Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Bogusław Cieśla (spr.) Sędziowie: sędzia WSA Grzegorz Rudnicki asesor WSA Elżbieta Granatowska po rozpoznaniu w trybie uproszczonym w dniu 7 października 2022 r sprawy ze skargi B.Z. na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. z dnia [...] kwietnia 2022 r. znak: [...] w przedmiocie ustalenia kosztów rozgraniczenia nieruchomości 1. uchyla zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie organu I instancji; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego w O. na rzecz B.Z. kwotę 100 (sto) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Wójt Gminy M. postanowieniem z 18 lutego 2022r., na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 i § 2, art. 264 § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 roku Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r., poz. 735 z późn. zm.) oraz art. 152 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz. U. z 2020 r., poz. 1740) w związku z art. 31 ust. 4 ustawy z dnia 17 maja 1989r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (Dz. U. z 2021r., poz. 1990 z późn. zm.) w sprawie określenia i rozliczenia kosztów przeprowadzonego postępowania rozgraniczeniowego działek położonych w obrębie M., oznaczonych numerami ewidencyjnymi: (...) stanowiącej własność B. Z. , z działką sąsiednią nr: (...) stanowiącą własność B. Z. - określił koszt przeprowadzonego rozgraniczenia na kwotę 6.000 zł. Ustalił kwotę zobowiązania pieniężnego pomiędzy strony postępowania, w częściach:

- B. Z. - 3.000 zł

- B. Z. - 3.000 zł.

Wezwał strony do zapłaty kosztów postępowania w terminie 14 dni od dnia otrzymania postanowienia.

W uzasadnieniu organ podał, że rozgraniczenia nieruchomości dokonuje Wójt Gminy M. z urzędu lub na wniosek strony, natomiast czynności ustalenia przebiegu granic wykonuje geodeta upoważniony przez Wójta Gminy, zgodnie z art. 30 i 31 ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne.

Postanowieniem Wójta Gminy M. z dnia [...] września 2021r. zostało wszczęte postępowanie rozgraniczeniowe, w którym do wykonania czynności rozgraniczeniowych Wójt upoważnił wyłonionego w trybie zapytania ofertowego geodetę uprawnionego D. C., posiadającą uprawnienia zawodowe Nr (...) MGPiB, z którą zawarł umowę cywilnoprawną. Koszt przeprowadzenia czynności rozgraniczeniowych zgodnie z ofertą wynosi 6.000 zł brutto, a wynagrodzenie geodety stanowiło jedyne koszty postępowania rozgraniczeniowego prowadzonego przez Wójta.

Przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych właściciele gruntów sąsiadujących obowiązani są do współdziałania.

W orzecznictwie sądów administracyjnych (NSA z dnia 11.12.2006r., sygn. akt I OPS 5/06 i z dnia 19.09.2007r., sygn. akt I OSK 1356/06; wyrok WSA w Poznaniu z dnia 23.03.2011r., sygn. akt IV SA/Po 81/11.) wskazuje się, że postępowanie administracyjne o rozgraniczenie toczy się nie tylko w interesie wnioskodawcy, który doprowadził do wszczęcia postępowania, ale również w interesie właścicieli pozostałych nieruchomości objętych postępowaniem czyli w interesie każdej ze stron postępowania.

Interes wszystkich stron postępowania wyraża się w ustaleniu stabilnej granicy między sąsiadującymi nieruchomościami. Koszty postępowania o rozgraniczenie nieruchomości należy uznać - w świetle art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a., za koszty poniesione w interesie obu stron postępowania rozgraniczeniowego (wyrok WSA w Warszawie z dnia 2.09.2008r., sygn. akt IV SA/Wa 980/08).

Organ administracji orzekając o kosztach tego postępowania powinien uwzględniać normę art. 152 kodeksu cywilnego, a więc obciążyć po połowie kosztami rozgraniczenia strony będące właścicielami sąsiednich nieruchomości, a nie tylko stronę, która żądała wszczęcia postępowania (wyrok WSA w Lublinie z dnia 20.01.2011r., sygn. akt III SA/Lu 476/10).

Z zestawienia art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a. oraz art. 152 k.c. wynika, iż koszty postępowania administracyjnego o rozgraniczenie, których poniesienie nie jest ustawowym obowiązkiem organu obciążają właścicieli obu rozgraniczanych nieruchomości po połowie (wyrok WSA w Krakowie z dnia 28.03.2012r., sygn. akt III SA/Kr 840/11). Obowiązek uiszczenia powyższej należności wynikającej z umowy cywilnoprawnej zawartej z upoważnionym geodetą powstaje bez względu na sposób zakończenia postępowania rozgraniczeniowego.

Organ wskazał, że strony postępowania podpisały akt ugody likwidujący spór co do przebiegu granicy. Zwarcie ugody zakończyło postępowanie rozgraniczeniowe, które zostało umorzone. Bezprzedmiotowość postępowania skutkowała wydaniem decyzji o umorzeniu z dnia 17 lutego 2022r..

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w (...) postanowieniem z dnia (...) kwietnia 2022 r., (...), po rozpatrzeniu zażalenia B. Z. na postanowienie Wójta Gminy M. z dnia 18 lutego 2022 r., ustalające koszty postępowania w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości, na podstawie art. 138 § 1 pkt 1, art. 144, art. 262 § 2 i art. 262 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks Postępowania Administracyjnego w związku z art. 152 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny - utrzymało zaskarżone postanowienie organu I instancji w mocy

W uzasadnieniu Kolegium wskazało, że B. Z. w zażaleniu podnosiła, że koszty postępowania zostały rozłożone niesprawiedliwie, a postępowanie rozgraniczeniowe nie było potrzebne. Domagała się unieważnienia postępowania rozgraniczeniowego i obciążenia kosztami postępowania tylko wnioskujących.

Rozgraniczenie nieruchomości w postępowaniu administracyjnym normują przepisy ustawy Kodeks Postępowania Administracyjnego oraz ustawy Kodeks cywilny.

Rozgraniczenie nieruchomości ma na celu ustalenie przebiegu ich granic (art. 29 ust. 1 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne (w skrócie "p.g.k."). Rozgraniczenia nieruchomości dokonują wójtowie (burmistrzowie, prezydenci miast) oraz, w wypadkach określonych w ustawie, sądy (ust. 3 art. 29). Wójtowie przeprowadzają rozgraniczenie nieruchomości z urzędu lub na wniosek strony, co wynika z art. 30 ust. 1 p.g.k. Czynności ustalania przebiegu granic - zgodnie z art. 31 ust. 1 ustawy - wykonuje geodeta upoważniony przez wymienione organy. Rodzaje dokumentów stanowiących podstawę ustalania przebiegu granic oraz sposób i tryb wykonywania przez geodetę czynności ustalania przebiegu granic i sporządzania dokumentacji przy rozgraniczaniu nieruchomości określają przepisy rozporządzenia wykonawczego z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości.

W toku prac przygotowawczych geodeta powinien m.in. - przeprowadzić analizę informacji zawartych w dokumentach uzyskanych z państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego oraz znajdujących się w księgach wieczystych, a także w dokumentacji uzyskanej od strony - sporządzić, w razie potrzeby, szkic zawierający informacje o przebiegu granic, uzyskane w wyniku wcześniej wykonywanych pomiarów oraz określić termin rozpoczęcia czynności ustalenia przebiegu granic i doręczyć stronom wezwania do stawienia się na gruncie.

Zgodnie z art. 32 p.g.k. wezwanie do stawienia się na gruncie doręcza się stronom za zwrotnym poświadczeniem odbioru, nie później niż 7 dni przed wyznaczonym terminem. Nieusprawiedliwione niestawiennictwo stron nie wstrzymuje czynności geodety.

W świetle art. 31 ust. 4 i 33 ust. 1 p.g.k., rozgraniczenie kończy się, gdy zainteresowani właściciele zawrą ugodę albo gdy organ po dokonaniu oceny materiału dowodowego w zakresie określonym art. 33 ust. 2 ustawy p.g.k., wyda decyzję, która zatwierdzając przebieg ustalonych granic, kończy administracyjne postępowanie rozgraniczeniowe.

Stosownie do treści art. 33 ust. 2 p.g.k. wydanie decyzji poprzedza: a) dokonanie oceny prawidłowości wykonania czynności ustalenia przebiegu granic nieruchomości przez upoważnionego geodetę oraz zgodności sporządzonych dokumentów z przepisami; b) włączenie dokumentacji technicznej do państwowego zasobu geodezyjnego i kartograficznego.

W stanie faktycznym sprawy, B. Z. w dniu 1 września 2021 r. złożyła wniosek o dokonanie rozgraniczenia nieruchomości stanowiącej działkę numer (...) z działką (...) - w obrębie M.

Wójt Gminy M. postanowieniem z dnia 7 września 2021 r., wszczął postępowanie rozgraniczeniowe. W tym samym postanowieniu organ upoważnił geodetę D. C. - zaświadczenie M.G.P.i.B. nr (...) do przeprowadzenia czynności ustalenia przebiegu granic.

Czynności ustalenia przebiegu granic na gruncie przeprowadzono 1 października 2021 r. W ich wyniku właściciele nieruchomości nr (...) podpisali ugodę.

Dokumentacja geodezyjna została poddana weryfikacji przez Powiatowy Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w O. i uzyskała wynik pozytywny.

Pismem z dnia 10 listopada 2021 r., Wójt Gminy M. zawiadomił strony postępowaniu o możliwości zapoznania się i wypowiedzenia, co do zebranej w sprawie dokumentacji oraz o możliwości wnoszenia uwag i żądań.

Decyzją z dnia 18 lutego 2022 r., organ I instancji umorzył w całości postępowanie rozgraniczeniowe.

Przepisy ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne nie określają zasad ponoszenia kosztów postępowania rozgraniczeniowego. W związku z tym przy ustalaniu wysokości kosztów tego postępowania, zastosowanie mają przepisy art. 262-267 k.p.a.

Zgodnie z art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a., stronę obciążają te koszty postępowania, które zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie. Stosownie do art. 263 § 1 k.p.a., do kosztów postępowania zalicza się koszty podróży i inne należności świadków i biegłych oraz stron w przypadkach przewidzianych w art. 56, koszty spowodowane oględzinami na miejscu, koszty doręczenia stronom pism urzędowych, a także koszty mediacji.

Organ administracji publicznej może zaliczyć do kosztów postępowania także inne koszty bezpośrednio związane z rozstrzygnięciem sprawy (§ 2). Organ ustala wysokość kosztów postępowania, osoby zobowiązane do ich poniesienia oraz termin i sposób ich uiszczenia, w drodze postanowienia, jednocześnie z wydaniem decyzji (art. 264 § 1 k.p.a.).

Ustalając wysokość kosztów postępowania administracyjnego, organ zobowiązany jest wykazać i uzasadnić wysokość kosztów danego postępowania oraz wskazać, jakie składniki i na jakiej podstawie zostały zaliczone do kosztów postępowania oraz uzasadnić obciążenie strony tymi kosztami.

Naczelny Sąd Administracyjny w uchwale składu siedmiu sędziów z 11 grudnia 2006 r., sygn. akt I OPS 5/06 (ONSAiWSA 2007, Nr 2, poz. 26) wyraził pogląd, że organ administracji publicznej, orzekając na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a. o kosztach postępowania rozgraniczeniowego, może obciążyć kosztami rozgraniczenia strony będące właścicielami sąsiadujących nieruchomości, a nie tylko stronę, która żądała wszczęcia postępowania. Koszty postępowania, których poniesienie nie jest ustawowym obowiązkiem organu, obciążają strony (art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a.), a w wypadku kosztów rozgraniczenia obciążają strony będące właścicielami rozgraniczanych nieruchomości, według zasady wyrażonej w art. 152 k.c., stanowiącej, że koszty rozgraniczenia właściciele nieruchomości ponoszą po połowie, co wynika z zasady, iż właściciele gruntów sąsiadujących mają obowiązek współdziałania przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych. Branie udziału w postępowaniu administracyjnym w charakterze strony jest równoznaczne ze stwierdzeniem, że postępowanie to toczy się w interesie każdej ze stron postępowania. Twierdzenie, że posiada go jedynie strona, która żąda wszczęcia postępowania, bo postępowanie toczy się w jej interesie, gdyż to ona domaga się konkretyzacji swojego interesu prawnego w sprawie, pozostałoby w sprzeczności z pojęciem legitymacji strony w postępowaniu administracyjnym. Ustalenie granic sąsiadujących nieruchomości leży w interesie prawnym wszystkich właścicieli, gdy granice gruntów sąsiadujących stały się sporne.

W rozpoznawanej sprawie spór dotyczył przebiegu linii granicznej między działkami, których właścicielkami są skarżąca i wnioskodawczyni. Zatem postępowanie rozgraniczeniowe toczyło się w interesie właścicielek obu nieruchomości, których granica stała się sporna, nie tylko w interesie B.Z. j, która złożyła wniosek o rozgraniczenie, ale także w interesie skarżącej, która potwierdziła fakt istnienia sporu o granicę.

W odniesieniu do żądania sprawdzenia dokumentów dotyczących postępowania przetargowego, Kolegium wskazało, że organem właściwym do rozpoznawania tych kwestii jest - Krajowa Izba Odwoławcza.

B. Z. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na postanowienie Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia (...) kwietnia 2022 r.

Zaskarżonemu postanowieniu zarzuciła:

1) rażące naruszenie prawa materialnego, tj. art. 262 k.p.a. poprzez uznanie, iż koszty czynności geodety dokonane z naruszeniem prawa i nie prowadzące do zawarcia ugody są kosztami, które zobowiązane są pokryć strony postępowania rozgraniczeniowego,

2) rażące naruszenie prawa procesowego, tj. art. 7, art. 77 § 1, art. 80, art. 107 § 3 k.p.a. poprzez brak rozpoznania sprawy w pełnym jej zakresie i oparcie się na wybiórczej analizie materiału dowodowego.

W skardze wskazano, że postanowienie Wójta M., zostało wydane z rażącym naruszeniem prawa. Dokument sporządzony podczas czynności ustalania przebiegu granic nie zawiera ugody. Dokument ten ma inną treść od tego, który podpisywała, a geodetka wymogła podpisanie go in blanco. Rzekoma ugoda jest nieważna. Postępowanie rozgraniczeniowe nie było konieczne i okazało się bardzo kosztowne, a Gmina nie zawiadomiła przed zleceniem usługi o kosztach ani ich kalkulacji. Koszt rozgraniczenia jest prawie podwójny w stosunku do kosztów rynkowych. Geodetka podlega wyłączeniu z dokonywaniu czynności w sprawie ze względu na jawną i nieukrywaną znajomość z wnioskodawcami i ich preferencyjne traktowanie.

Koszt 6000 zł jest zdecydowanie zawyżony w porównaniu z kosztami rynkowymi takiej usługi. Czynność wskazania granic była bardzo prosta, gdyż istniały KW, mapy geodezyjne i ewidencyjne, które dostarczyła wnioskująca sąsiadka. Z weryfikacji cen rynkowych wynika, że koszt ustalenia przebiegu granicy działek to 1600 zł netto za 2 punkty, plus 150 zł za każdy następny punkt. Gmina powinna zweryfikować ofertę przed zleceniem prac geodezyjnych. Powinna zażądać od geodety kalkulacji kwoty lub zwrócić się do innych firm o wycenę, a nie decydować na niekorzyść jej mieszkańców. Przed zleceniem prac geodezyjnych Wójt powinien poinformować strony o kosztach.

Wnosiła o uchylenie zaskarżonego postanowienia, które jak wskazała, zmierza do wyłudzenia 3000 zł za niewłaściwie przeprowadzoną usługę geodezyjną i oszustwo.

Samorządowe Kolegium Odwoławcze w (...) w odpowiedzi na skargę wnosiło o oddalenie skargi.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 3 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r., poz. 329, dalej: "p.p.s.a."), sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Przedmiotem kontroli jest badanie, czy organy administracji w toku rozpoznania sprawy nie naruszyły prawa w stopniu mogącym mieć wpływ na jej wynik.

Uwzględnienie skargi następuje tylko w przypadku stwierdzenia przez Sąd naruszenia przepisów prawa materialnego lub istotnych wad w prowadzonym postępowaniu (art. 145 § 1 pkt 1 p.p.s.a.). Stosownie zaś do art. 134 § 1 p.p.s.a., Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy, nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną w niej podstawą prawną.

Skarga okazała się zasadna.

Postanowieniem z dnia 19 kwietnia 2022 r., Samorządowe Kolegium Odwoławcze w (...) utrzymało w mocy postanowienie Wójta Gminy M. ustalające koszty postępowania w przedmiocie rozgraniczenia nieruchomości, stanowiącej działkę nr (...)z działką nr (...) z obrębu M.

Podstawę rozstrzygnięcia organów administracji stanowiły przepisy art. 262 § 1 pkt 2 i art. 264 k.p.a. Przepisy te określają zasady rozdziału kosztów postępowania administracyjnego pomiędzy stronę a organ. Zasadą jest, że koszty postępowania administracyjnego ponosi organ – w takich granicach, w jakich wypełnia swoje ustawowe obowiązki. Jednakże zgodnie z art. 262 § 1 k.p.a., stronę obciążają te koszty, które wynikły z jej winy (pkt 1), a także zostały poniesione w interesie lub na żądanie strony, a nie wynikają z ustawowego obowiązku organów prowadzących postępowanie (pkt 2).

Przyjmuje się, że wykładnia art. 262 § 1 k.p.a. powinna być wąska, bowiem omawiane uregulowanie prawne jest istotnym wyjątkiem od zasady, że koszty postępowania ponosi organ administracji publicznej (Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, pod red. A. Mudreckiego, Gdańsk 2008, str. 578).

W orzecznictwie sądów administracyjnych istniały rozbieżności w stosowaniu art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a. w sprawach administracyjnych o rozgraniczenie nieruchomości.

Zgodnie z jednym kierunkiem wykładni koszty administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego obciążają zawsze wnioskodawcę. U podstaw tego poglądu legło założenie, że tylko przepisy k.p.a., a nie przepisy prawa cywilnego, mogą być podstawą rozstrzygnięcia o kosztach administracyjnego postępowania rozgraniczeniowego. Znajduje tu zastosowanie ogólna zasada z art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a., że koszty postępowania wszczętego na wniosek strony obciążają tę stronę, jako poniesione w jej interesie (wyrok NSA z 9 stycznia 1998 r., II SA 1117/97; wyrok WSA w Warszawie z 18 maja 2005 r., IV SA/Wa 305/05).

Według drugiego kierunku wykładni koszty postępowania rozgraniczeniowego powinny obciążać każdą ze stron tego postępowania. Interes prawny został określony zasadą dotyczącą rozgraniczania nieruchomości wyrażoną w art. 152 i 153 k.c., sprowadzającą się do tego, że postępowanie rozgraniczeniowe jest prowadzone w interesie wszystkich właścicieli nieruchomości podlegających rozgraniczeniu, a koszty rozgraniczenia ponoszą strony po połowie. Interesem prawnym jest ustalenie stabilnej granicy między sąsiadującymi nieruchomościami (wyrok NSA z 3 czerwca 1998 r., II SA 479/98).

Rozbieżności te zostały rozstrzygnięte przez Naczelny Sąd Administracyjny w powołanej przez organ uchwale składu siedmiu sędziów z 11 grudnia 2006 r., I OPS 5/06. W uchwale tej Naczelny Sąd Administracyjny wyraził pogląd, że organ administracji publicznej, orzekając o kosztach postępowania rozgraniczeniowego na podstawie art. 262 § 1 pkt 2 k.p.a., może obciążyć kosztami rozgraniczenia nieruchomości strony będące właścicielami sąsiadujących nieruchomości (art. 153 k.c.), a nie tylko stronę, która żądała wszczęcia postępowania. NSA uznał, że w postępowaniu administracyjnym ma zastosowanie norma materialnoprawna wynikająca z art. 152 k.c., stanowiąca, że koszty rozgraniczenia właściciele nieruchomości ponoszą po połowie, co wynika z zasady, iż właściciele gruntów sąsiadujących mają obowiązek współdziałania przy rozgraniczeniu gruntów oraz przy utrzymywaniu stałych znaków granicznych.

W niniejszej sprawie kwestią sporną była wysokość kosztów postępowania, którymi obciążona została skarżąca. Skarżąca kwestionowała zarówna fakt, obciążenia ją kosztami postępowania rozgraniczeniowego w połowie, jak również nie zgadzała się z wysokością tych kosztów, gdyż w jej ocenie były one znacząco zawyżone (6000 zł), a stanowiły wynagrodzenie geodety.

Status prawny geodety w postępowaniu rozgraniczeniowym nie jest postrzegany jednolicie. Z jednej strony przypisywana jest mu pozycja zbliżona do biegłego, z drugiej - co wynika z ustawy z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne oraz rozporządzenia Ministrów Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Rolnictwa i Gospodarki Żywnościowej z dnia 14 kwietnia 1999 r. w sprawie rozgraniczania nieruchomości, geodeta działa w ramach kompetencji właściwego organu, z jego "upoważnienia".

Inaczej niż w przypadku biegłych udział geodety w postępowaniu rozgraniczeniowym opiera się na upoważnieniu właściwego organu i jest obligatoryjny, czuwa on nad przebiegiem postępowania rozgraniczeniowego - w tym właściwym sporządzeniem dokumentacji, tj. protokołu granicznego lub aktu ugody. Przy czym nie działa jak zastępca organu administracji, jego kompetencje w określonym ustawowo zakresie są autonomiczne.

Specyficzna rola upoważnionego geodety w postępowaniu rozgraniczeniowym nie daje podstawy do przyjęcia, że jest on w takim postępowaniu biegłym w rozumieniu przepisu art. 84 k.p.a., skutkiem czego brak jest podstaw do ustalania kosztów postępowania administracyjnego w zakresie należności geodety wykonującego czynności w postępowaniu rozgraniczeniowym w oparciu o art. 56 § 1 k.p.a., a tym samym do stosowania przepisów zawartych w dziale 2 tytułu III ustawy z dnia 28 lipca 2005 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych, w tym wydanego w oparciu o art. 89 ust. 5 tej ustawy przepisów rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 24 kwietnia 2013 r. (por. wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego 24 listopada 2020r., sygn. I OSK 1300/20).

Ustalenie wysokości kosztów postępowania rozgraniczeniowego obejmujących wynagrodzenie uprawnionego geodety za dokonane czynności geodezyjne, dokonywane w nawiązaniu do treści zawartej z nim umowy, nie jest automatyczne i wymaga weryfikacji oraz oceny przedstawionych przez geodetę wyników jego prac, przedłożonej dokumentacji rozgraniczenia nieruchomości, specyfikacji kosztów oraz rachunku.

Organy obu instancji bezkrytycznie przyjęły kwotę wynikającą z zawartej przez Gminę umowy z geodetą, podczas gdy przyjmując wystawione przez geodetę (faktury) zobligowane były do ich sprawdzenia, uwzględniając także wydatki niezbędne do wykonania zleconej pracy, kwalifikacje, czas potrzebny do wykonania umowy itp.

Organ przemilczał zarzut skarżącej dotyczący zawyżenia kosztów postępowania rozgraniczeniowego, którego wysokość jak wskazywała w pismach była nieadekwatna do cen rynkowych i nakładu pracy związanego z dokonanymi czynnościami. W szczególności organ odwoławczy nie zbadał czy Wójt poinformował strony o konkretnych kosztach tego postępowania – związanych z wybraną przez niego ofertą na prace geodezyjne. Skoro Wójt we własnym zakresie zlecał wykonanie prac geodezyjnych, to powinien był poinformować stronę postępowania o wysokości kosztów, jakie z tymi pracami będą związane, gdyż były one w zasadniczej części przewidywalne. Brak poinformowania strony o przewidywanej wysokości kosztów rozgraniczenia stanowił poważne naruszenie zasad określonych w art. 8 i art. 9 k.p.a. mających bezpośredni wpływ na wysokość ustalonych kosztów postępowania.

Gdyby organ poinformował strony o wysokości kosztów, jakie wiązać się miały z przeprowadzeniem postępowania rozgraniczeniowego, to strona miałyby możliwość nie tylko wpływu na wybór wykonawcy, ale również możliwość ewentualnej rezygnacji z tego trybu postępowania i zlecenia wykonania prac geodezyjnych we własnym zakresie. Zaniechanie powiadomienia stron i nie udzielenie w tym zakresie niezbędnych wskazówek doprowadziło do sytuacji, w której strona obciążona została kosztami wyboru przez Gminę drogiej oferty.

W rozpoznawanej sprawie organy administracji naruszyły przepisy art. 7, 8, 9, 77 § 1, 80 i 107 § 3 K.p.a. i naruszenie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Organ nie wykazał, że wynagrodzenie geodety wynikające z umowy zawartej z Gminą mieści się w akceptowalnej cenie rynkowej za tego typu usługi i pozostaje w realnym związku z nakładem pracy geodety. Nie przeprowadził analizy obowiązujących na rynku kosztów usług geodezyjnych w zakresie rozgraniczenia.

Nieudzielenie stronom niezbędnych informacji, co do znanych już organowi kosztów wynagrodzenia geodety, doprowadziło do sytuacji, w której strony obciążone zostały kosztami dokonanego przez organ wyboru drogiej oferty (por. wyrok WSA w Gliwicach z dnia 27 września 2012 r., II SA/Gl 359/12).

Przy ponownym rozpoznaniu sprawy organy powinny uwzględnić wskazania zawarte w niniejszym uzasadnieniu i zweryfikować koszty postępowania rozgraniczeniowego określone przez geodetę, poprzez wyjaśnienie co się składa na tę kwotę, czy koszty te odpowiadały nakładowi pracy geodety i czy mogą być zaakceptowane na tle ówczesnych cen rynkowych.

Mając to na uwadze, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1c p.p.s.a. sąd uchylił zaskarżone postanowienie oraz poprzedzające je postanowienie Wójta Gminy.

Na podstawie art. 200 p.p.s.a. sąd zasądził od organu administracji na rzecz skarżącej kwotę 100 zł tytułem zwrotu kosztów postępowania.