Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia NSA Małgorzata Pocztarek, Sędzia NSA Małgorzata Jaśkowska, Asesor WSA Janusz Walawski (spr.), Protokolant Grzegorz Walczak, po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 13 maja 2004 r. sprawy ze skargi N. na bezczynność Prezydenta W. w przedmiocie udostępnienia informacji publicznej 1) zobowiązuje Prezydenta W. do rozpoznania wniosku N.z dnia 24 listopada 2003 r. – w terminie 14 dni od otrzymania wyroku Sądu wraz z uzasadnieniem 2) zasądza od Prezydenta W. kwotę 100 (sto) zł na rzecz N. tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego 3) zarządza wypłacić z kasy Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie na rzecz N. kwotę 100 (sto) zł tytułem zwrotu nadpłaconego wpisu sądowego

Zastępca redaktora naczelnego N., pismem z dnia 22 września 2003 r. wraz z załącznikami, przesłała Burmistrzowi Dzielnicy P. W. artykuł, który ukazał się w ostatnim wydaniu gazety nr [...] z prośbą o ustosunkowanie się do niego zgodnie z ustawą z dnia 26 stycznia 1984 r. - Prawo prasowe.

Wobec braku odpowiedzi na powyższe pismo, redaktor naczelna N. w piśmie do Prezydenta W. z dnia 24 listopada 2003 r., wniosła o udzielenie odpowiedzi w sprawie dotyczącej podległego organizacyjnie i służbowo urzędu albo o odmowę udzielenia informacji publicznej w formie decyzji administracyjnej, jak tego wymagają przepisy art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej w związku z art. 3a ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe. Ponadto, poinformowała o treści pisma skierowanego do Burmistrza Dzielnicy P. W., braku na nie odpowiedzi oraz próbach przeprowadzenia rozmów na tematy poruszone w artykule prasowym, które - jak to określiła - spotkały się z inwektywami ze strony m.in. naczelnika biura zarządu.

W dniu 23 stycznia 2004 r. w siedzibie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie została złożona skarga, której autorem była redaktor naczelna N. Powołując się na art. 61 Konstytucji RP, art. 4 ust. 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.) w związku z art. 37 Kodeksu postępowania administracyjnego i art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) wniosła o uznanie, że Prezydent W. odmówił udzielenia N. odpowiedzi, o które wnosiła w piśmie z dnia 24 listopada 2003 r. oraz o zobowiązanie organu do udzielenia odpowiedzi. W uzasadnieniu skargi podała, że N. zamieściła na swoich łamach w nr [...] z dnia [...] września 2003 r. krytykę działania Burmistrza Dzielnicy P. W. Pismem z dnia 22 września 2003 r. zwróciła się do organu o komentarz (reakcję) na zamieszczony materiał. Wobec braku odpowiedzi na pismo, wystąpiła do Prezydenta W. jako zwierzchnika służbowego wszystkich zatrudnionych w administracji W., aby zobowiązał podwładnego do udzielenia odpowiedzi na zasadach przewidzianych w prawie prasowym. Zdaniem skarżącej, brak odpowiedzi ze strony Prezydenta W. w przedmiocie skierowanego do niego pisma oraz brak powiadomienia o przyczynach opóźnienia w rozpoznaniu sprawy (art. 36 Kpa) stanowi naruszenie wskazanych na wstępie przepisów prawa.

W odpowiedzi na skargę, pełnomocnik Prezydenta W. wniósł o odrzucenie skargi z uwagi na jej niedopuszczalność wobec niewyczerpania przez skarżącą środków zaskarżenia w sprawie. Przedstawił stan faktyczny sprawy i stwierdził, że zgodnie z art. 16 ustawy (o dostępie do informacji publicznej), organ władzy publicznej wydaje decyzje w przypadku odmowy udzielenia informacji publicznej oraz umorzenia postępowania o udostępnienie informacji. Do decyzji tych stosuje się przepisy Kpa, zaś do skargi na decyzje wydane przez organ drugiej instancji - ustawę o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. W sprawie organ nie wydał decyzji, tym samym brak jest podstaw do skierowania środka zaskarżenia do sądu administracyjnego. Podał, że przedmiotem skargi jest w istocie bezczynność organu i wskazał na art. 3 § 2 pkt 8 ustawy (prawo) o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Jednocześnie powołał się na art. 52 ww. ustawy, zgodnie z którym skargę do sądu administracyjnego można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, przez co należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środek zaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. W ocenie organu, skarżącej na podstawie art. 37 Kpa służyło zażalenie do organu wyższego stopnia, którym w stosunku do Prezydenta W. jest Samorządowe Kolegium Odwoławcze w W. Skarżąca nie wniosła zażalenia na bezczynność Prezydenta W. i tym samym nie wyczerpała środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 ustawy (prawo) o postępowaniu przed sądami administracyjnymi i zgodnie z art. 58 § 1 pkt 6 ww. ustawy wniesienie skargi jest niedopuszczalne, a skarga podlega odrzuceniu.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Na wstępie należy wyjaśnić, iż zgodnie z art. 1 ustawy z dnia 25 lipca 2002 r. – Prawo o ustroju sądów administracyjnych (Dz. U. Nr 153, poz. 1269), sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracji rządowej. Kontrola ta sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Na podstawie art. 13 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) do rozpoznania sprawy właściwy jest wojewódzki sąd administracyjny, na którego obszarze właściwości ma siedzibę organ administracji publicznej, którego działalność została zaskarżona.

Zgodnie z art. 3 § 1 i 2 pkt 8 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosują środki określone w ustawie. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność organów w przypadkach decyzji administracyjnych, postanowień wydanych w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończących postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty, postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie oraz aktów i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa.

Rozpoznając sprawę w świetle powołanych powyżej kryteriów, należy stwierdzić, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

Realizacja konstytucyjnych zasad wolności prasy (art. 14 Konstytucji RP), wolności w pozyskiwaniu informacji (art. 54 ust. 1) i prawa obywateli do informacji o działalności organów władzy publicznej (art. 61) wiąże się z obowiązkiem udzielania prasie informacji.

Wykonanie uprawnień prasy do uzyskania wiadomości następuje przez podanie jej określonej informacji lub udostępnienie we właściwym trybie żądanych dokumentów.

Zgodnie z art. 4 ust. 1, 3 i 4 ustawy z dnia 26 stycznia 1984 r. – Prawo prasowe (Dz. U. Nr 5, poz. 24 z późn. zm.), przedsiębiorcy i podmioty niezaliczone do sektora finansów publicznych oraz niedziałające w celu osiągnięcia zysku są obowiązane do udzielenia prasie informacji o swojej działalności, o ile na podstawie odrębnych przepisów informacja nie jest objęta tajemnicą lub nie narusza prawa do prywatności. W przypadku odmowy udzielenia informacji, na żądanie redaktora naczelnego, odmowę doręcza się zainteresowanej redakcji w formie pisemnej, w terminie trzech dni; odmowa powinna zawierać oznaczenie organu, jednostki organizacyjnej lub osoby, od której pochodzi, datę jej udzielenia, redakcję której dotyczy, oznaczenie informacji będącej jej przedmiotem oraz powody odmowy. Odmowę lub niezachowanie wymogów, o których powyżej, można zaskarżyć do sądu administracyjnego w terminie 30 dni. W postępowaniu przed sądem stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżeniu do sądu decyzji administracyjnych.

W tym miejscu nadmienić należy, że zgodnie z art. 6 ust. 2 i 3 ustawy – Prawo prasowe, organy państwowe, przedsiębiorstwa państwowe, inne państwowe jednostki organizacyjne oraz organizacje spółdzielcze, związki zawodowe, organizacje samorządowe i inne organizacje społeczne w zakresie prowadzonej przez nie działalności publicznej są obowiązane do udzielania odpowiedzi na przekazaną im krytykę prasową bez zbędnej zwłoki, nie później niż w ciągu miesiąca. Przepis ten miałby zastosowanie, o ile przedmiotem rozpoznawanej sprawy byłby brak reakcji Burmistrza Dzielnicy P. W. na artykuł prasowy zamieszczony w nr [...] N. z dnia [...] listopada2003 r.

Jednakże w rozpoznawanej sprawie nie chodzi o krytykę prasową, lecz o uprawnienie powyżej określonej redakcji do uzyskania informacji.

W ocenie Sądu nie ulega wątpliwości, że podmiotem obowiązanym do udzielenia informacji, żądanej przez redaktora naczelnego N. jest Prezydent W., który będąc obowiązany do jej udzielenia pozostawał w bezczynności.

Bezczynność organu spowodowana była brakiem reakcji na pismo redaktora naczelnego N. z dnia 24 listopada 2003 r., w której domagał się udzielenia odpowiedzi w sprawie urzędu podległego Prezydentowi W. albo wydania decyzji zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 z późn. zm.).

Prezydent W. nie udzielił żądanej informacji, ani nie wydał decyzji o odmowie udostępnienia informacji publicznej.

Odnosząc się do stwierdzenia zawartego w odpowiedzi na skargę, a w szczególności, że skarga powinna zostać odrzucona, gdyż skarżąca nie wyczerpała środków zaskarżenia w rozumieniu art. 52 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi należy stwierdzić, że nie znajduje to potwierdzenia w obowiązujących przepisach prawa. Twierdzenie takie byłoby zasadne, o ile przedmiotem skargi byłoby niezałatwienie przez Prezydenta [...] sprawy w terminie określonym w art. 35 Kpa lub decyzja, o której mowa powyżej.

W tym stanie rzeczy, na podstawie art. 149 w zw. z art. 3 § 2 pkt 8 ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi, Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji.