drukuj    zapisz    Powrót do listy

6460 Znaki towarowe, Własność przemysłowa, Urząd Patentowy RP, Oddalono skargę kasacyjną, II GSK 425/09 - Wyrok NSA z 2010-02-23, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

II GSK 425/09 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2010-02-23 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2009-05-19
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Małgorzata Korycińska
Maria Jagielska
Stanisław Gronowski /przewodniczący sprawozdawca/
Symbol z opisem
6460 Znaki towarowe
Hasła tematyczne
Własność przemysłowa
Sygn. powiązane
VI SA/Wa 1324/08 - Wyrok WSA w Warszawie z 2008-11-04
Skarżony organ
Urząd Patentowy RP
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2003 nr 119 poz 1117 131 ust.2 pkt.1
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 czerwca 2003 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy - Prawo własności przemysłowej
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Stanisław Gronowski (spr.) Sędzia NSA Małgorzata Korycińska Sędzia del. WSA Maria Jagielska Protokolant Maciej Nawrocki po rozpoznaniu w dniu 23 lutego 2010 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej W. B. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 4 listopada 2008 r. sygn. akt VI SA/Wa 1324/08 w sprawie ze skargi W.B. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia [...] stycznia 2008 r. nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w W. z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. akt VI SA/Wa 1324/08, wydanym w sprawie ze skargi W. B. na decyzję Urzędu Patentowego z dnia [...] stycznia 2008 r. Nr [...] w przedmiocie unieważnienia prawa ochronnego na znak towarowy, oddalono skargę.

Sąd pierwszej instancji ustalił następujący stan faktyczny sprawy:

Decyzją Urzędu Patentowego z 30 sierpnia 2004 r. zarejestrowano na rzecz W. B., zwanego dalej "skarżącym", z pierwszeństwem od 4 kwietnia 2003 r., znak towarowy słowno-graficzny Ravago pod nr 154722 w klasach towarowych: 1 (żywice syntetyczne, surowce i półprodukty do produkcji tworzyw sztucznych), 4 (paliwa, smary, komponenty, dodatki do paliw i smarów), 6 (rudy metali nieszlachetnych nieobrobione i obrobione), 17 (tworzywa sztuczne półprzetworzone) i klasie usługowej 36 (usługi w zakresie analiz, informacji, operacji, doradztwa, wycen finansowych, kredytowania (poza zastrzeżonymi dla banków), gwarancji i kaucji, notowań giełdowych, doradztwa podatkowego, inwestycji kapitałowych, zarządzania majątkiem) Międzynarodowej Klasyfikacji Towarów i Usług.

Do Urzędu Patentowego, działającego w trybie postępowania spornego, wpłynął wniosek Ravago S.A. z siedzibą w Luksemburgu przeciwko skarżącemu o unieważnienie prawa ochronnego na znak towarowy Ravago.

Jako materialnoprawną podstawę żądania wnioskodawca wskazał art. 131 ust. 1 pkt 1 i 2, ust. 2 pkt 1 oraz ust. 5 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. – Prawo własności przemysłowej (Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), zwanej dalej "p.w.p." Ponadto powołał się na art. 6 septies ust. 1 i art. 8 Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej (Dz. U. z 1975 r. Nr 9, poz. 51), a także art. 16 ust. 1 Porozumienia w sprawie handlowych aspektów praw własności intelektualnej (TRIPS, zał. Nr 1 do Porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu (WTO), z dnia 12 lutego 1996 r. (Dz. U. Nr 32, poz. 143). Zgodnie z art. 131 ust. 1 nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia: których używanie narusza prawa osobiste lub majątkowe osób trzecich (pkt 1); które są sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami (pkt 2). Zgodnie zaś z art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, jeżeli zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w celu uzyskania ochrony. W myśl art. 131 ust. 5 p.w.p. zgłoszenie w charakterze znaku towarowego oznaczenia, którym inna osoba posługuje się jako nazwą, pod którą prowadzi działalność gospodarczą, w szczególności jeżeli jest ona wyrazem pospolitym, nie stanowi samoistnej podstawy do odmowy udzielenia prawa ochronnego, jeżeli zgłaszający działał w dobrej wierze, a: nazwa ta nie jest używana jako znak towarowy powszechnie znany na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej dla towarów tego samego rodzaju (pkt 1) lub w chwili zgłoszenia znaku nie było konfliktu interesów, w szczególności ze względu na różny profil działalności, lokalny jej zasięg lub odmienne formy używania obu oznaczeń (pkt. 2). Stosownie do art. 6 septies ust. 1 Konwencji Paryskiej o ochronie własności przemysłowej jeżeli agent lub przedstawiciel osoby, która jest właścicielem znaku w jednym z Państw będących członami Związku, wnosi bez zezwolenia właściciela o zarejestrowanie znaku na swoją rzecz w jednym lub kilku Państwach będących członkami Związku, właściciel będzie mógł sprzeciwić się żądanej rejestracji albo żądać jej wykreślenia lub jeżeli ustawodawstwo danego Państwa będącego członkiem Związku na to zezwala, żądać przeniesienia na jego rzecz wymienionej rejestracji, o ile ten agent lub przedstawiciel nie uzasadni swego działania. Zgodnie zaś z art. 8 wspomnianej Konwencji nazwa handlowa będzie chroniona we wszystkich Państwach będących członkami Związku bez obowiązku zgłoszenia lub rejestracji, niezależnie od tego czy stanowi ona, czy nie stanowi części znaku towarowego. W świetle art. art. 16 ust. 1 TRIPS właściciel zarejestrowanego znaku towarowego będzie miał wyłączne prawo powstrzymywania wszelkich osób trzecich od używania w działalności handlowej bez jego zgody identycznych lub podobnych oznaczeń dla towarów lub usług identycznych lub podobnych do tych, dla których znak towarowy jest zarejestrowany, gdy takie ich użycie mogłoby stwarzać prawdopodobieństwo pomyłki. W przypadku użycia identycznego oznaczenia dla identycznych towarów lub usług, prawdopodobieństwo pomyłki będzie domniemane. Określone powyżej prawa nie będą naruszały praw istniejących wcześniej, ani nie będą miały wpływu na możliwość przyznawania przez Członków praw na podstawie używania znaku.

Według wnioskodawcy skarżący zgłosił sporny znak towarowy do ochrony z naruszeniem przysługujących wnioskodawcy praw osobistych i majątkowych wynikających z prawa do nazwy Ravago i z naruszeniem dobrych obyczajów. Zgłoszenie spornego znaku towarowego zostało dokonane w złej wierze. Skarżący, jak wskazał wnioskodawca, do dnia 1 marca 2004 r. pełnił funkcję prezesa U. Sp. z o.o., będącej agentem (przedstawicielem) spółki akcyjnej Ravago. Ponadto w okresie od 16 października 1997 r. do 20 lipca 2001 r. pełnił funkcję prezesa polskiej spółki R. Sp. z o.o., należącej do grupy Ravago. Uprawniony posiadał pełną orientację i świadomość co do praw podmiotowych do omawianego znaku należących do wnioskodawcy. Skarżący nie uzyskał zgody wnioskodawcy na dokonanie zgłoszenia na swoją rzecz tego znaku, zaś zgłoszenia dokonał będąc wspólnikiem spółki U. Sp. z o.o. Postanowieniem Sądu Okręgowego w K. z 10 marca 2004 r. skarżący został zawieszony w wykonywaniu praw udziałowych w spółce U., a zgodnie z wpisem do KRS z dnia 6 stycznia 2004 r. przestał pełnić funkcję prezesa zarządu tej spółki. Postanowieniem z 19 sierpnia 2004 r. została ogłoszona upadłość wspomnianej spółki, a przeciwko uprawnionemu wszczęto postępowanie karne, w którym został oskarżony o popełnienie przestępstw polegających na przywłaszczeniu składników spółki i działanie na jej szkodę.

W świetle wyjaśnień wnioskodawcy spółka akcyjna Ravago N. V. z siedzibą w Arendonk w Belgii, wpisana do Rejestru Handlowego w Trunhout w Belgii pod numerem 59975, w dniu 31 maja1999 r. zmieniła swoją siedzibę na miasto Luksemburg w Wielkim Księstwie Luksemburga. Towary i usługi objęte spornym prawem ochronnym są ściśle związane z zakresem działalności gospodarczej międzynarodowej grupy kapitałowej, koordynującej działalność spółek zależnych zgrupowanych w Ravago S.A, funkcjonujących w poszczególnych państwach. Na tę okoliczność przedłożono materiały w postaci wydruków komputerowych ze stron internetowych zawierające informacje na temat spółek zależnych od wnioskodawcy, używających nazwy handlowej Ravago, w tym Ravago Plastics z siedzibą Arendonk w Belgii. Wnioskodawca przedłożył też obszerne materiały na okoliczność jego działalności na polskim rynku. Podkreślił fakt sprawowania przez skarżącego od 1 marca 1996 r. funkcji członka zarządu a następnie prezesa zarządu spółki U., a także bycia wspólnikiem tej spółki. Ponadto wnioskodawca przedłożył dokumenty na okoliczność istnienia pomiędzy wnioskodawcą a skarżącym stosunku pełnomocnictwa.

Rozpoznając wniosek o unieważnienie omawianego znaku towarowego Urząd Patentowy uznał, że wnioskodawca posiada interes prawny w żądaniu unieważnienia spornego prawa, którego należy upatrywać przede wszystkim w przepisach art. 23 i 24 k.c. w zw. z art. 43 i art. 433 k.c. oraz przepisach ustanawiających konstytucyjną zasadę swobody działalności gospodarczej.

Organ uznał za udowodnione okoliczności faktyczne wskazane przez wnioskodawcę, a tym samym, że rejestracja na rzecz skarżącego spornego znaku została dokonana z naruszeniem art. 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. Zgodnie zaś z art. 8 Konwencji Paryskiej nazwa wnioskodawcy, jako podmiotu zagranicznego, podlega takiej samej ochronie, jak to ma miejsce w przypadku podmiotów krajowych. Jednocześnie, powołując się na stanowisko zajęte w orzecznictwie (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 kwietnia 2006 r., sygn. akt II GSK 377/05, niepubl.), przepis art. 8 Konwencji Paryskiej nie stanowi samodzielnej i samoistnej podstawy ochrony nazwy handlowej, a zatem wniosek w tym zakresie musi być rozpatrzony w oparciu o przepisy prawa krajowego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 28 lutego 2002 r., sygn. akt II SA 2914/01, "Monitor Prawniczy" 2002/7/291). Ustalony jest też w doktrynie i orzecznictwie pogląd, w myśl którego rejestracja znaku towarowego, odpowiadającego oznaczeniu innego przedsiębiorstwa, używanemu przez nie przed zarejestrowaniem znaku, narusza dobra osobiste tego przedsiębiorstwa (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II SA 3390/2001 "Prawo Gospodarcze" 2002/7-8 str. 78). Zdaniem Urzędu Patentowego sporny znak towarowy w warstwie słownej zawiera w zasadzie całość nazwy wnioskodawcy. Z ugruntowanego stanowiska doktryny i judykatury, jak wskazał organ, w przypadku kolizji prawa ochronnego na znak towarowy z dobrem osobistym, w tym prawem do nazwy przedsiębiorcy, priorytet ma ochrona tego dobra osobistego (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia z dnia 10 stycznia 2002 r., sygn. akt II SA 3390/2001).

Za bezsporny uznał Urząd Patentowy fakt obecności wnioskodawcy na polskim rynku przed datą zgłoszenia spornego znaku towarowego do rejestracji. Wnioskodawca nabywał udziały i działał jako wspólnik w innych spółkach funkcjonujących na rynku polskim (w tym U. Sp. z o.o. z siedzibą w K.). Z drugiej strony wnioskodawca pełnił funkcję "spółki-matki" w holdingu i w związku z tym fakt obecności wnioskodawcy na rynku polskim winien być postrzegany szeroko, przez pryzmat wszystkich okoliczności sprawy, a w szczególności obecności spółki akcyjnej Ravago jako wspólnika w innych, zależnych od niej spółkach działających na terytorium Polski. Z powyższych względów zgłoszenie przez skarżącego spornego znaku do rejestracji nastąpiło w złej wierze, w świetle przepisu art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. Pomiędzy wnioskodawcą a skarżącym istniał szczególny stosunek zaufania, wynikający z kilku powiązanych ze sobą okoliczności. W szczególności skarżący był wspólnikiem wnioskodawcy w spółce U., zatem powinien pozostawać lojalny wobec swojego wspólnika, pełniąc funkcję członka zarządu a następnie prezesa zarządu tej spółki. Skarżący, zgodnie z art. 483 § 2 k.s.h., przy wykonywaniu swoich obowiązków winien dokładać staranności wynikającej z zawodowego charakteru swojej działalności. Ponadto uprawniony działał jako pełnomocnik wnioskodawcy, a zatem pozostawał z nim w relacji ze swej istoty opartej na bezwzględnej lojalności i uczciwości wobec mocodawcy. Jednocześnie uprawnionemu znana była nazwa wnioskodawcy, zakres, przedmiot i charakter jego działalności oraz oznaczenia jakimi posługuje się on i podmioty od niego zależne. Na licznych dokumentach handlowych, kierowanych przez zależną od wnioskodawcy spółkę Ravago Plastics z siedzibą w Arendonk w Belgii widnieje oznaczenie graficzne tożsame ze spornym znakiem towarowym. Skarżący wiedział więc, iż sporny znak towarowy jest oznaczeniem używanym przez inne podmioty, a mianowicie wnioskodawcę i spółki od niego zależne. Jak wskazał organ, zgłoszenie znaku towarowego, którego celem lub świadomą konsekwencją jest "przejęcie" znaku innego podmiotu, a w szczególności takiego, z którym łączyły uprawnionego szczególne więzi zaufania, poprzez wykorzystanie tego, iż znak ten jest niezarejestrowany, ma charakter działania w złej wierze w rozumieniu art. 131 ust. 2 pkt. 1 p.w.p. Powyższa ocena prawna zgodna jest ze stanowiskiem orzecznictwa (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 24 stycznia 2005 r., sygn. akt GSK 1267/04). Dlatego też, zdaniem Kolegium Orzekającego, zbędne było ponowne rozpoznawanie powyższych zarzutów w oparciu o art. 6 septies Konwencji Paryskiej, art. 16 ust. 1 TRIPS.

Za niezasadny Urząd Patentowy uznał zarzut wnioskodawcy oparty na art. 131 ust. 1 pkt 2 p.w.p. Przepis ten nie odnosi się do strony podmiotowej, a wyłącznie do przedmiotowej, do samej formy przedstawienia danego znaku towarowego. Sprzeczność znaku towarowego z dobrymi obyczajami w rozumieniu wskazanego przepisu polega na naruszeniu norm moralnych i zwyczajowych przyjętych w działalności gospodarczej. Tradycyjnie za sprzeczne z dobrymi obyczajami uważa się znaki obsceniczne, o wulgarnej treści lub formie, znaki obraźliwe (por. U. Promińska w: Prawo własności przemysłowej, praca zbiorowa pod redakcją U. Promińskiej, Warszawa 2004. str. 211). Sporny znak towarowy natomiast do takich oznaczeń się nie zalicza, a wnioskodawca nie formułował zarzutów odnoszących się do tych kwestii.

Ponadto organ uznał za niezasadny zarzut naruszenia przez sporną rejestrację art. 131 ust. 5 p.w.p. Przepis ten nie należy do przepisów prawa materialnego mogących stanowić samoistną podstawę odmowy udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy lub unieważnienia tego prawa w postępowaniu spornym, w szczególności w sytuacji, w której stawiane są zarzuty zgłoszenia znaku towarowego w złej wierze, którego używanie narusza prawo do firmy wnioskodawcy.

Z powyższych względów decyzją z dnia [...] stycznia 2008 r. Sp. [...] Urząd Patentowy unieważnił prawo ochronne na znak towarowy Ravago o numerze R-154724.

Rozpoznając skargę na powyższą decyzję, wniesioną przez skarżącego, Wojewódzki Sąd Administracyjny w W., jak to wskazano na wstępie, wyrokiem z dnia 4 listopada 2008 r., sygn. akt VI SA/Wa 1324/08, skargę tę oddalił.

Zdaniem Sądu pierwszej instancji, unieważniając prawo ochronne na znak towarowy Ravago, Urząd Patentowy RP nie dopuścił się naruszenia zarówno przepisów prawa materialnego, jak również nie uchybił przepisom postępowania, a w szczególności art. 7, art. 77 § 1 i art. 80 k.p.a. w stopniu mogącym mieć istotny wpływ na ostateczny wynik sprawy.

W pierwszej kolejności Sąd pierwszej instancji zajął się kwestią interesu prawnego wnioskodawcy, podzielając stanowisko Urzędu Patentowego, przyznające wnioskodawcy wspomniany interes dla wszczęcia postępowania w przedmiocie unieważnienia spornego prawa wyłącznego. W szczególności interes prawny znajduje uzasadnienie w przepisach dotyczących własności, normujących prawo do firmy, na które powoływał się wnioskodawca (art. 23 i 24 w związku z art. 43 i art. 433 k.c.).

Sąd pierwszej instancji nie dopatrzył się również naruszenia prawa w ustaleniu Urzędu Patentowego, iż zgłoszenie przez skarżącego do rejestracji spornego znaku towarowego nastąpiło w złej wierze. I tak, jak ustalił Sąd pierwszej instancji, kontrolując zaskarżoną decyzję, postępowanie dowodowe przeprowadzone w sprawie wykazało ponad wszelką wątpliwość, iż zgłoszenie do rejestracji spornego znaku towarowego nastąpiło na skutek działania w złej wierze, co sprawia, iż zostały spełnione przesłanki z art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. Pomiędzy stronami istniał stosunek zaufania z racji współpracy łączącej skarżącego z wnioskodawcą, polegającej na pełnieniu przez skarżącego funkcji wspólnika, pełnomocnika oraz członka i prezesa zarządu w spółkach zależnych od Ravago. Wskazuje na to obszerny materiał dowodowy zebrany w sprawie, który daje pełne podstawy do przyjęcia, że skarżący wiedział o wcześniejszym używaniu oznaczenia Ravago przez wnioskodawcę na terytorium Polski. Z powyższych względów zostały spełnione przesłanki z art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. dla unieważnienia spornego prawa ochronnego.

W ocenie Sądu pierwszej instancji nie znajduje uzasadnienia zarzut skarżącego o braku konfliktu interesów między stronami, a także jego twierdzenie, nie znajdujące pokrycia w materiale dowodowym sprawy, o wyrażeniu przez wnioskodawcę zgody na zarejestrowanie w charakterze znaku towarowego nazwy swojej formy przez skarżącego. Toteż brak jest podstaw dla dopuszczalności rejestracji omawianego znaku stosownie do przepisu art. 131 § 5 p.w.p. Zdaniem Sądu pierwszej instancji, podzielającego stanowisko Urzędu Patentowego, powoływany przepis nie może znaleźć zastosowania do osób działających w złej wierze.

Sąd pierwszej instancji nie dopatrzył się również zasadności zarzutu skarżącego, aby wydając zaskarżoną decyzję Urząd Patentowy naruszył rygory procedury administracyjnej, określające obowiązki organu w zakresie sposobu przeprowadzenia postępowania, a następnie końcowego rozstrzygnięcia sprawy.

Od powyższego wyroku skarżący złożył skargę kasacyjną, wnosząc o uchylenie wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania Sądowi pierwszej instancji.

Skarga kasacyjna zawiera pięć zarzutów:

1. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 24 i 24 k.c. w związku z art. 43 i art. 432-10 k.c. oraz w związku z art. 8 Konwencji paryskiej o ochronie własności przemysłowej, przez ich błędną wykładnię, polegającą na przyjęciu, że o naruszeniu prawa do nazwy handlowej (firmy) przedsiębiorcy zagranicznego mówić można w sytuacji, gdy przedsiębiorca ten nie jest obecny pod tą nazwą handlową (firmą) na polskim rynku (nie prowadzi bezpośredniej, rzeczywistej i konkretnej działalności gospodarczej pod swoją nazwą), a występuje na tym rynku jedynie w charakterze wspólnika spółek działających pod innymi nazwami handlowymi (firmami);

2. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 131 ust. 1 pkt 1 p.w.p. w związku z art. 23 i art. 24 k.c. i w związku z art. 43 i art. 432-10 k.c. przez ich niewłaściwe zastosowanie, przejawiające się w przyjęciu, za Urzędem Patentowym, że w wyniku udzielenia prawa ochronnego na znak towarowy "RAVAGO" nr 154724 doszło do naruszenia praw osobistych i majątkowych wnioskodawcy, tj. prawa do nazwy handlowej (firmy);

3. naruszenie prawa materialnego, a mianowicie art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p., przez jego niewłaściwe zastosowanie, przejawiające się w przyjęciu, za Urzędem Patentowym RP, że sporny znak towarowy zgłoszony został do Urzędu Patentowego RP w złej wierze, mimo zasady domniemania dobrej wiary, wynikającej z art. 7 k.c.;

4. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270 ze zm,), zwanej "p.p.s.a.", przez dokonanie kontroli zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego w sposób nieprawidłowy i w konsekwencji stwierdzenie, że decyzja unieważniająca prawo ochronne na omawiany znak towarowy nie została wydana z naruszeniem prawa materialnego, mimo że dotknięta była ona wskazanymi w skardze wadami, a tym samym przez oddalenie skargi, mimo że zasługiwała ona na uwzględnienie;

5. naruszenie przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. c) p.p.s.a. oraz art. 151 p.p.s.a., przez dokonanie kontroli zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego w sposób nieprawidłowy i nieuwzględnienie sformułowanych wobec tej decyzji zarzutów skarżącego dotyczących naruszenia przepisów postępowania administracyjnego, tj. art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a., mającego istotny wpływ na wynik sprawy i polegającego na braku dokładnego wyjaśnienia wszystkich okoliczności sprawy, w szczególności w zakresie możliwości istnienia - w dacie zgłoszenia do rejestracji - chociażby dorozumianego zezwolenia wnioskodawcy na zgłoszenie do ochrony spornego znaku towarowego, jak również w zakresie wcześniejszego używania oznaczenia "RAVAGO" na terytorium Polski, przez spółkę Ravago S.A., w charakterze nazwy handlowej (firmy) i w charakterze znaku towarowego, a w konsekwencji oddalenie skargi, mimo że ze wskazanych przyczyn zasługiwała ona na uwzględnienie.

W świetle uzasadnienia skargi kasacyjnej ochronie podlega nazwa handlowa przedsiębiorcy, który rzeczywiście uczestniczy w obrocie gospodarczym pod własną nazwą, zaspokajając potrzeby lub interesy klientów. Takie używanie nazwy handlowej prowadzi do uzyskania przez nią określonego stopnia znajomości na rynku, co nie miało miejsca w odniesieniu do wnioskodawcy. Wyklucza to więc możliwość po stronie takiego podmiotu przeciwstawienia prawa podmiotowego do nazwy podmiotowi uprawnionemu z późniejszej rejestracji znaku towarowego.

W odpowiedzi na skargę kasacyjną wnioskodawca wniósł o jej oddalenie. Jak wskazał w sprawie kluczowe znaczenie ma ustalenie, czy Sąd pierwszej instancji, w ślad za Urzędem Patentowym, prawidłowo przyjął zgłoszenie w złej wierze przez skarżącego do rejestracji spornego znaku towarowego. Za sprzeczne z zebranym w sprawie materiałem dowodowym uznał stanowisko skarżącego, jakoby wnioskodawca wyraził zgodę na rejestrację omawianego znaku na rzecz skarżącego. Wyrażenie takiej zgody, na co skarżący nie przedłożył żadnego dowodu, byłoby sprzeczne z zasadami celowości i należytej staranności w działalności gospodarczej. Nie wiadomo bowiem dlaczego wnioskodawca miałby podejmować ryzyko powierzenia istotnego składnika majątkowego swojego przedsiębiorstwa osobie fizycznej, skoro mógłby ten znak zgłosić do rejestracji samodzielnie, względnie za pośrednictwem polskich spółek, których był jedynym lub większościowym udziałowcem.

Wskazuje na błędność argumentacji skarżącego, dotyczącej rzekomego nieużywania przez wnioskodawcę spornego znaku, wywodzącego stąd brak złej wiary w zgłoszeniu znaku do rejestracji, w rozumieniu art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. Tymczasem, przy ocenie złej wiary istotna jest ocena subiektywnych powodów działania zgłaszającego, które w niniejszej sprawie są oczywiste, jako zmierzające do pokrzywdzenia wnioskodawcy.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie niniejszych rozważań podkreślić należy, że zgodnie z treścią art. 174 p.p.s.a. skargę kasacyjną można oprzeć na następujących podstawach: 1) naruszeniu prawa materialnego przez jego błędną wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie; 2) naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Naczelny Sąd Administracyjny jest związany podstawami skargi kasacyjnej, bowiem stosownie do treści art. 183 § 1 p.p.s.a, rozpoznając sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze pod rozwagę z urzędu jedynie nieważność postępowania, która zachodzi w przypadkach przewidzianych w § 2 tego artykułu. W niniejszej sprawie nie występują jednak żadne z wad wymienionych we wspomnianym przepisie, które powodowałyby nieważność postępowania prowadzonego przez Sąd I instancji.

W sytuacji, kiedy skarga kasacyjna zarzuca naruszenie prawa materialnego oraz naruszenie przepisów postępowania, w pierwszej kolejności rozpoznaniu podlega zarzut naruszenia przepisów postępowania. Do kontroli subsumcji danego stanu faktycznego pod zastosowany przepis prawa materialnego można przejść dopiero wówczas, gdy okaże się, że stan faktyczny przyjęty w zaskarżonym wyroku jest prawidłowy albo nie został skutecznie podważony. Stąd, wobec postawienia w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia prawa materialnego oraz przepisów postępowania, jako pierwszy należało poddać ocenie zarzut naruszenia przepisów postępowania.

Jednakże, co wymaga podkreślenia, rozpoznanie zarzutów procesowych podniesionych w skardze kasacyjnej winno być, przynajmniej w pierwszej kolejności, dokonane pod kątem prawidłowości kontroli Sądu pierwszej instancji w zakresie zgodności ustaleń organu z przepisami postępowania administracyjnego, iż ustalony przez niego stan faktyczny mieści się w hipotezie przepisu prawa materialnego, który stanowił podstawę prawną zaskarżonej decyzji. W okolicznościach sprawy przepisem prawa materialnego, stanowiącym podstawę faktyczną decyzji unieważniającej prawo ochronne na sporny znak towarowy, był przepis art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p., w świetle którego nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, jeżeli zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w celu uzyskania ochrony. Przesądzenie, że zachowanie skarżącego wyczerpuje hipotezę tego przepisu, co ustalił organ, a z czym zgodził się Sąd pierwszej instancji, czyniłoby bezprzedmiotowym odnoszenie się do dalszych zarzutów procesowych poniesionych w skardze kasacyjnej, gdyż nie miały by one już istotnego znaczenia dla wyniku sprawy, jakim jest unieważnienie prawa ochronnego na omawiany znak towarowy. W tym miejscu należy dodać, co jest mankamentem redakcyjnym skargi kasacyjnej, iż w petitum skargi kasacyjnej nie zarzucono naruszenia przez Sąd pierwszej przepisów postępowania, które doprowadziły do ustalenia zaistnienia sytuacji wyczerpującej hipotezę art. 131 ust. 2 pkt 1 p.p.s.a., w myśl którego, jak to już wyżej wskazano, nie udziela się praw ochronnych na oznaczenia, jeżeli zostały zgłoszone w złej wierze do Urzędu Patentowego w celu uzyskania ochrony. Do tej kwestii odniesiono się w uzasadnieniu. Według skarżącego, zgłaszając wniosek o rejestrację spornego znaku, działał on przynajmniej za milczącym (dorozumianym) zezwoleniem wnioskodawcy, który nie był zainteresowany uzyskaniem na terenie Polski ochrony tego znaku. Tym samym, zgłaszając wniosek o rejestrację omawianego znaku, skarżący działał w dobrej wierze, zaś w braku udowodnienia złej wiary przyjmuje się istnienie dobrej wiary (art. 7 k.c.).

Wyłania się zatem kwestia, czy i w jakich granicach w niniejszej sprawie możliwe jest rozpoznanie przez Naczelny Sąd Administracyjny skargi kasacyjnej, w ramach drugiej podstawy zaskarżenia (art. 174 pkt 2 p.p.s.a.), w zakresie naruszenia przez Sąd pierwszej instancji przepisów postępowania, wskazanych w piątym zarzucie kasacyjnym (art. 3 § 1, art. 145 § 1 pkt 1 lit. c i art. 151 p.p.s.a. oraz art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a.) w odniesieniu do art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p.

Sądowoadministracyjne postępowanie odwoławcze, co wymaga podkreślenia, jest wszczynane w szczególności przez wniesienie skargi kasacyjnej, która jest środkiem prawnym sformalizowanym. Ażeby jej wniesienie wywołało skutek w postaci wszczęcia postępowania drugiej instancji, musi dojść do łącznego spełnienia 5 warunków: skarga musi być wniesiona w przepisanym terminie (art. 177), przez uprawniony podmiot (art. 173 § 2), po sporządzeniu jej przez adwokata lub radcę prawnego albo inną uprawnioną osobę (art. 175), z zachowaniem wskazanych wymagań formalnoprawnych (art. 176 w związku z art. 174) oraz musi być należycie opłacona (art. 221). Niedopełnienie któregoś z tych warunków czyni skargę niedopuszczalną, a w konsekwencji powoduje jej odrzucenie (art. 178). Z tego względu również Naczelny Sąd Administracyjny, stosownie do art. 180 p.p.s.a., ma obowiązek ustalić, czy wniesiona skarga kasacyjna jest dopuszczalna (uchwała Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 11 kwietnia 2005 r. OPS 1/04; ONSAiWSA 2005/4/62; Lex nr 151232). Przepis art. 176 p.p.s.a., określający wymogi formalnoprawne skargi kasacyjnej, jednym z których jest przytoczenie podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienie, nie uzależnia skuteczności tej czynności procesowej od wyłącznego przytoczenia podstaw kasacyjnych w petitum skargi kasacyjnej, aczkolwiek niewątpliwie jest to pożądane, gdyż w lepszym stopniu pozwala śledzić tok rozumowania kasatora. Na gruncie art. 176 p.p.s.a. nie dyskwalifikuje więc skargi kasacyjnej zamieszczenie podstawy kasacyjnej w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, o ile zawiera ona uzasadnienie.

W niniejszej sprawie powyższa sytuacja ma miejsce, gdyż naruszenie przepisów postępowania, wskazanych w piątym zarzucie skargi kasacyjnej w odniesieniu do art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p., jako podstawa kasacyjna łącznie z jego uzasadnieniem, zawarta jest w dalszej części uzasadnienia skargi kasacyjnej. Według skargi kasacyjnej, przyjmując złą wiarę w zgłoszeniu spornego znaku towarowego do rejestracji, naruszono wyżej wymienione przepisy postępowania, gdyż ich prawidłowe zastosowanie pozwoliłoby na przyjęcie istnienia dorozumianego zezwolenia wnioskodawcy na zgłoszenie przez skarżącego do ochrony omawianego znaku towarowego.

Rozpoznając skargę kasacyjną w granicach piątego zarzutu stwierdzić należy, iż, argumenty skarżącego nie są oparte na usprawiedliwionej podstawie. Stanowiska skarżącego, co wymaga podkreślenia w pierwszej kolejności, nie uzasadnia zarzut naruszenia wskazanych w skardze kasacyjnej przepisów postępowania sądowo-administracyjnego, a to z uwagi na ich wysoce ogólny charakter, uzależniony w gruncie rzeczy od kwestii naruszenia innych przepisów postępowania, co wyraźnie wynika z art. 145 § 1 pkt 1 lit. c, a także pośrednio z art. 151 p.p.s.a. Natomiast powołany w skardze kasacyjnej art. 3 § 1 p.p.s.a. wskazuje na przedmiot działalności sądu administracyjnego, zaś nie ulega wątpliwości, iż rozpoznawana sprawa podlega kognicji sądu administracyjnego.

Odnosząc się do powołanego w skardze kasacyjnej zarzutu naruszenia przepisów postępowania administracyjnego (art. 7, art. 77 § 1 i art. 107 § 3 k.p.a.) poprzez niedokonanie ustalenia istnienia dorozumianego zezwolenia wnioskodawcy na zgłoszenie przez skarżącego do ochrony omawianego znaku towarowego, co w konsekwencji podważałoby złą wiarę skarżącego w zgłoszeniu znaku do ochrony, w rozumieniu art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p., zgodzić się należy ze stanowiskiem Urzędu Patentowego i Sądu pierwszej instancji, że co do zasady zgoda ta powinna być wyraźna, a więc jednoznaczna w swej treści. Toteż, co do zasady, zgoda taka powinna być udzielona na piśmie. Jednakże pisemna forma oświadczenia woli w kwestii, o której wyżej mowa, ma jedynie walor zastrzeżony dla celów dowodowych (ad probationem), na co wskazuje art. 74 k.c. Nie ma więc przeszkód, aby fakt istnienia omawianej zgody wykazać innymi środkami dowodowymi, a także wyprowadzić ją z innych ustalonych faktów w drodze domniemania faktycznego, przy posiłkowaniu się art. 231 k.p.c. Pod tym właśnie kątem analizował materiał dowodowy Urząd Patentowy, nie dopatrując się jednakże istnienia zezwolenia wnioskodawcy na zgłoszenie jego znaku do ochrony we własnym imieniu przez skarżącego. Negatywny w tej mierze wynik postępowania dowodowego podzielił Sąd pierwszej instancji.

Skarga kasacyjna nie podważyła przekonywującej argumentacji Urzędu Patentowego, podzielonej przez Sąd pierwszej instancji, iż zgłaszając do ochrony znak towarowy swego kontrahenta skarżący uczynił to bez zgody właściciela tego znaku. Nie jest poparte racjonalną argumentacją uzasadnienie skargi kasacyjnej w omawianej kwestii akcentujące istnienie dorozumianej zgody wnioskodawcy na rejestrację jej znaku towarowego, wywodzące z bliżej nieokreślonych relacji o charakterze biznesowym łączącym strony, czy brakiem zainteresowania wnioskodawcy na rejestrację omawianego znaku na terytorium Polski, tym bardziej w sytuacji niepoinformowania kontrahenta, który był właścicielem znaku, o zgłoszeniu znaku do ochrony, celem uzyskania na ten znak prawa wyłącznego. Natomiast brak zgody wnioskodawcy na sporną rejestrację, pomijając nieistnienie dokumentu, z którego zgoda taka miałaby wynikać, można wyprowadzić z instytucji domniemania faktycznego (art. 231 k.p.c.). Jest rzeczą oczywistą, że z założenia przedsiębiorcy racjonalnie działają na rynku, na co zresztą wskazał wnioskodawca w odpowiedzi na skargę kasacyjną. Zachowaniem zaś kłócącym się z racjonalnością działania przedsiębiorcy byłoby nieekwiwalentne wyzbycie się prawa do składnika majątkowego przedsiębiorstwa, tym bardziej w sytuacji, gdy omawiana rejestracja utrudniałaby, o ile wręcz blokowała, prowadzenie przez wnioskodawcę na polskim terytorium działalności gospodarczej z wykorzystaniem spornego znaku. Podniesiona przez skarżącego argumentacja na poparcie jego stanowiska nie wytrzymuje krytyki w świetle wyjaśnień wnioskodawcy o braku zgody na rejestrację przez skarżącego spornego znaku towarowego. Skarżący w toku całego postępowania nie przedłożył żadnego dowodu, który pozwoliłby wykazać istnienie dorozumianej zgody wnioskodawcy na rejestrację jego znaku towarowego przez inny podmiot, nie mówiąc już, aby spełniało to kryteria racjonalności.

Z powyższych względów nie zostało podważone, a zatem jest miarodajne w sprawie, ustalenie poczynione przez Urząd Patentowy, podzielone przez Sąd pierwszej instancji, iż zgłoszenie przez skarżącego do rejestracji znaku towarowego wnioskodawcy "RAVAGO" R-154724 dokonane zostało w złej wierze, w rozumieniu art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p.

Odnosząc się do czwartego zarzutu kasacyjnego, dotyczącego naruszenia przepisów postępowania, które miało istotny wpływ na wynik sprawy, a mianowicie art. 3 § 1 i art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. przez dokonanie kontroli zaskarżonej decyzji Urzędu Patentowego w sposób nieprawidłowy i w konsekwencji stwierdzenie, że decyzja unieważniająca prawo ochronne na omawiany znak towarowy nie została wydana z naruszeniem prawa materialnego, mimo że dotknięta była ona wskazanymi w skardze wadami, a tym samym przez oddalenie skargi, mimo że zasługiwała ona na uwzględnienie – stwierdzić należy niezasadność również tego zarzutu. W odniesieniu do zarzutu naruszenia powołanych wyżej przepisów co do art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. Naczelny Sąd Administracyjny w pełni podtrzymuje przedstawioną wyżej argumentację. Natomiast co się tyczy naruszenia przepisów prawa materialnego wskazanych w zarzutach kasacyjnych pierwszym i drugim, zarzuty te są bezprzedmiotowe, a to w świetle istnienia podstawy dla unieważnienia prawa ochronnego spornego znaku na podstawie przepisu art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. Innymi słowy, stwierdzając w postępowaniu spornym fakt naruszenia przez rejestrację przepisu art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p., Urząd Patentowy nie mógłby wydać innego rozstrzygnięcia, niż decyzja unieważniająca prawo ochronne (art. 164 p.p.s.a.). Rozpatrzenie zarzutów kasacyjnych pierwszego lub drugiego mogło by dać odpowiedź tylko na to, a co jest zbędne na tym etapie rozpoznawanej sprawy, czy poza art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. wchodzi w grę zbieg innych przepisów, które by również uzasadniły w okolicznościach sprawy unieważnienie prawa ochronnego na sporny znak towarowy.

Przechodząc do rozpatrzenia trzeciego zarzutu kasacyjnego, dotyczącego naruszenia prawa materialnego, a mianowicie art. 131 ust. 2 pkt 1 p.w.p. przez przyjęcie przez Sąd pierwszej instancji, za Urzędem Patentowym, że sporny znak został zgłoszony w złej wierze, mimo zasady domniemania dobrej wiary, wynikającej z art. 7 k.c., zarzut ten także nie jest oparty na usprawiedliwionej podstawie. Domniemanie istnienia dobrej wiary, o którym mowa w art. 7 k.c., jest domniemaniem, do którego odnosi się przepis art. 234 k.p.c. W myśl tego przepisu domniemania ustanowione przez prawo (domniemania prawne) wiążą sąd; mogą być jednak obalone, ilekroć ustawa tego nie wyłącza. Przepis ten ma w postępowaniu administracyjnym, jak i sądowo-administracyjnym, posiłkowe zastosowanie. Żaden zaś przepis prawa nie wyłącza możliwości przedstawienia w postępowaniu przeciwdowodu na okoliczność istnienia złej wiary. Ta kwestia była zresztą, jak to już wyżej wskazano, przedmiotem postępowania przed Urzędem Patentowym, zaś niekorzystny dla skarżącego wynik tego postępowania, wskazujący na jego złą wiarę, został zaakceptowany przez Sąd pierwszej instancji, jako dokonany w zgodności z przepisami postępowania. Tej oceny nie podważyła skarga kasacyjna.

Z omawianych wyżej względów, nie znajdując podstaw dla uwzględnienia skargi kasacyjnej, Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną (art. 184 p.p.s.a.).



Powered by SoftProdukt