drukuj    zapisz    Powrót do listy

648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego 658, Dostęp do informacji publicznej, Prokurator, Oddalono skargę kasacyjną, I OSK 896/12 - Wyrok NSA z 2012-07-23, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I OSK 896/12 - Wyrok NSA

Data orzeczenia
2012-07-23 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2012-04-13
Sąd
Naczelny Sąd Administracyjny
Sędziowie
Irena Kamińska /sprawozdawca/
Izabella Kulig - Maciszewska /przewodniczący/
Marian Wolanin
Symbol z opisem
648 Sprawy z zakresu informacji publicznej i prawa prasowego
658
Hasła tematyczne
Dostęp do informacji publicznej
Sygn. powiązane
II SAB/Wa 357/11 - Wyrok WSA w Warszawie z 2011-12-29
I OSK 869/12 - Postanowienie NSA z 2012-10-01
II SA/Lu 709/11 - Wyrok WSA w Lublinie z 2011-11-10
II OSK 869/12 - Postanowienie NSA z 2012-04-19
II SA/Wa 2777/11 - Postanowienie WSA w Warszawie z 2012-01-23
Skarżony organ
Prokurator
Treść wyniku
Oddalono skargę kasacyjną
Powołane przepisy
Dz.U. 2002 nr 153 poz 1270 art. 184
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi.
Dz.U. 2001 nr 112 poz 1198 art. 1 ust. 1, 6
Ustawa z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej.
Sentencja

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący: sędzia NSA Izabella Kulig - Maciszewska sędzia NSA Irena Kamińska (spr.) sędzia del. WSA Marian Wolanin Protokolant Małgorzata Kamińska po rozpoznaniu w dniu 17 lipca 2012 roku na rozprawie w Izbie Ogólnoadministracyjnej sprawy ze skargi kasacyjnej E. G. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 29 grudnia 2011 r. sygn. akt II SAB/Wa 357/11 w sprawie ze skargi E. G. na bezczynność Prezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w przedmiocie dostępu do informacji publicznej oddala skargę kasacyjną

Uzasadnienie

Wyrokiem z dnia 29 grudnia 2011 r., sygn. akt II SAB/Wa 357/11 Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił skargę E. G. na bezczynność Prezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w przedmiocie dostępu do informacji publicznej.

W uzasadnieniu wyroku Sąd pierwszej instancji wskazał, iż E. G. pismem z dnia 16 sierpnia 2011 r. sprecyzował swój wcześniejszy wniosek z dnia 8 lipca 2011 r. o udostępnienie informacji publicznej, skierowany do Prezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, w ten sposób iż zażądał wydrukowania na jego koszt i przesłania mu wszystkich pozwów i skarg złożonych przez Prokuratorię w 2011 r. do dnia 30 czerwca.

Prezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa pismem z dnia 8 września 2011 r. odmówił powyższemu żądaniu, wskazując, iż Prokuratoria Generalna nie jest podmiotem obowiązanym do udostępniania informacji publicznej, a w szczególności dokumentów wytworzonych przez radców prawnych Prokuratorii w ramach czynności zastępstwa procesowego. W uzasadnieniu swojego stanowiska Prezes Prokuratorii wskazał, iż zakres działań Prokuratorii nie mieści się w zbiorze podmiotów, do których adresowany jest art. 61 Konstytucji RP, a także nie mieści się w zbiorze podmiotów zakreślonych przepisem art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198 ze zm.). Wskazał na treść art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417), który zakreśla jedyne obowiązki Prokuratorii, to jest zastępstwo procesowe Skarbu Państwa, wydawanie opinii prawnych i opiniowanie określonych aktów normatywnych. W ocenie Prezesa Prokuratorii, Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa nie jest organem władzy publicznej, zaś pojęcie reprezentowania przez nią Skarbu Państwa ogranicza się li tylko do kwestii procesowych, zaś w taki sposób pojmowana "reprezentacja" nie mieści się w pojęciu zadań publicznych. Na poparcie tego twierdzenia Prezes wskazał przykładowe uzasadnienia wyroków Sądu Najwyższego i ich komparycje (np. uzasadnienie wyroku Sądu Najwyższego z dnia 22 czerwca 2006 r. w sprawie o sygn. akt V CSK 182/05 oraz komparycja wyroku Sądu Najwyższego z dnia 12 lipca 2006 r. w sprawie o sygn. akt V CSK 181/06), a także wskazał na publikację – H. Pietrzkowski, Zastępstwo procesowe wykonywane przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa, PS 2006/5, s. 9.

E. G. nie zgodził się z powyższą argumentacją i wniósł do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę na bezczynność Prezesa Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa w zakresie udzielenia żądanej informacji publicznej. W uzasadnieniu skargi wskazał na treść art. 6 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

W odpowiedzi na skargę Prezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa wniósł o jej oddalenie, powtarzając argumentację zawartą w piśmie z dnia 8 września 2011 r.

Wydając zaskarżony wyrok Sąd pierwszej instancji wskazał, iż skarżący wnosił o udostępnienie, w ramach ustawy o dostępie do informacji publicznej, treści pozwów i skarg wniesionych w określonym czasie przez Prokuratorię Generalną w imieniu Skarbu Państwa. Zatem aby móc powyższą sprawę rozstrzygnąć jako żądanie udzielenia informacji publicznej należałoby żądane przez niego dokumenty (pozwy i skargi) zaliczyć do dokumentów stanowiących informację publiczną, zaś Prokuratorię Generalną (tu rozumianą poprzez zakres wykonywanych przez nią zadań statutowych) uznać za podmiot mieszczący się w zbiorze podmiotów, do których adresowany jest art. 61 Konstytucji RP, a także mieszczący się w zbiorze podmiotów zakreślonych przepisem art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 6 września 2001 r. o dostępie do informacji publicznej. W ocenie Sądu pierwszej instancji takie zakwalifikowanie pozwów i skarg składanych przez Prokuratorię Generalną oraz takie zakwalifikowanie tej jednostki jako podmiotu zobowiązanego (w zakresie jej obowiązków statutowych) do udzielania informacji publicznej jest błędne, albowiem żądanie zawarte we wniosku skarżącego nie stanowi informacji publicznej w rozumieniu przedmiotowym i jest skierowane do podmiotu, który w zakresie swoich obowiązków statutowych, nie podlega reżimowi ustawy o dostępie do informacji publicznej. Z pewnością informacją publiczną jest sama wiadomość o fakcie wniesienia przez Prokuratorię Generalną w imieniu Skarbu Państwa powództwa lub skargi w określonej sprawie. Sam fakt wystąpienia przez powoda (którym w pojęciu stacio fisci jest Skarb Państwa) lub przez jego reprezentanta (tu Prokuratoria) z określonym powództwem przeciwko określonemu pozwanemu, czyli sama wiadomość o tym fakcie, jest informacją publiczną, zwłaszcza, iż sprawy, które prowadzi Prokuratoria dotyczą spraw istotnych dla Państwa, a zatem są to sprawy niewątpliwie posiadające przymiot spraw publicznych. Cechy informacji publicznej nie posiada natomiast dokument konkretnego pozwu, czy też złożonej w konkretnej sprawie skargi, albowiem dokument taki stanowi jedynie formę procesową określonego żądania. Pozew traktowany, co do swojej istoty, jako dokument stricte procesowy, nawet dotyczący istotnego dla interesu publicznego procesu, nie mieści się w kategoriach uregulowanych powyższym przepisem ustawy o dostępie do informacji publicznej. Pozew nie jest zwykłym dokumentem urzędowym, nie jest dokumentem z przebiegu i efektów kontroli albo wystąpieniem, wnioskiem, czy opinią. Pozew nie mieści się w pojęciu "danych publicznych". Udostępnienie pozwu jest możliwe w trybie uregulowanym w Kodeksie postępowania cywilnego. Dopiero uwzględniony albo nieuwzględniony przez sąd pozew będzie informacją publiczną, ale wówczas mamy do czynienia nie z pozwem, ale z konkretnym wyrokiem sądu, który, jeżeli dotyczy spraw ze sfery spraw publicznych, stanowi oczywiście informację publiczną (nie wszystkie wyroki dotyczą spraw publicznych – np. wyrok w sprawie rozwodu). Analiza przepisów i zasad uregulowanych w Kpa oraz przepisów wykonawczych wydanych na zasadzie art. 41 § 1 ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych wskazuje, iż niedopuszczalne jest, aby osoby postronne mogły posiadać w zakresie dostępu do dokumentów procesu sądowego prawa szersze lub tożsame co formalni uczestnicy postępowań sądowych. Skoro dostęp stron i uczestników postępowań (ich przedstawicieli i pełnomocników) do dokumentów procesowych (a zatem także do treści pozwu) jest ściśle określony przepisami stosownych procedur sądowych, to – tym bardziej – takiego samego, a nawet dalej idącego dostępu do takich dokumentów nie mogą mieć osoby trzecie, bez względu na treść innych regulacji prawnych, w tym zawartych w ustawie o dostępie do informacji publicznej. Ponadto Sąd pierwszej instancji wskazał, iż takie same zastrzeżenia, jak wobec żądania udostępnienia pozwów można generalnie sformułować wobec żądania udostępnienia dokumentów ogólnie wskazanych przez skarżącego jako skargi złożonej przez Prokuratorię Generalną w imieniu Skarbu Państwa. Jednakże wobec mnogości form dokumentów proceduralnych posiadających w swojej nazwie słowo "skarga" (np. skarga konstytucyjna, skarga kasacyjna, skarga do sądu administracyjnego I instancji, skarga złożona w trybie postępowania w sprawach skarg i wniosków wymieniona w Kpa) w tym zakresie żądanie skarżącego o udzielenie informacji publicznej jest niekonkretne i nieprecyzyjne i jako takie w ogóle nie może być zrealizowane. Trudno w sposób ścisły ustosunkować się do niego, albowiem nie bardzo wiadomo o udostępnienie jakich dokumentów mających w swojej nazwie słowo "skarga" wnioskodawca zabiega. W ocenie Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, uwzględnienie skargi nie jest także możliwe z przyczyn przedmiotowych, na co wskazywał w swoich pismach Prezes Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa. Utworzenie mocą ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa podmiotu stanowiącego zinstytucjonalizowanego pełnomocnika procesowego Skarbu Państwa (Prokuratorii) i zakreślenia tą ustawą zadań tego podmiotu (art. 4) wyraźnie pozbawia Prokuratorię Generalną cech charakterystycznych dla organów władzy publicznej. Prokuratoria wykonuje jedynie zadania czysto procesowe – zastępstwa procesowego Skarbu Państwa. Poza mieniem służącym do wykonywania zadań ustawowych (ruchomości jak np. komputery i meble), nie jest podmiotem reprezentującym Skarb Państwa w rozumieniu art. 4 ust. 1 pkt 3 ustawy o dostępie do informacji publicznej, czy gospodarującym mieniem Skarbu Państwa w rozumieniu art. 61 ust. 1 zd. 2 Konstytucji RP.

Skargę kasacyjną od powyższego wyroku wniósł E. G. zarzucając mu:

1. zaniechanie kontroli działalności administracji poprzez rezygnację z oceny, czy organ prawidłowo odczytał treść żądania, zrozumiał o co obywatelowi chodzi, jakie są powody jego wystąpienia, zgodnie z nakazem zawartym w art. 8 k.p.a. zobowiązującym do pogłębiania zaufania obywateli. W szczególności Sąd nie objął kontrolą kwestii, czy odmowa ujawnienia dokumentu, nie podrywa zaufania do wyspecjalizowanego organu, który jako organiczna część państwa, specjalizuje się w ochronie sądowo prawnej mienia Skarbu Państwa - dobra wspólnego w rozumieniu Konstytucji.

2. zaniechanie kontroli działalności w zakresie, w jakim organ powinien wykonywać obowiązek informowania strony w tym celu, aby żądający informacji nie poniósł szkody w zakresie realizacji takiego prawa obywatelskiego, które ma rangę szczególną — wynika z Konstytucji, tj. naruszenie art. 9 k.p.a.

3. zaniechanie kontroli działalności administracji w zakresie powinności wyjaśnienia stronie przesłanek realizacji jej uprawnienia, tj. art. 11 k.p.a. zwłaszcza poprzez poinformowanie, iż obowiązek informacyjny nie mógł zostać spełniony, gdyż organ wykazał nie istnienie interesu publicznego w uzyskaniu dostępu do informacji, bądź też wyrok Sądu Powszechnego zakazał ujawnienia treści żądanych dokumentów.

4. zaniechanie kontroli działalności administracji poprzez przemilczenie niezgodnej z prawem przewlekłości w wykonywaniu obowiązków poprzez konkretnego pracownika, nie sporządzającego projektu decyzji w terminie 14 dni., tj. naruszenie art. 12 § 3 k.p.a. w związku z art. 21 pkt 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej.

5. zaniechanie kontroli działalności administracji w zakresie zgodności z art. 6 k.p.a. tj. przemilczenie obowiązku pouczenia obywatela na zasadzie art. 22 ustęp 1 w związku z art. 8 oraz art. 9 k.p.a. o tym, że z uwagi na wyłączenie jawności treści pozwów sporządzanych przez Skarb Państwa, "przysługuje prawo wniesienia powództwa do sądu powszechnego o udostępnienie takiej informacji".

6. zaniechanie kontroli działalności administracji wymienionych odstępstw od sposobu postępowania wyraźnie zaordynowanego w powołanych ustawach, które miały istotny wpływ na wynik postępowania. W szczególności nie pozwalały na urzeczywistnienie stronie prawa do czynnego udziału w postępowaniu administracyjnym, zakończonym wydaniem decyzji. Organ decyzję wydał skrycie, zaskakując obywatela odmową pod pretekstem, iż w sprawach sądowych Skarb Państwa nie jest reprezentowany przez organ władzy państwowej (wyspecjalizowany Urząd), ale niedookreślony podmiot.

7. zaniechanie kontroli działalności administracji (treści decyzji) poprzez nie udzielenie odpowiedzi, czy jest skonstruowana wg dyrektyw zawartych w art. 107 k.p.a. a więc, czy zawiera wszystkie składniki, jakie ustawa uznaje za konieczne. Zaniechanie odpowiedzi w kwestii: Czy ustawa przyzwala na to, aby podmiot wchodzący w skład struktury organizacyjnej państwa, załatwiał sprawy w formie oświadczenia, które jedynie przez swój tytuł imituje akt definiowany w k.p.a. jako "decyzja administracyjna".

8. zaniechanie kontroli działalności administracji w zakresie istnienia odrębnych głównych elementów składowych decyzji (koniecznych ustawowo wyodrębnionych składników), tj. uzasadnienia faktycznego, uzasadnienia prawnego, wyjaśnienia podstawy prawnej, a przez to przyzwolenie na załatwianie indywidualnej sprawy administracyjnej w sposób nie odpowiadający art. 6 k.p.a. nakazującemu działać organom administracji publicznej na podstawie prawa.

9. zaniechanie kontroli działalności administracji w tej sprawie, wyspecjalizowanego z woli ustawodawcy organu administracji publicznej poprzez zaniechanie sporządzenia takiego wyniku kontroli działalności, który prezentowałby "wzorzec" decyzji administracyjnej. Taki wzorzec, który miałby walor aktu władzy sądowniczej, skierowany do kontrolowanego organu, jaki ten organ musi przyjąć "za własny". A w to miejsce, zaoferowanie przez Sąd pierwszej instancji wyroku, który naśladuje w swojej konstrukcji orzeczenia, jakie wydają Sądy Powszechne, rozpatrując sprawę w rozumieniu art. 45 ustęp 1 Konstytucji przy poszanowaniu wykładni SN z dn. 19.12.2003 r., III CK 319/03 (Gudowski, Wrzeszcz, Zawada). A więc takiego formułowania wyniku kontroli, który nie znajduje legalnej podstawy w ustawie o postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Z uwagi na to, iż Sąd prezentuje ocenę wzajemnych racji, jakby w sporze uczestniczyły dwie równorzędne strony (mające symetryczny obowiązek dawania wyjaśnień i przedstawiania dowodów. Zwłaszcza w kwestii udowadniania przez obywatela tzw. interesu publicznego)

10. zaniechanie kontroli działalności organu administracji publicznej z uwagi na nie sprawdzenie, czy organ wypełnił nakaz zawarty w art. 7 in fine tj. podjął wszelkie niezbędne kroki potrzebne do załatwienia sprawy po to, aby możliwe było porównanie dwóch interesów: słusznego interesu strony oraz interesu społecznego

11. błędną wykładnię art. 2 ust. 1 w związku z art. 4 ust. 1 pkt. 3 poprzez nie zastosowanie w stosunku do Skarbu Państwa — Prokuratorii Generalnej definicji legalnej: "Podmiotu, reprezentującego zgodnie z odrębnymi przepisami Skarb Państwa". Ma to ten skutek, iż według Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, Prokuratoria znajduje sie poza strukturą państwa. Jest bytem specjalnym, w stosunku do którego nie ma zastosowania konstytucyjna dyrektywa, zawarta w art, 61 ust. 1 Konstytucji RP.

12. rezygnację z orzekania na podstawie Konstytucji. Chodzi o zastosowanie art. 61 ust. 1, który zawiera generalny nakaz adresowany do "władzy publicznej oraz osób pełniących funkcję publiczne". A przez to "umieszczenie dokumentów" Prokuratorii w polu właściwym dla stosunków "prywatnych".

13. nie zastosowanie art. 5 ust.3 ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie, w jakim Prokuratoria Generalna ograniczyła dostęp do informacji o sprawach rozstrzyganych w postępowaniu cywilnym mając na uwadze, iż postępowanie dotyczy podmiotów wykonujących zadania publiczne, poprzez przyjęcie, iż treść pozwu także przed złożeniem do Sądu, nie podlega ujawnieniu bez podania, o jaką tajemnicę ustawową chodzi, (w rozumieniu konkretnej ustawy o tajemnicach).

14. nie rozpoznanie istoty sprawy poprzez błędne przyjęcie, iż informacja publiczna wytworzona przez organ publiczny, mająca postać "pozwu" -samo przez się, wskutek tak nazwanego dokumentu - automatycznie wypada ze zbioru "dokumentów urzędowych" wyliczonych w art. 3 ust. 1 pkt. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej — poprzez błędne zastosowanie k.p.c. i regulaminu Sądów Powszechnych "o dostępie do akt sprawy sądowej".

Powołując się na powyższe wniesiono o zmianę wyroku i zobowiązanie Prokuratorii do doręczenia kopii dokumentów, mających postać "pozwów" lub "skarg" wniesionych do właściwych Sądów, w tym skarg kasacyjnych wnoszonych do Sądu Najwyższego (w latach 2010-2011).

W odpowiedzi na skargę kasacyjną, Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa wniosła o jej odrzucenie, ewentualnie o jej oddalenie.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga kasacyjna nie zasługuje na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 183 § 1 p.p.s.a. Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak z urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. W sprawie nie występują przesłanki nieważności określone w art. 183 § 2 p.p.s.a., zatem Naczelny Sąd Administracyjny związany był granicami skargi kasacyjnej.

Ponadto stosownie do art. 174 pkt. 1 i 2 p.p.s.a., skarga kasacyjna może być oparta na następujących podstawach: naruszeniu prawa materialnego przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie, a także na naruszeniu przepisów postępowania, jeżeli uchybienie to mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Związanie granicami skargi kasacyjnej oznacza, iż Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę kasacyjną ograniczony jest zarzutami w niej sformułowanymi i nie może brać pod uwagę innych naruszeń prawa ewentualnie występujących w rozpoznawanej sprawie. Jeśli strona skarżąca wskaże konkretny przepis prawa materialnego lub prawa procesowego, który - jej zdaniem - został naruszony, to Naczelny Sąd Administracyjny nie jest władny badać, czy w sprawie nie naruszono innego przepisu. Nawet jeżeli ustalone fakty i twierdzenia strony skarżącej wskazują, że w istocie naruszono inny przepis prawa, niewskazany wyraźnie w petitum, ani w uzasadnieniu skargi kasacyjnej, Naczelnemu Sądowi Administracyjnemu nie wolno brać tej okoliczności pod uwagę ( Gruszczyński B., komentarz do art. 183 p.p.s.a., LEX 2011, wyd. 4).

Skarga kasacyjna jest ponadto środkiem zaskarżenia znacząco sformalizowanym. Aby skarga kasacyjna mogła odnieść skutek w postaci jej uwzględnienia, niezbędne jest jej sporządzenie w sposób zgodny z regułami ją normującymi, w szczególności podstawy kasacyjne muszą być tak skonstruowane, ażeby była możliwość odniesienia się poprzez ich treść do zaskarżonego orzeczenia. Oznacza to, że w ramach tej podstawy kasacyjnej skarżący winien nie tylko podać, które konkretnie przepisy i w jaki sposób zostały naruszone, ale również wykazać, że gdyby do ich naruszenia nie doszło, wynik postępowania byłby inny (wyrok NSA z dnia 19 sierpnia 2010 r., II FSK 629/09).

Powyższe rozważania prowadzą do wniosku, że sporządzona przez pełnomocnika skarga kasacyjna nie spełnia w pełni przewidzianych w art. 174 i 176 p.p.s.a. wymagań formalnych. Obowiązkiem strony jest wskazanie, który z przepisów został naruszony i przyporządkowanie go do odpowiedniej podstawy kasacyjnej. Tymczasem sporządzający skargę kasacyjną profesjonalny pełnomocnik formułując czternaście zarzutów pod adresem wyroku Sądu pierwszej instancji, w dwunastu z nich nie powołał się na podstawę kasacyjną zawartą w art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a., ani nie wskazał czy zarzuty te dotyczą przepisów prawa materialnego czy postępowania. Zarzuty skargi kasacyjnej zostały ponadto skonstruowane na wysokim stopniu ogólności, bez uwzględnienia wymogów prawnych, jakie stawiają skardze kasacyjnej przepisy art. 174 pkt 1 i 2 oraz art. 176 p.p.s.a. Skarżący wskazując za podstawę kasacyjną "zaniechanie kontroli działalności organu administracji", "rezygnację z orzekania na podstawie Konstytucji" czy "nie rozpoznanie istoty sprawy" nie powołał przy tym żadnego przepisu, który jego zdaniem został przez Sąd pierwszej instancji naruszony. Tylko zarzut nr 11 i 13 sformułowany został w sposób zgodny z wymaganiami nałożonymi przez art. 174 pkt 1 i 2 p.p.s.a. Z uwagi na wymogi formalne skargi kasacyjnej z art. 176 p.p.s.a, ustawodawca ustanowił przymus sporządzenia skargi przez profesjonalistów określonych w art. 175 p.p.s.a. W rozpoznawanej sprawie skarga kasacyjna sporządzona została przez radcę prawnego, jednak jej uzasadnienie w odniesieniu do większości zarzutów, nie spełnia wymogów ustawowych. Uzasadnienie podstaw kasacyjnych powinno wyraźnie wskazywać, jakie przepisy zostały naruszone i na czym zdaniem wnoszącego skargę naruszenie to polegało, a w przypadku zarzucania uchybień przepisom procesowym należy wykazać, że to naruszenie mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy.

Również w uzasadnieniu skargi kasacyjnej nie przedstawiono argumentacji mogącej podważyć stanowisko Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie co do zasadności odmowy udostępnienia żądanych przez wnioskodawcę informacji od Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa.

Powstałe na gruncie niniejszej sprawy zagadnienie prawne może zostać rozpoznane na dwóch płaszczyznach: podmiotowej, a więc czy Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa w ogóle jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej oraz przedmiotowej, czyli czy żądana przez wnioskodawcę informacja posiada przymiot informacji publicznej.

W sprawie zakwalifikowania Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa do podmiotów zobowiązanych do udzielania informacji publicznej należy stwierdzić, iż jest ona państwową jednostką organizacyjną, działającą na podstawie ustawy z dnia 8 lipca 2005 r. o Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa (Dz. U. Nr 169, poz. 1417), co wynika wprost z art. 1 ust. 2 tej ustawy oraz z §1 jej Statutu. Do jej zadań należy zastępstwo procesowe Skarbu Państwa oraz Rzeczypospolitej Polskiej przed sądami i trybunałami, wydawanie opinii prawnych oraz opiniowanie projektów aktów normatywnych dotyczących praw lub interesów Skarbu Państwa (art. 4 ustawy Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa). Nadanie Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa statusu państwowej jednostki organizacyjnej przesądza charakter prawny tego podmiotu, będącego jednostką prawną nieposiadająca osobowości prawnej powołaną przez władzę rządową odrębnymi ustawami dla realizacji zadań Państwa, całkowicie utrzymywaną z budżetu Państwa z części będącej w dyspozycji ministra właściwego do spraw Skarbu Państwa. Z kolei art. 4 ust. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej stanowi, iż obowiązane do udostępnienia informacji publicznej są m. in. podmioty reprezentujące inne osoby lub jednostki organizacyjne, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym. Nie znajduje więc uzasadnienia stanowisko, że Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa nie jest podmiotem zobowiązanym do udzielania informacji publicznej, ponieważ pełni wyłącznie rolę pełnomocnika procesowego Skarbu Państwa. Podmiot ten w pełni korzysta z funduszy publicznych do realizowania obowiązków nałożonych ustawą. Ponadto Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa realizuje zadania publiczne. Termin "zadanie publiczne" jest pojęciem niedookreślonym, które oznacza każde działanie administracji, znajdujące podstawę prawną. Podstawą realizacji zadań publicznych przez ten podmiot są działania polegające na reprezentowaniu interesów Skarbu Państwa przed sądami i trybunałami a także sporządzaniu opinii prawnych oraz projektów aktów normatywnych. Biorąc pod uwagę, że katalog podmiotów objęty art. 4 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej ma charakter jedynie przykładowy, na co wskazuje zwrot "obowiązane są (...) w szczególności (...)", Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa powinna zatem zostać zaliczona do podmiotów zobowiązanych do udostępnienia informacji publicznej. Zakres podmiotowy ustawy o dostępie do informacji publicznej jest stosunkowo szeroki i powinien korespondować z równie szerokim zakresem pojęcia informacji publicznej, którą zgodnie z jej art. 1 ust. 1 stanowi każda informacja o sprawach publicznych. Należy także zauważyć, iż szeroka wykładnia terminu "podmiotów zobowiązanych do udzielenia informacji publicznej" znajduje odzwierciedlenie w interpretacji art. 4 ust. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej, w którym do kategorii innych niż publiczne "osób lub jednostek organizacyjnych, które wykonują zadania publiczne lub dysponują majątkiem publicznym" zalicza się także podmioty prywatne (przedsiębiorców, organizacje społeczne, szkoły wyższe itd.), które dysponują środkami publicznymi w zakresie realizacji powierzonych im zadań. Powyższe rozważania nie przesądzają jednak o tym, że każda informacja znajdująca się w posiadaniu Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa posiada walor informacji publicznej. Czynnikiem decydującym o zobowiązaniu tego podmiotu do udzielenia żądanej informacji na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej jest to, czy informacja taka jest informacją publiczną. W przypadku, w którym wnioskodawca żąda informacji związanych z działalnością organizacyjną tego podmiotu, czyli w zakresie w jakim wykonuje on zadania publiczne oraz korzysta z funduszy publicznych, to takie żądanie stanowi informację publiczną na gruncie art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Ze względu jednak na szczególny cel, jaki stanowi działalność Prokuratorii Generalnej Skarbu Państwa, a polegający na wykonywaniu zadań pełnomocnika procesowego Skarbu Państwa w sprawach, w których Skarb Państwa jest lub powinien być stroną powodową lub pozwaną albo też uczestnikiem postępowania przed sądem, trybunałem lub innym organem orzekającym należy stwierdzić, że żądanie udostępnienia od tego podmiotu pism procesowych, wystosowanych w konkretnych sprawach, nie znajduje oparcia w przepisach ustawy o dostępie do informacji publicznej. Na gruncie niniejszej sprawy pozew złożony przez Prokuratorię Generalną Skarbu Państwa w ramach pełnienia przez ten podmiot zastępstwa procesowego Skarbu Państwa nie stanowi informacji publicznej, ponieważ nie posiada samodzielnego bytu, a sporządzany jest wyłącznie w ramach toczącego się procesu. Jak słusznie zauważył Sąd pierwszej instancji, pozew stanowi żądanie podjęcia określonych działań, ma charakter wyłącznie procesowy i poza procesem sądowym nie funkcjonuje. Nie jest więc dokumentem dotyczącym spraw publicznych w rozumieniu art. 1 ust. 1 ustawy o dostępie do informacji publicznej. Za taką informację mógłby zostać uznany jedynie fakt wniesienia danego pozwu do sądu, natomiast sam pozew nie jest dokumentem urzędowym, czy dokumentem z przebiegu i efektów kontroli albo wystąpieniem, wnioskiem czy też opinią. Udostępnieniu podlegać może wyłącznie informacja publiczna, a więc informacja mająca walor "danych publicznych" w tym także takich, które przyjęły kształt dokumentów urzędowych, czego nie można stwierdzić w przypadku pozwu będącego dokumentem ściśle procesowym. Należy również zauważyć, iż ustawa o dostępie do informacji publicznej w art. 1 ust. 2 stanowi, iż jej uregulowania nie naruszają przepisów innych ustaw określających odmienne zasady i tryb dostępu do informacji będących informacjami publicznymi. Przepis ten wyłącza stosowanie przepisów ustawy o dostępie do informacji publicznej w zakresie, w jakim inna szczególna ustawa reguluje ten dostęp, a pozwala na jej stosowanie tam, gdzie ustawa szczególna nie reguluje kwestii dostępności informacji publicznych. Udostępnienie pozwu jest natomiast możliwe wyłącznie w trybie uregulowanym w kodeksie postępowania cywilnego. Sposób publikowania (ogłaszania) orzeczeń sądów powszechnych w postępowaniu cywilnym, określają przepisy k.p.c. Zgodnie z art. 326 § 1 k.p.c. ogłoszenie wyroku następuje na posiedzeniu jawnym. Wyroki, w tym także sądu antymonopolowego, są podawane do publicznej wiadomości przez sąd orzekający w trybie przewidzianym w k.p.c. Podobnie prawo wglądu do akt sprawy, otrzymywanie odpisów i wyciągów regulują przepisy k.p.c. (art. 9 i 525 k.p.c.). Gdyby nawet uznać, że treść pozwu jest informacją publiczną, to na podstawie art. 1 ust. 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej, jego udostępnienie określają odrębne ustawy.

W konsekwencji należy uznać, iż zarzuty skargi kasacyjnej są nieusprawiedliwione, wobec czego Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji wyroku.



Powered by SoftProdukt