Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Katarzyna Radom po rozpoznaniu w dniu 24 czerwca 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Wydziale IV wniosku o przywrócenie terminu do wniesienia skargi w sprawie ze skargi M. K. K. na decyzję Rektora Uniwersytetu W. z dnia [...]r. nr [...] w przedmiocie odmowy przyznania stypendium socjalnego postanawia: przywrócić termin do wniesienia skargi.

Uzasadnienie:

Pismem z dnia 7 czerwca 2021 r. (data nadania 10 czerwca 2021 r.) Skarżący wniósł skargę na opisaną w sentencji decyzję Rektora Uniwersytetu W.. Postanowieniem z dnia 30 grudnia 2021 r. (sygn. akt IV SA/Wr 512/21) Sąd działając na mocy art. 58 §1 pkt 6 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r., poz. 239 ze zm., dalej p.p.s.a.) odrzucił skargę Strony. Jak wynikało z akt sprawy organ przesłał na adres e-mail Skarżącego w dniu 28 maja 2021 r. skan kwestionowanej decyzji. Jednocześnie decyzja została Stronie doręczona za pośrednictwem operatora pocztowego w trybie art. 44 § 4 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 735 ze zm., dalej k.p.a.). W wyniku dwukrotnego awizowania w dniach 8 i 16 czerwca 2021 r. przesyłkę niepodjętą w terminie uznano za doręczoną z upływem 22 czerwca 2021 r. Tym samym wniesiona w dniu 10 czerwca 2022 r. skarga była przedwczesna, co uzasadniało jej odrzucenie.

Na wniosek Strony postanowieniem z dnia 8 marca 2022 r. (sygn. akt IV SPP/Wr 21/22), przyznano jej prawo pomocy w zakresie ustanowienia adwokata.

W dniu 16 marca 2022 r., Okręgowa Rada Adwokacka we W, wyznaczyła adwokata M. R. pełnomocnikiem Skarżącego. Pełnomocnik o fakcie tym został zawiadomiony w dniu 1 kwietnia 2022 r. (k. 65).

W dniu 2 maja 2022 r. pełnomocnik złożył opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej w niniejszej sprawie.

Natomiast pismami z dnia 19 kwietnia 2022 r., nadanymi tego samego dnia na adres organu, złożono skargę na oznaczoną w sentencji decyzję oraz wniosek o przywrócenie terminu do jej wniesienia.

W uzasadnieniu wniosku o przywrócenie terminu do złożenia skargi pełnomocnik wskazał, że w postępowaniu zakończonym zaskarżoną decyzją doręczanie pism następowało drogą elektroniczną, w taki też sposób doręczono Skarżącemu orzeczenie organu I instancji. Otrzymując w takiej formie zaskarżone orzeczenie Strona pozostawała w przekonaniu o skuteczności doręczenia decyzji. Natomiast organ dokonał doręczenia decyzji poprzez operatora pocztowego, a wobec niepodjęcia jej w terminie, przyjął skutek jej doręczenia na dzień 22 czerwca 2021 r. Tym bardziej, że w poprzednich okresach też dominowała taka forma doręczeń. Pełnomocnik wyjaśniał, że po ustanowieniu go obrońcą w sprawie Skarżącego z aktami sprawy zapoznał się dopiero 11 kwietnia 2022 r., termin ten wynikał z problemów zdrowotnych z jakimi się borykał przed tą datą.

W zakresie okoliczności uzasadniających przywrócenie terminu, pełnomocnik podkreślił, powołując się na poglądy orzecznictwa, że przyjęta przez organ praktyka komunikacyjna polegająca na przesyłaniu Skarżącemu zeskanowanych decyzji drogą elektroniczną oraz publikowanie decyzji dotyczących pomocy materialnej w systemie informatycznym USOS mogły wzbudzić w Skarżącym błędne ale uzasadnione przekonanie, że już doręczenie zeskanowanej decyzji w drodze wiadomości e-mail może wywoływać skutki prawne. Podkreślał, że nie został przez organ w żaden sposób pouczony o możliwości ewentualnego przywrócenia terminu do wniesienia skargi. O fakcie tym dowiedział się z postanowienia Sądu.

Dalej pełnomocnik wywodził, że wskazaną datę zapoznania się z aktami sprawy, tj. 11 kwietnia 2022 r. należy uznać za moment, w którym ustała przyczyna niedochowania terminu, od którego liczy się siedmiodniowy termin na złożenie wniosku o jego przywrócenie. Zatem siedmiodniowy termin na złożenie wniosku upłynął z dniem 19 kwietnia 2022 r. bowiem 18 kwietnia 2022 r. był dniem ustawowo wolnym od pracy.

W piśmie procesowym z dnia 19 maja 2022 r. organ wniósł o odrzucenie wniosku bądź w przypadku przywrócenia terminu do wniesienia skargi o jej oddalenie. W opinii organu niewiedza Skarżącego, a raczej zignorowanie przez niego podstawowej dbałości o własne interesy, nie może stanowić podstawy do uznania wniosku za zasadny. Ponadto jego zdaniem wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi jest spóźniony.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Instytucja przywrócenia terminu uregulowana jest na gruncie ustawy Prawo o postępowaniu przed sadami administracyjnymi w przepisie art. 86 i art. 87 p.p.s.a. Zgodnie z brzmieniem art. 86 § 1 p.p.s.a. jeżeli strona nie dokonała w terminie czynności w postępowaniu sądowym bez swojej winy, sąd na jej wniosek postanowi o przywróceniu terminu. Orzeczenie w tym przedmiocie może być wydane na posiedzeniu niejawnym. Zgodnie natomiast z art. 87 § 1 p.p.s.a., pismo z wnioskiem o przywrócenie terminu wnosi się do sądu, w którym czynność miała być dokonana, w ciągu siedmiu dni od czasu ustania przyczyny uchybienia terminu. W piśmie tym należy uprawdopodobnić okoliczności wskazujące na brak winy w uchybieniu terminu (§ 2). Wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi wnosi się za pośrednictwem organu, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania są przedmiotem skargi (§ 3). Równocześnie z wnioskiem strona powinna dokonać czynności, której nie dokonała w terminie (§ 4).

Analizując treść wskazanych regulacji trzeba stwierdzić, że prawo do rozpoznania merytorycznego wniosku o przywrócenie terminu otwiera złożenie go w ustawowo zakreślonym terminie i dochowanie wymogów formalnych, tj. wniesienia za pośrednictwem organu oraz dokonanie czynności, dla której był zastrzeżony termin.

W opinii Sądu Strona dochowała wskazanych ustawowo wymogów, w tym terminu. Wniosek złożono we właściwym trybie, załączono do niego skargę, pismo zawiera wniosek o przywrócenie terminu. Zachowano także termin do złożenia wniosku, a biegnie on od dnia, w którym pełnomocnik ustanowiony z urzędu miał rzeczywistą możliwość dokonania czynności po zapoznaniu się z aktami sprawy, jednak nie później niż dzień upływu trzydziestu dni od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu do występowania w sprawie (por. postanowienie Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 14 maja 2009 r. sygn. akt II FZ 125/09; z dnia 11 października 2011 r., sygn. akt II FZ 570/11, z dnia 17 października 2018 r., sygn. akt II OZ 1011/18 i z dnia 25 sierpnia 2017 r., sygn. akt I OZ 1248/17 dostępne w Centralnej Bazie Orzeczeń Sądów Administracyjnych, dalej CBOSA). Natomiast dla obliczenia tego terminu bez znaczenia jest data, w której sama strona dowiedziała się o tym i mogła tej czynności dokonać (por. postanowienie NSA z dnia 17 marca 2020 r., sygn. akt II OZ 260/20, dostępne w CBOSA).

Jak wynika z nadesłanych do sprawy pism, ustanowiony z urzędu pełnomocnik Strony o fakcie powołania go do wykonywania prawa pomocy dowiedział się w dniu 1 kwietnia 2022 r. W dniu 11 kwietnia 2022 r. zapoznał się z aktami sprawy, zaś w dniu 19 kwietnia 2022 r. sporządził wniosek o przywrócenie terminu do wniesienia skargi, wskazując jednocześnie na problemy zdrowotne, co udokumentował kartą informacyjną potwierdzającą niezdolność do pracy z powodu choroby w dniach od 11 do 15 kwietnia 2022 r. Tym samym termin na sporządzenie wniosku upływał w dniu 19 kwietnia 2022 r. (dzień 18 kwietnia 2022 r. to dzień wolny od pracy) i w tej dacie został złożony wniosek o przywrócenie terminu. Zaś w dniu 2 maja 2022 r. pełnomocnik złożył opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej od postanowienia odrzucającego skargę.

Przechodząc do merytorycznej oceny wniosku i oceny okoliczności mających uprawdopodobnić brak winy w uchybieniu terminu do wniesienia skargi trzeba stwierdzić, że zasługują one na uwzględnienie. Zasadniczą i podstawową kwestią przekonującą o braku zaniedbania po stronie Skarżącego jest przyjęty przez organ tryb doręczeń pism w prowadzonym postępowaniu. Jak słusznie wskazuje na to Strona, a dowodzą akta sprawy organ korespondował ze Stroną drogą mailową. Decyzja organu wydana w I instancji została, co prawda do Strony wysłana za pośrednictwem poczty, ale następnie celem wyjaśnienia wątpliwości także wysłano Stronie skany decyzji. W mailu przesyłającym te akty brak jednak jakiegokolwiek pouczenia o skutkach i trybie doręczenia decyzji.

Szczególnego jednak znaczenia w tej sprawie nabiera fakt, że w dniu 28 maja 2021 r. organ na adres e-mail Skarżącego ekspediuje skan zaskarżonej decyzji, a zatem czyni to jeszcze przed skutecznym w myśl obowiązujących regulacji k.p.a. doręczeniem tego rozstrzygnięcia Stronie. Sąd przychyla się do twierdzenia Strony, że takie postępowanie skutkowało wprowadzeniem jej w błąd co do terminu i możliwości zaskarżenia niekorzystnego dla niej rozstrzygnięcia do Sądu.

W sprawie tej należy mieć na względzie, że dotyczy stypendium rektora, o którym orzeka się w drodze decyzji administracyjnej (art. 86 ust. 2 i 3 ustawy z 2018r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz.U. z 2020 r., poz. 85 ze zm.), a więc postępowanie toczyć się powinno wedle reguł określonych dla postępowania jurysdykcyjnego wskazanych w kodeksie postępowania administracyjnego. A zatem z poszanowaniem zasad ogólnych tego postępowania, ze szczególnym uwzględnieniem zasady zaufania i informowania. I jakkolwiek Skarżący jest studentem prawa, to zrównywanie go z profesjonalnym pełnomocnikiem nie może mieć jakiegokolwiek uzasadnienia. Stąd argumentacja o powinnościach Strony w zakresie posiadania wiedzy umożliwiającej właściwe wnoszenie pism i oceny skutków dokonanych doręczeń nie mogą w tej sprawie odnieść pożądanego skutku.

Brak właściwego pouczenia o skutkach dokonywanych przez organ czynności, obowiązkach procesowych i wiążących ją terminach, nie może obciążać Strony, sprzeciwiają się temu wskazane na wstępie zasady ogólne postępowania.

Nadto Sąd podziela tezę orzeczenia Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu z dnia 3 lutego 2022 r. (sygn. akt II SA/Po 816/21, dostępne w CBOSA), że wcześniejsze wprowadzenie do systemu teleinformatycznego informacji o sposobie rozstrzygnięcia odwołania, jeszcze przed formalnym wydaniem decyzji w sprawie, skutkowało wprowadzeniem w błąd Skarżącego o możliwości zaskarżenia niekorzystnego dla niego rozstrzygnięcia do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego. Tym samym Skarżący bez własnej winy, będąc przekonanym o skuteczności złożonego przed doręczeniem decyzji środka zaskarżenia, nie dochował terminu do wniesienia skargi, który winien być liczony od dnia doręczenia decyzji.

W konsekwencji należało uznać, że Skarżący wykazał brak winy w uchybieniu terminu do wniesienia skargi, co przemawiało za uwzględnieniem wniosku i przywróceniem terminu do dokonania objętej wnioskiem czynności procesowej.

Mając powyższe na uwadze Sąd, działając na podstawie art. 86 § 1 p.p.s.a., orzekł o przywróceniu Stronie terminu do wniesienia skargi.