Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Sędzia NSA Czesława Nowak-Kolczyńska po rozpoznaniu w dniu 29 października 2020 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej zażalenia H. N. na postanowienie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 5 sierpnia 2020 r., sygn. akt II SAB/Bk 88/20 odrzucające skargę H. N. na bezczynność Wójta Gminy S. w przedmiocie informacji publicznej postanawia: uchylić zaskarżone postanowienie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku postanowieniem z 5 sierpnia 2020 r., na podstawie art. 58 § 1 pkt 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325, ze zm., dalej: p.p.s.a.), odrzucił skargę H. N. na bezczynność Wójta Gminy S. w przedmiocie informacji publicznej.

Sąd uznał skargę za obarczoną brakiem formalnym, który pomimo wezwania nie został usunięty w terminie. Podkreślił, że w wykonaniu zarządzenia Przewodniczącego z dnia 22 lipca 2020 r. skarżąca została wezwana do podpisania pisma zawierającego merytoryczną treść skargi w terminie 7-dniowym pod rygorem odrzucenia skargi. Skarga została bowiem przesłana drogą elektroniczną na platformie ePUAP przy piśmie zatytułowanym "Zawiadomienie o wniesieniu pozwu do WSA" i jedynie pismo przewodnie zostało prawidłowo podpisane. Skarżąca odebrała wezwanie w dniu 23 lipca 2020 r. i w terminie 7-dniowym nie uzupełniła braku formalnego, co uzasadniało odrzucenie skargi.

W zażaleniu na powyższe postanowienie H. N. zakwestionowała prawidłowość postanowienia o odrzuceniu skargi wskazując, że wszystkie pisma zostały opatrzone podpisem zaufanym.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Zażalenie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 49 § 1 P.p.s.a. jeżeli pismo strony nie może otrzymać prawidłowego biegu wskutek niezachowania warunków formalnych, przewodniczący wzywa stronę o jego uzupełnienie lub poprawienie w terminie siedmiu dni pod rygorem pozostawienia pisma bez rozpoznania, chyba że ustawa stanowi inaczej.

W przypadku nieuzupełnienie braków skargi w wyznaczonym przez Sąd terminie podlega ona odrzuceniu stosownie do art. 58 § 1 pkt 3 p.p.s.a.

Podpis strony albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika jest elementem formalnym pisma w postępowaniu sądowoadministracyjnym. Elementy składowe pisma strony wymienia art. 46 p.p.s.a. W myśl art. 46 § 2a p.p.s.a., w przypadku gdy pismo strony jest wnoszone w formie dokumentu elektronicznego, powinno ponadto zawierać adres elektroniczny oraz zostać podpisane przez stronę albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. W przypadku, gdy spełnienie powyższych wymogów dotyczących podpisu nie jest możliwe, wówczas podpis ten powinien być własnoręczny, z wyjątkiem przypadków przewidzianych w art. 46 § 4 p.p.s.a., które w tej sprawie nie występują. Powyższe unormowania obowiązują od dnia 31 maja 2019 r., jako ustalone treścią art. 4 ustawy z dnia 10 stycznia 2014 r. o zmianie ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2014 r. poz. 183 z późn. zm.). Na mocy tego przepisu dopuszczono możliwość wnoszenia pism do sądu administracyjnego w formie dokumentu elektronicznego przez elektroniczną skrzynkę podawczą sądu, która jest zlokalizowana na elektronicznej platformie usługi administracji publicznej (ePUAP).

W okolicznościach rozpoznawanej sprawy kwestią sporną pozostaje ustalenie, czy elektroniczne podpisanie pisma przewodniego sporządzonego w formularzu dokumentu elektronicznego platformy ePUAP jest wystarczające dla uznania, że podpis ten obejmuje stanowiącą załącznik do tego pisma skargę. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie orzekającym uznał za nieprawidłową ocenę Sądu I instancji, sprowadzającą się do konstatacji, że podpis pod pismem głównym sporządzonym w formie elektronicznej przy pomocy ogólnopolskiej platformy teleinformatycznej, nie skutkuje podpisaniem załączonych plików. Zaprzecza mu nie tylko treść dokumentu elektronicznego (k. 8 i 13 akt sądowych), treść UPP, ale też oficjalne zasady funkcjonowania (instrukcje i podręczniki dla platformy e-PUAP) i podpisywania pism w platformie e-PUAP oraz mechanizmy wizualizacji dla użytkowania platformy e-PUAP. Kwestie te przedstawił i wyjaśnił Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 16 czerwca 2020 r., sygn. akt II OZ 275/20 (CBOSA), za którym przypomnieć należy, że w dokumencie pomocy zamieszczonym na stronie internetowej www.epuap.gov.pl (w zakładce: Pomoc > Instrukcje i podręczniki > Załatwianie sprawy), w punkcie 3. "Wypełnienie i wysyłanie wniosku", w kilku krokach opisana została droga do prawidłowego sporządzenia, podpisania i wysłania pisma za pośrednictwem platformy e-PUAP. W Kroku 3 dotyczącym wprost przedmiotu niniejszej sprawy wskazuje się, że: "Z rozwijanej listy użytkownik może wybrać Rodzaj pisma (5), jakie chce złożyć do urzędu. Może to być wniosek, skarga, oświadczenie etc. Następnie wypełnia pola wymagane, tj. Tytuł pisma (6) oraz uzupełnia jego Treść (7). Użytkownik może również pobrać załączniki z dysku i wysłać je wraz z wypełnionym formularzem do urzędu. Jeśli chce dodać załącznik klika na symbol zielonego plusa (8) następnie wybiera ścieżkę do miejsca, w którym umieszczony jest wybrany plik a na końcu wpisuje Opis załącznika". Na końcu opisu Kroku 3 (w ramce z wykrzyknikiem) umieszczono następującą informację i zasadę: "Aby dokument miał moc prawną powinien być podpisany przed wysłaniem. Jest to sytuacja analogiczna jak w przypadku korespondencji drogą tradycyjną - na wnioskach, które składamy w urzędach osobiście, również składamy podpisy. Podpis odnosi się do całej treści formularza wraz z załączonymi do niego plikami". Ta reguła została powtórzona także w zakładce: Pomoc > Instrukcje i podręczniki > Zakładanie konta użytkownika i załatwianie sprawy, w punkcie "Jak wysłać pismo". Przedstawiony powyższej sposób wnoszenia dokumentu elektronicznego i składania podpisu przez platformę e-PUAP jest również zgodny z przywołanymi powyżej przepisami p.p.s.a. W art. 12b § 2 i § 2 p.p.s.a. mowa jest bowiem o wnoszeniu do sądu administracyjnego dokumentów elektronicznych, a warunek formy pisemnej uważa się za zachowany, jeżeli dokument elektroniczny został podpisany w sposób, o którym mowa w art. 46 § 2a. Natomiast art. 46 § 2a p.p.s.a. odnosi się wyłącznie do pism stron wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego. Tak więc podpisanie wymaganym podpisem dokumentu elektronicznego wnoszonego przez platformę e-PUAP, wewnątrz którego przekazywane są inne dokumenty, np. załączniki, skutkuje podpisaniem całego dokumentu elektronicznego, tj. treści formularza wraz z załączonymi do niego plikami. Wykładni tej nie przeczy również treść art. 46 § 2b p.p.s.a., zgodnie z którym zasady podpisywania przewidziane w § 2a dotyczą także załączników wnoszonych w formie dokumentu elektronicznego. Z przepisu tego wynika bowiem jedynie, że jeżeli strona chce wnieść do sądu załącznik w formie odrębnego dokumentu elektronicznego to ten dokument powinien być również podpisany przez stronę albo jej przedstawiciela ustawowego lub pełnomocnika kwalifikowanym podpisem elektronicznym, podpisem zaufanym albo podpisem osobistym. Istotne jest zatem odpowiednie podpisanie przekazywanego dokumentu elektronicznego. Formalistyczna wykładnia art. 46 § 2b p.p.s.a. co do wymogu podpisania podpisem elektronicznym odrębnie każdego dokumentu (pliku) w przesyłanym jednym dokumencie elektronicznym przeczy celowi wprowadzenia informatyzacji postępowania sądowoadministracyjnego oraz oficjalnym zasadom funkcjonowania i podpisywania pism w platformie e-PUAP.

W niniejszej sprawie skarżąca przesłała na adres elektronicznej skrzynki podawczej organu za pośrednictwem platformy e-PUAP jeden dokument elektroniczny zawierający pismo przewodnie i załączone do niego pliki, który został podpisany podpisem kwalifikowanym. W związku z tym niezasadne było wzywanie skarżącej do usunięcia braku formalnego poprzez podpisanie skargi, skoro stanowiła ona załącznik do pisma głównego sporządzonego na formularzu platformy ePUAP, który został podpisany podpisem elektronicznym. Powyższe skutkowało z kolei niezasadnym odrzuceniem skargi. Zaskarżone postanowienie wydane zostało więc z naruszeniem art. 58 § 1 pkt 3 w zw. z art. 57 § 1 i art. 46 § 2a i 2b p.p.s.a.

Mając na uwadze powyższe Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 185 § 1 w zw. z art. 197 § 1 i 2 p.p.s.a., orzekł jak w postanowieniu.