Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodnicząca: Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek (spr.) Sędziowie: Sędzia NSA Małgorzata Masternak-Kubiak Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2023 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi M. G. na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie w sprawie o sygn. akt II SA/Wa 3271/21 w sprawie ze skargi M. G. na pismo Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 5 sierpnia 2021 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej postanawia: 1. stwierdzić przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie; 2. przyznać M. G. od Skarbu Państwa – Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sumę pieniężną w wysokości 2.000 (dwa tysiące) złotych; 3. zwrócić M. G. ze środków budżetowych Naczelnego Sądu Administracyjnego uiszczoną opłatę od skargi na przewlekłość postępowania w wysokości 200 (dwieście) złotych.

Pismem z dnia 3 grudnia 2022 r. M. G. (dalej: skarżący) wniósł do Naczelnego Sądu Administracyjnego – za pośrednictwem WSA w Warszawie – skargę na przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie w sprawie o sygn. akt II SA/Wa 3271/21 w sprawie z jego skargi na pismo Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 5 sierpnia 2021 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

Z akt wynika, że pismo skarżącego zatytułowane "skarga na Ministerstwo Kultury z powodu odmowy udzielenia informacji o uzasadnieniu do odznaczenia Gloria Artis" wpłynęło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w dniu 16 sierpnia 2021 r.

Zarządzeniem z dnia 18 sierpnia 2021 r. skarga została zarejestrowana pod sygnaturą II SAB/Wa 567/21, nadano jej symbol, wskazano strony i przedmiot postępowania, wyznaczono sędziego sprawozdawcę.

Pismem z dnia 23 sierpnia 2021 r. wezwano skarżącego do usunięcia braków formalnych skargi poprzez doprecyzowanie czy skarga stanowi skargę na odmowę udostępnienia informacji publicznej czy skargę na bezczynność w przedmiocie rozpoznania wniosku z dnia 27 lipca 2021 r. o udostępnienie informacji publicznej.

W odpowiedzi na to wezwanie, w piśmie z dnia 24 sierpnia 2021 r. skarżący wskazał, iż nie rozumie wezwania Sądu, ponieważ jasno w skardze napisał, że Ministerstwo odmawia mu udzielenia informacji i nie użył tam nigdzie słowa bezczynność. Podkreślił, że nie zarzuca organowi bezczynności, a za odmowę uważa pismo Ministerstwa z dnia 5 sierpnia 2021 r.

W związku z treścią w/w odpowiedzi skarżącego, zarządzeniem z dnia 16 września 2021 r. zakreślono w repertorium sprawę II SAB/Wa 567/21, a następnie sprawę wpisano do repertorium II SA/Wa 3271/21, nadano jej symbol, wskazano strony i przedmiot postępowania, wyznaczono sędziego sprawozdawcę.

Pismem z dnia 23 września 2021 r. poinformowano skarżącego, że sprawa będzie prowadzona pod sygn. akt II SA/Wa 3271/21.

W dniu 21 października 2022 r. skarżący nadesłał do Sądu pismo z prośbą o rozstrzygnięcie sprawy, wnosząc o udzielenie informacji o obecnym statusie sprawy. Podkreślił, że ostatnie pismo w tej sprawie jest datowane na 23 września 2021 r., a zatem minął już ponad rok odkąd nie odebrał żadnej informacji w sprawie.

Następnie skarżący w dniu 3 grudnia 2022 r. złożył skargę na przewlekłe prowadzenie postępowania przez Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie żądając stwierdzenia przewlekłości postępowania oraz 500 zł za rok trwania postępowania. W uzasadnieniu skargi wskazał, że ostatnie pismo jakie odebrał z Sądu jest z dnia 23 września 2021 r. Ponadto, na pismo z dnia 21 października 2022 r., w którym wniósł o udzielenie informacji o stanie sprawie, nie otrzymał żadnej odpowiedzi.

W dniu 6 grudnia 2022 r. sędzia WSA Piotr Borowiecki wydał oświadczenie, w którym wskazał, że akta sądowe sprawy, z bliżej nieznanych mu powodów, nie zostały mu przedstawione do dnia 6 grudnia 2022 r. celem podjęcia stosownych czynności. Dopiero dnia 6 grudnia 2022 r. akta te zostały mu przekazane wraz ze skargą na przewlekłość postępowania, celem rozpoznania i podjęcia rozstrzygnięcia w sprawie.

W konsekwencji, Wojewódzki Sąd Administracyjny postanowieniem z dnia 6 grudnia 2022 r., sygn. akt II SA/Wa 3271/21, odrzucił skargę skarżącego na pismo Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 5 sierpnia 2021 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W przedstawionym stanie faktycznym skarga na przewlekłość postępowania zasługuje na uwzględnienie.

Skarga o stwierdzenie, że w postępowaniu przed sądem administracyjnym nastąpiła przewlekłość postępowania może być uwzględniona, jeżeli są podstawy do przyjęcia, że na skutek działania lub bezczynności sądu naruszone zostało prawo strony do rozpoznania sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki (art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki Dz. U. z 2018r., poz. 75, dalej "ustawa").

Konieczne jest więc ustalenie, że wystąpiła zwłoka w postępowaniu sądowym (przewlekłość postępowania) oraz że jest ona nieuzasadniona. Stosownie do art. 2 wskazanej ustawy, o nieuzasadnionej zwłoce można mówić wówczas, jeżeli postępowanie w sprawie trwa dłużej, niż to konieczne, uwzględniając ocenę terminowości i prawidłowości czynności sądowych, ale także zachowań stron, a w szczególności strony, która zarzuciła przewlekłość postępowania. Ocena ta nie może być oderwana od obowiązku rozpoznania wszystkich spraw wniesionych do sądu bez nieuzasadnionej zwłoki, przy zachowaniu zasady rozpoznawania spraw według kolejności ich wpływu oraz uwzględnieniu przepisów nakazujących rozpoznanie niektórych rodzajów spraw w ustawowo określonych terminach. Pewna wskazówka jaki okres może świadczyć o przewlekłości postępowania wynika z art. 14 ustawy, który stanowi, że skarżący może wystąpić z nową skargą w tej samej sprawie po upływie 12 miesięcy. W orzecznictwie Naczelnego Sądu Administracyjnego wskazuje się, więc, że ustawodawca uznał za przewlekłe takie postępowanie, które trwa dłużej niż 12 miesięcy. Przy czym, jeżeli postępowanie trwa dłużej niż 12 miesięcy nie oznacza to samo przez się, że nastąpiła przewlekłość postępowania w rozumieniu tej ustawy (por. postanowienia NSA: z dnia 7 marca 2014 r., sygn. akt II OPP 14/14, z dnia 25 lipca 2013 r., sygn. akt II OPP 25/13, z dnia 19 sierpnia 2011 r., II OPP 27/11, z dnia 3 października 2014 r., sygn. akt I OPP 101/14). Istotne są, bowiem również ustalenia faktyczne danej sprawy.

W odniesieniu do spraw z zakresu dostępu do informacji publicznej zgodnie z treścią art. 21 pkt. 2 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz.U.2022.902 t.j.), sąd administracyjny powinien rozpatrzyć skargę w terminie 30 dni od dnia otrzymania akt wraz z odpowiedzią na skargę. Przepis ten należy rozumieć w ten sposób, iż sąd rozpatruje skargę w tym terminie, jeżeli nie występują okoliczności, które uniemożliwiają rozpatrzenie skargi. Dopiero bowiem gdy pismu z uwagi na zachowanie lub uzupełnienie wszystkich koniecznych wymogów formalnych może zostać nadany bieg i gdy zakończone zostaną ewentualne postępowania wpadkowe (np. w zakresie przyznania prawa pomocy), sprawa może być rozpoznana przez sąd administracyjny (postanowienie NSA z 22 września 2011 r., sygn. akt I OPP 68/11).

Postępowanie w niniejszej sprawie toczące się przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie od dnia wpływu skargi do Sądu (16 sierpnia 2021 r.) do daty wpływu skargi na przewlekłość postępowania (3 grudnia 2022 r.) trwało ponad 15 miesięcy. Rozpoznawana sprawa pod względem stopnia jej złożoności nie uzasadniała tak długiego czasu koniecznego dla rozpoznania skargi, które nastąpiło na posiedzeniu niejawnym w dniu 6 grudnia 2022 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie po wpłynięciu skargi wzywał jednokrotnie skarżącego do uzupełnienia jej braków formalnych, co zostało ostatecznie wykonane 24 sierpnia 2021 r., zatem tę datę należy uznać za początek instrukcyjnego terminu wskazanego w art. 21 pkt 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Od tego momentu Sąd I instancji jedynie poinformował strony postępowania pod jaką sygnaturą będzie prowadzona przedmiotowa sprawa, a także udostępnił akta w portalu PASSA pełnomocnikowi organu. Naczelny Sąd Administracyjny zauważa, że w postępowaniu pierwszoinstancyjnym na przestrzeni 14 miesięcy Sąd nie dokonywał żadnych czynności zmierzających do rozstrzygnięcia sprawy. Co więcej, Sąd I instancji w ogóle nie udzielił skarżącemu odpowiedzi na jego pismo z dnia 21 października 2022 r., w którym zwrócił się on do Sądu o informację o obecnym statusie sprawy.

Powyższe, w ocenie Naczelnego Sądu Administracyjnego, uzasadnia stwierdzenie, że WSA w Warszawie w celu wydania rozstrzygnięcia kończącego postępowanie w sprawie nie podjął w odpowiednim terminie prawidłowych czynności. Skład orzekający NSA nie znajduje bowiem powodów, które usprawiedliwiałyby czas trwania postępowania i pozwalałyby ten czas ocenić jako konieczny dla zbadania przesłanek dopuszczalności skargi na pismo Ministra Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu z dnia 5 sierpnia 2021 r. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej.

Skoro zatem doszło do naruszenia prawa strony do rozpoznania wskazanej sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 12 ust. 2 i 4 ustawy, postanowił stwierdzić przewlekłość postępowania przed Wojewódzkim Sądem Administracyjnym w Warszawie i przyznać skarżącemu od Skarbu Państwa - Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie sumę pieniężną w wysokości 2 000 złotych.

W tym stanie rzeczy Naczelny Sąd Administracyjny, na podstawie art. 12 ust. 2 i 4 ustawy, orzekł jak w sentencji postanowienia. O zwrocie opłaty od skargi orzeczono na podstawie art. 17 ust. 3 ustawy.