześni współwłaściciele nieruchomości. Bezpodstawne są zarzuty skarżących o braku zgody ówczesnej właścicielki segmentu, którego aktualnie pozostają właścicielami, gdyż w toku postępowania przed sądem cywilnym okoliczność ta została ustalona i potwierdzona (wyrok Sądu rejonowego z 12 grudnia 1998 r. sygn. akt [..]). Sąd administracyjny nie ma kompetencji do podważania tych ustaleń skoro znalazły one odzwierciedlenie w wyroku sądu cywilnego. Bez wątpienia wewnętrzna kanalizacja sanitarna biegnąca pod budynkiem skarżących jest na tym odcinku wspólna dla budynku przy ul. G. oraz obu segmentów przy ul. P. Zaznaczyć należy, że do czasu rozbudowy segmentu przez skarżących w roku 1998 studzienka kanalizacyjna, gdzie łączyły się odrębne "nitki" kanalizacji znajdowała się poza obrysem budynku, dopiero po dokonanej przez skarżących rozbudowie studzienka znalazła się pod posadzką dobudowanej części budynku. Z akt sprawy wynika także, że nie miała miejsce żadna "samoczynna" awaria kanalizacji sanitarnej. System kanalizacji jest szczelny, nie następują żadne wycieki. Przy realizowaniu należytej dbałości o użytkowaną instalację, okresowym jej czyszczeniu, nie stwarza ona jakichkolwiek zagrożeń dla ludzi, środowiska, czy mienia. Nie znajdują potwierdzenia w materiałach sprawy obawy i twierdzenia skarżących o wadliwym wykonaniu instalacji czy o niebezpieczeństwie wystąpienia awarii.

Podsumowując należy stwierdzić, że organy nadzoru budowlanego prawidłowo uznały, że nie ma w sprawie podstaw do wydania jednej z decyzji, o których mowa w art. 51 ust. 1 pkt 2 Prawa budowlanego, bowiem inwestycja nie wymaga doprowadzenia do stanu zgodnego z prawem. Podkreślić przy tym należy, że "stan zgodny z prawem" należy oceniać wyłącznie na podstawie przepisów prawa administracyjnego, a nie innych gałęzi prawa, np. prawa cywilnego - nie można bowiem przyjąć, aby w drodze decyzji administracyjnej nakładać na stronę postępowania administracyjnego obowiązki dotyczące innych gałęzi prawa, np. prawa cywilnego, czy też wynikające z nich (zob. A. Gliniecki (w:) Prawo budowlane. Komentarz, red. A. Gliniecki, LexisNexis 2012, s. 493 i powołane tam wyroki: NSA z dnia 13 stycznia 2003 r., IV SA 523/01, NSA z dnia 13 marca 2008 r., II OSK, NSA z dnia 9 kwietnia 2009 r., II OSK 532/08).

Przy ocenie legalności zrealizowanych robót budowlanych w postępowaniu naprawczym organ uwzględnił przepisy techniczno - budowlane, a więc przede wszystkim przepisy rozporządzenia w sprawie warunków technicznych. Przepisy te nie przewidują żadnych szczególnych wymagań dotyczących sposobu wykonywania instalacji sanitarnej poza tym, że ma gwarantować odprowadzanie ścieków i zapewniać zachowanie norm jakości powietrza. Te wymogi istniejąca kanalizacja spełnia. Nie było też podstaw do potraktowania wybudowania systemu kanalizacji wspólnej dla kilku budynków jako okoliczności mogącej powodować zagrożenie bezpieczeństwa ludzi lub mienia bądź zagrożenie środowiska (art. 50 ust. 1 pkt 2), skoro brak jest w sprawie okoliczności faktycznych uzasadniających, że funkcjonowanie tej instalacji od przeszło dwudziestu lat spowodowało takie zagrożenie. Zatem również z tych względów nie było podstaw do wydania jednej z decyzji, o której mowa w art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa budowlanego.

Kwestionowanie przez skarżących spełniania przez budynek przy ul. P. definicji budynku wobec braku posiadania indywidualnej instalacji kanalizacji nie ma w sprawie znaczenia, kwestia zasypania szamba przy budynku przy ul. G. także jest obojętna dla legalności kontrolowanego rozstrzygnięcia, tak samo jak okoliczność czy przed przystąpieniem do odprowadzenia ścieków do kanalizacji gminnej miał miejsce odbiór końcowy wykonanego przyłącza czy nie, kwestia naruszenia regulaminu dostarczania wody i odprowadzania ścieków na terenie miasta pozostaje poza granicami kontrolowanej sprawy. W zakresie kontroli niniejszej sprawy były wyłącznie kwestie zgodności realizacji budowy kanalizacji sanitarnej z zatwierdzonym projektem budowlanym i ustalenie czy po zakończeniu robót i oddaniu budynku do użytku miały miejsce roboty budowlane, które mogły spowodować powstanie stanu, który można określić mianem naruszenia prawa. Z naciskiem, że nie jakiekolwiek prawa, a przepisów prawa budowalnego. Takiego typu naruszenia w sprawie nie stwierdzono.

Uznanie, że wykonane roboty są zgodne z przepisami zobowiązuje organ do rozpatrzenia sprawy z zastosowaniem art. 51 ust. 1 pkt 1 i 2 Prawa budowlanego, przy czym stwierdzenie braku podstaw do nałożenia obowiązków, o jakich stanowi powołany przepis, powinno prowadzić do wydania decyzji o odmowie ich nałożenia (wyrok NSA z dnia 7 czerwca 2011 r., II OSK 486/10, wyrok NSA z dnia 15 listopada 2006 r., II OSK 1344/05).

Z wskazanych wyżej względów Sąd, stwierdzając, że zaskarżona decyzja prawa nie narusza, oddalił skargę na podstawie art. 151 p.p.s.a.