Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Joanna Wojciechowska, Sędziowie Sędzia WSA Nadzieja Karczmarczyk-Gawęcka,, Sędzia WSA (del.) Patrycja Joanna Suwaj (spr.), Protokolant starszy sekretarz sądowy Anna Kalisiak, po rozpoznaniu w Wydziale I na rozprawie w dniu 25 września 2014 r. sprawy ze skargi B. W. – H. na postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminowi do wniesienia odwołania oddala skargę.

1. Naczelnik Pierwszego Urzędu Skarbowego w S. decyzją z dnia 29 listopada 2013 r., znak: [...] ustalił pani B. W.-H. (dalej przywoływana jako: "Strona" lub "Skarżąca"), zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych za 2007 r. w kwocie [...] zł od dochodów w kwocie [...] zł nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych.

W wydanym rozstrzygnięciu Organ I instancji pouczył Skarżącą o przysługującym prawie i terminie do wniesienia odwołania (k. 702 akt adm.). Przedmiotowa decyzja została doręczona pełnomocnikowi Skarżącej - panu A. K. na adres: [...] w dniu 29 listopada 2013 r. (k. 754 akt I instancji).

Termin do realizacji uprawnienia wynikającego z ww. przepisów upłynął z końcem dnia 13 grudnia 2013 r.

2. W dniu 16 grudnia 2013 r. pełnomocnik Skarżącej złożył, za pośrednictwem Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w S., odwołanie od ww decyzji.

3. W związku z przekroczeniem ustawowego 14 dniowego terminu do wniesienia odwołania określonego w przepisie art. 223 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej przywoływana jako: "O.p."), Dyrektor Izby Skarbowej w Szczecinie w dniu 12 lutego 2014 r. wydał postanowienie znak: [..] stwierdzające, iż złożone w dniu 16 grudnia 2013 r. odwołanie od decyzji Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w S. z dnia 29 listopada 2013 r. znak:[..] , ustalającej Skarżącej zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych za 2007 r. w kwocie [..] zł od dochodów w kwocie [...] nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, zostało wniesione z uchybieniem terminowi do jego wniesienia.

4. Na powyższe postanowienie pani B. W.-H., działając przez pełnomocnika - adwokata T. F., w dniu 13 marca 2014 r. złożyła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Szczecinie.

Wniesiona przez Stronę skarga obejmuje swym zakresem, zarówno zarzuty przeciw przedmiotowemu rozstrzygnięciu, jak również przeciw postanowieniu Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 12 grudnia 2014 r. odmawiającemu przywrócenia terminu do wniesienia odwołania.

W treści skargi wskazano na naruszenie przepisów prawa procesowego, tj. art. 162 § 1 oraz art. 148 § 1 i § 2 pkt 2 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. Ordynacja podatkowa (t.j. Dz. U. z 2012 r., poz. 749 ze zm., dalej przywoływana jako: "O.p."), przez przyjęcie, że doręczenie decyzji do rąk osoby, która była pracownikiem innego podmiotu, mającego siedzibę pod tym samym - co pełnomocnik Skarżącej - adresem, było prawidłowe.

Podkreślono, że decyzję w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2007 rok od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, doręczono osobie niebędącej pracownikiem ówczesnego pełnomocnika strony (pana A. K.). Pełnomocnik wskazał, że doręczenie w miejscu pracy jest prawidłowe jedynie w sytuacji, gdy korespondencję odbiera osoba upoważniona przez pracodawcę, co w niniejszej sprawie jednak nie miało miejsca. Pan A. K. nie był bowiem pracodawcą pani A. P.. Przedmiotową decyzję doręczono zatem osobie, która przebywała pod adresem tożsamym z adresem prowadzenia działalności gospodarczej przez pana A. K. (Biuro Rachunkowe A. K.), jednakże nie była osobą upoważnioną przez niego do odbioru korespondencji.

Pełnomocnik zanegował przy tym walor dowodowy sporządzonej przez pracowników Organu I instancji (na okoliczność dokonania ww. doręczenia) notatki służbowej. Ponadto podkreślił, że przy doręczaniu pism osobom fizycznym w ich miejscu pracy, nie ma znaczenia to, czy dana osoba zobowiązała się oddać korespondencję adresatowi, bowiem uregulowanie w tym zakresie, zawarte w art. 149 O.p., dotyczy tylko sytuacji, gdy doręczenie odbywa się w mieszkaniu adresata. Odnosząc się zaś do powołanego w zaskarżonym postanowieniu faktu, że pan A. K. jest udziałowcem firmy [...] wskazał, iż powyższa okoliczność nie świadczy o prawidłowości doręczenia, gdyż przepisy Ordynacji podatkowej nie dopuszczają możliwości skutecznego doręczenia przesyłki adresatowi za pośrednictwem spółki, której jest wspólnikiem.

W konsekwencji powyższego Strona wniosła o uchylenie w całości zaskarżonych postanowień oraz o zasądzenie na rzecz Skarżącej kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego według norm przepisanych.

5. W odpowiedzi na zarzuty zawarte w skardze Organ wniósł o jej oddalenie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie zważył, co następuje.

Skarga nie jest zasadna.

6. Sądy administracyjne, zgodnie z art. 1 § 2 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269 ze zm.), sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej pod względem jej zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej. Kontrola wojewódzkiego sądu administracyjnego obejmuje kwestie związane z procesem stosowania prawa w postępowaniu podatkowym, a więc to, czy organ dokonał prawidłowych ustaleń co do obowiązywania zaskarżonej normy prawnej, czy normę tę właściwe interpretował i czy nie naruszył zasad ustalenia określonych faktów za udowodnione.

Konsekwencją takiego unormowania jest konstatacja, iż uchylenie decyzji lub postanowienia, może nastąpić jedynie w sytuacji, gdy ich wydanie nastąpiło w wyniku naruszenia prawa materialnego lub procesowego, które to naruszenie miało lub mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy, co wynika jednoznacznie z brzmienia art. 145 § 1 pkt 1 lit. a i lit. c ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. 2012, poz. 270 ze zm., dalej przywoływana jako: "p.p.s.a.").

W zakresie tak określonej kognicji Sąd stwierdza, iż zaskarżone postanowienie Dyrektora Izby Skarbowej w Szczecinie z dnia 12 lutego 2014 r., nie narusza prawa, a w szczególności brak jest podstaw do przyjęcia, że w niniejszej sprawie doszło do naruszenia przepisów prawa procesowego, które to naruszenie miało wpływ na wynik sprawy.

7. Na wstępie wywodu godzi się podnieść, że przedmiotem kontroli w niniejszej sprawie jest wyłącznie postanowienie wydane w przedmiocie stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania od decyzji wydanej przez organ w pierwszej instancji. Podobnie jak postanowienie w przedmiocie odmowy przywrócenia terminu do wniesienia odwołania, jest ono postanowieniem formalnym, gdyż zamyka drogę do merytorycznego rozpoznania sprawy. Ocena legalności tegoż rozstrzygnięcia ogranicza się więc wyłącznie do badania poprawności zastosowania przepisów postępowania podatkowego.

8. Zgodnie z art. 228 § 1 pkt 2 O.p., organ odwoławczy stwierdza w formie postanowienia uchybienie terminu do wniesienia odwołania.

W orzecznictwie utrwalił się pogląd, że uchybienie terminu jest okolicznością obiektywną (por. wyrok NSA z dnia 21 marca 1997 r., sygn. akt SA/Łd 2990/95, LEX 29079). W związku z tym, stwierdzenie uchybienia terminu do złożenia odwołania nie zależy od uznania organu odwoławczego, lecz wynika z bezwzględnie obowiązującego przepisu prawa i nawet nieznaczne przekroczenie 14-dniowego terminu do wniesienia odwołania zobowiązuje organ odwoławczy do stwierdzenia uchybienia terminu do wniesienia odwołania (por. m.in. wyrok NSA z 6 czerwca 2003r., sygn. akt SA/Bk 271/03, niepubl., wyrok WSA w Warszawie z 29 czerwca 2006 r., III SA/Wa 1085/2006, LEX nr 219331).

Z regulacji art. 228 § 1 O.p. wynika, że organ odwoławczy, do którego wpływa środek zaskarżenia jest obowiązany w pierwszej kolejności zbadać, czy środek ten spełnia warunki formalne. Dopiero pozytywne ustalenia w tym zakresie uprawiają do merytorycznego rozpoznania sprawy. Do warunków formalnych należy przede wszystkim złożenie środka zaskarżenia w odpowiednim terminie.

W niniejszym przypadku termin do złożenia odwołania wynosił 14 dni od dnia doręczenia pełnomocnikowi Skarżącej decyzji Organu pierwszej instancji, co wynika z treści art. 223 § 2 pkt 1 O.p.

9. Pełnomocnik Skarżącej zarzucił nieprawidłowy sposób doręczenia decyzji Organu I instancji, poprzez odebranie jej przez osobę nieupoważnioną – pracownicę sąsiedniej firmy, która przekazała tę przesyłkę adresatowi w terminie późniejszym, co było bezpośrednią przyczyną późniejszego zapoznania się z decyzją i złożenia po ustawowym terminie odwołania od tejże decyzji.

Z powyższym zarzutem skargi nie sposób się zgodzić.

10. Wskazać w tym miejscu należy, że zawarte w O.p. przepisy o doręczeniach mają charakter gwarancyjny, a więc służą zapewnieniu stronie realizacji jej praw w toku toczącego się postępowania. Gwarancyjny charakter instytucji doręczenia oznacza, że tylko prawidłowe doręczenie, tzn. dokonane zgodne z zasadami określonymi w Rozdziale 5 Działu IV O.p. uzależnia skuteczność czynności podejmowanych przez organ. Skuteczność prawna czynności faktycznej doręczenia oznacza osiągnięcie przez nadawcę zamierzonego rezultatu, którym może być w szczególności, jak w warunkach niniejszej sprawy, wprowadzenie do obrotu prawnego aktu stosowania prawa, a dodatkowo również powstanie zobowiązania podatkowego. Skuteczność czynności doręczenia pisma wiąże się bezpośrednio również z tym, że data prawidłowego (skutecznego) doręczenia wyznacza początek biegu terminów procesowych.

Jednocześnie w świetle utrwalonego orzecznictwa sądowego pocztowy dowód doręczenia adresatowi przesyłki jest dokumentem urzędowym, potwierdzającym fakt i datę doręczenia zgodnie z danymi na dokumencie tym umieszczonymi. Taki charakter zwrotnego potwierdzenia odbioru przesyłki uzasadnia przyjęcie, że dokument ten korzysta z domniemania prawdziwości (por. choćby wyrok NSA z dnia 12 grudnia 2008 r., sygn. akt II GSK 555/08, postanowienie NSA z dnia 31 marca 2010 r., sygn. akt I FSK 1929/09).

Z akt sprawy wynika, że decyzja Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w S. z dnia 29 listopada 2013 r. znak: [...] w sprawie podatku dochodowego od osób fizycznych za 2007 rok od dochodów nieznajdujących pokrycia w ujawnionych źródłach przychodów lub pochodzących ze źródeł nieujawnionych, zawierająca stosowne pouczenie o możliwości wniesienia odwołania w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia, została doręczona w dniu 29 listopada 2013 r.

W związku z powyższym termin do realizacji uprawnienia wynikającego z przepisów art. 223 § 2 pkt 1 Ordynacji podatkowej, tj. wniesienia odwołania, upłynął z końcem dnia 13 grudnia 2013 r. (piątek).

Biorąc pod uwagę, że pełnomocnik Skarżącej odwołanie złożył w dniu 16 grudnia 2013 r., bezspornym jest, iż w niniejszej sprawie nastąpiło uchybienie terminowi, tj. Strona nie dokonała czynności, o której wyżej mowa w ustawowym terminie, co oznacza, że uchybienie to niweczy możliwość kontynuowania postępowania podatkowego w sposób, który pozwalałby na rozpatrzenie odwołania.

11. Rację należy przyznać Organowi II instancji, iż fundamentalną zasadą każdej procedury w państwie prawa jest zasada stabilności prawomocnych rozstrzygnięć. W świadomości społecznej zasada ta uchodzi za jedno z kardynalnych założeń całego systemu ogólnego postępowania administracyjnego. W sprawach podatkowych regułę tę odzwierciedla zasada trwałości decyzji ostatecznych, która ma podstawowe znaczenie dla stabilizacji opartych na decyzji skutków prawnych. Celem tej zasady jest nie tylko ochrona praw nabytych strony, ale w ogóle ochrona porządku prawnego. Pewność obrotu prawnego, czyli tzw. bezpieczeństwo prawne wymaga, aby decyzje stawały się w określonych warunkach trwałe, co potwierdził Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 11 stycznia 1991 r., (sygn. akt III KRN 41/90).

12. W związku z powyższym oraz z uwagi na fakt, że odrębnym postanowieniem z dnia 12 lutego 2014 roku, znak: [...] Organ odwoławczy odmówił Skarżącej przywrócenia terminu do wniesienia odwołania od wskazanej wcześniej decyzji Naczelnika Pierwszego Urzędu Skarbowego w S., to w tych okolicznościach faktycznych Organ II instancji nie mógł przystąpić do merytorycznego rozpoznania sprawy i oceny rozstrzygnięcia Organu I instancji, co do jego istoty, ale był zobowiązany - stosownie do art. 228 § 1 pkt 2 i 223 § 2 pkt 1 O.p. stwierdzić, że odwołanie od decyzji zostało złożone z uchybieniem terminu.

13. Na marginesie powyższych uwag Sąd pragnie wskazać, że Strona była reprezentowana przez profesjonalnego pełnomocnika, tj. pana A. K. (prowadzącego Biuro Rachunkowe oraz, od 2000 roku, Kancelarię Podatkową [..] Sp. z o.o. I. K. G.), który - mając świadomość konsekwencji z tego wynikających - powinien dołożyć wszelkich starań w dochowaniu, przewidzianych w przepisach prawa podatkowego, terminów.

Podsumowując, przedstawione w skardze okoliczności związane z przekazywaniem korespondencji, w żaden sposób nie usprawiedliwiają pełnomocnika w tym, że z opóźnieniem zapoznał się z treścią decyzji ustalającej Skarżącej zryczałtowany podatek dochodowy od osób fizycznych za 2007 r. Sporna decyzja została doręczona w sposób prawidłowy, zaś zaniedbanie czy niefrasobliwość odbierającego korespondencję w kancelarii (nie po raz pierwszy w tej sprawie), pracownika, bezpośrednio obciążają profesjonalnego pełnomocnika, jako osobę, od której należy wymagać szczególnej dbałości nie tylko o własne interesy, ale również interesy swoich mocodawców.

14. W konsekwencji, mając na uwadze powyższe, na podstawie art. 151 p.p.s.a. orzeczono jak w sentencji.