Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku w składzie następującym: Przewodniczący sędzia WSA Paweł Janusz Lewkowicz (spr.), , , po rozpoznaniu w Wydziale II na posiedzeniu niejawnym w dniu 31 stycznia 2023 r. sprawy ze skargi J. G. na bezczynność Wójta Gminy W. w przedmiocie rozpoznania petycji w sprawie spowodowania usunięcia drzew z drogi gminnej p o s t a n a w i a: odrzucić skargę ,

J. G. wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku skargę na bezczynność Wójta Gminy W. w przedmiocie rozpoznania petycji w sprawie spowodowania usunięcia drzew z drogi gminnej.

W odpowiedzi na skargę Wójt Gminy W. wniósł o jej odrzucenie wskazując, że w odniesieniu do prawa petycji wykonywanego w trybie ustawy o petycjach, nie ma zastosowania sądowa kontrola administracji publicznej. W konsekwencji również bezczynność organu administracji publicznej w rozpatrywaniu petycji nie jest objęta kognicją sądu administracyjnego.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga podlega odrzuceniu jako niedopuszczalna.

Zgodnie z art. 3 § 2 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2022 r. poz. 329 ze zm., dalej jak: "p.p.s.a."), kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:

1) decyzje administracyjne;

2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;

3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które przysługuje zażalenie;

4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, z wyłączeniem aktów lub czynności podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego (Dz. U. z 2021 r. poz. 735, 1491 i 2052), postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (Dz. U. z 2021 r. poz. 1540, 1598, 2076 i 2105), postępowań, o których mowa w dziale V w rozdziale 1 ustawy z dnia 16 listopada 2016 r. o Krajowej Administracji Skarbowej (Dz. U. z 2021 r. poz. 422, z późn. zm.), oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw;

4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach, opinie zabezpieczające i odmowy wydania opinii zabezpieczających;

5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organów administracji rządowej;

6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt 5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;

7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;

8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt 1-4 lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadku określonym w pkt 4a;

9) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w sprawach dotyczących innych niż określone w pkt 1-3 aktów lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa podjętych w ramach postępowania administracyjnego określonego w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego oraz postępowań określonych w działach IV, V i VI ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa oraz postępowań, do których mają zastosowanie przepisy powołanych ustaw.

Sądy administracyjne orzekają także w sprawach sprzeciwów od decyzji wydanych na podstawie art. 138 § 2 k.p.a. oraz w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach (art. 3 § 2a i § 3 p.p.s.a.).

Z powyższego zatem wynika, że skarga na bezczynność organu jest dopuszczalna tylko w takich granicach, w jakich służy skarga do sądu administracyjnego na decyzje, postanowienia oraz na akty i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa. Natomiast jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego sąd na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 p.p.s.a. skargę odrzuca.

W niniejszej sprawie skarżący wniósł skargę na bezczynność Wójta Gminy W.w przedmiocie rozpoznania petycji w sprawie spowodowania usunięcia drzew z drogi gminnej. Należy podkreślić, że w klasyfikacji konstytucyjnej petycja została przypisana do katalogu praw politycznych. Jest ona odrębnym środkiem prawnym gwarantującym jednostce możliwość aktywnego udziału w rządzeniu państwem, kształtowaniu jego polityki i sprawowaniu kontroli obywatelskiej nad sferą publiczną. Podniesienia jednak wymaga, że petycja jest środkiem prawnym o charakterze postulatywnym, nie inicjującym ogólnego postępowania administracyjnego. Prawo petycji nie obejmuje również możliwości inicjowania postępowań sądowych (por. uzasadnienie wyroku TK z 16 listopada 2004 r., P 19/03, OTK-A 2004, nr 10, poz. 106). Zawiadomienie o sposobie załatwienia petycji nie jest decyzją, postanowieniem ani aktem lub czynnością z zakresu administracji publicznej dotyczącą przyznania, stwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikającego z przepisów prawa. Oznacza to, że do prawa do petycji wykonywanego w trybie ustawy o petycjach, nie ma zastosowania sądowa kontrola administracji publicznej. W konsekwencji również bezczynność organu w tym zakresie nie jest objęta kognicją sądu administracyjnego, a skarga jako niedopuszczalna podlega odrzuceniu.

Podkreślenia wymaga, że zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy z 11 lipca 2014 r. o petycjach (tekst jedn. Dz. U. z 2018 r. poz. 870) sposób załatwienia petycji nie może być przedmiotem skargi. Stosownie natomiast do art. 15 tej ustawy, w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie do petycji stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

Z powołanych regulacji zatem wynika, że zaskarżona rozpoznawaną skargą bezczynność nie mieści się w katalogu spraw rozpatrywanych przez sądy administracyjne. Czynności podejmowane przez organy w trybie ustawy o petycjach, a także bezczynność albo przewlekłość w tych sprawach, nie zostały poddane kontroli sądów administracyjnych na podstawie p.p.s.a. Brak jest również przepisów szczególnych przewidujących kontrolę sądów administracyjnych w tym zakresie (zob. przykładowo postanowienie WSA w Gdańsku z 12 lipca 2018 r. III SAB/Gd 41/18, dostępne na stronie internetowej: orzeczenia.nsa.gov.pl).

Należy też wyjaśnić, że "przesunięcie", na podstawie art. 16 ww. ustawy, uregulowanych do dnia 5 września 2015 r. w Dziale VIII k.p.a. petycji, do odrębnej regulacji ustawowej, nie wpływa na aktualność ugruntowanego w orzecznictwie sądów administracyjnych poglądu, że sposób procedowania w przedmiocie petycji, skarg i wniosków pozostaje poza zakresem właściwości sądów administracyjnych (por. postanowienie NSA z dnia 28 września 2018 r., I OSK 2896/18, dostępne w CBOSA). Żadne ustawy szczególne nie przewidują dopuszczalności zaskarżenia działań realizowanych w ramach tego postępowania oraz ich braku (por. wyrok NSA z 24 listopada 2011 r., II OSK 1961/11; postanowienia NSA: z 1 marca 2010., II OSK 478/09; z 25 lutego 2009 r., II OSK 241/09; z 26 stycznia 2006 r., I OSK 26/07; z 11 października 2013 r., I OSK 582/17 – dostępne w CBOSA; M. Jaśkowska [w:] A. Wróbel, M. Jaśkowska, M. Wilbrandt-Gotowicz, Kodeks postępowania administracyjnego. Komentarz, wyd. VII, dostępny w LEX).

Reasumując, w ocenie sądu, przedmiotowa skarga nie mieści się w katalogu spraw podlegających kognicji sądu administracyjnego, wymienionych w art. 3 § 2 p.p.s.a. Uznając zatem, że skarga do sądu administracyjnego w rozpoznawanej sprawie nie jest dopuszczalna, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku na mocy art. 58 § 1 pkt 1 i § 3 p.p.s.a., orzekł jak w sentencji.