Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

25 stycznia 2023 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Rzeszowie w składzie: Przewodniczący – Sędzia WSA Paweł Zaborniak po rozpoznaniu 25 stycznia 2023 r. w Rzeszowie na posiedzeniu niejawnym sprawy ze skargi AW na bezczynność Burmistrza Miasta [...] w przedmiocie zapewnienia dostępu do danych przestrzennych - p o s t a n a w i a - I. odrzucić skargę; II. zwrócić AW kwotę 100 zł /słownie: stu złotych/, tytułem wpisu od odrzuconej skargi.

W dniu 9 września 2022 r. do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Rzeszowie wpłynęła skarga AW na bezczynność Burmistrza Miasta [...] w przedmiocie zapewnienia dostępu do danych przestrzennych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego dla miasta [....].

Skarżąca wskazując art. 50 § 1 i art. 54 § 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn. Dz.U. z 2022 r. poz. 329 z późn. zm.) - dalej: "Ppsa" oraz art. 101 ust. 1 w zw. z art. 101a ust. 1 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tekst jedn. Dz.U. z 2023 r. poz. 40) - dalej: "usg", wniosła o zobowiązanie organu do wykonania niezbędnych, nakazanych prawem czynności wskazanych na wstępie skargi na koszt i ryzyko Gminy, a także o zasądzenie kosztów postępowania według norm przepisanych.

W uzasadnieniu skargi skarżąca podała, że organ nie zapewnia dostępu do zbioru danych przestrzennych dla planów miejscowych za pośrednictwem usługi pobierania, zgodnie z obowiązkiem nałożonym ww. przepisami prawa. Zdaniem skarżącej, brak zapewnienia przez organ dostępu do zbioru danych przestrzennych dla planów miejscowych narusza jej prawa materialne, pozbawiając możliwości przeprowadzania analiz przestrzennych poprzez usługi danych przestrzennych, co gwarantuje art. 5 pkt 1 ustawy z dnia 11 sierpnia 2021 r. o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego.

W odpowiedzi na skargę Burmistrz wniósł o jej oddalenie argumentując, że nie pozostaje w bezczynności.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje;

Przed przystąpieniem do merytorycznego rozpoznania sprawy Sąd w pierwszej kolejności obowiązany jest ocenić dopuszczalność skargi. Zgodnie bowiem z art. 58 § 1 pkt 1 i 6 Ppsa, jeżeli sprawa nie należy do właściwości sądu administracyjnego albo skarga jest niedopuszczalna z innych przyczyn, wówczas podlega ona odrzuceniu. Jej rozpoznanie rodziłoby bowiem nieważność postępowania (art. 183 § 2 pkt 1 Ppsa).

W myśl art. 184 Konstytucji RP, Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Oznacza to, że kognicja sądów administracyjnych została wyznaczona przepisami ustaw i aby sąd mógł rozpoznać merytorycznie skargę na zaskarżony akt (lub bezczynność), akt ten musi posiadać określone cechy, pozwalające na zakwalifikowanie go do katalogu aktów podlegających zaskarżeniu do sądu administracyjnego. W obowiązującym systemie prawa istnieje bowiem domniemanie właściwości sądów powszechnych (art. 177 Konstytucji RP). Co nie mniej istotne, sąd rozpoznając sprawę nie jest związany jedynie zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 Ppsa). Jest natomiast związany wskazanym przez stronę skarżącą przedmiotem zaskarżenia.

W rozpoznawanej sprawie skarżąca objęła swoją skargą bezczynność organu przejawiającą się w braku zapewnienia jej dostępu do kompletnego zbioru danych przestrzennych miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Z uwagi na przedmiot skargi należało więc ocenić, czy czynność udostępniania danych przestrzennych przez usługi pobierania może być uznana za czynność z zakresu administracji publicznej dotyczącą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, określoną w art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa, której niepodejmowanie może stanowić przedmiot skargi na bezczynność, stosownie do art. 3 § 2 pkt 8 i 9 Ppsa. Z oczywistych bowiem względów bezczynność organu w rozpoznawanej sprawie nie dotyczy ani decyzji, ani postanowienia.

Zarówno w orzecznictwie sądów administracyjnych, jak i w doktrynie utrwalony jest pogląd, zgodnie z którym akty lub czynności, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 Ppsa, charakteryzują się tym, że mają charakter władczy; są podejmowane w sprawach indywidualnych; mają charakter publicznoprawny; dotyczą uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisu prawa. Natomiast z przepisów rozdziału 5a ustawy z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym wynika, że udostępnienie danych przestrzennych ma charakter generalny i nie wymaga wniosku jakiegokolwiek podmiotu. Następuje z mocy prawa w celu realizacji obowiązku nałożonego na właściwe organy władzy publicznej przez przepisy ww. rozdziału ustawy, obejmując powszechny i nieodpłatny dostęp do danych cyfrowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 marca 2010 r. o infrastrukturze informacji przestrzennej. Organy nie wydają więc w tym zakresie żadnego aktu, ani nie dokonują czynności jako organy administracji publicznej w stosunku do indywidualnego podmiotu. Natomiast podmiotom niepowiązanym organizacyjnie z organem nie przysługuje uprawnienie do żądania opublikowania określonych informacji, czy też zmiany sposobu publikacji informacji już udostępnionych.

Oznacza to, że czynność udostępnienia danych przestrzennych nie dotyczy uprawnień lub obowiązków skarżącej. Nie istnieje również przepis prawa, który uprawniałby skarżącą do żądania zamieszczenia lub usunięcia z tych zbiorów danych przestrzennych. Sam wynikający z przepisów ustawy obowiązek utworzenia przez właściwe organy władzy publicznej zbiorów danych przestrzennych, również nie rodzi po stronie skarżącej uprawnienia do otrzymania danych przestrzennych.

Skoro udostępnianie danych przestrzennych nie stanowi czynności bądź aktu z zakresu administracji publicznej dotyczących uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa, które podlegałyby zaskarżeniu do sądu administracyjnego, oznacza to, że bezczynność organów w zakresie wywiązywania się przez nie z obowiązków udostępniania danych przestrzennych pozostaje poza zakresem kontroli sądowoadministracyjnej. Ewentualna weryfikacja prawidłowości wykonywania obowiązków podmiotów zobowiązanych w tym zakresie jest możliwa tylko w ramach wewnętrznej kontroli administracyjnej, sprawowanej przez organy nadrzędne, względnie – w przypadku organów jednostek samorządu terytorialnego – w ramach nadzoru wojewody.

Należy zauważyć, że zaprezentowany powyżej pogląd Sądu, poza odosobnionym wyjątkiem (przytoczony przez skarżącą wyrok WSA w Krakowie z 9 listopada 2022r. II SAB/Rz 198/22), jest powszechnie akceptowany w sądownictwie administracyjnym (zob. np. postanowienia WSA w Lublinie z 11 stycznia 2023 r. II SAB/Lu 185/22, WSA we Wrocławiu z 30 grudnia 2022 r. IV SAB/Wr 1041/22, WSA w Krakowie z 29 grudnia 2022 r. II SAB/Kr 233/22, WSA w Warszawie z 21 grudnia 2022 r. VII SAB/Wa 174/22, WSA w Łodzi z 16 grudnia 2022 r. II SAB/Łd 171/22).

Mając na względzie powyższe, na podstawie art. 58 § 1 pkt 1 Ppsa, orzeczono jak w sentencji postanowienia