Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Iwona Maciejuk, Sędziowie WSA Janusz Walawski, Maria Werpachowska (spr.), Protokolant spec. Monika Gieroń, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 19 lipca 2017 r. sprawy ze skargi S.P. na decyzję Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] listopada 2016 r. nr [...] w przedmiocie przetwarzania danych osobowych - oddala skargę -

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych decyzją z dnia [...[ listopada 2017 r. nr [...] na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t. j. Dz. U. 2016 r. poz. 23 ze zm.), dalej jako "k.p.a." oraz art. 43 ust. 2 w zw. z art. 22 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (t. j. Dz. U. z 2016 r., poz. 922), po rozpoznaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy od decyzji Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych z dnia [...] maja 2016 r. nr [...] umarzającej postępowanie w przedmiocie przetwarzanie danych osobowych S.P. przez Proboszcza Parafii [...] pw. [...] z siedzibą w W. utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję.

Powyższa decyzja została wydana w następującym stanie faktycznym i prawnym:

[...], dalej jako skarżąca, pismem z dnia 12 maja 2014 r., skierowała do Proboszcza Parafii [...] pw. [...] z siedzibą w W. , dalej jako Proboszcz Parafii, oświadczenie o treści: "na podstawie art. 60 Kodeksu Cywilnego, korzystając ze swoich praw zawartych w art. 2 pkt 2a ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (...), z dniem dzisiejszym występuję z Kościoła Katolickiego, tj. wycofuję zgodę na podleganie jego doktrynie (Katechizm Kościoła Katolickiego) i prawu (Kodeks Prawa Kanonicznego). Oświadczam, że w oparciu ojej art. 2 pkt 5 nie zamierzam tej decyzji uzasadniać, poza tym, że nie chcę do niego należeć.

Ponadto nie wyrażam zgody na przekazywanie informacji o tej decyzji osobom trzecim, a zwłaszcza członkom mojej rodziny. Na podstawie art. 32 ust. 1 pkt 6 ustawy ochronie danych osobowych (...) proszę Księdza, jako administratora moich danych osobowych, o ich uaktualnienie w Księdze Chrztów (nr księgi [...]) przez naniesienie adnotacji o treści »Dnia 12.05.2014 formalnym aktem wystąpiła z Kościoła katolickiego« oraz o przesłanie jako potwierdzenia odpisu aktu chrztu z powyższym sprostowaniem".

W odpowiedzi Proboszcz Parafii [...] pismem z dnia 14 maja 2014 r. poinformował skarżącą o procedurze wystąpienia z Kościoła [...] .

W skardze skierowanej do GIODO S.P. zarzuciła Proboszczowi Parafii, iż mimo złożenia przez nią oświadczenia woli o wystąpieniu z Kościoła Katolickiego nie została o tym fakcie zamieszczona stosowna adnotacja w księdze chrztów, w związku z czym wniosła o "(...) nakazanie proboszczowi parafii (...) sprostowania moich danych osobowych poprzez naniesienie w prowadzonej przez niego jako administratora danych osobowych tzw. »Księdze Chrztów« adnotacji o treści »dnia 12 maja 2014 roku formalnym aktem wystąpiła z kościoła katolickiego« oraz przesłanie mi na podany powyżej adres korespondencyjny odpisu aktu chrztu z powyższym sprostowaniem jako potwierdzeniem dokonania sprostowania".

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych w dniu [...] maja 2015 r. wydał decyzję administracyjną, mocą której umorzył postępowanie.

Wniosek o ponowne rozpoznanie sprawy wniosła S.P. żądając nakazanie Proboszczowi Parafii aktualizację jej nieaktualnych danych osobowych w sposób jaki żądała w piśmie z dnia 12 maja 2014 r.

Po powtórnym rozpatrzeniu zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego i przeanalizowaniu wniosku o ponowne rozpatrzenie sprawy GIODO podtrzymał swoje stanowisko wyrażone w zaskarżonym rozstrzygnięciu. W uzasadnieniu organ stwierdził, że wniosek Proboszcza Parafii zasługuje na uwzględnienie w całości.

Argumentując powyższe organ wskazał, że zgodnie z treścią przepisu art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3 oraz zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1a, przetwarzanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne, Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2, art. 14 pkt 1 i 3 - 5 oraz art. 15 - 18. W myśl zaś art. 43 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych z obowiązku rejestracji zbioru danych zwolnieni są administratorzy danych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego.

Organ zauważył, że Kościół [...] jest instytucją o uregulowanej sytuacji prawnej, unormowanej m. in. w Konstytucji RP w umowie międzynarodowej jaką jest Konkordat oraz w ustawach. W szczególności wskazał na przepisy Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. z 1997 r., nr 78, poz. 483 ze zm.), która w art. 25 stanowi, iż Kościoły i inne związki wyznaniowe są równouprawnione (art. 25 ust. 1). Władze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowują bezstronność w sprawach przekonań religijnych, światopoglądowych i filozoficznych, zapewniając swobodę ich wyrażania w życiu publicznym (art. 25 ust 2). Stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, jak również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego (art. 25 ust. 3). Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy (art. 25 ust. 4). Stosunki między Rzecząpospolitą Polską a innymi kościołami oraz związkami wyznaniowymi określają ustawy uchwalone na podstawie umów zawartych przez Radę Ministrów z ich właściwymi przedstawicielami (art. 25 ust. 5). Zgodnie z art. 2 ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 1989 r. Nr 29, poz. 154 ze zm.), Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchowną jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami. Powołując się na stanowisko Naczelnego Sądu Administracyjnego wyrażone w wyroku z dnia 24 października 2013 r. w sprawie o sygn. akt I OSK 1520/13 organ stwierdził, że "punktem wyjścia do zajęcia przez GIODO stanowiska, co do przynależności skarżącej do Kościoła Katolickiego, powinno być prawo wewnętrzne Kościoła. Wynika to wprost z art. 5 Konkordatu oraz z zasady autonomii kościołów przewidzianej w art. 25 ust. 3 Konstytucji RP oraz art. 9 Europejskiej Konwencji, a także z normy ustrojowej zawartej w art. 25 ust. 4 Konstytucji RP".

Zdaniem organu analiza ww. przepisów prawa, przy uwzględnieniu orzecznictwa sądów administracyjnych, prowadzi do wniosku, że z art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych wynika brak kompetencji GIODO do wydawania decyzji związanych z rozpatrywaniem skarg w zakresie danych osobowych przetwarzanych w zbiorach, o których mowa w pkt 3 ust. 1 tego artykułu.

GIODO wskazał, że dokonał oceny całego zebranego materiału dowodowego. Proboszcz Parafii wypowiedział się co do statusu skarżącej świetle prawa wewnętrznego Kościoła wskazując, że skarżąca nie dopełniła wewnętrznej procedury wystąpienia z Kościoła Katolickiego. Skarżąca w treści skargi podniosła, że jedynym działaniem jakie podjęła w celu wystąpienia z ww. wspólnoty było złożenie Proboszczowi Parafii pisemnego oświadczenia woli z dnia 12 maja 2014 r. Dalej GIODO wyjaśnił, iż zgodnie z art. 43 ust. 2 ustawy o ochronie danych osobowych organowi nie przysługują uprawnienia do wydania merytorycznego rozstrzygnięcia w ramach art. 18 ustawy o ochronie danych osobowych w stosunku do osób należących do kościołów i związków wyznaniowych. W związku z brakiem możliwości zastosowania art. 18 ustawy o ochronie danych osobowych w zaistniałym stanie faktycznym należało umorzyć postępowanie. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych stwierdził, że nie ma podstaw do weryfikacji procedury występowania z Kościoła Katolickiego, ponieważ przepisy powszechnie obowiązujące nie dają mu tego rodzaju kompetencji, na co wskazuje przywołany powyżej art. 2 ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej.

Organ wskazał, że stosownie art. 105 § k.p.a., gdy postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji wydaje decyzję o umorzeniu postępowania.

Ustalenie przez organ publiczny zaistnienia przesłanki, o której mowa w art. 105 § 1 k.p.a., zobowiązuje go do umorzenia postępowania, nie ma bowiem w sytuacji zaistnienia tej przesłanki podstaw do rozstrzygnięcia sprawy co do istoty.

Na powyższą decyzję skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie wniosła S.P., w której zwróciła się o jej uchylenie, ponowne rozpatrzenie sprawy i wydanie decyzji nakazującej Proboszczowi Parafii uaktualnienia danych osobowych skarżącej zgodnie z pismem z dnia 12 maja 1014 r.

W uzasadnieniu skarżąca podniosła, że w związku z faktem, iż nieprzynależy do Kościoła Katolickiego wszelkie regulacje i stosunki pomiędzy państwem i kościołem, dające temu ostatniemu autonomię i wyłączenia z ustawy o ochronie danych osobowych w stosunku do danych jego członków, nie mają zastosowania do jej danych osobowych.

Dalej skarżąca podniosła, że GIODO przekroczył w sposób rażący terminy przewidziane w art. 35 § 3 k.p.a., bowiem sprawę rozpoznał po 23 miesiącach, a nie 1 miesiąca.

Zdaniem skarżącej całkowicie pozbawione jakiegokolwiek znaczenia prawnego jest stanowisko Proboszcza Parafii, na które powołuje się bez podstaw prawnych także GIODO o niedopełnieniu kościelnych procedur "apostazji". Podkreśliła, że od samego początku postępowania wskazywała, że nie jest zainteresowana żadnymi kościelnymi obrzędami, do których zalicza się tzw. "apostazja", a korzysta bezpośrednio ze swojego prawa do nieprzynależenia do związku wyznaniowego. Prawo do nieprzynależenia do związku wyznaniowego nie może być obarczone jakąkolwiek procedurą będącą "obrzędem" właśnie tego związku, do którego deklaruje się brak przynależności. Przy wystąpieniu z kościoła katolickiego dnia 12 maja 2014 r. zrealizowała bezwarunkowe uprawnienie, które daje m.in.:

a. art. 2 pkt 2a) ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania: Korzystając z wolności sumienia i wyznania obywatele mogą w szczególności (...) należeć lub nie należeć do kościołów i innych związków wyznaniowych

b. Art. 53 pkt. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: Każdemu zapewnia się wolność sumienia i religii.

c. Art. 53 pkt. 6 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej: Nikt nie może być zmuszany do uczestniczenia ani do nieuczestniczenia w praktykach religijnych

d. Art. 9 pkt. 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka: Każdy ma prawo do wolności myśli, sumienia i wyznania; prawo to obejmuje wolność zmiany wyznania lub przekonań oraz wolność uzewnętrzniania indywidualnie lub wspólnie z innymi, publicznie lub prywatnie, swego wyznania lub przekonań przez uprawianie kultu, nauczanie, praktykowanie i czynności rytualne.

Wskazała też, że GIODO w decyzji z dnia [...] maja 2016 r. powołał niedawne orzeczenie NSA z 19 lutego 2016 r. przy całkowitym zignorowaniu orzeczeń wcześniejszych z 2013 r., które zabraniały organowi umarzania postępowań dotyczących osób, które skutecznie wystąpiły z kościoła. Stwierdziła też, GIODO w swojej decyzji w całkowicie wypaczonym sensie powołał się na niemożność badania czy wystąpienie z kościoła jest skuteczne czy nieskuteczne, a następnie tą niemożnością zasłaniał się przed wydaniem decyzji nakazującej aktualizację danych osobowych. Jest to całkowicie błędna logika. Istotnie, GIODO nie może oceniać "prawidłowości" wystąpienia skarżącej z kościoła. Jak wykazano jedynym podmiotem władnym do tej oceny jest skarżąca.

W odpowiedzi na skargę Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wniósł o jej oddalenie, a wskazując na dotychczasowe ustalenia faktyczne i prawne dodał, że organ prowadzi postępowanie w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiązującego i to one właśnie, jako podstawa prawna, wyznaczają organowi granice, w zakresie których może on orzekać. Ustawa z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych nie przewiduje kompetencji do rozstrzygania przez niniejszy organ, czy dana osoba jest lub nie jest członkiem kościołów i związków wyznaniowych.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje.

Zgodnie z art. 1 § 1 i 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. z 2016 r., poz. 1066), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę zgodności z prawem działalności administracji publicznej, która w myśl art. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2016 r., poz. 718), dalej zwana P.p.s.a., odbywa się na zasadach określonych w przepisach tej ustawy. W ramach kontroli działalności administracji publicznej przewidzianej w art. 3 P.p.s.a., sąd uprawniony jest do badania, czy przy wydaniu zaskarżonego aktu nie doszło do naruszenia przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania, nie będąc przy tym związanym zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 P.p.s.a.).

Przechodząc do merytorycznego rozpoznania sprawy należy stwierdzić, że skarga nie zasługuje na uwzględnienie.

Ustalony w sprawie stan faktyczny nie budzi wątpliwości, bowiem skarżąca S.P.w piśmie z dnia 12 maja 2014 r. skierowanym do Proboszcza Parafii p.w. [...] w W. stwierdziła, że na podstawie art. 60 Kodeksu cywilnego, korzystając ze swoich praw zawartych w art. 2 pkt 2a ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania z dniem dzisiejszym występuje z Kościoła Katolickiego, tj. wycofuje zgodę na podleganie jego doktrynie i prawu (Kodeks Prawa Kanonicznego). Nie zamierza tej decyzji uzasadniać poza tym, że nie chce do niego należeć. Ponadto nie wyraża zgody na przekazywanie informacji o tej decyzji osobom trzecim, a zwłaszcza członkom rodziny. Natomiast Proboszcz Parafii w odpowiedzi na powyższe pismo wyjaśnił skarżącej procedurę wystąpienia z Kościoła [...] zgodnie ze wskazaniami zawartymi w Zasadach postępowania w sprawie formalnego aktu wystąpienia z Kościoła uchwalonych przez Konferencję Episkopatu Polski w dniu 27 września 2008 r.

Spór w rozpoznawanej sprawie dotyczy oceny skuteczności oświadczenia woli skarżącej o wystąpieniu z Kościoła [...] oraz relacji wewnętrznych przepisów Kościoła z przepisami prawa powszechnie obowiązującego zapewniających wolność sumienia i wyznania oraz kompetencji nadzorczych Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych w kontekście konstytucyjnych gwarancji autonomii i wzajemnej niezależności stosunków między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi.

Przede wszystkim wskazać należy na istniejące w polskim prawodawstwie gwarancje autonomii Kościoła Katolickiego i jego niezależności od państwa. Zgodnie z przepisem art. 25 ust. 3 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 ze zm.), stosunki między państwem a kościołami i innymi związkami wyznaniowymi są kształtowane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezależności każdego w swoim zakresie, lecz również współdziałania dla dobra człowieka i dobra wspólnego. Natomiast w myśl ust. 4 powołanego przepisu, stosunki między Rzeczypospolitą Polską a Kościołem Katolickim określają umowa międzynarodowa zawarta ze Stolicą Apostolską i ustawy. Zasadę autonomii i niezależności w odniesieniu do Kościoła Katolickiego wyrażają postanowienia w szczególności art. 1 i art. 5 Konkordatu między Stolicą Apostolską i Rzeczypospolitą Polską podpisanego 28 lipca 1993 r. (Dz. U. z 1998 r. Nr 51, poz. 318) oraz przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej (t. j. Dz. U. z 2013 r., poz. 1169), a szczególnie jej art. 2 stanowiący, iż Kościół rządzi się w swych sprawach własnym prawem, swobodnie wykonuje władzę duchowną i jurysdykcyjną oraz zarządza swoimi sprawami.

Z powołanych przepisów wynika, że Kościół Katolicki (podobnie jak i inne kościoły i związki wyznaniowe), ma prawo do samoorganizacji i samorządności. Może więc m. in. stanowić normy obowiązujące w ramach własnych struktur organizacyjnych, a w ich stanowieniu i stosowaniu jest wolny od ingerencji władz państwowych. Oznacza to, że określenie przesłanek przynależności osoby (wiernego) do Kościoła, faktycznych i prawnych skutków tego faktu oraz utraty przynależności ("wystąpienia" w różnych postaciach normowanych przez prawo kanoniczne), pozostaje wewnętrzną sprawą Kościoła, wolną od reglamentacji prawnej ze strony państwa. Stanowisko to potwierdzają pośrednio także przepisy ustawy z dnia 17 maja 1989 r. o gwarancjach wolności sumienia i wyznania (tekst jedn. Dz. U. z 2005 r. Nr 231, poz. 1965 ze zm.). Obligują one do tego, aby określenie sposobu nabywania i utraty członkostwa w grupie religijnej, która ma być wpisana do rejestru Kościołów i innych związków wyznaniowych, zostało dokonane w statucie tej grupy (art. 32 ust. 2 pkt 8), a więc w sposób niezależny od jakichkolwiek władz państwowych.

Wskazać też należy że, podstawowym (choć nie jedynym) źródłem prawa wewnętrznego Kościoła Katolickiego jest Kodeks Prawa Kanonicznego z dnia 25 stycznia 1983 r. (AAS75: 1983, pars. II, z późn. zm.), zaś organem uprawnionym do dokonywania autentycznej interpretacji ustaw kościelnych jest Papieska Rada Tekstów Prawnych, której kompetencje określa Konstytucja Apostolska ("Pastor Bonus" z dnia 29 czerwca 1988 r. (AAS 80: 1988, s. 841-912, z późn. zm.) (art. 154 i 155). Z uwagi na powyższe, podstawę prawną odnoszącą się do kwestii wystąpienia z Kościoła Katolickiego, oprócz ogólnych przepisów Kodeksu Prawa Kanonicznego (kan. 751), stanowi Obwieszczenie Papieskiej Rady Tekstów Prawnych "Actus formalis defectionis ab Ecclesia catholica" z dnia 13 marca 2006 r. (Prot. N. 10279/2006), zatwierdzone przez papieża Benedykta XVI. Zawiera ono przepisy nadrzędne w stosunku do jakiegokolwiek dokumentu zarówno o charakterze wykonawczym, jak i duszpasterskim, i stanowi podstawę prawną do rozpatrywania przedmiotowych spraw. Zostały w nim określone elementy materialne aktu formalnego wystąpienia z Kościoła Katolickiego, tj. wewnętrzna decyzja opuszczenia Kościoła Katolickiego, realizacja i zewnętrzna manifestacja tej decyzji, przyjęcie tej decyzji przez kompetentną władzę kościelną oraz formalne, tj. wystąpienie musi stanowić prawnie skuteczny (ważny) akt prawny dokonany w sposób osobisty, świadomy i wolny, w formie pisemnej wobec kompetentnej władzy kościelnej (tzn. wobec ordynariusza lub własnego proboszcza), która jest jedynym organem uprawniającym do wydania osądu dotyczącego zaistnienia lub niezaistnienia przedmiotowego wystąpienia.

Dokumentem zawierającym przepisy wykonawcze, jednakże jedynie o charakterze duszpasterskim, dotyczące Kościoła Katolickiego w Polsce, są przyjęte przez Konferencję Episkopatu Polski "Zasady postępowania w sprawie apostazji dokonanej poprzez formalny akt wystąpienia z Kościoła" z dnia 27 września 2008 r. ("Akta KEP" 14: 2008, s. 89 – 91).

Wspomniany kan. 751 KPK stanowi zaś, że aktu odstępstwa, który wywołuje skutki kanoniczne, może dokonać tylko osoba pełnoletnia (kan. 98 § 1 i 2 KPK), zdolna do czynności prawnych, osobiście, w sposób świadomy i wolny (kan. 124 – 126), w formie pisemnej, w obecności proboszcza swego kanonicznego miejsca zamieszkania (stałego lub tymczasowego) i dwóch pełnoletnich świadków.

Z powyższego wynika, iż wewnętrzne przepisy kościelne zastrzegły dla aktu formalnego wystąpienia z Kościoła Katolickiego formę szczególną, co nie jest niczym nadzwyczajnym także na gruncie polskiego prawa powszechnie obowiązującego. Przykładem takiej szczególnej formy dokonania czynności prawnej jest np. wymóg formy aktu notarialnego przy sprzedaży nieruchomości, co nie oznacza przecież ograniczenia konstytucyjnego prawa własności.

Analogicznie wskazana forma szczególna aktu apostazji nie może być postrzegana jako ograniczenie wolności sumienia i religii, w tym w szczególności wolności wystąpienia z kościoła lub innego związku wyznaniowego. Podkreślić należy, że Kościół Katolicki nie tylko nie wyklucza dopuszczalności wystąpienia z Kościoła, ani tej możliwości nie czyni złudną lub iluzoryczną, ale uznaje tę instytucję i poddaje ją zracjonalizowanej procedurze, w której nie sposób uznać, by przedstawione regulacje wewnętrzne naruszały konstytucyjnie zagwarantowaną w art. 53 pkt 1 i 6 oraz w art. 9 pkt 1 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka wolność sumienia i religii. O takim naruszeniu można by było mówić wtedy, gdyby przepisy Kościoła Katolickiego ustanowiłyby zakaz apostazji lub w inny sposób uniemożliwiałyby lub znacznie utrudniały realizowanie konstytucyjnego prawa do zmiany wyznania.

Skoro zatem skarżąca nie dokonała aktu apostazji w formie przewidzianej przez wewnętrzne prawo Kościoła Katolickiego, to prawidłowe jest przyjęcie przez Generalnego Inspektora Ochrony Danych Osobowych, iż nie ma on uprawnienia do wydawania decyzji nakazujących jakąkolwiek aktualizację danych zawartych w Księdze Chrztu. Stosownie bowiem do treści art. 43 ust. 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (tekst jedn. z 2016 r., poz. 922), w odniesieniu do zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, oraz zbiorów, o których mowa w ust. 1 pkt 1a, przetwarzanych przez Agencję Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencję Wywiadu, Służbę Kontrwywiadu Wojskowego, Służbę Wywiadu Wojskowego oraz Centralne Biuro Antykorupcyjne, Generalnemu Inspektorowi nie przysługują uprawnienia określone w art. 12 pkt 2, art. 14 pkt 1 i 3-5 oraz art. 15-18, zaś w myśl cytowanego w tym przepisie ust. 1 pkt 3, z obowiązku rejestracji danych zwolnieni są administratorzy danych dotyczących osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego, a według art. 12 ust. 2 ustawy, do zadań Generalnego Inspektora w szczególności należy wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych.

Zatem państwo w żaden sposób nie może ingerować w sferę przynależności do kościoła lub związku wyznaniowego, bowiem naruszałoby to nie tylko wspomnianą chronioną konstytucyjnie autonomię Kościoła Katolickiego, ale wkraczałoby w sferę wolności religii i wyznania. Nie sposób zaakceptować sytuacji, w której o przynależności do kościoła, lub jej braku, rozstrzygałby organ państwowy, jakim jest Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych, na podstawie przepisów powszechnie obowiązujących. Nie jest przy tym wystarczające odwołanie się do oświadczenia o woli skarżącej, a sprawy sporne na tym tle są sprawami kościelnymi, które winny być rozstrzygane na zasadach i w trybie określonych przez prawo kościelne.

Dokonując ustaleń w zakresie przynależności skarżącej do Kościoła Katolickiego w oparciu o przepisy prawa powszechnie obowiązującego i wydając rozstrzygnięcie w przedmiocie przetwarzania jej danych osobowych przez Proboszcza Parafii, Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych wkroczyłby w sferę autonomii Kościoła Katolickiego, czym niewątpliwie dopuściłby się naruszenia art. 6, art. 7 i art. 19 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn. Dz. U. z 2013 r., poz. 267 ze zm.), jak również wskazanych przepisów Konstytucji RP, Konkordatu, ustawy o stosunku Państwa do Kościoła Katolickiego w Rzeczpospolitej Polskiej oraz ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania.

Stwierdzić dalej należy, że jeśli postępowanie z jakiejkolwiek przyczyny stało się bezprzedmiotowe, organ administracji wydaje decyzję o umorzeniu postępowania w myśl art. 105 § 1 k.p.a., bowiem bezprzedmiotowość postępowania administracyjnego oznacza, że brak jest któregoś z elementów materialnego stosunku prawnego, a wobec tego nie można wydać decyzji załatwiającej sprawę przez rozstrzygnięcie jej co do istoty. Stąd też przesłanka umorzenia postępowania może istnieć jeszcze przed wszczęciem postępowania, co zostanie ujawnione dopiero w toczącym się postępowaniu, a może ona powstać także w czasie trwania postępowania, a więc w sprawie już zawisłej przed organem administracyjnym. Wobec powyższego zasadnym było i to w świetle poczynionych powyżej rozważań prawnych, umorzenie postępowania na podstawie art. 138 § 1 pkt 2 k.p.a. Zasadnie też GIODO utrzymał w mocy swoją uprzednią decyzję z [..] maja 2016 r.

Biorąc pod uwagę powyższe rozważania Sąd uznał zarzuty skargi za nieuprawnione.

Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych prawidłowo zinterpretował art. 41 ust. 1 pkt 3 ustawy o ochronie danych osobowych. W odniesieniu do zbioru określonego w ust. 1 pkt 3 tego przepisu - dotyczącego osób należących do kościoła lub innego związku wyznaniowego, o uregulowanej sytuacji prawnej, przetwarzanych na potrzeby tego kościoła lub związku wyznaniowego GIODO nie przysługują uprawnienia z art. 12 pkt 2 tej ustawy tj wydawanie decyzji administracyjnych i rozpatrywanie skarg w sprawach wykonania przepisów o ochronie danych osobowych. Oznacza to, że Generalny Inspektor nie jest organem kompetentnym do dokonywania oceny skuteczności wystąpienia z kościoła. Sprawy tego rodzaju nie mieszczą się w zakresie zadań określonych we wskazanym powyżej przepisie. Dokonywanie tego rodzaju ocen stanowi wewnętrzną sprawę danej wspólnoty wyznaniowej. Trafnie zatem organ wskazał w odpowiedzi na skargę, że nie jest do tego uprawniony żaden organ administracji ani sąd. Sprawa wystąpienia z danego związku wyznaniowego to sprawa regulowana przepisami wewnętrznymi danego kościoła czy związku wyznaniowego.

Wprawdzie GIODO przy rozpatrywaniu sprawy przekroczył termin określony w art. 35 § 3 k.p.a. jednakże nie miało to wpływu na ocenę legalności zaskarżonej decyzji, bowiem ewentualną bezczynność lub przewlekłość prowadzonego postępowania skarżąca mogła kwestionować odrębną skargą na bezczynność. Ponadto oceniając zaskarżoną decyzję Sąd nie stwierdził naruszenia przepisów postępowania, które mogłoby mieć istotny wpływ na wynik sprawy, w tym art. 10 ust. 1 k.p.a. Sąd zauważa też, że powołane w skardze wcześniejsze orzeczenia NSA o oznaczonych sygnaturach jedynie uchylały wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych do ponownego rozpoznania i nie przesądzały o ostatecznym wyniku spawy. Stąd zarzut ten należy uznać za bezzasadny.

Z tych względów Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie, na podstawie art. 151 P.p.s.a. orzekł jak w sentencji.