Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Małgorzata Roleder, Sędziowie asesor sądowy WSA Marta Joanna Czubkowska (spr.) sędzia WSA Marcin Kojło, Protokolant st. sekretarz sądowy Sylwia Tokajuk, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 27 czerwca 2023 r. sprawy ze skargi N. K. na rozkaz personalny Komendanta Wojewódzkiego Policji w Białymstoku z dnia 18 marca 2019 r. nr 391/2019 w przedmiocie zwolnienia ze służby 1. uchyla zaskarżony rozkaz personalny oraz poprzedzający jego wydanie rozkaz personalny Komendanta Miejskiego Policji w Białymstoku z dnia 19 września 2018 roku numer 1532/2018; 2. zasądza od Komendanta Wojewódzkiego Policji w Białymstoku na rzecz skarżącego N. K. kwotę 497,00 (czterysta dziewięćdziesiąt siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Skarga została wywiedziona na podstawie następujących okoliczności.

Komendant Wojewódzki Policji w Białymstoku rozkazem personalnym z 18 marca 2019 r. nr 391/2019 utrzymał w mocy rozkaz personalnym z 19 września 2018 r. nr 1532/2018 Komendanta Miejskiego Policji w Białymstoku wydany w przedmiocie zwolnienia asp. N.K. ze służby w Policji z dniem 15 października 2018 r. Rozkazowi personalnemu nadano rygor natychmiastowej wykonalności na podstawie art. 108 § 1 K.p.a. Organy uznały, że w sprawie zaistniały przesłanki do zastosowania art. 42 ust. 2 pkt 7 ustawy z 6 kwietnia 1990 r. o Policji (t.j. Dz. U. z 2017 r., poz. 2067 ze zm.; dalej powoływana jako ustawa), albowiem skarżący zaprzestał służby w dniu 27 lipca 2017 r. i przybywał ponad 12 miesięcy na zwolnieniu lekarskim z powodu choroby, tj. do 31 lipca 2018 r. Jednocześnie oceniono, że długotrwała absencja skarżącego spowodowała, że nie realizował on ustawowych obowiązków policjanta, co wpłynęło negatywnie nie tylko na funkcjonowanie i realizowanie zadań służbowych w jednostce organizacyjnej, w której skarżący pełnił służbę, ale i działało demotywująco na pozostałych policjantów. Stwierdzono, że tak długa absencja w służbie, niezależnie od przyczyn, jest w sposób oczywisty sprzeczna z interesem służby.

Skargę od tego rozkazu personalnego do sądu administracyjnego wniósł N.K. i zarzucił naruszenie:

1. art. 6 K.p.a., poprzez pominięcie okoliczności, że działanie organu pierwszej instancji, polegające na wydaniu decyzji o zwolnieniu skarżącego ze służby, w okolicznościach przedmiotowej sprawy zmierzało do obejścia przepisów prawa w zakresie uprawnienia skarżącego do skorzystania z urlopu zdrowotnego po upływie 12 miesięcy absencji chorobowej;

2. art. 8 K.p.a., poprzez stronnicze działanie organu drugiej instancji w przedmiotowej sprawie;

3. art. 78 i 86 w zw. z art. 75 § 1 i art. 77 § 1 K.p.a., poprzez nieprzeprowadzenie dowodu ze świadków i przesłuchania strony, dowodów z dokumentów, mimo złożonych w tym zakresie wniosków;

4. art. 108 § 1 K.p.a., poprzez bezpodstawne uznanie, że nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności było zasadne, w sytuacji, gdy żaden z organów nie wykazał, aby zachodziły jakiekolwiek wyjątkowe okoliczności do nadania tego rygoru;

5. art. 107 K.p.a., poprzez niewskazanie dlaczego organ drugiej instancji daje wiarę wszystkim twierdzeniom organu pierwszej instancji, nawet typowo nieprawdziwym (np. że nie było postępowania dyscyplinarnego wszczętego przeciwko skarżącemu, że nie było żadnych pism, rozmów w sprawie poprawy warunków w PDOZ), lub całkowicie bezzasadnym i nielogicznym, dlaczego oczywiste naruszenia prawa przez przełożonego lekceważy, a nie daje wiary wyjaśnieniom skarżącego;

6. art. 7, 77 § 1 i 80 K.p.a., poprzez zaniedbanie obowiązku wyczerpującego zebrania i analizy całości materiału dowodowego i dokonanie dowolnej oceny zebranych w sprawie dowodów, a w szczególności:

- poprzez dowolną ocenę następujących faktów: faktu, że dwóch lekarzy zaleciło skierowanie skarżącego na urlop zdrowotny, celem poprawy zdrowia, umożliwiającej mu powrót do służby, faktu skierowania skarżącego (na jego wniosek) przez Komendanta Miejskiego Policji na komisję lekarską celem ustalenia podstaw do udzielenia urlopu zdrowotnego, faktu braku odpowiedzi komendanta na raport skarżącego, w którym prosi on przełożonego Komendanta o wyjaśnienie dalszego postępowania w sytuacji, gdy jest zbieg przepisów, że urlopu zdrowotnego udziela się po 12 miesiącach absencji chorobowej, a jednocześnie po upływie tychże 12 miesięcy Komendant może zwolnić funkcjonariusza ze służby, faktu cofnięcia przez Komendanta skierowania skarżącego do ww. komisji lekarskiej celem ustalenia potrzeby udzielenia urlopu zdrowotnego, faktu skierowania przez Komendanta sprawy do zwolnienia skarżącego ze służby pismem z 27 lipca 2018 r., tj. w ostatnim dniu upływu terminu 12 miesięcy, a zatem jeszcze przed upływem tego terminu, gdyż końcem terminu jest koniec tego dnia, które to fakty zostały przez organ drugiej instancji ocenione niezgodnie z doświadczeniem życiowym i zasadami logiki, gdyż z kolejności powyższych czynności i dat tych czynności, wprost wynika zamiar organu pierwszej instancji zwolnienia skarżącego ze służby jeszcze przed upływem wskazanego przez organ okresu 12 miesięcy, z nadużyciem i obejściem przepisów o prawie skarżącego do skorzystania z urlopu zdrowotnego, które to ustalenia miały istotny wpływ na wynik postępowania, gdyż wskutek dowolnej oceny faktów organ drugiej instancji nie uwzględnił niezgodnego z prawem działania organu pierwszej instancji poprzez obejście przepisów prawa o uprawnieniu skarżącego skorzystania z urlopu zdrowotnego, celem powrotu do służby;

- dokonanie dowolnych ustaleń z pominięciem dowodów w zakresie rzeczywistej przyczyny zwolnienia skarżącego ze służby, poprzez błędne ustalenie, że tylko skarżący został zwolniony ze służby spośród osób składających zawiadomienie o przestępstwie, w sytuacji gdy inni policjanci, także byli szykanowani przez przełożonego. Jeden z policjantów został zwolniony ze służby, a w stosunku do kolejnego zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne i zawieszono go w pełnieniu służby,

- pominięcie faktu, że już w skierowaniu na komisję lekarską z 18 kwietnia 2018 r. Komendant Miejski miał zaplanowane zwolnienie skarżącego z powodu upływu 12 miesięcy absencji chorobowej, mimo że ten okres jeszcze nie upłynął, które to naruszenia miały wpływ na treść wydanego orzeczenia w sprawie, bowiem gdyby organ w sposób właściwy i bezstronny dokonał oceny całokształtu materiału dowodowego sprawy, doszedłby do odmiennych twierdzeń i wniosków, a tym samym ustaliłby, że rzeczywista przyczyna zwolnienia skarżącego dotyczyła jego udziału w interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich i złożenia zawiadomienia do prokuratury przeciwko przełożonym w sprawie panujących warunków w PDOZ w Białymstoku oraz że zwolnienie skarżącego było zaplanowane o wiele wcześniej przed upływem okresu 12 miesięcy, a ponadto próbowano go zwolnić z powodu bezpodstawnie wszczętego postępowania dyscyplinarnego;

7. art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, poprzez jego zastosowanie, w sytuacji, gdy stanowi to nadużycie prawa i ma zamiar obejścia przepisów ustawy, umożliwiających funkcjonariuszowi skorzystanie z urlopu zdrowotnego, co stanowi rażące naruszenie przepisów prawa i zasady praworządności, wyrażonej w art. 6 K.p.a., a mianowicie wskutek zastosowania powyższego przepisu w przedmiotowej sprawie doszło do obejścia przepisów art. 85 ustawy w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych z 28 listopada 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1822), tj. z 9 lutego 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 481), tj. z 1 lutego 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 345 ze zm.) oraz w zw. z § 26 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie urlopów policjantów z 19 września 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 1282), zgodnie z którymi policjantowi w służbie stałej można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo 6 miesięcy, o czym orzeka komisja lekarska, w przypadku gdy funkcjonariusz mimo wykorzystania 12 miesięcy zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych z powodu choroby nie odzyskał zdolności do wykonywania tych obowiązków, a stan jego zdrowia rokuje poprawę w stopniu umożliwiającym dalsze pełnienie służby;

8. art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie przez organy obu instancji, z uwagi na niespełnienie przesłanki nieprzerwanego okresu choroby 12 miesięcy, gdyż [...] lipca 2018 r. Podlaska Komisja Lekarska orzeczeniem nr [...] orzekła, że skarżący jest zdolny do służby, a skarżący w ustawowym terminie zgłosił swoją gotowość do służby, a zatem okres choroby 12 miesięcy, który w myśl twierdzeń organu upłynąłby w dniu 27 lipca 2018 r., został przerwany orzeczeniem lekarskim o zdolności skarżącego do służby, wydanym w dniu 25 lipca 2019 r., po otrzymaniu którego skarżący stawił się do służby;

9. art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, w sytuacji, gdy Komendant Miejski Policji planował zwolnienie skarżącego na tej podstawie już w kwietniu 2018 r.

WSA w Białymstoku wyrokiem z 7 sierpnia 2019 r. wydanym w sprawie II SA/Bk 335/19 oddalił skargę. W uzasadnieniu wskaznao, że zastosowana w sprawie podstawa zwolnienia skarżącego ze służby z art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, ma charakter fakultatywny, co oznacza, że organ ma prawo wyboru między pozostawieniem długotrwale chorującego policjanta w służbie, a jego zwolnieniem. Wybór ten nie może być dowolny lecz uzasadniony indywidualnymi okolicznościami danego przypadku. Podjęcie decyzji wymaga rozważenia interesu policjanta i interesu społecznego. Oznacza to, że w sprawach dotyczących fakultatywnego zwolnienia policjanta ze służby, sądy administracyjne mogą badać, czy decyzja o rozwiązaniu stosunku służbowego nie jest arbitralna lub została podjęta przy użyciu niedozwolonych kryteriów. Nie mogą natomiast wkraczać w kompetencje właściwych organów i przesądzać, czy dany policjant powinien pozostać w gronie funkcjonariuszy Policji. Przepis art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, stanowi z jednej strony niezbędny instrument kształtowania polityki kadrowej w Policji w sposób umożliwiający rozwiązanie stosunku służbowego z policjantem, który długotrwale zaniechał pełnienia służby, z drugiej jednak strony nie może być wykładany w sposób umożliwiający jego nadużycie przez bezzasadną odmowę dopuszczenia policjanta zamierzającego powrócić do służby po długotrwałym zwolnieniu lekarskim do wykonywania obowiązków służbowych, spowodowaną wyłącznie zamiarem zwolnienia funkcjonariusza ze służby. Dla zastosowania art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, konieczne jest równoczesne spełnienie trzech przesłanek, które powinny być interpretowane wąsko: zaprzestanie służby, choroba funkcjonariusza powodująca zaprzestanie oraz upływ 12 miesięcy. Przepis powyższy nie różnicuje przyczyn choroby powodujących zaprzestanie świadczenia służby.

W okolicznościach niniejszej sprawy jest bezspornym, że spełnione zostały przesłanki ustawowe z art. 41 ust. 2 pkt 7 do zwolnienia skarżącego ze służby, albowiem absencja skarżącego na służbie, spowodowana chorobą, trwała dłużej niż 12 miesięcy. Ciągła absencja chorobowa skarżącego, wykazana zwolnieniami lekarskimi, trwała od 27 lipca 2017 r. do 31 lipca 2018 r., przy czym, jak wynika z akt sprawy, skarżący poza zwolnieniami lekarskimi, kolejno przedkładanymi do zakładu pracy, dostarczył również zaświadczenie lekarskie wskazujące na rozpoczęcie z dniem 18 czerwca 2018 r. 12-to tygodniowego okresu terapii grupowej w szpitalu, tj. z przewidywanym terminem zakończenia mniej więcej w połowie września 2018 r. W dacie wszczęcia postępowania administracyjnego w kierunku zwolnienia skarżącego ze służby w Policji, na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, tj. w dniu 30 lipca 2018 r. niewątpliwie upłynął ponad 12 – miesięczny okres nieobecności skarżącego w służbie na skutek choroby.

W przypadku skarżącego nie doszło do skutecznego przerwania 12 – miesięcznego okresu zaprzestania pełnienia służby. Zaprzestanie pełnienia służby przerwać może jedynie skuteczny powrót do służby na zajmowanym stanowisku, co wymaga uzyskania przez funkcjonariusza aktualnego zaświadczenia lekarza medycyny pracy, stwierdzającego brak przeciwskazań do pełnienia służby na zajmowanym stanowisku. Skarżący do 27 lipca 2018 r., tj. do ostatniego dnia 12-to miesięcznego okresu absencji w służbie, nie stawił się w służbie z właściwym orzeczeniem lekarza medycyny pracy stwierdzającym brak przeciwwskazań do pracy na określonym stanowisku. Dysponował jedynie orzeczeniem komisji lekarskiej z 25 lipca 2018 r. o uznaniu go zdolnym od służby w Policji z ograniczeniem, ale nie było to orzeczenie prawomocne ani nie mogło zastąpić koniecznego dla dopuszczenia do służby po nieobecności spowodowanej chorobą trwającą powyżej 30 dni, orzeczenia lekarza medycyny pracy o zdolności do wykonywania pracy na dotychczasowym stanowisku. Jednocześnie skarżący, jak wynika z akt sprawy, gotowość do niezwłocznego podjęcia służby na zajmowanym stanowisku służbowym, wyraził dopiero raportem z 30 lipca 2018 r., tj. już po upływie 12-to miesięcznej absencji w służbie wywołanej chorobą. Orzeczenie lekarza medycyny pracy uprawniające do skutecznego powrotu do służby na zajmowanym stanowisku służbowym po nieobecności spowodowanej chorobą trwającą dłużej niż 30 dni, skarżący uzyskał dopiero 3 sierpnia 2018 r.

Skuteczną przeszkodą dla wszczęcia w dniu 30 lipca 2018 r. postępowania w kierunku zwolnienia skarżącego ze służby w oparciu o art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, nie mogły być starania skarżącego o skierowanie go na urlop zdrowotny, zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy, albowiem w dniu 18 lipca 2018 r. Komendant Miejski Policji w Białymstoku wycofał skierowanie do komisji lekarskiej mającej orzec o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego i postępowanie w tym przedmiocie zostało umorzone w całości decyzją komisji lekarskiej z 25 lipca 2018 r., tj. przed wszczęciem postępowania w kontrolowanej sprawie. Powodem wycofania skierowania skarżącego na komisję lekarską mającą orzekać o potrzebie udzielenia urlopu dla poratowania zdrowia, była nierozstrzygnięta kwestia ogólnej zdolności fizycznej i psychicznej skarżącego do pełnienia służby ze skierowania wystawionego w dniu 5 kwietnia 2018 r. albowiem skarżący poddał się takiemu badaniu dopiero w dniu 25 czerwca 2018 r.

Jak wynika z uzasadnień rozkazów personalnych obu instancji orzekających o zwolnieniu skarżącego ze służby, organ I i II instancji rozważając - w ramach uznania administracyjnego - wybór między zwolnieniem skarżącego ze służby, a pozostawieniem go w służbie, doszedł do wniosku, że dotychczasowy przebieg służby, potwierdzający niestabilność dyspozycyjności skarżącego, nie przemawia za utrzymaniem stosunku służbowego ale za zwolnieniem ze służby dla jej dobra. Zdaniem sądu, taka ocena nie jest dowolna i nie doszło do przekroczenia granic uznania administracyjnego. Organy obu instancji trafnie bowiem zwróciły uwagę, że ostatni 12 – miesięczny okres absencji na służbie z powodu choroby, nie jest jedynym okresem nieświadczenia służby przez skarżącego z powodu choroby. W uzasadnieniach zwraca się uwagę, że od daty podjęcia przez skarżącego służby w Komendzie Miejskiej Policji w Białymstoku, tj. od 15 lipca 2015 r. nieobecność skarżącego na służbie z powodu choroby miała miejsce wielokrotnie. I tak w 2015 r. wyniosła 81 dni, tj. prawie 3 miesiące, w 2016 r. 110 dni, tj. prawie 4 miesiące, w 2017 r. 158 dni, tj. ponad 5 miesięcy a w 2018 r. 212 dni, tj. 7 miesięcy. Łącznie skarżący nie świadczył służby z powodu choroby (w okresie jej pełnienia w KMP w Białymstoku) przez 561 dni, tj. ponad 1,5 roku w okresie służby wynoszącym 3 lata i 2 miesiące (od połowy lipca 2015 r. do 18 września 2018 r., tj. do wydania rozkazu personalnego o zwolnieniu ze służby opatrzonego rygorem natychmiastowej wykonalności). Organ II instancji wskazał na wyraźną tendencję wzrostową przebywania skarżącego na zwolnieniach lekarskich od momentu podjęcia służby w Komendzie Miejskiej Policji w Białymstoku. Podkreślił, że całkowity koszt przebywania skarżącego na zwolnieniach lekarskich w okresie służby w garnizonie podlaskim w latach 2015 – 2018 wyniósł ponad 61 tysięcy złotych. Wynagrodzenie w tej kwocie pobierał skarżący nie świadcząc służby, tj. w sytuacji, gdy jego obowiązki musiały być scedowane na innych funkcjonariuszy, co generowało dodatkowe koszty na podwyższanie kwoty dodatku służbowego zastępującym funkcjonariuszom. Jak stwierdził NSA w wyroku z dnia 3 lutego 2016r., sygn. I OSK 2920/14, prawidłowe wykonywanie zadań oraz sprawne funkcjonowanie całej Policji i poszczególnych jej komórek organizacyjnych utrudnia każda długotrwała nieobecność funkcjonariuszy w służbie. Skutki przedłużającej się absencji chorobowej policjanta dla funkcjonowania Policji i dla interesu społecznego, tożsamego z dobrem formacji, są oczywiste i nie wymagają dowodzenia. Sąd w pełni podzielił wniosek przełożonego o konieczności nadania w sprawie, priorytetu potrzebom służby i interesowi służby. Trafnie bowiem organ zwrócił uwagę, że nieobecność funkcjonariusza Policji na służbie zawsze ma negatywny wpływ na funkcjonowanie Policji jako całości, organizację pracy i efektywność działania. Dalsze formalne pozostawienie w służbie policjanta niedyspozycyjnego nie leży w interesie Policji ani w interesie społecznym. W orzecznictwie sądów administracyjnych przypadek częstego i wielokrotnego korzystania przez funkcjonariusza Policji ze zwolnień lekarskich i nieobecności w pracy między innymi z tego powodu, został uznany za samodzielną podstawę do zwolnienia policjanta ze służby w oparciu o art. 41 ust. 2 pkt 5, tj. zwolnienia z uwagi na ważny interes służby. Obrazuje to, prawomocny wyrok NSA w sprawie I OSK 436/16, wydany na tle zwolnienia ze służby na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 5 ustawy, funkcjonariuszki Policji, która przez okres 4,5 lat służby nie była obecna w pracy przez 949 dni z powodu własnej choroby. Skoro częsta i długotrwała nieobecność funkcjonariusza Policji na służbie z powodu choroby może samodzielnie uzasadniać jego zwolnienie w oparciu o przesłankę dobra służby, to tym bardziej może stanowić racjonalny argument za potrzebą zwolnienia funkcjonariusza, którego nieobecność w pracy z powodu choroby przekroczyła 12 miesięcy, a okres 12 – miesięcznej ciągłej absencji był poprzedzony wcześniejszymi, wielokrotnymi przerwami w świadczeniu służby ze względu na chorobę.

WSA w Białymstoku nie podzielił zarzutów skargi i wysuniętego w oparciu o postawione zarzuty twierdzenia, że doszło w sprawie do "upozorowania" podstawy zwolnienia skarżącego ze służby, gdyż rzeczywistą przyczyną zwolnienia była "zemsta" przełożonego za działania skarżącego związane z nagłośnieniem niewłaściwych warunków pracy w Ogniwie Pomieszczenia Dla Osób Zatrzymanych (OPDOZ). Pozorność powołanej podstawy prawnej zwolnienia funkcjonariusza policji ze służby może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy okoliczności sprawy wskazują na niemożność wykorzystania tej podstawy prawnej, tj. gdy nie dochodzi do ziszczenia przesłanek materialnoprawnych powołanej podstawy prawnej zwolnienia. W stanie faktycznym sprawy tak nie jest. Ponad dwunastomiesięczne zaprzestanie świadczenia służby przez skarżącego z powodu choroby jest bezdyskusyjnym faktem. Bezdyskusyjna jest również kwestia wcześniejszego korzystania ze skarżącego ze zwolnień lekarskich, skutkująca nieobecnością na służbie i koniecznością cedowania obowiązków i zadań skarżącego na innych funkcjonariuszy. Negatywny wpływ absencji skarżącego na funkcjonowanie OPDOZ opisuje trafnie uzasadnienie decyzji organu II instancji. Funkcjonariusz niepełniący służby:

- dezorganizuje służbę, zakłóca normalny tok działań, rodzi po stronie przełożonych konieczność zapewnienia właściwej realizacji zadań przy dysponowaniu ograniczonym stanem osobowym;

- powoduje konieczność rozłożenia zadań na innych funkcjonariuszy, co spotyka się niejednokrotnie z negatywnym odbiorem i demotywacją pozostających w służbie;

- wpływa na zmniejszenie efektywności działania formacji i spadek mierników, z uwagi na okrojone zasoby ludzkie (etat jest zajęty przez osobę, której faktycznie nie ma na służbie i która nie realizuje zadań).

Wycofanie przez przełożonego w dniu 18 lipca 2018 r. skierowania skarżącego na komisję lekarską dla ustalenia uprawnień do urlopu zdrowotnego, nie może być odbierane jako działanie w celu obejścia prawa. U podstaw bowiem cofnięcia w dniu skierowania skarżącego na komisję lekarską dla ustalenia uprawnień do urlopu zdrowotnego, legła - jak wynika z treści dokumentu - kwestia braku prawomocnego przesądzenia ogólnej zdolności skarżącego do służby w Policji ze skierowania wystawionego w kwietniu 2018 r. Na komisję lekarską mającą ustalić ogólną zdolność skarżącego do służby skarżący stawił się dopiero 25 lipca 2018 r.

Nie zostały, zdaniem sądu, naruszone w sprawie przepisy procedury administracyjnej dotyczące postępowania dowodowego. W postępowaniu administracyjnym należy bowiem przeprowadzać tylko te dowody, które mają wykazać okoliczności mające znaczenie dla sprawy. Znaczenie dla sprawy okoliczności faktycznych wyznaczają zaś mające zastosowanie przepisy prawa materialnego. Jedynymi przesłankami zwolnienia funkcjonariusza Policji ze służby w oparciu o art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy jest zaprzestanie służby, choroba funkcjonariusza powodująca zaprzestanie służby oraz upływ 12 miesięcy. Te przesłanki w sprawie niniejszej zostały wykazane dowodami z dokumentów. Organ odwoławczy wprawdzie uzupełnił materiał dowodowy o dowody dotyczące udziału skarżącego w sygnalizowaniu nieprawidłowości w Ogniwie Pomieszczenie Dla Osób Zatrzymanych oraz o dowody dotyczące efektu tej sygnalizacji, którymi skarżący dążył do obalenia prawdziwości intencji przełożonego chcąc wykazać, że jest szykanowany za dokonane zawiadomienie organów ścigania o możliwości popełnienia przestępstwa przez przełożonych, ale przeprowadzenie tych dowodów było – zdaniem sądu - zbyteczne z punktu widzenia zastosowanej podstawy prawnej zwolnienia ze służby. Z treści dowodów wynikało, że prokuratorskie postępowanie karne w sprawie przekroczenia przez przełożonych uprawnień służbowych i obowiązków służbowych w zakresie właściwego przystosowania pomieszczeń dla osób zatrzymanych, naruszania praw pracowniczych funkcjonariuszy pełniących służbę w OPDOZ oraz narażenia funkcjonariuszy PDOZ KMP w Białymstoku na niebezpieczeństwo utraty życia lub ciężki uszczerbek na zdrowiu, zostało umorzone. Z uzasadnienia decyzji organu II instancji wynika przy tym, że działania skarżącego podjęte w celu poprawy warunków służby i usprawnienia działania jednostki, nie mogły stanowić dla przełożonego podstawy do wyciągnięcia wobec skarżącego jakichkolwiek negatywnych konsekwencji. Sąd z tym stwierdzeniem się zgodził, gdyż sygnalizacja nieprawidłowości w zakładzie pracy jest prawem pracownika, a obowiązkiem pracodawcy jest zapewnienie właściwych warunków pracy. Nie było potrzeby przeprowadzania dodatkowych dowodów, w tym przesłuchiwania świadków i strony wobec wyjaśnienia dowodami z dokumentów spełnienia przesłanek zastosowania art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy. Nawiązanie w argumentacji organu II instancji do twórczości literackiej skarżącego również było zbyteczne z punktu widzenia zastosowanej podstawy prawnej zwolnienia, której zastosowanie wymagało jedynie stwierdzenia ponad 12-to miesięcznego okresu zaprzestania służby z powodu choroby.

Sąd pierwszej instancji nie podzielił zarzutu skargi, jakoby skierowanie skarżącego w kwietniu 2018 r. na komisję lekarską dla ustalenia ogólnej zdolności skarżącego do pełnienia służby było dowodem z góry powziętego zamiaru zwolnienia skarżącego w oparciu o podstawę prawną z art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy. Skierowanie było wystawione na długo przed upływem 12 miesięcznego okresu ciągłości absencji w służbie i z jego treści wynikało, że przyczyną potrzeby określenia stanu zdrowia i ogólnej przydatności skarżącego do służby w Policji, był przebieg służby w przeszłości, przerywany nieobecnościami w pracy z powodu choroby oraz charakter przedstawianych zwolnień lekarskich.

W kompletnym i prawidłowo przeprowadzonym postępowaniu doszło w sposób prawidłowy do ustalenia faktów istotnych dla zastosowanej podstawy zwolnienia skarżącego ze służby w Policji, prawidłowo oceniono, że doszło do spełnienia przesłanek ustawowych zwolnienia ze służby ze względu na zaprzestanie świadczenia służby przez skarżącego z powodu choroby przez okres przekraczający 12 miesięcy oraz bez przekroczenia granic uznania administracyjnego, po wyważeniu interesu skarżącego i interesu społecznego, nie dopatrzono się przyczyn, dla których należałoby pozostawić skarżącego w służbie z uwagi na dobro służby. Uprawnieniem przełożonego dokonującego wyboru między pozostawieniem w służbie funkcjonariusza o niestabilnej dyspozycyjności a jego zwolnieniem ze służby, jest dokonanie przez przełożonego analizy argumentów za i przeciw i wyprowadzenie oceny zgodnej z interesem służby jako całości.

Za nadaniem rygoru natychmiastowej wykonalności przemawiał interes społeczny rozumiany jako interes służby. Z art. 108 § 1 K.p.a. wynika, że możliwość nadania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności istnieje w przypadku niezbędności rygoru ze względu na ochronę zdrowia lub życia ludzkiego albo dla zabezpieczenia gospodarstwa narodowego przed stratami bądź ze względu na inny interes społeczny lub wyjątkowo ważny interes strony. W interesie służby w Policji leży potrzeba sprawnej organizacji pracy poszczególnych jednostek i ogniw. Jakikolwiek brak pewności przełożonego co do pełnej dyspozycyjności funkcjonariusza zaburza planową i sprawną realizację zadań Policji. Fakt, że skarżący stawieniem się do służby przerwał rozpoczęty 18 czerwca 2018r. proces wielotygodniowej terapii szpitalnej w powiązaniu z historią korzystania ze zwolnień lekarskich w przeszłości, uzasadniał decyzję o opatrzeniu rozkazu personalnego o zwolnieniu ze służby rygorem natychmiastowej wykonalności, celem podjęcia działań w kierunku obsadzenia kadrowego OPDOZ stabilną i dyspozycyjną kadrą.

Skargę kasacyjną od tego wyroku wniósł N.K. i zarzucił naruszenie:

1. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a P.p.s.a. w zw. z art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie w sytuacji, gdy w okolicznościach sprawy jego zastosowanie ewidentnie stanowi nadużycie prawa i wykazuje się pozornością, co stanowi rażące naruszenie przepisów prawa i zasady praworządności, wyrażonej w art. 6 K.p.a., gdyż przyczyna jego zastosowania powołana przez organ w decyzji jest pozorna i nie mieści się w granicach uznania administracyjnego, a także wskutek zastosowania powyższego przepisu w sprawie doszło do obejścia przepisów art. 85 ustawy w zw. z art. 15 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych (Dz.U. z 2014 r., poz. 1822), tj. z 9 lutego 2018 r. (Dz.U. z 2018 r. poz. 481), tj. z 1 lutego 2019 r. (Dz.U. z 2019 r. poz. 345) z późn. zmianami) oraz w zw. z § 26 ust. 1, 2 i 3 rozporządzenia z 19 września 2014 r. Ministra Spraw Wewnętrznych w sprawie urlopów policjantów (Dz.U. z 2014 r. poz. 1282), zgodnie z którymi policjantowi w służbie stałej można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo 6 miesięcy, o czym orzeka komisja lekarska, w przypadku gdy funkcjonariusz mimo wykorzystania 12 miesięcy zwolnienia od wykonywania obowiązków służbowych z powodu choroby nie odzyskał zdolności do wykonywania tych obowiązków, a stan jego zdrowia rokuje poprawę w stopniu umożliwiającym dalsze pełnienie służby;

2. art. 145 § 1 pkt 1 lit. a P.p.s.a. w zw. z art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie, z uwagi na nieuwzględnienie okoliczności, że Komendant złożył wniosek o wszczęcie postępowania przeciwko funkcjonariuszowi na podstawie powołanego przepisu jeszcze przed spełnieniem przesłanki upływu okresu 12-miesiecznej absencji chorobowej funkcjonariusza (pismo Komendanta z 27 lipca 2018 r.), co w konsekwencji wskazuje na jednoznaczne działanie organów wbrew przepisom prawa;

3. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. art. 1 § 2 ustawy z 25 lipca 2002 r. - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 7 K.p.a., poprzez nieuwzględnienie przy orzekaniu w sprawie, w szczególności, przy ocenie zasadności zastosowania przepisu art. 41 ust 2 pkt 2 ustawy - interesu społecznego i interesu służby, polegającego na działaniu skarżącego dla interesu służby (dobra służby) i interesu społecznego poprzez sygnalizowanie przez niego nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki Policji, nieprawidłowości w działaniu przełożonego, które to nieprawidłowości dotyczyły interesu służby i interesu społecznego, bowiem miały znaczenie dla ogółu funkcjonariuszy i warunków, w jakich pełnią służbę, a także dla osób umieszczanych w Pomieszczeniu Dla Osób Zatrzymanych i warunków, w których tam przebywały, które urągały godności człowieka, co spowodowało nieuwzględnienie interesu skarżącego, polegającego na jego ochronie przed odwetem ze strony przełożonych za sygnalizowanie nieprawidłowości w pracy PDOZ w Białymstoku i bezczynności Komendanta;

4. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 6, art. 7 i art. 8 § 1 K.p.a., poprzez błędne przyjęcie przez sąd pierwszej instancji, że pozorność powołanej podstawy prawnej zwolnienia funkcjonariusza policji ze służby może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy okoliczności sprawy wskazują na niemożność wykorzystania tej podstawy prawnej, to jest gdy nie dochodzi do ziszczenia przesłanek materialnoprawnych powołanej podstawy prawnej zwolnienia, w sytuacji gdy do pozornego zastosowania przepisów prawa dochodzi także w sytuacji, gdy z punktu widzenia formalnoprawnego zastosowanie przepisu co do zasady jest dopuszczalne, lecz u podstaw jego zastosowania, tj. uznania administracyjnego organu, legły przesłanki obiektywnie nieuzasadnione do jego zastosowania, co miało miejsce w sprawie, gdyż rzeczywistą przyczyną zastosowania tego przepisu przez organy orzekające, było sygnalizowanie przez skarżącego nieprawidłowości w zachowaniu Komendanta i warunków panujących w PDOZ, co nie może być uznane za obiektywną przesłankę, mieszczącą się w granicach uznania administracyjnego, do zastosowania art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, gdyż jest to działanie organu sprzeczne z interesem społecznym, interesem służby i interesem policjanta, sygnalizującego naruszenia;

5. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 7, art. 77, art. 80 i art. 107 § 3 K.p.a., poprzez zaniedbanie obowiązku wyczerpującego zebrania i analizy całości materiału dowodowego i dokonanie dowolnej oceny zebranych w sprawie dowodów, a w szczególności, poprzez:

- nieuwzględnienie przy dokonywaniu oceny faktu, że Komendant wniosek o wszczęcie postępowania o zwolnienie skarżącego ze służby złożył 27 lipca 2018 r., czyli jeszcze przed upływem 12-miesięcznego okresu absencji chorobowej (gdyż za koniec okresu uważa się koniec dnia), co wprost wskazuje na istnienie zamiaru zwolnienia funkcjonariusza w trybie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, jeszcze terminem spełnienia przesłanek wynikających z tegoż przepisu, co w ramach adekwatnego związku przyczynowego wykazuje, że przyczyną zwolnienia nie była w rzeczywistości absencja chorobowa, a inna przyczyna, mianowicie, sygnalizowanie przez podwładnego funkcjonariusza nieprawidłowości w funkcjonowaniu jednostki Policji;

- niewskazanie dlaczego dano wiarę wszystkim twierdzeniom przełożonego (organu I instancji), także nieprawdziwym (np. że nie było postępowania dyscyplinarnego wszczętego przeciwko skarżącemu, że nie było żadnych pism, rozmów w sprawie poprawy warunków w PDOZ), dlaczego oczywiste naruszenia prawa przez przełożonego zostały zlekceważone (brak odpowiedzi na raport skarżącego, nieewidencjonowanie notatek służbowych i pism składanych przez podwładnego i brak odpowiedzi na nie), dlaczego nie dano wiary wyjaśnieniom skarżącego, nie dając możliwości złożenia skarżącemu wyjaśnień w ramach przesłuchania;

- dokonanie dowolnych ustaleń z pominięciem dowodów w zakresie rzeczywistej przyczyny zwolnienia skarżącego ze służby, poprzez błędne ustalenie, że tylko skarżący został zwolniony ze służby spośród osób składających zawiadomienie o przestępstwie, w sytuacji gdy inni policjanci, także byli szykanowani przez przełożonego, jeden z policjantów został zwolniony ze służby, w stosunku do kolejnego zostało wszczęte postępowanie dyscyplinarne całkowicie bezzasadnie i zawieszono go w pełnieniu służby.

6. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 8 K.p.a., poprzez nieuwzględnienie przez sąd pierwszej instancji naruszenia przez organy obu instancji zasady bezstronności działania, gdyż z okoliczności sprawy wynika wybiórcze przeprowadzanie dowodów przez ograny, co świadczy o stronniczym działaniu organów obu instancji;

7. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 78 i art. 86 K.p.a. w zw. z art. 75 § 1 i art. 77 § 1 K.p.a., poprzez błędne twierdzenie sądu pierwszej instancji, że nie mają znaczenia w sprawie dowody z przesłuchania skarżącego oraz świadków, dowody z dokumentów, mimo złożonych przez stronę wniosków dowodowych, wykazujące na rozmowy z Komendantem na temat rzeczywistych przyczyn zwolnienia ze służby i podobnego traktowania, jak skarżącego innych funkcjonariuszy, którzy sygnalizowali nieprawidłowości w działaniu Komendanta i PDOZ Rzecznikowi Praw Obywatelskich i organom prokuratury, celem wykazania pozorności podstawy prawnej zwolnienia skarżącego ze służby, co uniemożliwiło skarżącemu w sposób faktyczny udział w postępowaniu wyjaśniającym poprzez przeprowadzenie wnioskowanych przez niego dowodów, celem wykazania pozorności działania organu, co jednocześnie narusza zasadę działania organów na podstawie przepisów prawa w zakresie prowadzania postępowania administracyjnego i wyjaśniania istotnych okoliczności faktycznych i prawnych stronie, stania na straży praworządności i wiodącej zasady pogłębiania zaufania uczestników postępowania do władzy publicznej, co miało istotny wpływ na treść wydanego orzeczenia w sprawie;

8. art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 108 § 1 K.p.a., poprzez bezpodstawne uznanie przez sąd pierwszej instancji, że nadanie decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności było zasadne, w sytuacji gdy żaden z organów nie wykazał, aby zachodziły jakiekolwiek wyjątkowe okoliczności do nadania tego rygoru, a powołany przez organy i sąd interes społeczny i interes służby, polegający na potrzebie zastąpienia skarżącego innym funkcjonariuszem, nie przemawiały za zastosowaniem tego przepisu, bowiem skarżący pełnił czynnie służbę w czasie wydania decyzji i nie było potrzeby w tym czasie zastępowania go innym funkcjonariuszem; zastąpienie skarżącego innym funkcjonariuszem mogło nastąpić po wydaniu decyzji ostatecznej przez organ, bez potrzeby nadawania decyzji rygoru natychmiastowej wykonalności, - które to naruszenia mogły mieć wpływ na treść wydanego orzeczenia w sprawie, bowiem gdyby doszło do prawidłowego zebrania całości materiału dowodowego sprawy i wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy i dokonano bezstronnej swobodnej oceny całokształtu materiału dowodowego sprawy, sąd i organy doszłyby do odmiennych twierdzeń i wniosków, a tym samym zostałoby ustalone, że rzeczywista przyczyna zwolnienia skarżącego ze służby dotyczyła jego udziału w interwencji Rzecznika Praw Obywatelskich i złożeniu zawiadomienia do prokuratury przeciwko przełożonym w sprawie panujących warunków w PDOZ oraz że zwolnienie skarżącego było zaplanowane jeszcze przed upływem okresu 12 miesięcy absencji chorobowej, że organ podejmował wcześniejsze inne próby zwolnienia skarżącego ze służby (wskutek bezpodstawnie wszczętego postępowania dyscyplinarnego, którego to wniosku nie uwzględnił rzecznik dyscyplinarny). Tym samym jednoznacznym byłoby ustalenie, że zastosowanie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, przez organy nosi cechy pozorności działania organu, celem ukrycia faktycznej przyczyny chęci zwolnienia funkcjonariusza z jednostki Policji, z uwagi na sygnalizowanie przez niego nieprawidłowości w działaniach Komendanta, działania PDOZ i panujących w nim warunkach. Powyższe ustalenia jednoznacznie wykazałyby arbitralność organu przy wydawaniu decyzji, działanie organu poza granicami uznania administracyjnego, co czyni wydaną decyzję sprzeczną z prawem i podlegającą uchyleniu w całości, jako godzącą w zasadę praworządności, w interes służby i interes społeczny, a także w zasadę pogłębiania zaufania obywateli w działanie władzy publicznej.

W dniu 20 września 2019 r. skargę kasacyjną na powyższy wyrok wywiódł także Rzecznik Praw Obywatelskich, wnosząc o uchylenie w całości zaskarżonego wyroku i przekazanie sprawy sądowi pierwszej instancji do ponownego rozpoznania.

NSA wyrokiem z 18 kwietnia 2023 r. wydanym w sprawie III OSK 2016/21 uchylił zaskarżony wyrok w całości i przekazał sprawę do ponownego rozpoznania Wojewódzkiemu Sądowi Administracyjnemu w Białymstoku; oddalił skargę kasacyjną Rzecznika Praw Obywatelskich.

NSA odnośnie pierwszego zarzutu dotyczącego naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 7 K.p.a., poprzez nieuwzględnienie przy orzekaniu w sprawie, w szczególności, przy ocenie zasadności zastosowania art. 41 ust 2 pkt 2 ustawy stwierdził, że jest on błędnie skonstruowany. Sąd pierwszej instancji w ogóle nie oceniał w sprawie zastosowania przez organy Policji ww. przepisu prawa materialnego, ponieważ funkcjonariusz został zwolniony na podstawie 41 ust 2 pkt 7 ustawy, tj. z powodu upływu 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby, a nie z powodu określonego w art. 41 ust. 2 pkt 2 ustawy, tj. skazania policjanta prawomocnym wyrokiem sądu za przestępstwo lub przestępstwo skarbowe inne niż przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego.

Jako nieuprawniony uznano zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 6, art. 7, art. 8 § 1 K.p.a., poprzez uznanie, że pozorność podstawy prawnej zwolnienia funkcjonariusza policji ze służby może mieć miejsce jedynie wówczas, gdy okoliczności sprawy wskazują na niemożność wykorzystania tej podstawy prawnej, tj. gdy nie dochodzi do ziszczenia przesłanek materialnoprawnych powołanej podstawy prawnej zwolnienia. Odnosząc się do tego zarzutu wskaznao, że zebrany w sprawie materiał dowodowy potwierdza, że w sprawie zaistniały przesłanki do zwolnienia policjanta ze służby na podstawie art. 42 ust. 2 pkt 7 ustawy. W sprawie, co nie jest kwestionowane, spełnione zostały trzy przesłanki pozwalające na zastosowanie tego przepisu: funkcjonariusz zaprzestał służby, zaprzestanie to było spowodowane jego chorobą i okres absencji wyniósł 12 miesięcy. Organ mógł zatem w sytuacji, w której uznał, że w sprawie występują te przesłanki wydać decyzję o zwolnieniu policjanta ze służby.

Jako nieskuteczny uznano także zarzut naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w związku z art. 108 § 1 K.p.a., poprzez bezpodstawne uznanie przez sąd pierwszej instancji, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności było zasadne. Stwierdzono, że w tym zakresie WSA w Białymstoku słusznie wskazał, że organ pierwszej instancji miał podstawy do zastawania wobec policjanta art. 108 § 1 K.p.a., ponieważ ze względu na dobro służby należało jak najszybciej zwolnić zajmowany przez skarżącego kasacyjnie etat policyjny i na jego miejsce przyjąć osobę, która wykonywałaby zadania służbowe. Oczywistym jest bowiem, że długotrwała absencja funkcjonariusza dezorganizowała pracę jednostki, w której pełnił on służbę, stąd należało zrobić wszystko, aby jak najszybciej doprowadzić do sytuacji, gdy jednostka będzie mogła w pełnym składzie osobowym wykonywać powierzone jej zadania.

Za uzasadnione uznano natomiast zarzuty skargi kasacyjnej dotyczące naruszenia art. 145 § 1 pkt 1 lit. c P.p.s.a. w zw. z art. 1 § 2 ustawy - Prawo o ustroju sądów administracyjnych w zw. z art. 7, art. 8, art. 77, art. 80 i art. 107 § 3 K.p.a., poprzez zaniedbanie obowiązku wyczerpującego zebrania i analizy całości materiału dowodowego oraz niedostrzeżenia wybiórczego przeprowadzenia postępowania dowodowego przez organy. W sprawie skarżący kasacyjnie raportem z 20 czerwca 2018 r. zwrócił się do Komendanta Miejskiego Policji w Białymstoku o skierowanie go na badania do Podlaskiej Rejonowej Komisji Lekarskiej w Białymstoku w związku z koniecznością podjęcia przez niego urlopu zdrowotnego, zgodnie z art. 26 ust. 1 ustawy. Następnie Komendant Miejski Policji 26 czerwca 2018 r. skierował skarżącego kasacyjnie na badania, celem wydania orzeczenia o potrzebie udzielenia urlopu zdrowotnego funkcjonariuszowi, po czym organ cofnął powyższe skierowanie, ponieważ skarżący kasacyjnie od 27 lipca 2017 r. do dnia cofnięcia skierowania przebywał nieprzerwanie na zwolnieniach lekarskich. W związku z czym 16 kwietnia 2018 r. wystąpiono do RKL z wnioskiem o ustalenie stanu zdrowia oraz ustalenie zdolności fizycznej i psychicznej funkcjonariusza do służby. W takiej sytuacji RKL, decyzją z 25 lipca 2018 r., nr [...], na podstawie art. 105 § 1 K.p.a. w zw. z ustawą z 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych (Dz. U. z 2014 r., poz. 1822, dalej: "ustawa o komisjach lekarskich") umorzyła postępowanie w sprawie orzeczenia o potrzebie udzielania urlopu zdrowotnego policjantowi w całości. Centralna Komisja Lekarska decyzją z 28 sierpnia 2018 r., nr [...], po rozpoznaniu odwołania skarżącego, utrzymała w mocy powyższą decyzję RKL.

Zdaniem WSA w Białymstoku, takie działanie organów nie było przeszkodą dla wszczęcia postępowania o zwolnienie ze służby N.K. na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, ponieważ powodem cofnięcia przez przełożonego skierowania na komisje lekarską była nierozstrzygnięta kwestia ogólnej zdolności skarżącego kasacyjne do pełnienia służby. Sąd kasacyjny wskazał jednak, że Naczelny Sąd Administracyjny wyrokiem z 27 stycznia 2023 r., III OSK 1589/21 uchylił wyrok WSA w Warszawie z 28 marca 2019 r., II SA/Wa 2033/18 oddalający skargę policjanta na decyzję Centralnej Komisji Lekarskiej z 28 sierpnia 2018 r., nr [...] oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Podlaskiej Rejonowej Komisji Lekarskiej podległej ministrowi do spraw wewnętrznych w Białymstoku z 25 lipca 2018 r., nr [...], uznając, że nie było dopuszczalne wycofanie przez Komendanta Miejskiego Policji w Białymstoku wniosku o skierowanie na komisję w celu wydania orzeczenia o potrzebnie udzielenia urlopu zdrowotnego. Oznacza to zatem, że postępowanie przed komisją lekarską w sprawie skierowania skarżącego na urlop zdrowotny się nie zakończyło. Stąd w ponownie prowadzonym postępowaniu nakazano odnieść się do tego faktu i ponownie dokonać oceny całości sprawy biorąc pod uwagę stanowisko NSA wyrażone ww. wyroku z 27 stycznia 2023 r.

Na etapie ponownego rozpoznania sprawy organ przedłożył odpis orzeczenia Podlaskiej Rejonowej Komisji Lekarskiej w Białymstoku z 31 marca 2023 r. wraz z informacją, że zostało złożone odwołanie.

Na rozprawie w dniu 27 czerwca 2023 r. pełnomocnik skarżącego wniósł o zawieszenie postępowania sądowego na podstawie art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a. z uwagi na to, że wynik sprawy niniejszej zależy od wyniku postępowania dotyczącego skierowania skarżącego na urlop zdrowotny. Potwierdził, że sprawa skierowania skarżącego na urlop zdrowotny jest na etapie postępowania odwoławczego. Zdaniem pełnomocnika w przypadku pozytywnych dla skarżącego orzeczeń lekarskich organ byłby zobligowany do udzielenia urlopu zdrowotnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku zważył co następuje.

Niniejsza sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania wyrokiem Naczelnego Sądu Administracyjnego z 18 kwietnia 2023 r., wydanym na skutek skargi kasacyjnej od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z 7 sierpnia 2019 r. Tym samym ramy kognicji sądu rozpoznającego obecnie skargę zostały ograniczone rozstrzygnięciem NSA. Zgodnie bowiem z art. 190 zd. 1 ustawy z 30 sierpnia 2022 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 259 ze zm.; dalej powoływana jako P.p.s.a.) sąd, któremu sprawa została przekazana, związany jest wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Naczelny Sąd Administracyjny.

Na datę wydania wyroku przez NSA zmianie uległy okoliczności faktyczne sprawy, które miały wpływ na jego treść. Na etapie rozpoznawania skargi przez WSA w Białymstoku, postępowanie w przedmiocie skierowania skarżącego na urlop zdrowotny było umorzone. Sąd pierwszej instancji przyjął, że w takiej sytuacji nie było przeszkody dla wszczęcia postępowania o zwolnienie ze służby N.K. na podstawie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy. Na etapie postępowania kasacyjnego wyrokiem z 27 stycznia 2023 r., III OSK 1589/21, NSA uchylił wyrok WSA w Warszawie z 28 marca 2019 r., II SA/Wa 2033/18 oddalający skargę policjanta na decyzję Centralnej Komisji Lekarskiej z 28 sierpnia 2018 r., nr [...] oraz utrzymaną nią w mocy decyzję Podlaskiej Rejonowej Komisji Lekarskiej podległej ministrowi do spraw wewnętrznych w Białymstoku z 25 lipca 2018 r., nr [...], uznając, że nie było dopuszczalne wycofanie przez Komendanta Miejskiego Policji w Białymstoku wniosku o skierowanie na komisję w celu wydania orzeczenia o potrzebnie udzielenia urlopu zdrowotnego. Powyższe skutkowało tym, że postępowanie w sprawie skierowania skarżącego na urlop zdrowotny się nie zakończyło. Stąd w wytycznych co do dalszego postępowania nakazano sądowi pierwszej instancji odnieść się do tego faktu i ponownie dokonać oceny całości sprawy biorąc pod uwagę stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 27 stycznia 2023 r.

Jednocześnie sąd kasacyjny przesądził, że w sprawie zaistniały przesłanki do zwolnienia policjanta ze służby na podstawie art. 42 ust. 2 pkt 7 ustawy, albowiem spełnione zostały trzy przesłanki pozwalające na zastosowanie tego przepisu: funkcjonariusz zaprzestał służby, zaprzestanie to było spowodowane jego chorobą i okres absencji wyniósł 12 miesięcy. Organ mógł zatem w sytuacji, w której uznał, że w sprawie występują te przesłanki wydać decyzję o zwolnieniu policjanta ze służby. Nadto przesądzono, że nadanie rygoru natychmiastowej wykonalności było zasadne ze względu na dobro służby

Zdaniem sądu aktualnie istota rozpoznawanej sprawy sprowadza się do odpowiedzi na pytanie, czy w sytuacji gdy funkcjonariusz wystąpił z wnioskiem o udzielenie urlopu zdrowotnego i postępowanie to jest w toku, możliwe jest jego zwolnienie w oparciu o przesłankę wskazaną w przepisie art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy. W ocenie sądu wynikająca z tego przepisu możliwość zwolnienia policjanta ze służby z powodu trwającej ponad 12 miesięcy absencji z powodu choroby nie została powiązana z możliwością udzielenia urlopu zdrowotnego, o której stanowi art. 85 ustawy. Stąd nie ma podstaw do zawieszenia postępowania administracyjnego w trybie art. 97 § 1 pkt 4 K.p.a., ani sądowoadministracyjnego w trybie art. 125 § 1 pkt 1 P.p.s.a., gdyż nie jest tak, jak podnosi pełnomocnik skarżącego, że w przypadku pozytywnych dla skarżącego orzeczeń lekarskich organ byłby zobligowany do udzielenia urlopu zdrowotnego.

Stosownie do art. 85 ustawy, policjantowi można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego lub okolicznościowego, a także urlopu bezpłatnego z ważnych przyczyn. W myśl art. 86 ustawy, minister właściwy do spraw wewnętrznych określi, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady przyznawania policjantom urlopów, tryb postępowania w tych sprawach oraz wymiar urlopów, o których mowa w art. 84 i 85, uwzględniając okres służby, wiek policjanta, przypadki warunków szczególnie uciążliwych i szkodliwych dla zdrowia oraz stopnie szkodliwości wpływające na wymiar urlopu dodatkowego. W oparciu o powyższe upoważnienie wydane zostało rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 19 września 2014 r. w sprawie urlopów policjantów (Dz.U. z 2014 r., poz. 1282 ze zm.). Przepis § 26 rozporządzenia stanowi, że: 1. policjantowi w służbie stałej można udzielić płatnego urlopu zdrowotnego w celu przeprowadzenia zaleconego leczenia w wymiarze nieprzekraczającym jednorazowo 6 miesięcy. Łączny wymiar urlopu w okresie całej służby nie może przekroczyć 18 miesięcy; 2. urlopu zdrowotnego udziela przełożony właściwy w sprawach osobowych na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej, o której mowa w art. 26 ust. 1 ustawy; 3. policjanta, o którym mowa w ust. 1, do komisji lekarskiej kieruje przełożony właściwy w sprawach osobowych na wniosek lekarza lub samego policjanta.

Zestawienie treści art. 85 ustawy i § 26 ust. 1 rozporządzenia w sposób jednoznaczny wskazuje, że decyzja o udzieleniu urlopu zdrowotnego ma charakter uznaniowy. Jest on możliwy do udzielenia na podstawie orzeczenia komisji lekarskiej przez przełożonego właściwego w sprawach osobowych, co wynika z ust. 2 § 26 rozporządzenia. O potrzebie lub braku potrzeby udzielenia urlopu zdrowotnego funkcjonariuszowi orzeka komisja lekarska (art. 15 ust. 1 ustawy z 28 listopada 2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych, Dz. U. z 2020 r., poz. 398) uwzględniając stan zdrowia funkcjonariusza, to jednak o samym udzieleniu urlopu zdrowotnego decyduje właściwy przełożony w sprawach osobowych. Treść przyszłego orzeczenia komisji lekarskiej nie determinuje możliwości ewentualnego zwolnienia funkcjonariusza w oparciu o przepis art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy. Ustawodawca nie uzależnił bowiem możliwości zwolnienia ze służby od orzeczenia komisji lekarskiej w sprawie urlopu zdrowotnego. Jedynym warunkiem jaki został przewidziany w tym przepisie to upływ 12 miesięcy zaprzestania służby z powodu choroby. Organ nie jest zatem obowiązany oczekiwać na orzeczenie komisji lekarskiej, może natomiast samodzielnie ocenić, czy przedłużająca się nieobecność policjanta w służbie, w tym związana z ewentualnym udzieleniem urlopu zdrowotnego, a przede wszystkim jej negatywne skutki w kontekście realizacji zadań przez określoną komórkę organizacyjną, w której policjant pełni służbę, nie pozostają w istotnej sprzeczności z interesem służby. Każdorazowo organ ma obowiązek indywidualnego ustalenia, czy słusznym i celowym jest, aby policjanta zwolnić ze służby, po spełnieniu ustawowego wymogu uprawniającego do zwolnienia, czy też może zasadnym jest pozostawienie go w służbie na okres urlopu zdrowotnego i dopiero po jego upływie podjęcie stosownej decyzji. Orzeczenie przez komisję lekarską o potrzebie lub braku potrzeby udzielenia urlopu zdrowotnego nie może stanowić prejudykatu, w sytuacji gdy ustawodawca nie uzależnił możliwości zwolnienia ze służby od orzeczenia komisji lekarskiej (tak też NSA w wyroku z 10 listopada 2022 r., III OSK 3737/21, pub. CBOSA).

Jednocześnie wskazać należy, że stosownie do art. 41 ust. 2 pkt 7 ustawy, policjanta można zwolnić ze służby w przypadku upływu 12 miesięcy od dnia zaprzestania służby z powodu choroby. Możliwość zastosowania tej regulacji została pozostawiona uznaniu administracyjnemu organu. W przypadku takich decyzji szczególną rolę odgrywa ich uzasadnienie, które pozwala na dokonanie oceny, czy decyzja nie została wydana z takim naruszeniem przepisów postępowania, które mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, a w szczególności czy organ nie pozostawił poza swoimi rozważaniami argumentów podnoszonych przez stronę, czy nie pominął istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy materiałów dowodowych lub czy nie dokonał oceny tych materiałów wbrew zasadom logiki lub doświadczenia życiowego (por. M. Jaśkowska. Uznanie administracyjne w orzecznictwie sądów administracyjnych. ZNSA z 2010 r., nr 5 – 6 , str. 175; wyrok WSA w Gdańsku z 24 marca 2009 r., I SA/Gd 599/08). Zwrócić również należy uwagę na ograniczony zakres kontroli sądowoadministracyjnej decyzji uznaniowych, która nie obejmuje celowości wyboru przez organ administracji publicznej takiego, a nie innego rozstrzygnięcia, ale ogranicza się do zbadania, czy wybór ten nie nosi cech dowolności. Przedmiotem oceny sądu jest kwestia, czy organ zebrał w sprawie cały materiał dowodowy i dokonał wyboru sposobu jej rozstrzygnięcia po wszechstronnym rozważeniu okoliczności sprawy, a stanowisko wyrażone w decyzji uzasadnił w sposób wymagany przez przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego. Inaczej określając, kontroli sądowej podlega samo uzasadnienie decyzji uznaniowej z punktu widzenia powiązania ustaleń faktycznych z rekonstruowaną normą prawną oraz z wyrażeniami normatywnymi, określającymi przesłanki aktualizacji upoważnienia do decyzji uznaniowej (vide: wyroki NSA z 20 kwietnia 2010 r., I OSK 130/10, z 12 października 2011 r., I OSK 474/11 i z 26 stycznia 2021 r., III OSK 3001/21, pub. CBOSA). Jak już wskazano w uzasadnieniu pierwszego wyroku w sprawie, sąd nie może wkraczać w kompetencje właściwych organów i przesadzać czy dany policjant powinien pozostać w służbie.

Z powyższego wynika, że o ile organy nie muszą czekać na zakończenie postępowania w przedmiocie urlopu zdrowotnego o tyle muszą rozważyć w swoich decyzjach czy słusznym i celowym jest, aby policjanta zwolnić ze służby, po spełnieniu ustawowego wymogu uprawniającego do zwolnienia, czy też może zasadnym jest pozostawienie go w służbie na okres urlopu zdrowotnego i dopiero po jego upływie podjęcie stosownej decyzji. Brak rozważań organów w tym zakresie stanowiło jedyną przyczynę uchylenia zaskarżonych decyzji.

Mając powyższe na uwadze uchylono zaskarżoną decyzję jak i decyzję organu pierwszej instancji na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c w zw. z art. 135 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz.U. z 2023 r., poz. 259 ze zm.). Zwrot kosztów postępowania sądowego od organu na rzecz skarżącego orzeczono w oparciu o art. 200 ww. ustawy. Do kosztów zaliczono opłatę skarbową od pełnomocnictwa (17 zł) oraz koszty ustanowienia pełnomocnika z wyboru (480 zł) - § 14 ust. 1 pkt 1 lit. c rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (t.j. Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.).