Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Robert Sawuła Sędziowie sędzia NSA Andrzej Jurkiewicz sędzia del. WSA Agnieszka Wilczewska-Rzepecka (spr.) po rozpoznaniu w dniu 13 kwietnia 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej skargi kasacyjnej [...] S.A. z siedzibą w W. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Białymstoku z dnia 22 listopada 2018 r., sygn. akt II SA/Bk 521/18 w sprawie ze skargi [...] S.A. z siedzibą w W. na decyzję Wojewody [...] z dnia [...] czerwca 2018 r., nr [...] w przedmiocie wniesienia sprzeciwu przyjęcia zgłoszenia zamiaru robót budowlanych oddala skargę kasacyjną.

Wyrokiem z 22 listopada 2018 r., sygn. akt II SA/Bk 521/18, Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, po rozpoznaniu sprawy ze skargi [...] S.A. z siedzibą w W. na decyzję Wojewody [...] z [...] czerwca 2018 r., nr [...] w przedmiocie wniesienia sprzeciwu przyjęcia zgłoszenia zamiaru robót budowlanych, polegających na montażu tymczasowego masztu mobilnego, ustawionego w celu wykonania pomiarów i testów propagacyjnych, na działce nr [...], położonej w miejscowości J., obręb [...], w gminie S., oddalił skargę.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku złożyła [...] S.A. z siedzibą w W., zaskarżając go w całości i zarzucając mu:

1. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. art. 29 ust. 1 punkt 12 Prawa budowlanego, polegające na jego niezastosowaniu, mimo że planowana inwestycja, polegająca na budowie tymczasowego obiektu budowlanego, niepołączonego trwale z gruntem i przewidzianego do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy – przedmiotowej tymczasowej mobilnej stacji bazowej telefonii komórkowej wymaga uprzedniego uzyskania pozwolenia na budowę w sytuacji, gdy jako tymczasowy obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem i niewymagający takiego połączenia, zgodnie z treścią art. 29 ust. 1 punkt 12 wymaga jedynie zgłoszenia, o którym mowa w art. 30 ust. 1 Prawa budowlanego;

2. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. przepisu art. 3 punkt 5 Prawa budowlanego, polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i przyjęciu, że planowana inwestycja nie jest zaliczana do tymczasowych obiektów budowlanych z uwagi na rzekome trwałe połączenie z gruntem;

3. naruszenie przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy, tj. przepisu art. 30 ust. 6 punkt 1 Prawa budowlanego, polegające na jego niewłaściwym zastosowaniu i przyjęciu, że Starosta A. zasadnie wniósł sprzeciw wobec zgłoszenia wykonania przedmiotowych prac budowlanych, a Wojewoda [...] sprzeciw ten zasadnie utrzymał w mocy;

4. naruszenie przepisów postępowania, które miało wpływ na wynik postępowania, tj. 145 § 3 w zw. z art. 145 § 1 punkt 2 p.p.s.a., polegające na jego niezastosowaniu, w sytuacji gdy istniały podstawy do umorzenia postępowania jako bezprzedmiotowego.

Na podstawie przywołanych zarzutów, skarżąca kasacyjnie wniosła o zmianę zaskarżonego wyroku, uchylenie decyzji Wojewody [...] i poprzedzającej ją decyzji Starosty A. z [...] marca 2018 r. w całości i umorzenie postępowania oraz o zasądzenie na jej rzecz zwrotu kosztów postępowania, w tym kosztów zastępstwa procesowego, według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi kasacyjnej wskazano m.in., że przedmiotowa tymczasowa mobilna stacja bazowa, składająca się z wieży o wysokości 27 m, ma zostać posadowiona na gruncie bez trwałego z nim łączenia, a konieczna stabilność i bezpieczeństwo zostaną zapewnione poprzez obciążenie konstrukcji bloczkami betonowymi i płytami drogowymi. Dodatkowo zostanie usztywniona m.in. odciągami na aż trzech poziomach, co zapewni stabilność konstrukcji. Przy masie stacji oraz charakterze jej struktury przyjęte rozwiązania, tj. płyty i bloczki oraz odciągi, wraz z pozostałymi elementami wzmacniającymi i obciążającymi ją u podstawy (ale bez fundamentów) z nawiązką zastępują trwałe połącznie z gruntem, zapewniając jednocześnie bezpieczeństwo mieniu i ludziom. Brak jest zatem podstaw do uznania, że planowana inwestycja będzie trwale z gruntem połączona, bądź by konieczne było takie połączenie. Zdaniem skarżącej kasacyjnie, wypełnia ona zatem wszystkie elementy zawarte w definicji tymczasowego obiektu budowlanego.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do treści art. 183 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2019 r. poz. 2325 z późn. zm.) – dalej jako: p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej z urzędu biorąc pod uwagę tylko nieważność postępowania. W rozpoznawanej sprawie nie zachodzi żadna z przesłanek nieważności postępowania, wymienionych w art. 183 § 2 ustawy, tym samym sprawa ta mogła być rozpoznana przez Naczelny Sąd Administracyjny wyłącznie w granicach zakreślonych w skardze kasacyjnej.

Skarga kasacyjna jest niezasadna. Chybiony jest postawiony sądowi I instancji zarzut naruszenia przepisów postępowania art. "145 § 3 w zw. z art. 145 § 1 punkt 2 p.p.s.a., polegające na jego niezastosowaniu". Oba przepisy to przepisy wynikowe. Pierwszy z nich przewiduje kompetencje umorzenia przez sąd postępowania administracyjnego stanowiąc, że w przypadku, o którym mowa w § 1 pkt 1 i 2, sąd stwierdzając podstawę do umorzenia postępowania administracyjnego, umarza jednocześnie to postępowanie. Artykuł 145 § 1 pkt. 2 p.p.s.a natomiast stanowi, że sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą przyczyny określone w art. 156 k.p.a. lub innych przepisach. W zarzutach skargi do sądu wojewódzkiego jak i skargi kasacyjnej nie wskazano jaka w sprawie zaistniała podstawa do stwierdzenia nieważności zaskarżonej decyzji.

Istotą kontrolowanego rozstrzygnięcia jest ocena, czy przedsięwzięcie, którego dotyczy zgłoszenie może być zrealizowane na podstawie zgłoszenia, jak twierdzi skarżąca spółka, czy też koniecznym jest uzyskanie przez inwestora pozwolenia na budowę. WSA w Białymstoku wyraził pogląd, z którym należy się zgodzić, że w przypadku takiej inwestycji konieczne jest uzyskanie pozwolenia na budowę. To stanowisko przesądza o bezzasadności pozostałych zarzutów skargi kasacyjnej.

Przypomnieć należy, że [...] lutego 2018 r. do Starosty A. wpłynęło zgłoszenie [...] S.A. z siedzibą w W., dotyczące zamiaru wykonania robót budowlanych polegających na posadowieniu tymczasowego masztu mobilnego niepołączonego trwale z gruntem. Maszt antenowy ma mieć całkowitą wysokość 29 m i składać się z 5 segmentów kratowych o przekroju trójkąta połączonych ze sobą za pomocą połączeń kołnierzowych skręconych za pomocą śrub. Planowany maszt usztywniony miał być odciągami linowymi w trzech poziomach po 4 odciągi (łącznie 12). Wszystkie odciągi mocowane mają być w węzłach do masztu a dołem do rusztu nad węzłem podporowym. Trzon masztu oparty miał być na ruszcie stalowym wykonanym z profili walcowanych otwartych lub zamkniętych. Ruszt zaś opary jest na czterech stopach, na których układa się balast w postaci 128 typowych bloczków betonowych M6. Ponadto przed montażem masztu należy przygotować miejsce pod jego instalację, tj. wykonać podsypkę o grubości 15 cm z piasku drobnego i zagęścić ją, następnie wypoziomować teren i wytyczyć miejsce posadowienia masztu. W celu ustabilizowania masztu planowane jest zastosowanie pod każdą stopę narożną płytę drogową stanowiącą dodatkowy balast oraz zabezpieczenie konstrukcji przed nierównym osiadaniem. Każda stopa narożna ma być zakotwiona do płyty za pomocą 4 kotew wklejanych. Mają rację Starosta A., Wojewoda [...] i Wojewódzki Sąd Administracyjny w Białymstoku, że zgłoszony, wyżej opisany maszt antenowy nie jest tymczasowym obiektem budowlanym o jakim mowa w art. 29 ust. 1 pkt 12 prawa budowlanego. Zgodnie z tym przepisem, (brzmienie z daty wydawania decyzji i wyroku sądu) pozwolenia na budowę nie wymaga budowa tymczasowych obiektów budowlanych, niepołączonych trwale z gruntem i przewidzianych do rozbiórki lub przeniesienia w inne miejsce w terminie określonym w zgłoszeniu, o którym mowa w art. 30 ust. 1, ale nie później niż przed upływem 180 dni od dnia rozpoczęcia budowy określonego w zgłoszeniu. Tymczasowy obiekt budowlany został zdefiniowany w art. 3 pkt 5 prawa budowalnego – należy przez to rozumieć obiekt budowlany przeznaczony do czasowego użytkowania w okresie krótszym od jego trwałości technicznej, przewidziany do przeniesienia w inne miejsce lub rozbiórki, a także obiekt budowlany niepołączony trwale z gruntem, jak: strzelnice, kioski uliczne, pawilony sprzedaży ulicznej i wystawowe, przekrycia namiotowe i powłoki pneumatyczne, urządzenia rozrywkowe, barakowozy, obiekty kontenerowe.

W sprawie kluczową kwestią dla klasyfikacji obiektu budowlanego jako obiektu tymczasowego jest "niepołączenie trwale z gruntem". Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego wielokrotnie wypowiadało się na ten temat – wyznacznikami tego czy obiekt wolnostojący jest trwale związany z gruntem są: wielkość obiektu, jego masa i względy bezpieczeństwa. O tym czy dany obiekt budowlany jest trwale połączony z gruntem czy nie, decyduje nie tyle sposób i metoda związania z gruntem, technologia wykonania fundamentu i możliwości techniczne przeniesienia tego obiektu budowlanego w inne miejsce, ale to czy wielkość tego urządzenia, jego konstrukcja, przeznaczenie i względy bezpieczeństwa wymagają takiego trwałego związania. Sposób połączenia z gruntem, technika czy technologia z tym związane nie mogą świadczyć o tym czy jest to w rozumieniu ustawy z 7 lipca 1994 r. prawo budowlane trwałe czy też nie trwałe połączenie z gruntem (wyroki Naczelnego Sądu Administracyjnego: z 23 czerwca 2006 r., sygn. akt II OSK 923/05, z 25 maja 2007 r., sygn. akt II OSK 1509/06, z 12 października 2011r., sygn. akt II OSK 1433/10, z 11 maja 2012 r., sygn. akt II OSK 323/11, z 1 czerwca 2017 r., sygn. akt II OSK 2471/15, czy wskazany również przez sąd wojewódzki wyrok z 3 lutego 2017 r. w sprawie sygn.. akt II OSK 1261/15). W przedmiotowej sprawie zebrany materiał dowodowy, opis masztu mobilnego i załączone do zgłoszenia szkice obrazują wielkość planowanego obiektu jak i sposób osadzenia go na gruncie. Ma zatem racje sąd I instancji, że parametry techniczne tego obiektu budowlanego, a zwłaszcza wysokość całej konstrukcji (29 m), a także konstrukcja masztu oraz sposób związania z gruntem masztu w postaci podpory i czterech naziemnych stóp obciążonych balastem w postaci bloczków betonowych M6 oraz za pomocą czterech odciągów odpowiada wymogowi trwałego połączenia z gruntem w celu zapewnienia bezpieczeństwa ludzi i mienia. Wynika z tego, że zgłoszone przez skarżącą spółkę roboty budowlane wymagają uzyskania pozwolenia na budowę, a zatem zgłoszony przez Starostę A. sprzeciw w decyzji z [...] marca 2018 r. był prawidłowy.

Z tych względów niezasadne są zarzuty naruszenia prawa materialnego - art. 29 ust. 1 pkt 12, art. 3 pkt. 5 i art. 30 ust.6 pkt 1 ustawy z dnia 7 lipca 1994 r. Prawo budowlane. Na zakończenie należy zauważyć, że [...] października 2019 r. nastąpiła nowelizacja prawa budowlanego (ustawa z 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o wspieraniu rozwoju usług i sieci telekomunikacyjnych oraz niektórych innych ustaw). Od tej daty w art. 3 pkt 5 zaliczono mobilne maszty antenowe do tymczasowych obiektów budowlanych. Nowelizacja ta nie ma jednak wpływu dla spraw rozstrzygniętych przed tą datą. Mając na uwadze, że skarga kasacyjna nie zawierała usprawiedliwionych podstaw, Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku. Skarga kasacyjna została rozpoznana na posiedzeniu niejawnym, stosownie do art. 182 § 2 p.p.s.a. w zw. z art. 15zzs4 ust. 3 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz. U. poz. 1842 ze zm.).