Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: Sędzia NSA Jerzy Stelmasiak Sędziowie: Sędzia NSA Teresa Zyglewska Sędzia del. WSA Kazimierz Bandarzewski (spr.) po rozpoznaniu w dniu 24 maja 2022 r. na posiedzeniu niejawnym w Izbie Ogólnoadministracyjnej wniosku Marszałka Województwa Śląskiego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy Marszałkiem Województwa Śląskiego a Prezydentem Miasta Częstochowy w przedmiocie wskazania organu właściwego w sprawie nałożenia kary pieniężnej za zniszczenie drzew postanawia: wskazać Marszałka Województwa Śląskiego jako organ właściwy w sprawie.

Wnioskiem z dnia 22 czerwca 2021 r. Marszałek Województwa Śląskiego zwrócił się do Naczelnego Sądu Administracyjnego o rozstrzygnięcie sporu o właściwość pomiędzy nim a Prezydentem Miasta Częstochowy poprzez wskazanie Prezydenta Miasta Częstochowy jako organu właściwego w sprawie nałożenia kary pieniężnej za zniszczenie drzewa na działce nr [...] w C..

W uzasadnieniu wniosku wskazano, że pismem z dnia 5 czerwca 2019 r. Prezydent Miasta Częstochowy przekazał Marszałkowi Województwa Śląskiego zgłoszenie dotyczące nieprawidłowego przeprowadzenia prac ziemnych w bezpośrednim sąsiedztwie drzewa z gatunku kasztanowiec biały, rosnącego na terenie działki geodezyjnej nr [...] położonej w rejonie ul. [...] i ul. [...] w C..

W związku z powyższym zgłoszeniem Marszałek Województwa Śląskiego dnia 1 sierpnia 2019 r. wszczął z urzędu postępowanie w sprawie wymierzenia T. S.A. z siedzibą w K. administracyjnej kary pieniężnej za zniszczenie ww. drzewa, w toku którego przeprowadzono m.in. oględziny w terenie i wzywano świadków do złożenia zeznań. Badając w toku sprawy swoją właściwość Marszałek stwierdził, iż nie jest organem właściwym do jej załatwienia, ponieważ właściwość marszałka województwa obejmuje wyłącznie nieruchomości stanowiące w całości własność gmin, o których mowa w art. 90 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz.U. z 2020 r. poz. 55 z późn. zm.) zwanej dalej w skrócie u.o.p. Z księgi wieczystej ([...]) przedmiotowej nieruchomość wynika, że stanowi ona współwłasność Gminy Miasto C. i osoby fizycznej.

Z uwagi na powyższe zawiadomieniem z dnia 24 listopada 2020 r. Marszałek Województwa Śląskiego przekazał sprawę do załatwienia Prezydentowi Miasta Częstochowy stosownie do art. 88 ust. 1 u.o.p. w myśl którego to wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną.

W odpowiedzi Prezydent Miasta Częstochowy pismem z dnia 23 grudnia 2020 r. wystosował ponaglenie na bezczynność Marszałka. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Katowicach umorzyło postępowanie w sprawie ponaglenia na niezałatwienie sprawy w terminie.

W zaistniałych okolicznościach Marszałek Województwa Śląskiego wniósł o rozstrzygnięcie przedmiotowego sporu o właściwość.

W odpowiedzi na wniosek Prezydent Miasta Częstochowy wniósł o wskazanie Marszałka Województwa Śląskiego jako organu właściwego do załatwienia przedmiotowej sprawy. W ocenie organu w przypadku zniszczenia, usuwania drzew lub krzewów z terenów nieruchomości stanowiących własność gminy, jednostka ta posiada własny interes prawny w takim postępowaniu, dlatego zgodnie z art. 90 ust. 2 u.o.p. w takich przypadkach organem właściwym do wydania decyzji wymienionych w art. 83-89 u.o.p. jest marszałek województwa.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył co następuje:

Zgodnie z art. 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2022 r. poz. 329) dalej w skrócie P.p.s.a., sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębna ustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek, a organami administracji rządowej. Rozstrzyganie sporów polega na wskazaniu organu właściwego do rozpoznania sprawy (art. 15 § 2 P.p.s.a.).

Mając na uwadze przedmiot zaistniałego w niniejszej sprawie sporu wyjaśnić należy, że o zniszczeniu drzewa stanowi art. 88 ust. 1 pkt 3 u.o.p., w którym ustawodawca wprost stwierdza, że wójt, burmistrz albo prezydent miasta wymierza administracyjną karę pieniężną za zniszczenie drzewa lub krzewu. Stosownie do art. 90 ust. 1 u.o.p. czynności, o których mowa w art. 83-89, w zakresie, w jakim są one wykonywane przez wójta, burmistrza albo prezydenta miasta, w odniesieniu do nieruchomości będących własnością gminy - z wyjątkiem nieruchomości będących w użytkowaniu wieczystym innego podmiotu - wykonuje starosta. Jeżeli prezydent miasta na prawach powiatu sprawuje funkcję starosty (tak jak ma to miejsce w tej sprawie), czynności, o których mowa w ust. 1 (a więc również wymierzenie kary pieniężnej za zniszczenia drzewa), wykonuje marszałek województwa (art. 90 ust. 2 u.o.p.).

Wyjątek od zasady, że decyzję wydaje wójt, burmistrz lub prezydent miasta podyktowany jest potrzebą uniknięcia sytuacji, w której organ gminy (miasta) rozstrzygałby o nałożeniu kary pieniężnej za zniszczenie drzewa z nieruchomości, której sam jest właścicielem lub współwłaścicielem i której gmina (miasto) nie oddała w użytkowanie wieczyste. Z art. 195 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. z 2020 r., poz. 1740 z późn. zm.) wynika, że współwłasność jest formą własności, która może przysługiwać niepodzielnie kilku osobom. Potwierdza to także systematyka ustawy Kodeks cywilny – Dział IV Współwłasność znajduje się w Tytule I Własność. Stąd też brak jest podstaw żeby wyłączyć zastosowanie art. 90 ust. 2 u.o.p. w przypadku, gdy drzewo lub drzewa objęte wnioskiem znajdują się na nieruchomości stanowiącej jedynie współwłasność, a nie wyłączną własność gminy (miasta).

Przedmiotowa działka jest niewątpliwie współwłasnością Gminy Miasta C., a więc Prezydent Miasta Częstochowy, wykonujący zadania starosty, nie będzie uprawiony do wydania nałożenie kary pieniężnej za zniszczenie drzewa na przedmiotowej działce. Zgodnie z art. 90 ust. 2 u.o.p. organem właściwym będzie natomiast marszałek województwa, w tym przypadku Marszałek Województwa Śląskiego.

Z tych względów, na podstawie art. 4 i art. 15 § 1 pkt 4 P.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny orzekł jak w sentencji postanowienia.