drukuj    zapisz    Powrót do listy

6113 Podatek dochodowy od osób prawnych 6560, Podatek dochodowy od osób prawnych, Minister Finansów, Uchylono zaskarżoną interpretację, III SA/Wa 1074/14 - Wyrok WSA w Warszawie z 2014-10-30, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

III SA/Wa 1074/14 - Wyrok WSA w Warszawie

Data orzeczenia
2014-10-30 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2014-04-02
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie
Sędziowie
Alojzy Skrodzki /przewodniczący/
Dariusz Kurkiewicz /sprawozdawca/
Jolanta Sokołowska
Symbol z opisem
6113 Podatek dochodowy od osób prawnych
6560
Hasła tematyczne
Podatek dochodowy od osób prawnych
Sygn. powiązane
II FSK 860/15 - Wyrok NSA z 2017-04-26
Skarżony organ
Minister Finansów
Treść wyniku
Uchylono zaskarżoną interpretację
Powołane przepisy
Dz.U. 2011 nr 74 poz 397 art. 9 a ust. 1,
Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych - tekst jednolity
Dz.U. 2012 poz 270 art. 146 par 1 , art. 152, art. 200, art. 205 par 4
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - tekst jednolity.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Alojzy Skrodzki, Sędziowie sędzia WSA Dariusz Kurkiewicz (sprawozdawca), sędzia WSA Jolanta Sokołowska, Protokolant starszy referent Monika Olszewska, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 30 października 2014 r. sprawy ze skargi P. S.A. z siedzibą w W. na interpretację indywidualną Ministra Finansów z dnia 12 grudnia 2013 r. nr IPPB5/423-792/13-2/JC w przedmiocie podatku dochodowego od osób prawnych 1) uchyla zaskarżoną interpretację indywidualną, 2) stwierdza, że uchylona interpretacja indywidualna nie może być wykonana w całości, 3) zasądza od Ministra Finansów na rzecz P. S.A. z siedzibą w W. kwotę 457 zł (słownie: czterysta pięćdziesiąt siedem złotych) tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Uzasadnienie

P. Spółka Akcyjna (zwana dalej "Skarżącą") zwróciła się do Ministra Finansów z wnioskiem z dnia 27 września 2013 r. o wydanie pisemnej interpretacji przepisów prawa podatkowego w indywidualnej sprawie dotyczącej podatku dochodowego od osób prawnych w zakresie braku obowiązku sporządzania dokumentacji o której mowa w art. 9a ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w związku z uczestnictwem Skarżącej w systemie zarządzania środkami pieniężnymi.

W przedmiotowym wniosku Skarżąca, reprezentowana przez pełnomocnika, przedstawiła następujące zdarzenie przyszłe.

Skarżąca zamierza zawrzeć z bankiem, mającym siedzibę na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, Umowę Systemu Zarządzania Środkami Pieniężnymi w Grupie Rachunków (dalej: Umowa). Stronami Umowy będą podmioty, które wraz ze Skarżącą wchodzą w skład jednej grupy kapitałowej (dalej: Uczestnicy) i są polskimi rezydentami podatkowymi.

Umowa dotyczyć będzie zatem systemu zarządzania płynnością finansową Uczestników (dalej: System). Oznacza to, że na podstawie Umowy bank będzie świadczył na rzecz Skarżącej oraz pozostałych Uczestników tzw. usługę cash poolingu.

Przed rozpoczęciem korzystania z usługi cash poolingu spółki z grupy kapitałowej zawrą z bankiem umowy bieżących rachunków bankowych (dalej: Rachunki Główne). Następnie przystąpią wraz z bankiem do Umowy, na podstawie której bank udostępni w Rachunkach Głównych limit zadłużenia wymagalny na koniec dnia, w którym został udzielony (dalej: Limit Zadłużenia). W ramach Umowy bank dokonywał będzie na zlecenie Uczestników rozliczeń pieniężnych z wykorzystaniem Rachunków Głównych.

W ramach Umowy Skarżąca – będąc jednym z Uczestników – dodatkowo pełnić będzie funkcję tzw. Koordynującego, który posiadał będzie w banku dwa rachunki rozliczeniowe. Jeden z rachunków prowadzony będzie dla Koordynującego w ramach grupy Rachunków Głównych (dalej: Grupa Rachunków) z udostępnionym Limitem Zadłużenia (dalej: Rachunek Główny Koordynującego), natomiast drugi z rachunków nie będzie objęty Grupą Rachunków (dalej: Rachunek Pomocniczy Koordynującego). Pełnienie funkcji Koordynującego wiąże się z reprezentowaniem pozostałych Uczestników wobec banku w zakresie kwestii związanych z Umową. Z tytułu pełnionej funkcji Skarżąca nie będzie uzyskiwała wynagrodzenia.

Skarżąca wskazała też, iż zgodnie z Umową rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami oparte będą na konwersji długu skutkującej subrogacją z art. 518 Kodeksu Cywilnego (jt. Dz.U. z 2014 r. poz. 121) tj. wstąpieniem w miejsce zaspokojonego wierzyciela.

Ponadto System zakłada bilansowanie sald na prowadzonych przez bank rachunkach bankowych Uczestników z wykorzystaniem Rachunku Pomocniczego Koordynującego. Bilansowanie sald na Grupie Rachunków dokonywane będzie na koniec każdego dnia roboczego z chwilą postawienia w wymagalność Limitów Zadłużenia udzielonych przez bank Uczestnikom oraz Koordynującemu w Grupie Rachunków. Oznacza to, że przy wykorzystaniu wskazanego powyżej mechanizmu prawnego Koordynujący dokonywał będzie spłaty wobec banku długów wszystkich Uczestników z tytułu wykorzystania przez nich Limitów Zadłużenia, lub Uczestnicy spłacać będą długi Koordynującego wobec banku z tytułu wykorzystania Limitu Zadłużenia przyznanego Koordynującemu.

W wyniku wskazanych czynności odpowiednio Koordynujący jak i pozostali Uczestnicy będą wstępować w miejsce banku w prawa z wierzytelności subrogacyjnych z tytułu dokonanych spłat. Zgodnie z Umową kwoty tych roszczeń obciążone będą odsetkami stosownie do określonej stopy procentowej.

Skarżąca wyjaśniła, iż ww. odsetki będą naliczane na bazie dziennej, natomiast ich płatność przez / do poszczególnych Uczestników będzie dokonywana jednorazowo w okresie rozliczeniowym (miesięcznym). Wysokość odsetek należnych poszczególnym Uczestnikom kalkulowana będzie przez bank. Jednocześnie bank na bazie dziennej, naliczał będzie odsetki debetowe/kredytowe od salda występującego na Rachunku Pomocniczym Koordynującego. Raz na miesiąc, w ustalonej dacie rozliczenia, bank uzna Rachunek Pomocniczy Koordynującego kwotą należnych odsetek lub odpowiednio obciąży Rachunek Pomocniczy Koordynującego kwotą odsetek należnych bankowi z tytułu kredytu w tym rachunku.

W związku z uczestnictwem w Systemie Skarżąca będzie ponosiła na rzecz banku określone w Umowie opłaty. Koordynujący nie będzie stanowił wobec banku podmiotu powiązanego w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych z dnia 15 lutego 1992 r. (t.j. Dz.U. z 2011 r. Nr 74, poz. 397 ze zm.) (dalej: u.p.d.o.p.).

Przedstawiając opisane powyżej zdarzenie przyszłe Skarżąca zadała następujące pytanie: czy w związku z uczestnictwem Skarżącej w przedstawionym we wniosku Systemie na Skarżącej będzie spoczywał obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a u.p.d.o.p.

Przedstawiając następnie własne stanowisko w kwestii objętej pytaniem Skarżąca wskazała, że jej zdaniem, w: związku z uczestnictwem w Systemie, nie będzie zobowiązana do sporządzenia dokumentacji, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p.

Wyjaśniając swój pogląd wskazała, iż podatnik jest zobowiązany do sporządzania dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p. w sytuacji gdy są spełnione łącznie dwa warunki: po pierwsze mamy do czynienia z transakcją, po drugie transakcja ma miejsce pomiędzy podmiotami powiązanymi.

Zdaniem Skarżącej nie ulega wątpliwości, że usługę cash poolingu świadczoną przez bank na rzecz Uczestników można określić mianem transakcji. Niemniej, z uwagi na fakt że bank (będący stroną transakcji) nie jest powiązany ze Skarżącą (czyli drugą stroną transakcji) w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 u.p.d.o.p., nie zostanie spełniony drugi ze wskazanych powyżej warunków i tym samym obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej nie powstanie.

Skarżąca wskazała ponadto, że powiązani w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 są Uczestnicy, w tym Koordynujący, gdyż są spółkami należącymi do jednej grupy kapitałowej. Niemniej w tym przypadku, w ocenie Skarżącej nie sposób wzajemnych relacji Uczestników zakwalifikować jako przeprowadzanie transakcji, co oznacza, że w analizowanym stanie faktycznym nie będzie spełniony pierwszy z dwóch wskazanych powyżej warunków, od których zależy obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej. Zatem Skarżąca jako jeden z Uczestników (będący jednocześnie Koordynującym) nie będzie zobowiązana do sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p.

Opisane wyżej stanowisko, jak podnosiła Skarżąca, znajduje potwierdzenie w licznych interpretacjach indywidualnych wydawanych przez Dyrektorów Izb Skarbowych w imieniu Ministra Finansów.

W interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2013 r. nr IPPB5/423-792/13-2/JC Minister Finansów, z upoważnienia którego działał Dyrektor Izby Skarbowej w Warszawie (zwany dalej "organem"), uznał przedstawione powyżej stanowisko Skarżącej w zakresie zastosowania art. 9a u. p. d. o. p. - za nieprawidłowe.

W uzasadnieniu przedmiotowej interpretacji organ argumentował, iż w omawianym zdarzeniu przyszłym z pewnością mianem transakcji określić można usługę cash poolingu świadczoną Uczestnikom (w tym Skarżącej) przez bank. Jednak ponieważ bank (będący stroną transakcji) nie jest powiązany w rozumieniu przepisów u.p.d.o.p. ze Skarżącą (czyli z drugą stroną transakcji), nie zostanie spełniony drugi z dwóch wspomnianych wyżej warunków, od których spełnienia zależy obowiązek sporządzenia dokumentacji podatkowej.

Jednakże organ dalej zauważył, że przepis art. 9a u.p.d.o.p. nie wyłącza obowiązku dokumentowania transakcji pomiędzy podmiotami powiązanymi, dokonywanych w ramach cash poolingu.

Jak wskazał organ, celem umowy cash poolingu jest ograniczenie – u podmiotów uczestniczących w takim porozumieniu - kosztów związanych z finansowaniem prowadzonej przez nie działalności. Jeżeli dzięki tej umowie u każdego z Uczestników saldo odsetek otrzymanych nad odsetkami zapłaconymi jest wyższe od analogicznego salda, jakie podmiot taki zrealizowałby, gdyby w umowie nie uczestniczył, lecz pożyczał środki finansowe na prowadzoną działalność i jednocześnie lokował swoje środki, dokonując tych czynności z podmiotami niepowiązanymi według zasad rynkowych, to przyjąć należy, że dzięki tej umowie wyżej wspomniany cel jest zrealizowany. Jednakże w każdym indywidualnym przypadku wymagałoby oceny to, czy stopień korzyści w postaci oszczędności związanych z uczestniczeniem przez podmioty w tej umowie jest adekwatny do angażowanych przez podmioty środków finansowych.

Organ podkreślił, iż opisana we wniosku umowa cash poolingu jest tzw. umową nienazwaną w rozumieniu prawa cywilnego. Jednakże, biorąc pod uwagę jej charakter i cele, stwierdzić należy, że ma ona cechy zbliżone do umowy pożyczki (udostępnianie określonej kwoty pieniędzy w zamian za odpowiednie wynagrodzenie - odsetki). Nawet zatem w przypadku, gdy umowa cash poolingu polega na konwersji długu pomiędzy podmiotami w niej uczestniczącymi czy subrogacji, faktycznym jej celem jest udostępnianie środków pieniężnych pomiędzy podmiotami z grupy oraz osiąganie przez te podmioty korzyści w postaci odsetek. W ocenie organu zatem, przepływy środków finansowych dokonywane w ramach umowy cash poolingu wypełniają przesłanki umowy pożyczki w rozumieniu art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., a zatem stanowią transakcję w rozumieniu art. 9a u. p.d.o.p.

Podsumowując organ uznał, iż w związku z uczestnictwem Skarżącej w opisanym Systemie na Skarżącej będzie spoczywał obowiązek dokumentacyjny wynikający z art. 9a u.p.d.o.p., jeżeli transakcje między Uczestnikami przekroczą w danym roku podatkowym wartości określone w art. 9a ust. 2 u.p.d.o.p.

W odpowiedzi na wezwanie do usunięcia naruszenia prawa Minister Finansów stwierdził w piśmie z dnia 22 stycznia 2014 r. brak podstaw do zmiany swojego stanowiska wyrażonego w interpretacji indywidualnej z dnia 12 grudnia 2013 r.

Następnie Skarżąca, reprezentowana przez pełnomocnika, zaskarżyła interpretację indywidualną z dnia 12 grudnia 2013 r. nr IPPB5/423-792/13-2/JC wnosząc skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie w piśmie z dnia 26 lutego 2014 r.

W skardze zarzuciła wydanej interpretacji naruszenie przepisów prawa materialnego tj.:

art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. poprzez błędną interpretację tego przepisu polegającą na uznaniu, że relacje pomiędzy uczestnikami Systemu stanowią transakcję;

art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. poprzez błędną interpretację tego przepisu polegającą na uznaniu, że definicja "transakcji" z tego przepisu obejmuje definicję "pożyczki" z art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p.;

art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na zastosowaniu tego przepisu do stanu faktycznego, gdzie nie występuje ani pożyczka ani zagadnienie niedostatecznej kapitalizacji;

art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. poprzez niewłaściwe zastosowanie polegające na zastosowaniu tego przepisu do Skarżącej uczestniczącej w Systemie i uznaniu, że Skarżąca zobowiązana jest do sporządzenia podatkowej dokumentacji cen transferowych (niewłaściwe zastosowanie art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. jest konsekwencją naruszeń organu wskazanych w pkt 1-3 powyżej).

Biorąc pod uwagę powyższe zarzuty Skarżąca wniosła o uchylenie zaskarżonej interpretacji w całości oraz zasądzenie zwrotu kosztów postępowania.

W uzasadnieniu przedmiotowej skargi Skarżąca podnosiła, iż nieuzasadnione i niemające podstawy prawnej jest odwoływanie się przez organ, przy definiowaniu terminu "transakcja" z art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p., do definicji pożyczki z art. 16 ust. 7b u.p.d.o.p., który odnosi się wyłącznie do pojęcia pożyczki na potrzeby przepisów o niedostatecznej kapitalizacji (art. 16 ust. 1 pkt 60 i 61 u.p.d.o.p.).

Według Skarżącej nie sposób uznać wzajemnych relacji uczestników Systemu wynikających z Umowy za kupno lub sprzedaż towarów lub usług. Nie można więc zakwalifikować tych relacji jako przeprowadzania transakcji w rozumieniu art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p.

Skarżąca zwróciła także uwagę, iż nie dochodzi do zawierania pomiędzy Uczestnikami umów pożyczek. Natomiast rozliczenia dokonywane pomiędzy poszczególnymi Uczestnikami w ramach Systemu oparte będą na konwersji długu skutkującej subrogacją.

Według Skarżącej przedstawiona Umowa jest wielostronna tj. przystępuje do niej bank jak i szereg spółek z grupy kapitałowej, do której należy. Niemniej jednak zauważyć należy, iż jest ona w swej istocie umową dwustronną tj. określa zobowiązania banku wobec Uczestników oraz zobowiązania Uczestników wobec banku.

Skarżąca wyjaśniła również, że w stanie faktycznym przedstawionym we wniosku, brak jest umowy pomiędzy dłużnikiem a nabywcą wierzytelności, na mocy której nabywca wierzytelności zobowiązuje się przenieść na własność dłużnika określoną ilość pieniędzy, a dłużnik zobowiązuje się zwrócić tę samą ilość pieniędzy. Nie można bowiem za umowę taką uznać zgody wyrażonej przez dłużnika na taką czynność. Zgoda dłużnika stanowi bowiem jedynie jednostronne oświadczenie, które nie kreuje stosunku cywilnoprawnego pomiędzy dłużnikiem a nabywcą wierzytelności. Do zawarcia umowy nabycia wierzytelności dochodzi jedynie pomiędzy wierzycielem (bankiem) a nabywcą wierzytelności. Analogicznie, nabycie przez Koordynującego salda ujemnego powstałego na skutek skorzystania przez Uczestnika z Limitu Zadłużenia nie będzie rezultatem jakiejkolwiek umowy pomiędzy Uczestnikiem a Koordynującym. Wstąpienie w miejsce zaspokojonego wierzyciela poprzez spłatę wierzytelności za zgodą dłużnika (wyrażoną uprzednio w jednostronnym oświadczeniu) nie jest umową, a czynnością faktyczną, która kreuje określone skutki prawne. Podsumowując, zdaniem Skarżącej, w analizowanym zdarzeniu przyszłym nie dojdzie do zawarcia umowy pomiędzy Uczestnikiem (dłużnikiem) a Koordynującym (nabywcą wierzytelności).

Zdaniem Skarżącej, umowa cash poolingu jest czymś innym od umowy pożyczki. Istotą cash poolingu nie jest udostępnianie określonej kwoty pieniędzy w zamian za odpowiednie wynagrodzenie - odsetki. Jest to, w opinii Skarżącej, usługa finansowa oferowana przez banki – kompleksowa usługa zarządzania płynnością finansową.

Natomiast, jak wskazano w skardze, Skarżąca nie będzie świadczyła w ramach Systemu jakichkolwiek usług.

Podsumowując, zdaniem Skarżącej, nie sposób wzajemnych relacji uczestników Systemu wynikających z Umowy zakwalifikować jako przeprowadzanie transakcji, co oznacza, iż w analizowanym stanie faktycznym nie będzie spełniony pierwszy z warunków, od których zależy obowiązek sporządzania dokumentacji podatkowej. Zatem Spółka jako jeden z uczestników Systemu nie będzie zobowiązana do sporządzenia dokumentacji podatkowej, o której mowa w art. 9a u.p.d.o.p.

Na potwierdzenie słuszności poglądu Skarżącej zaprezentowanego w skardze, wymieniono przykładowe interpretacje indywidualne dyrektorów izb skarbowych.

W piśmie z dnia 28 marca 2014 r. stanowiącym odpowiedź na powyższą skargę Minister Finasów wniósł o jej oddalenie, podtrzymując jednocześnie zaprezentowane wcześniej stanowisko.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie zważył, co następuje:

Skarga okazała się zasadna.

Kwestia sporna w przedmiotowej sprawie dotyczy tego, czy opisane przez Skarżącą operacje wykonywane przez uczestników w ramach "cash-poolingu" stanowią transakcje, o których mowa w przepisie art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p.

Stosownie do art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p. podatnicy dokonujący transakcji z podmiotami powiązanymi z tymi podatnikami - w rozumieniu art. 11 ust. 1 i 4 - lub transakcji, w związku z którymi zapłata należności wynikających z takich transakcji dokonywana jest bezpośrednio lub pośrednio na rzecz podmiotu mającego miejsce zamieszkania, siedzibę lub zarząd na terytorium lub w kraju stosującym szkodliwą konkurencję podatkową, są obowiązani do sporządzenia dokumentacji podatkowej takiej (takich) transakcji, obejmującej:

1) określenie funkcji, jakie spełniać będą podmioty uczestniczące w transakcji (uwzględniając użyte aktywa i podejmowane ryzyko);

2) określenie wszystkich przewidywanych kosztów związanych z transakcją oraz formę i termin zapłaty;

3) metodę i sposób kalkulacji zysków oraz określenie ceny przedmiotu transakcji;

4) określenie strategii gospodarczej oraz innych działań w jej ramach - w przypadku gdy na wartość transakcji miała wpływ strategia przyjęta przez podmiot;

5) wskazanie innych czynników - w przypadku gdy w celu określenia wartości przedmiotu transakcji przez podmioty uczestniczące w transakcji uwzględnione zostały te inne czynniki;

6) określenie oczekiwanych przez podmiot obowiązany do sporządzenia dokumentacji korzyści związanych z uzyskaniem świadczeń - w przypadku umów dotyczących świadczeń (w tym usług) o charakterze niematerialnym.

W myśl natomiast ust. 2 powyższego artykułu obowiązek, o którym mowa w ust. 1, obejmuje transakcję lub transakcje między podmiotami powiązanymi, w których łączna kwota (lub jej równowartość) wynikająca z umowy lub rzeczywiście zapłacona w roku podatkowym łączna kwota wymagalnych w roku podatkowym świadczeń przekracza równowartość:

1) 100.000 EURO - jeżeli wartość transakcji nie przekracza 20% kapitału zakładowego, określonego zgodnie z art. 16 ust. 7, albo

2) 30.000 EURO - w przypadku świadczenia usług, sprzedaży lub udostępnienia wartości niematerialnych i prawnych, albo

3) 50.000 EURO - w pozostałych przypadkach.

Zgodnie z powyższymi przepisami, aby doszło do obowiązku sporządzenia określonej dokumentacji podatkowej winny mieć miejsce transakcje zawierane między podmiotami powiązanymi.

Według organu interpretacyjnego w opisanym stanie faktycznym transakcje takie występują, bowiem relacje pomiędzy poszczególnymi uczestnikami "cash-poolingu" są podobne do umów pożyczki, a w sprawie bezsporne jest, iż podmioty te (poza bankiem) są podmiotami powiązanymi.

Stanowiska tego Sąd orzekający w niniejszym składzie nie podziela.

Zauważyć bowiem należy, że Umowa Cash-poolingu jest formą zarządzania finansami stosowaną przez podmioty należące do jednej grupy kapitałowej (holdingu) lub podmioty powiązane ekonomicznie w jakikolwiek inny sposób. Istota tej umowy sprowadza się do koncentrowania środków pieniężnych z jednostkowych rachunków poszczególnych podmiotów na wspólnym rachunku grupy (rachunek główny) i zarządzaniu zgromadzoną w ten sposób kwotą, przy wykorzystaniu korzyści skali. Podstawowym walorem cash poolingu jest możliwość koncentracji środków kilku podmiotów oraz kompensowania przejściowych nadwyżek wykazywanych przez jedne z podmiotów z przejściowymi niedoborami zaistniałymi u innych podmiotów. Dzięki takiej konstrukcji następuje minimalizowanie kosztów kredytowania działalności podmiotów z grupy przez kredytowanie się przy wykorzystaniu środków własnych grupy. Umowa Cash-poolingu może przyjąć dwie podstawowe formy: zero – balancing cash pooling, w którym dokonywany jest fizyczny transfer środków pomiędzy rachunkami uczestników i rachunkiem głównym grupy oraz notional cash pooling, który dokonywany jest bez fizycznego transferu środków – fundusze są przekazywane wyłącznie "na papierze". Salda podlegające potrąceniu fizycznie są pozostawiane na własnych rachunkach uczestników sytemu, zaś odsetki naliczane są od kwoty netto zgromadzonych sald (M. Zwyrtek, Cash pooling po polsku, Monitor Podatkowy 8/2006, s. 25). W rzeczywistości mimo dodatnich i ujemnych sald na rachunkach uczestników nie dochodzi do rzeczywistego przepływu środków pieniężnych.

W umowie cash-poolingu w odróżnieniu od wymienionej wyżej umowy pożyczki:

- brak jest zobowiązania do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot;

- uczestnik tego typu umowy nie wie, czy środki te zostaną wykorzystane w jakiej wysokości i przez którego uczestnika;

- nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji;

- brak jest swobodnego dysponowania pieniędzmi przekazanymi przez pool leadera na dofinansowanie sald ujemnych uczestników grupy;

- Koordynujący (Pool-Leader), nie dysponuje w sposób dowolny otrzymanymi od uczestników grupy nadwyżkami pieniężnymi. Powyższe nadwyżki mogą być wykorzystywane tylko na kompensowanie niedoborów finansowych innych uczestników.

Niezasadne jest zatem stanowisko Ministra Finansów, że stosunki pomiędzy uczestnikami systemu i Koordynującym wynikające z uczestnictwa w systemie są istotnie podobne do umowy pożyczki w ten sposób, że możliwe jest uznanie ich za transakcje.

Regulacje prawne objęte zapisami art. 9a u.p.d.o.p. nie definiują wykorzystywanego w nich terminu transakcji, nie zawierają też możliwego odesłania do terminów prawa cywilnego z zakresu normatywnego czynności cywilnoprawnych. Z tych powodów należy uznać, że wypowiadając się o transakcji/transakcjach prawodawca posłużył się w tym zakresie naturalnym językiem potocznym. Zasadne jest zatem odwołanie do słownikowego pojęcia tego terminu jako operacji handlowej dotyczącej kupna lub sprzedaży towarów lub usług lub umowa handlowa na kupno lub sprzedaż towarów lub usług, też zawarcie takiej umowy (Słownik Języka Polskiego - http://sjp.pwn.pl). Takie rozumienie terminy "transakcja" jest akceptowane przez obie strony sporu.

Jednakże powtórzyć należy, iż w ocenie Sądu błędne jest prezentowane przez organ w zaskarżonej interpretacji utożsamianie umowy Cash-poolingu z transakcją podobną do pożyczki.

Mimo, iż w umowie Cash-poolingu uczestniczy wiele podmiotów to jednak brak podstaw do uznania, iż między nimi dochodzi do transakcji w potocznym rozumieniu tego terminu. Jak bowiem wyżej wskazano w umowie tej nie występuje zobowiązanie do przeniesienia określonej ilości pieniędzy na określony w umowie podmiot, uczestnicy tej umowy nie wiedzą, czy środki te zostaną wykorzystane w jakiej wysokości i przez którego uczestnika, nie jest skonkretyzowana druga strona transakcji, brak jest swobodnego dysponowania pieniędzmi przekazanymi przez Pool Leadera na dofinansowanie sald ujemnych uczestników grupy, nie dysponuje on również w sposób dowolny otrzymanymi od uczestników grupy nadwyżkami pieniężnymi.

A zatem zdaniem Sądu organ podatkowy dokonał również błędnej interpretacji art. 9a ust. 1 u.p.d.o.p.

Ponownie rozpoznając sprawę organ podatkowy winien zastosować wykładnię przedstawioną w uzasadnieniu wyroku.

Mając powyższe na uwadze Sąd na podstawie art. 146 § 1, art. 152, art. 200 oraz art. 205 § 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 270 ze zm.) orzekł jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt