drukuj    zapisz    Powrót do listy

6460 Znaki towarowe, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Oddalono skargę kasacyjną, GSK 864/04 - Wyrok NSA z 2004-11-23, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

GSK 864/04 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2004-11-23 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2004-07-15
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Andrzej Kisielewicz /przewodniczący sprawozdawca/
Edward Kierejczyk
Jan Kacprzak
Symbol z opisem
6460 Znaki towarowe
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Sygn. powiązane
II SA 2429/02 - Wyrok WSA w Warszawie z 2004-02-18
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 184
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Info. o glosach
Skubisz Ryszard OSP 2005 z. 9 poz. 108 str. 474
Tezy

Znak towarowy niedookreślony, niewystępujący w tej samej postaci, nie ma dostatecznych znamion odróżniających w rozumieniu art. 4 ust. 1 i art. 7 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985 r. o znakach towarowych /Dz.U. nr 5 poz. 17 ze zm./.

Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym : Przewodniczący Andrzej Kisielewicz (spr.), Sędzia NSA, Sędziowie (NSA Jan Kacprzak, Edward Kierejczyk, Protokolant Krystyna Stasiak, po rozpoznaniu w dniu 23 listopada 2004r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej F. S.p.A. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 18 lutego 2004r. sygn.akt 6 II SA 2429/02 w sprawie ze skargi F. S.p.A. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] czerwca 2002r. Nr [...] w przedmiocie rejestracji znaku towarowego oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie wyrokiem z dnia 18 lutego 2004 r., sygn. akt 6 II SA 2429/02, oddalił skargę F. S.p.A. na decyzję Urzędu Patentowego RP z dnia [...] czerwca 2002 r. Nr [...] w przedmiocie odmowy uznania skutków międzynarodowej rejestracji znaku towarowego.

W uzasadnieniu wyroku Sąd podał, że firma F. S.p.A. ubiegała się o uzyskanie w Polsce ochrony międzynarodowej rejestracji znaku towarowego graficznego, występującego w postaci dwubarwnej kompozycji (dolna część pomarańczowa, górna zaś biała), objętego rejestracją nr IR 667827 z dnia 2 grudnia 1996 r., dokonaną w trybie porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków (Dz. U. z 1993 r Nr 116, poz. 514). Decyzją Urzędu Patentowego z dnia [...] listopada 1999 r. odmówiono uznania w Polsce skutków rejestracji międzynarodowej tego znaku towarowego przyjmując, że znak nie ma wystarczającego charakteru odróżniającego. Decyzja ta została utrzymana w mocy decyzją Urzędu Patentowego z dnia [...] czerwca 2002 r. nr [...] Urząd Patentowy podtrzymał swoje stanowisko co do tego, że zgłoszony do rejestracji znak towarowy nie ma wystarczającego charakteru odróżniającego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie badał skargę F. S.p.A. na decyzję Urzędu Patentowego z dnia [...] czerwca 2002 r. w świetle przepisów ustawy z dnia 31 stycznia 1985r. o znakach towarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 17 ze zm.). W świetle art. 5 ust. 1 porozumienia madryckiego o międzynarodowej rejestracji znaków z dnia 14 kwietnia 1891r. (Dz. U. z 1993r., Nr 116, poz. 514) państwo objęte wnioskiem o rozszerzenie ochrony znaku z rejestracji międzynarodowej może odmówić udzielenia ochronna swym terytorium, na warunkach, które z mocy konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej stosowałyby się do znaku zgłoszonego do rejestracji krajowej. Zgodnie zaś z art. 315 ust. 3 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (tekst jedn. Dz. U. 2003, Nr 119, poz. 1117) zdolność ochronną znaków towarowych zarejestrowanych lub zgłoszonych do rejestracji przed wejściem tej ustawy w życie (22 sierpnia 2001 r.) ocenia się na podstawie dotychczasowych przepisów. Przepisami stanowiącymi podstawę do oceny zdolności ochronnej spornego znaku graficznego w sprawie uznania skutków międzynarodowej rejestracji tego znaku towarowego (nr IR 667827 z dnia 2 grudnia 1996 r.) były zatem przepisy ustawy o znakach towarowych.

Sąd zaakceptował stanowisko Urzędu Patentowego, że kompozycja kolorystyczna może być, co do zasady, znakiem towarowym. Jednakże, zdaniem Sądu, powinna mieć ona postać nowego i oryginalnego układu kolorystycznego. Powinna być więc swoistym przejawem twórczości. Taka kompozycja kolorystyczna ma bowiem wyróżniający charakter i może pełnić funkcję znaku towarowego. A zatem proste zestawienie przez przedsiębiorcę dwóch kolorów z ograniczonego zestawu widzialnych barw nie powinno być wykorzystywane jako znak towarowy. Wówczas, przy ograniczonej liczbie kolorów, inni producenci używający tych kolorów w dobrej wierze byliby ograniczani w możliwości prowadzenia działalności gospodarczej.

W ocenie Sądu przedstawiony do rejestracji znak towarowy, stanowiący kompozycję koloru pomarańczowego i białego nie ma zdolności odróżniania towarów strony skarżącej od towarów tego samego rodzaju pochodzących od innego przedsiębiorcy. W zgłoszeniu międzynarodowym został on bowiem przedstawiony w sposób, który uniemożliwia określenie np. proporcji kolorów pomarańczowego i białego w tym znaku i innych jego elementów pozwalających na jego zobiektywizowanie jako oznaczenia kojarzącego towar z konkretnym przedsiębiorcą. Dlatego też uwzględnienie wniosku skarżącej o uznanie międzynarodowej rejestracji spornego znaku w Polsce mogłoby, według Sądu, spowodować zaistnienie sporów miedzy skarżącą a innymi przedsiębiorcami wykorzystującymi w dobrej wierze w obrocie towarowym zestaw kolorów pomarańczowego i białego.

W ocenie Sądu przedstawiony do rejestracji znak towarowy nie nabył w Polsce również tzw. wtórnej zdolności odróżniającej. Zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazuje, że skarżąca nie używa w obrocie towarowym znaku towarowego w postaci objętej omawianym zgłoszeniem międzynarodowym. Na opakowaniach swych towarów skarżąca używa barw w innych zestawieniach niż to przedstawiono w międzynarodowym zgłoszeniu znaku towarowego graficznego. Jak to wynika z materiałów dołączonych przez skarżącą do akt postępowania administracyjnego na opakowaniach jej produktów kolor pomarańczowy i kolor biały zachodzą na siebie w charakterystyczne nieregularne elipsy, co zdaniem Sądu nadaje temu oznaczeniu wyróżniający charakter. Natomiast takiego wyróżniającego charakteru nie ma postać znaku graficznego objęta rejestracją międzynarodową.

Sąd nie dopatrzył się także naruszenia w zaskarżonej decyzji przepisu art. 6 quinquies B pkt 2 Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej. W świetle tego przepisu można bowiem odmówić rejestracji znaku towarowego, jeżeli jest on pozbawiony znamion odróżniających. Z tego właśnie powodu odmówiono uznania w Polsce skutków międzynarodowej rejestracji spornego znaku towarowego.

Firma F. S.p.A. wniosła do Naczelnego Sądu Administracyjnego skargę kasacyjną od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego z dnia 18 lutego 2004 r. W skardze zażądała zmiany tego wyroku, polegającej na uwzględnieniu jej skargi na decyzję Izby Odwoławczej - Urzędu Patentowego RP z dnia [...] czerwca 2002 r. i uznanie skutków rejestracji międzynarodowej znaku towarowego nr IR 667 S27 w Polsce lub skierowanie sprawy do ponownego rozpatrzenia przez Urząd Patentowy RP oraz zwrot kosztów postępowania według norm przepisanych.

W podstawach skargi kasacyjnej zaskarżonemu wyrokowi zarzuciła:

1) naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 4 i 7 ust 2 ustawy o znakach towarowych z dnia 31. 01. 1985 r- oraz art. 6 quinquies B- pkt 2 konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej z 1883 r. przez błędną wykładnię wskazanych przepisów, skutkującą utrzymaniem w mocy decyzji Izby Odwoławczej Urzędu Patentowego RP odmawiającej uznania skutków rejestracji międzynarodowej nr IR 667 S27 w Polsce,

2) naruszenie przepisów postępowania, a mianowicie art. 7 i 10 kodeksu postępowania administracyjnego, mające istotny wpływ na wynik sprawy, polegające miedzy innymi na nieuwzględnieniu istotnej części materiału dowodowego, złożonego do akt sprawy po odmowie uznania skutków rejestracji międzynarodowej nr IR 667 S27 w Polsce, dokonanej decyzją UP z dnia [...] listopada 1999r., a odnoszącego się do stosowania tego znaku przed datą złożenia wniosku o jego ochronę w Polsce. Spowodowało to wydanie decyzji bez dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego oraz nie uwzględnienie słusznego interesu Strony ; naruszono również przepisy zobowiązujące organy administracji państwowej do prowadzenia postępowania w języku polskim.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej skarżąca podniosła przede wszystkim, że niedostateczne doprecyzowanie postaci znaku wynika stąd, że formularze, na których znaki zgłasza się do ochrony międzynarodowej obejmują pole ograniczone ramką o wymiarach 8 cm x 8 cm, zaś notyfikacja międzynarodowa oraz publikacja znaku w Biuletynie Les Marques Internationalles ramek nie zawierają, przez co znak postrzegany być może jako pomarańczowy prostokąt na otaczającym go, nieograniczonym, białym tle.

Zdaniem skarżącej niezasadne jest stanowisko Sądu, zgodnie z którym wyróżniający charakter może mieć nowa i oryginalna postać układu kolorystycznego, stanowiąca swoisty przejaw twórczości i dopiero taka kompozycja kolorystyczna może pełnić funkcje znaku towarowego. Stanowisko takie nie jest uprawnione w świetle treści przepisów art. 4 oraz 7 ust. 2 ustawy o znakach towarowych, które nie określają w żaden sposób kryteriów zdolności odróżniającej znaku towarowego, nie wymagają aby znak towarowy był utworem w rozumieniu prawa autorskiego czy też cechował się nowością i oryginalnością. W ocenie strony skarżącej Sąd naruszył prawo materialne poprzez błędną interpretacje przepisów art. 4 oraz 7 ust. 2 ustawy o znakach towarowych, co spowodowało zanegowanie zdolności odróżniającej kompozycji barwnej objętej rejestracją międzynarodową nr IR 667 827.

Ponadto, według skarżącej, stanowisko Sądu, iż sporne oznaczenie nie jest używane w obrocie, jest niezgodne ze stanem faktycznym, na dowód czego skarżąca przedstawiła szereg opakowań (owijek) różnorodnych produktów KINDER, na których znak występuje. Skarżąca zarzuciła Sądowi, iż nieprawidłowo utożsamił znak towarowy z etykietą towaru i dopatrując się elementów wyróżniających na głównej powierzchni opakowania zanegował możliwość traktowania w charakterze znaku tylnej części opakowania towaru, mimo że nabywcy równie często oglądają towary z każdej innej strony. Mogą więc identyfikować źródła pochodzenia towaru nie tylko na podstawie nazwy produktu, czy głównej etykiety, ale również kształtu i kolorystyki pozostałych fragmentów opakowań.

Skarżąca zarzuciła ponadto, że nie miała możliwości ustosunkowania się do zarzutów dotyczących braku zdolności odróżniającej zgłoszonego znaku towarowego, jako że o istocie zarzutów stawianych znakowi dowiedziała się dopiero z pisma do Komisji Odwoławczej przy UP RP przygotowanym po złożeniu odwołania w dniu 25 stycznia 2000 r., co oznacza, ze zarzuty te nie były przedmiotem dwuinstancyjnego postępowania administracyjnego. Podobnie, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, dopiero po zamknięciu rozprawy w ustnym uzasadnieniu wyroku z dnia 18 lutego 2004 r. oddalającym skargę na decyzję Izby Odwoławczej Urzędu Patentowego RP z dnia [...] czerwca 2002 r. sformułował zarzut co do braku zdolności odróżniającej znaku towarowego, zgłoszonego do rejestracji. Zdaniem skarżącej, do tego zarzutu powinna mieć ona prawo ustosunkowania się w innym trybie niż dopiero w skardze kasacyjnej.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

W myśl art. 174 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.) skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach : 1) naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, bowiem według art. 183 § 1 ustawy - P.p.s.a rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, biorąc z urzędu pod uwagę jedynie nieważność postępowania.

Związanie NSA podstawami skargi kasacyjnej wymaga prawidłowego ich określenia w samej skardze. Oznacza to konieczność powołania konkretnych przepisów prawa, którym - zdaniem skarżącego - uchybił sąd, uzasadnienia zarzutu ich naruszenia, a w razie zgłoszenia zarzutu naruszenia prawa procesowego - wykazania dodatkowo, że to wytknięte uchybienie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy (np. wyrok SN z 11 stycznia 2001r., IV CKN 1594/00, Lex nr 53119). Kasacja nie odpowiadająca tym wymaganiom, pozbawiona konstytuujących ją elementów treściowych uniemożliwia sądowi ocenę jej zasadności.

Ze względu na wymagania stawiane skardze kasacyjnej, usprawiedliwione zasadą związania Naczelnego Sądu Administracyjnego jej podstawami sporządzenie skargi kasacyjnej jest obwarowane przymusem adwokacko - radcowskim (art. 175 § 1 - 3 P.p.s.a). Opiera się on na założeniu, że powierzenie tej czynności wykwalifikowanym prawnikom zapewni skardze odpowiedni poziom merytoryczny i formalny.

Skarga kasacyjna wniesiona w tej sprawie przez pełnomocnika skarżącego - rzecznika patentowego - nie w pełni odpowiada tym wymogom.

Skarżąca zarzuciła Sądowi naruszenie art. 7 i 10 kodeksu postępowania administracyjnego przez niedostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy i uniemożliwienie jej wypowiedzenia się co do zebranych w sprawie dowodów. Zarzut ten nie może być uwzględniony, ponieważ w postępowaniu przed wojewódzkim sądem administracyjnym przepisy tego kodeksu nie mają w ogóle zastosowania. Postępowanie przed sądami administracyjnymi reguluje wyłącznie wspomniana ustawa z dnia 30 sierpnia 2002r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W związku z tym podnoszonym w skardze kasacyjnej zarzutom np. takim, jak niedostateczne wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, powinno nieodłącznie towarzyszyć wskazanie naruszonych przez Sąd, stosownych przepisów tej ustawy.

Niewłaściwe i w konsekwencji nieskuteczne postawienie zarzutów procesowych w skardze kasacyjnej sprawia, że Naczelny Sąd Administracyjny rozpatrując skargę kasacyjną w granicach jej podstaw jest związany ustaleniami faktycznymi, poczynionymi przez sąd pierwszej instancji. W rozpatrywanej sprawie może więc odnieść się jedynie do zarzutów dotyczących naruszenia prawa materialnego. Zdaniem tegoż Sądu zarzuty te nie są jednak, w świetle ustalonego przez WSA w Warszawie stanu faktycznego, uzasadnione.

Skarżąca ma niewątpliwie rację kwestionując zawarte w uzasadnieniu zaskarżonego wyroku stwierdzenie, że "mówiąc (o znaku towarowym) jako o kompozycji kolorystycznej należy na nią patrzeć przez pryzmat nowej i oryginalnej postaci układu kolorystycznego, a więc swoistego przejawu twórczości. Taka kompozycja kolorystyczna ma wyróżniający charakter". Dalsze wywody Sądu świadczą jednak o tym, że Sąd tego oczywiście bezzasadnego wymagania nie traktuje konsekwentnie. Przyznaje bowiem, że w określonych okolicznościach zdolność odróżniającą może mieć oznaczenie występujące nawet pod postacią pojedynczego koloru. Trudno zaś przypisać Sądowi myśl, że pojedynczy kolor może spełnić wymagania nowości, oryginalności i być swoistym przejawem twórczości. Z uzasadnienia zaskarżonego wyroku wynika natomiast, że Sąd omówił spornemu znakowi zdolności odróżniającej przede wszystkim z powodu jego niedookreśloności, czy inaczej niedostatecznego zdefiniowania. Podniósł bowiem, że znak został przedstawiony w zgłoszeniu międzynarodowym w sposób nieprecyzyjny, bez podania bliższych danych co do proporcji kolorów i innych elementów pozwalających na jego zobiektywizowanie. Przez to właśnie nie nadaje się do odróżniania towarów jednego przedsiębiorcy od towarów innego przedsiębiorcy.

Wojewódzki Sąd Administracyjny ustalił, że w zgłoszeniu międzynarodowym spornego znaku towarowego został on przedstawiony za pomocą wizerunku prostokąta w kolorze pomarańczowym i opisu słownego, informującego, że znak przedstawia prostokąt, którego boki pionowe są podzielone poziomo na dwa pola : górne - w kolorze białym i dolne - w kolorze pomarańczowym. Wojewódzki Sąd Administracyjny ustalił jednocześnie, na podstawie dołączonych do akt zdjęć opakowań towarów wprowadzanych do obrotu przez skarżącą, że skarżąca nie oznacza swych towarów znakiem w postaci pomarańczowego, czy biało - pomarańczowego prostokąta, lecz używa oznaczania stanowiącego dość dowolną kombinację tych dwóch kolorów. Znak składa się bowiem z koloru białego (część górna) i koloru pomarańczowego (część dolna) oddzielonych od siebie nieregularną linią poziomą. Kontury znaku nie są oznaczone. Wyznacza je jedynie kształt towaru.

Naczelny Sąd Administracyjny podziela stanowisko WSA, że spornemu znakowi należy odmówić zdolności odróżniającej ze względu na sposób jego przedstawienia w zgłoszeniu międzynarodowym. Pomijając już rozbieżność pomiędzy wizerunkiem znaku, a jego opisem, trzeba podnieść, że sam opis nie jest precyzyjny. Nie zawiera pełnej informacji dotyczącej linii oddzielającej kolor biały od pomarańczowego (prosta, czy krzywa). Nie określa również proporcji pomiędzy tymi dwoma kolorami. Nie w pełni skonkretyzowane i niejednoznaczne przedstawienie oznaczenia zgłoszonego do ochrony jako znak towarowy, stanowiącego w tym przypadku kombinację kolorystyczną, pozwala na pewną dowolność w posługiwaniu się tą kombinacją (znakiem) w praktyce oznaczania towarów. Znak niedookreślony, nie występujący w jednej i tej samej postaci nie jest w stanie wytworzyć i utrwalić u konsumenta skojarzenia co do pochodzenia towaru od jednego i tego samego przedsiębiorcy. Nie ma więc dostatecznych znamion odróżniających w rozumieniu art. 4 ust.1 i art. 7 ust. 1 ustawy o znakach towarowych.

Zaprezentowane stanowisko znajduje pełne potwierdzenie w orzecznictwie Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości. W wyroku Libertel z dnia 6 maja 2003r. (C- 104/01) ETS wyraził pogląd, że nawet kolor per se , występujący abstrakcyjnie, bez nadania mu konkretnego kształtu czy postaci, może mieć, jako znak towarowy charakter odróżniający, jeżeli jest przedstawiony graficzne w sposób jasny, precyzyjny, samowystarczalny, łatwo dostępny, zrozumiały, trwały i obiektywny. Również w wyroku z dnia 24 czerwca 2004r. w sprawie Heidelberger, C- 49/02 ( wydanym tak jak wyrok w sprawie Libertel w wyniku pytania wstępnego, na podstawie art. 234 Traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską) ETS zajmował się kwestią zdolności odróżniającej znaku towarowego występującego pod postacią kombinacji dwóch kolorów. Trybunał ponownie stwierdził, że pojedynczy kolor lub połączenie kolorów przedstawione w sposób abstrakcyjny, bez konturów, mogą stanowić znak towarowy, m. in. pod warunkiem, że we wniosku o rejestrację znaku zaprezentowano ten znak jako planową kompozycję kolorów, połączonych w sposób z góry określony i jednolity. W uzasadnieniu tego orzeczenia ETS podkreślił m. in., powołując się na orzeczenie w sprawie Sieckmann, C- 273/00, że graficzne przedstawienie znaku towarowego powinno zapewniać jego precyzyjne rozpoznawanie (pkt 25). Proste zestawienie dwóch lub więcej kolorów, bez formy lub konturów albo związek tych kolorów w każdej możliwej konfiguracji nie spełnia wymagania dokładności i jednolitości (pkt 34). Takie nieprecyzyjne przedstawienie znaku towarowego stanowiącego zestawienie kolorów połączonych w sposób abstrakcyjny (bez konturów) może dopuszczać liczne, różne jego kombinacje, co z kolei nie pozwoli konsumentowi dostrzec i zapamiętać ten znak i przez to ponownie zakupić towar pochodzący od tego samego przedsiębiorcy (pkt. 35).

Przedstawione uwagi i wyjaśnienia pozwalają na stwierdzenie, że zarzuty skargi kasacyjnej co do naruszenia przez WSA w Warszawie, w zaskarżonym wyroku, przepisów art. 4 ust. 1 i 7 ust. 1 ustawy z dnia 31 stycznia 1985r. o znakach towarowych nie jest uzasadniony. Nie ma w związku z tym usprawiedliwionych podstaw zarzut naruszenia art. 6 quinquies B pkt 2 konwencji paryskiej z dnia 20 marca 1883r. o ochronie własności przemysłowej, według którego można odmówić rejestracji znaku towarowego, jeżeli jest on pozbawiony jakichkolwiek znamion odróżniających. Ze względu na niewłaściwe określenie w skardze kasacyjnej procesowej podstawy kasacji NSA nie może odnieść się do zarzutu naruszenia przez organy państwowe obowiązku prowadzenia postępowania w języku polskim. Z ustaleń Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego wynika jednakże, że obie decyzje Urzędu Patentowego wydane w tej sprawie (z [...] listopada 1999r. i z [...] czerwca 2002r.) zostały sporządzone w języku polskim.

Mając to wszystko na uwadze, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 183 § 1 i art. 184 ustawy - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi orzekł, jak w sentencji.



Powered by SoftProdukt