Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Naczelny Sąd Administracyjny w składzie: Przewodniczący Sędzia NSA Edward Kierejczyk (spr.) Sędziowie Anna Robotowska NSA Bożena Wieczorska Protokolant Katarzyna Warchoł po rozpoznaniu w dniu 18 kwietnia 2007 r. na rozprawie w Izbie Gospodarczej skargi kasacyjnej H. K. Zakładu Produkcyjno-Handlowo-Usługowego "P." Zakład Pracy Chronionej w S. od wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie z dnia 12 czerwca 2006 r. sygn. akt VI SA/Wa 703/06 w sprawie ze skargi H. K. Zakładu Produkcyjno-Handlowo-Usługowego "P." Zakład Pracy Chronionej w S. na decyzję Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 31 stycznia 2006 r. nr [...] w przedmiocie oddalenia wniosku o unieważnienie patentu oddala skargę kasacyjną

Zaskarżonym wyrokiem WSA w Warszawie oddalił skargę H. K. ZPHU "P." Zakład Pracy Chronionej w S. na decyzję Urzędu Patentowego z dnia 31 stycznia 2006 r. oddalającą - po rozpatrzeniu jego sprzeciwu - wniosek o unieważnienie patentu na wynalazek pt. "Siatka okładzinowa" Nr 186920. Patent na ten wynalazek został udzielony decyzją Urzędu Patentowego z dnia 7 sierpnia 2003 r. na rzecz J. D., a następnie decyzją z dnia 27 października 2003 r. dokonano zmiany uprawnionego z patentu na uczestnika postępowania - Przedsiębiorstwo PHU "M." w K.

Wnosząc sprzeciw, skarżący domagał się unieważnienia patentu lub co najmniej zmiany redakcji zastrzeżenia 2 do wersji pierwotnej, zgodnej z ujawnieniem wynalazku. Chodziło o to, że J. D. dokonał przeredagowania opisu pierwotnego przez rozszerzenie wcześniej wskazanego stanu techniki o patent DE 3527601 nieprzystający do przedmiotu zgłoszenia. Oprócz tego po przeredagowaniu pierwotnego opisu wynalazku z tekstu "Podstawę 6 ramki 1 tworzy przegięta część 8 pręta, z którego są wykonane ramiona (fig. 2), bądź też dodatkowy pręt poprzeczny 9 zgrzany od dołu z jej ramionami 2 (fig. 3)" pominięto określenie "dodatkowy", co stwarza możliwość nowej (rozszerzonej) interpretacji zakresu ochronnego wynalazku. W ten sposób dokonał on odstępstwa od przedmiotu zgłoszenia przez przeniesienie skrajnego poprzecznego pręta zaczepowego na dolną stronę siatki, lecz cechy tej nie zastrzegł. Z powyższych względów, zdaniem skarżącego, objęta sprzeciwem decyzja została wydana z naruszeniem art. 37 ust. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2000 r. - Prawo własności przemysłowej (Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1117 ze zm.), zwanej dalej p.w.p.

W uzasadnieniu decyzji z dnia 31 stycznia 2006 r. podkreślono, że sporny wynalazek był zgłoszony dnia 11 lutego 1998 r. i dlatego, stosownie do art. 315 ust. 3 p.w.p., w sprawie mają zastosowanie przepisy ustawy z dnia 19 października 1972 r. o wynalazczości (Dz.U. z 1984 r. Nr 33, poz. 177 ze zm.). Zgodnie z jej art. 30 do czasu wydania decyzji w sprawie udzielenia patentu zgłaszający może wprowadzić uzupełnienia i poprawki do zgłoszenia wynalazku, jeżeli nie zmieniają one istoty zgłoszonego wynalazku ani nie uzasadniają zmiany pierwszeństwa do uzyskania patentu. Wymóg ten został spełniony, bo pominięcie w zastrzeżeniu Nr 3 słowa "dodatkowy" nie zmienia istoty wynalazku, a skarżący na rozprawie przyznał, że połączenie z pierwotnej redakcji zastrzeżeń Nr 2 i 1 nie stanowi rozszerzenia zakresu ochrony. Skarżący nie powołał też rozwiązania przeciwstawnego, podważającego zdolność patentową spornego rozwiązania.

Oddalając skargę WSA nie dostrzegł w tej decyzji zarzucanych naruszeń prawa. Rozpoznanie sprzeciwu nastąpiło w trybie postępowania spornego, do którego nie ma zastosowania art. 249 ust. 1 p.w.p. dotyczący obowiązku wyznaczenia przez Prezesa Urzędu Patentowego eksperta do rozpatrzenia zasadności skargi (istnieje on tylko w postępowaniu zgłoszeniowym i rejestrowym). Urząd Patentowy nie mógł rozpatrywać sprzeciwu z uwzględnieniem art. 10 i 11 ustawy o wynalazczości, ponieważ zgodnie z art. 255 ust. 4 p.w.p. był związany granicami wniosku o unieważnienie patentu i wskazaną podstawą prawną, tj. art. 37 ust. 2 p.w.p. odnoszącym się do sytuacji rozszerzenia w zastrzeżeniach patentowych pierwotnego zakresu żądanej ochrony już po ogłoszeniu o zgłoszeniu wynalazku.

Zarzut braku nowości i nieoczywistości rozwiązania został podniesiony dopiero w skardze. Zresztą Urząd Patentowy odniósł się do każdej zmiany w zgłoszeniu wynalazku uznawanej przez skarżącego za podstawę do unieważnienia patentu. Sąd nie zgodził się tylko z twierdzeniem zawartym w odpowiedzi na skargę, że w sprawie nie miał zastosowania art. 37 ust. 2 p.w.p. Zmiany w zgłoszeniu patentu po zawiadomieniu z dnia 11 czerwca 2003 r. o przeszkodach do uzyskania patentu, zostały dokonane już po wejściu w życie nowej ustawy i powinny być oceniane na podstawie art. 37 ust. 2 p.w.p.

Od tego wyroku skarżący wniósł skargę kasacyjną, zarzucił mu naruszenie przez błędną wykładnię i niewłaściwe zastosowanie art. 37 ust. 2 p.w.p., art. 7 i 77 § 1 k.p.a. w związku z art. 10 i 11 ustawy o wynalazczości, art. 255 ust. 4 i art. 249 ust. 1 p.w.p. oraz domagał się uchylenia wyroku w całości, przekazania sprawy do ponownego rozpoznania WSA w Warszawie i zasądzenia kosztów postępowania wg norm przepisanych. W jej uzasadnieniu podał, że WSA powinien był uwzględnić jego skargę nawet z powodu zastosowania w tej sprawie przez Urząd Patentowy art. 30 ustawy o wynalazczości zamiast art. 37 ust. 2 p.w.p. Ponadto WSA nie dostrzegł, że zaskarżona decyzja została wydana z rażącym naruszeniem "art. 7 i 77 § 1 k.p.a., a w rezultacie art. 10 i art. 11 ustawy o wynalazczości". Przez odesłanie zawarte w § 11 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 1993 r. w sprawie postępowania spornego i odwoławczego oraz opłat związanych z ochroną wynalazków i wzorów użytkowych (Dz.U. Nr 36, poz. 160 ze zm.) na Urzędzie Patentowym spoczywają bowiem obowiązki wynikające z przepisów art. 7 i 77 § 1 k.p.a. co do sposobu zbierania i oceny dowodów, z których organ ten się nie wywiązał przez niezbadanie z urzędu zdolności patentowej zgłoszonego rozwiązania pod kątem wymogów określonych w art. 10 i 11 ustawy o wynalazczości. Pogląd WSA o związaniu Urzędu Patentowego granicami i podstawą prawną wniosku (art. 255 ust. 4 p.w.p.) nie jest więc trafny. Wreszcie pominięcie wymogu wyznaczenia eksperta do rozpatrzenia zasadności skargi (art. 249 ust. 1 p.w.p.) jest naruszeniem dającym podstawę do wznowienia postępowania z powodu nieznanych organowi dowodów, jakimi są wskazane patenty niemiecki (Nr 1205929) i radziecki (Nr 1599554) przydatne do oceny nieoczywistości wynalazku chronionego spornym patentem.

Naczelny Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 183 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. Nr 153, poz. 1270 ze zm.), zwanej dalej p.p.s.a., Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznaje sprawę w granicach skargi kasacyjnej, bierze jednak urzędu pod rozwagę nieważność postępowania. Z braku istnienia w tej sprawie przesłanek nieważności postępowania, ocena legalności wyroku WSA zostanie dokonana w granicach skargi kasacyjnej.

Wywody dokonywane w ramach powyższej oceny należy rozpocząć od przypomnienia, że wg art. 255 ust. 1 pkt 9 p.w.p. Urząd Patentowy w trybie postępowania spornego rozstrzyga sprawy unieważnienia patentu, prawa ochronnego albo prawa z rejestracji na skutek złożonego sprzeciwu uznanego przez uprawnionego za bezzasadny. Rozstrzyga on takie sprawy, podobnie jak 8 innych wymienionych w ust. 1 tego artykułu, w granicach wniosku i jest związany podstawą prawną wskazaną przez wnioskodawcę, o czym wprost stanowi art. 255 ust. 4 p.w.p. Oznacza to, że w postępowaniu spornym w sprawie o unieważnienie patentu na skutek złożonego sprzeciwu Urząd Patentowy nie może wyjść poza granice wniosku i wskazaną przez wnioskodawcę podstawę prawną, określające na tym etapie sprawę administracyjną, która nie musi pokrywać się ze wszystkimi elementami sprawy ocenianymi w postępowaniu zgłoszeniowym i rejestrowym. Przy takim unormowaniu nie można przenosić do postępowania spornego przez art. 256 ust. 1 p.w.p. wynikających z art. 7 i 77 § 1 k.p.a. obowiązków Urzędu Patentowego w zakresie zbierania i oceny dowodów oraz załatwiania sprawy z uwzględnieniem interesu społecznego i słusznego interesu obywateli, ponieważ art. 255 ust. 4 p.w.p. jest przepisem zawierającym objętą nim pełną regulację wykluczającą możliwość uzupełniającego zastosowania tych przepisów k.p.a. Nie wyklucza to oczywiście aktywności Urzędu Patentowego przy zbieraniu dowodów pod warunkiem, że mieszczą się one w ramach już przypomnianej sprawy rozstrzyganej w postępowaniu spornym. Odnotowania jedynie wymaga błędne powołanie się w skardze kasacyjnej na nieobowiązujące już przepisy rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 28 kwietnia 1993 r., zastąpione początkowo przez rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 30 sierpnia 2001 r. w sprawie postępowania spornego przed Urzędem Patentowym Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 92, poz. 1018), a następnie przez art. 2551 - 25512 p.w.p. obowiązujące od dnia 17 marca 2004 r. Skoro wniosek o unieważnienie patentu uczestnika postępowania lub co najmniej zmianę redakcji zastrzeżenia 2 do wersji pierwotnej zgodnej z ujawnieniem wynalazku, został powiązany wyłącznie z naruszeniem art. 37 ust. 2 p.w.p. i stanowił podstawę prawną sprzeciwu skarżącego, to - jak trafnie podkreślił WSA w swoim wyroku - Urząd Patentowy nie mógł rozpatrywać sprzeciwu z uwzględnieniem art. 10 i 11 ustawy o wynalazczości. Z tego powodu bezzasadny jest sformułowany w skardze kasacyjnej zarzut nieuwzględnienia w wyroku WSA naruszenia przez Urząd Patentowy art. 7 i 77 § 1 k.p.a. oraz art. 10 i 11 ustawy o wynalazczości.

Przy rozpoznawaniu sprzeciwu Urząd Patentowy przyjął, że w sprawie miał zastosowanie art. 30 ustawy o wynalazczości. Stanowi on, że do czasu wydania decyzji w sprawie udzielenia patentu zgłaszający może wprowadzić uzupełnienia i poprawki do zgłoszenia wynalazku, jeżeli nie zmieniają one istoty zgłoszonego wynalazku ani nie uzasadniają zmiany pierwszeństwa do uzyskania patentu. Ustalenia dokonane przez Urząd Patentowy w ramach tego przepisu, dotyczące braku rozszerzenia zakresu ochrony po wprowadzeniu spornych zmian, uwzględniały także wymogi określone w całym art. 37 p.w.p. W sytuacji, gdy już na rozprawie administracyjnej skarżący przyznał, że połączenie z pierwotnej redakcji zastrzeżeń Nr 2 i 1 nie stanowiło rozszerzenia zakresu ochrony i nie zmienił tej oceny w postępowaniu przed WSA, żądanie uchylenia zaskarżonego wyroku jedynie z powodu tolerowania w nim przytoczenia w decyzji art. 30 ustawy o wynalazczości zamiast art. 37 ust. 2 p.w.p., nie mogło doprowadzić do uwzględnienia z tej przyczyny skargi kasacyjnej.

Wg art. 249 ust. 1 p.w.p. Prezes Urzędu Patentowego wyznacza eksperta do rozpatrzenia zasadności otrzymanej skargi, a zgodnie z ust. 2 - w wyniku rozpatrzenia skargi Urząd Patentowy uwzględnia ją w całości albo przekazuje sądowi administracyjnemu odpowiedź na skargę wraz z aktami sprawy. Zarzucone w skardze kasacyjnej naruszenie art. 249 ust. 1 p.w.p. przez niewyznaczenie eksperta do rozpatrzenia zasadności skargi, nie może być samodzielnym powodem uchylenia wyroku WSA oddalającego skargę na decyzję Urzędu Patentowego. Przepis ten nie kreuje dodatkowej instancji w postępowaniu administracyjnym i nie nadaje takiej czynności charakteru przesłanki, od której spełnienia uzależniona jest możliwość wniesienia skargi do sądu administracyjnego (art. 52 p.p.s.a.). Nie czyni on także z eksperta organu współdziałającego przy wydawaniu decyzji na zasadach określonych w art. 106 k.p.a., którego pominięcie rodzi przesłankę wznowienia postępowania przewidzianą w art. 145 § 1 pkt 6 k.p.a. Ma on wyłącznie charakter przepisu postępowania, którego naruszenie podlega ocenie przez WSA na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. c p.p.s.a. pod kątem jego wpływu na wynik sprawy. Pogląd WSA o stosowaniu tego przepisu w postępowaniu zgłoszeniowym i rejestrowym można uzasadnić statusem organu wydającego decyzję. W postępowaniu spornym decyzje są wydawane przez organ kolegialny i już z tego powodu użyteczność opinii eksperta dotyczącej zasadności skargi do sądu administracyjnego, jest wydatnie ograniczona z braku istnienia procesowej możliwości jej egzekwowania od takiego organu. W rezultacie nieskorzystanie przez Prezesa Urzędu Patentowego z art. 249 ust. 1 p.w.p. nie stwarzało możliwości uwzględnienia z tego powodu skargi kasacyjnej.

Z powyższych względów Naczelny Sąd Administracyjny na podstawie art. 184 p.p.s.a. orzekł jak w sentencji.