Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Szczecinie w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Arkadiusz Windak (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Katarzyna Grzegorczyk-Meder,, Sędzia WSA Maria Mysiak, Protokolant starszy sekretarz sądowy Aneta Kukla, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 11 czerwca 2015 r. sprawy ze skargi Spółki A. na decyzję Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego w S. z dnia [...] r. nr [...] w przedmiocie nakazania usunięcia stwierdzonych naruszeń wymagań higienicznych i zdrowotnych oddala skargę.

W dniu 29 września 2014 r. pracownicy P.S.S.-E. przeprowadzili kontrolę sanitarną w sklepie "", należącym do Spółki A.

W wyniku czynności kontrolnych stwierdzono nieprawidłowości, w tym między innymi: brudne ściany w pomieszczeniu magazynu (pomieszczenie pierwotnie zatwierdzone do użytku jako pomieszczenie socjalne), brudne ściany na sali sprzedaży przy drzwiach do magazynu, brudne ściany przy zlewozmywaku na sali sprzedaży.

Państwowy Powiatowy Inspektor Sanitarny, decyzją z dnia [...] na podstawie art. 27 ust. 1, art. 37 ust. 1 ustawy z dnia 14 marca 1985 r. o Państwowej Inspekcji Sanitarnej (Dz. U. z 2011r., nr 212, poz. 1263 ze zm.), załącznika II rozdział I pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 852/2004/WE z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. Urz. UE L 139 z dnia 30 kwietnia 2004 r.), art. 59 ust.1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r. nr 136, poz. 914 ze zm.), zobowiązał Spółkę A. w terminie do 31 stycznia 2015 r. do:

doprowadzenia do właściwego stanu czystości ściany w pomieszczeniu magazynu (w decyzji zatwierdzającej nr [...], zatwierdzone jako pomieszczenie socjalne) poprzez usunięcie zabrudzeń i zanieczyszczeń;

doprowadzenia do właściwego stanu czystości ściany przy drzwiach do magazynu w pomieszczeniu sali sprzedaży, poprzez usunięcie zabrudzeń i zanieczyszczeń;

doprowadzenia do właściwego stanu czystości ściany na rogu przy skrzynkach z piwem w pomieszczeniu sali sprzedaży, poprzez usunięcie zabrudzeń i zanieczyszczeń;

doprowadzenia do właściwego stanu czystości ściany przy zlewozmywaku w pomieszczeniu sali sprzedaży, poprzez usunięcie zabrudzeń i zanieczyszczeń w sklepie "".

Od powyższej decyzji odwołanie złożyła spółka "", wnosząc o uchylenie w całości decyzji Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego z dnia [...].

Zdaniem strony, osoba zatrudniona na stanowisku sprzedawcy, obecna podczas kontroli w dniu [...] w przedmiotowym obiekcie, potwierdziła wyłącznie odbiór protokołu z przeprowadzonej kontroli sanitarnej. Nie została natomiast zapoznana ze stanem faktycznym stwierdzonym w tracie tej kontroli. Ponadto w dniu 14 października 2014 r. przedstawiciel Spółki A. złożył wyjaśnienia na piśmie, zaprzeczając występowaniu stwierdzonych nieprawidłowości opisanych w ww. protokole, podnosząc jednocześnie, że ustalenia z kontroli są subiektywne, gołosłowne i nie mają pokrycia dowodowego. Na poparcie swojego stanowiska strona załączyła dokumentację fotograficzną (15 zdjęć).

W związku z powyższym Spółka A. zarzuciła naruszenie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz art. 8 K.p.a.

Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny , po rozpatrzeniu odwołania "" Spółki A., decyzją z dnia [...], utrzymał w mocy zaskarżoną decyzję organu I instancji.

Organ odwoławczy, mając na uwadze zebrany w sprawie materiał dowodowy wskazał, że kontrola przeprowadzona w dniu 29 września 2014 r., udokumentowana protokołem nr [...] była kontrolą przeprowadzoną w ramach bieżącego nadzoru sanitarnego, w wyniku której stwierdzono, że przedsiębiorca nie dopełnił obowiązków wynikających z przepisów rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych, z uwagi na stwierdzone nieprawidłowości sanitarne w ww. obiekcie, tj. między innymi: brudne ściany w pomieszczeniu magazynu (pomieszczenie pierwotnie zatwierdzone do użytku jako pomieszczenie socjalne), brudne ściany na sali sprzedaży przy drzwiach do magazynu, brudne ściany przy zlewozmywaku na sali.

Z kontroli tej sporządzono protokół (z dnia [...]) wraz z załącznikiem - arkuszem oceny zakładu obrotu żywnością, który został podpisany przez pracownicę sklepu oraz dwóch przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego . Ponadto w analizowanej dokumentacji stwierdzono, że upoważnienie z dnia [...] Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego zostało odebrane i podpisane przez osobę upoważnioną w dniu [...] - sprzedawcę, która również podpisała i odebrała protokół z ww. kontroli, nie wnosząc uwag i zastrzeżeń co do stwierdzonego stanu faktycznego w części III. pkt 4 protokołu.

Zdaniem Państwowego Wojewódzkiego Inspektora Sanitarnego , podniesiony przez Spółkę A. zarzut, że osoba zatrudniona na stanowisku sprzedawcy, obecna podczas kontroli przeprowadzonej w dniu [...] w przedmiotowym obiekcie, dokonała wyłącznie potwierdzenia odbioru ww. protokołu z kontroli sanitarnej i nie została zapoznana ze stanem fatycznym stwierdzonym w trakcie tej kontroli jest chybiony, ponieważ miała ona prawo i możliwość dokonania wpisu w części III. pkt 4 do protokołu, że nie zgadza się z dokonaną przez przedstawicieli Państwowego Powiatowego Inspektora Sanitarnego oceną stanu sanitarnego sklepu "" .

Organ zacytował dalej treść art. 77 ust.1, art. 80 ust. 1 pkt 3, ust. 3 i ust. 5, dotyczących kontroli działalności gospodarczej przedsiębiorcy, jednocześnie wskazując, że w przypadku kontroli dotyczącej przestrzegania prawa żywnościowego bezpośrednie zastosowanie mają przepisy rozporządzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt. (Dz. Urz. L 119 z 30 kwietnia 2004 r., str. 1; Dz. Urz. UE - Polskie wydanie specjalne, rozdz. 3, t. 45, str. 200, ze zm.). Zgodnie z art. 3 ust. 2 ww. rozporządzenia kontrole urzędowe przeprowadzane są bez wcześniejszego uprzedzenia, mogą być również przeprowadzane ad hoc.

W ocenie organu odwoławczego, zarzut dotyczący złożonego pisemnego wyjaśnienia w sprawie przeprowadzonej kontroli w przedmiotowym obiekcie w dniu [...] przez umocowanego przedstawiciela Spółki A. nie zasługuje również na uwzględnienie, ponieważ odbioru ww. protokołu wraz załącznikiem przez osobę upoważnioną dokonano w dniu [...], natomiast wyjaśnienia w sprawie kontroli wniesiono w dniu 14 października 2014 r., a więc po upływie 14 dni uprawniających stronę do zgłoszenia zastrzeżeń do ustaleń stanu faktycznego.

Natomiast przesłana dokumentacja fotograficzna (15 zdjęć), stanowiąca załącznik do wniesionego odwołania od zaskarżonej decyzji, nie może być wiarygodnym materiałem dowodowym w sprawie, ponieważ brak jest potwierdzenia (brak daty na fotografiach), że przesłane zdjęcia zostały wykonane podczas prowadzonych czynności kontrolnych w dniu [...].

Na powyższą decyzję ""Spółka A. wniosła skargę do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego , zarzucając jej naruszenie art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia oraz art. 7, art. 77 i art. 80 Kodeksu postępowania administracyjnego.

W uzasadnieniu skargi Spółka A. podniosła, że nie zgadza się z argumentacją organu przedstawioną w zaskarżonej decyzji.

W ocenie skarżącej z punktu III.4 protokołu kontroli wynika, że przedstawiciel jednostki kontrolowanej powinien wnieść uwagi i zastrzeżenia, gdyby nie zgadzał się z ustaleniami (treścią) punktu II.1. (Opis stanu faktycznego). Ponieważ zarzucane skarżącej nieprawidłowości zostały ujęte w punkcie II.2. (Opis stwierdzonych nieprawidłowości), to przedstawiciel skarżącej nie mógł wpisać swoich uwag do punktu III.4 dotyczącego stanu faktycznego. Zastrzeżenia co do nieprawidłowości złożył natomiast umocowany przedstawiciel spółki pismem z dnia 14 października 2014 r. Do zastrzeżeń tych organ II instancji nie odniósł się w ogóle, ograniczając się jedynie do lapidarnego stwierdzenia, że wniesiono je po terminie. Spółka A. zauważyła, że zawarte w punkcie IV protokołu pouczenie o możliwości zgłoszenia zastrzeżeń nie zawiera rygoru prekluzji.

Jednocześnie skarżąca podkreśliła, iż treść ostatniego punktu protokołu (IV) nie pozostawia wątpliwości, że również po odebraniu protokołu kontroli właściciel (lub jego przedstawiciel) może złożyć zastrzeżenia do niego (i jego ustaleń). Jako, że skarżąca, uczyniła to, to protokół ten nie ma żadnego waloru dowodowego.

Zdaniem Spółki A., gdyby nawet przyjąć, że ma on moc takiego dokumentu, to Kodeks postępowania administracyjnego nie wyklucza możliwości obalenia domniemania zgodności z prawdą oświadczenia organu, od którego dokument pochodzi (art. 76 § 3 K.p.a.). W związku z tym, że skarżąca jeszcze na etapie postępowania przed organem I instancji poddała w wątpliwość prawidłowość zawartych w nim ustaleń, to już wówczas organ powinien był przeprowadzić postępowanie wyjaśniające tę kwestię. Skoro w sprawie poza subiektywnym i niezweryfikowanym odczuciem kontrolujących, że pomieszczenia są zabrudzone i zanieczyszczone nie ma żadnego dowodu na tę okoliczność (co uniemożliwia jakąkolwiek merytoryczną kontrolę decyzji), to decyzja nakładająca na skarżącą obowiązek doprowadzenia do właściwego stanu czystości ściany jest wadliwa.

W odpowiedzi na skargę Państwowy Wojewódzki Inspektor Sanitarny wniósł o jej oddalenie, podtrzymując stanowisko zajęte w zaskarżonej decyzji.

W piśmie procesowym z dnia 2 czerwca 2015 r. Spółka A. podtrzymała argumenty przedstawione wcześniej w treści skargi i dodatkowo podkreśliła, że w zaskarżonej decyzji organ administracyjny nie wskazał dowodu, na podstawie którego wywiódł twierdzenia o stwierdzonych nieprawidłowościach w kontrolowanym sklepie. Takim dowodem nie może być protokół kontroli z dnia [...]. Nadto, naruszone zostały przepisy proceduralne, a mianowicie:

- art. 79 ust. ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, bowiem skarżącej nie powiadomiono o zamiarze wszczęcia kontroli, przez co skarżąca została pozbawiona wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania jej w trakcie kontroli (art. 80 ust. 1 ww. ustawy) oraz obrony przed równoczesnym podejmowaniem i prowadzenie więcej niż jednej kontroli działalności przedsiębiorcy (art. 82)

- art. 79 ust. 7 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, poprzez brak wskazania w książce kontroli i protokole kontroli uzasadnienia przyczyny braku zawiadomienia skarżącej o zamiarze wszczęcia kontroli,

- art. 80 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej polegającego na przeprowadzeniu kontroli w obecności osoby nieupoważnionej.

Na rozprawie w dniu 11 czerwca 2015 r. pełnomocnik skarżącej poparła skargę, zwracając szczególną uwagę na to, że kontrola przeprowadzona została bez uprzedniego zawiadomienia o jej wszczęciu i w obecności pracownika sklepu, który był osobą nieupoważnioną. Ponadto, w ocenie strony skarżącej, nakaz usunięcia stwierdzonych naruszeń z decyzji był niewystarczająco precyzyjny.

Wojewódzki Sąd Administracyjny z w a ż y ł, co następuje:

W skardze sformułowano szereg zarzutów naruszenia przepisów postępowania a w ich konsekwencji naruszenia art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia (Dz. U. z 2010 r., poz. 914).

Zdaniem strony skarżącej, brak uprzedniego jej zawiadomienia o planowanej kontroli stanowił naruszenia art. 79 ust. 1 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (Dz. U. z 2015, poz. 584) oraz art. 79 ust. 7 i art. 82 tej ustawy, pozbawiając stronę prawa do wskazania osoby upoważnionej do reprezentowania w czasie kontroli.

Przepis art. 79 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej stanowi, że organy kontroli zawiadamiają przedsiębiorcę o zamiarze wszczęcia kontroli. W ust. 2 tego artykułu wymieniono przypadki, w których zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie dokonuje się. Dotyczy to m.in. sytuacji, gdy kontrola ma zostać przeprowadzona na podstawie bezpośrednio stosowanych przepisów powszechnie obowiązującego prawa wspólnotowego albo na podstawie ratyfikowanej umowy międzynarodowej (art. 79 ust. 2 pkt 1).

Ustosunkowując się do ww. zarzutu należy przypomnieć, że zgodnie z przepisami Rozporządzenia (WE) nr 882/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie kontroli urzędowych przeprowadzanych w celu sprawdzenia zgodności z prawem paszowym i żywnościowym oraz regułami dotyczącymi zdrowia zwierząt i dobrostanu zwierząt, pasze i żywność powinny być bezpieczne i zdrowe (vide: art. 59 ust. 1 ustawy z dnia 25 sierpnia 2006 r. o bezpieczeństwie żywności i żywienia - Dz. U. z 2015 r., poz. 594). Przy tym prawo żywnościowe oznacza m.in. przepisy ustawowe, wykonawcze i administracyjne regulujące sprawy żywności w ogólności, a ich bezpieczeństwo w szczególności, zarówno na poziomie Wspólnoty, jak i na poziomie krajowym. Definicja ta obejmuje wszystkie etapy produkcji, przetwarzania i dystrybucji żywności - Rozporządzenie (WE) nr 178/2002 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 28 stycznia 2002 r. ustanawiającego ogólne zasady i wymagania prawa żywnościowego, powołujące Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności oraz ustanawiające procedury w zakresie bezpieczeństwa żywności (Dz.U.UE.L.2002.31.1) Prawodawstwo wspólnotowe zawiera zestaw reguł mających na celu zapewnienie osiągnięcia tego celu. Reguły te obejmują produkcję i wprowadzanie do obrotu zarówno pasz jak i żywności (pkt 1 ww. rozporządzenia nr 882/2004). W myśl pkt 13 i art. 3 ust. 2 tego rozporządzenia, kontrole ad hoc mogą być przeprowadzane w każdej chwili. Zdaniem Sądu, za akceptacją dokonywania tego rodzaju kontroli przemawia ich przedmiot, którym jest przestrzeganie przepisów higienicznych i zdrowotnych, realizowanych w sposób bieżący, nie zaś kontrola oparta na analizie zgromadzonej dokumentacji, obejmująca np. przestrzeganie przepisów o rachunkowości, czy prawa pracy, obejmująca okres kilku miesięcy lub lat.

Z powyższych regulacji wynika, że brak zawiadomienia strony skarżącej o wszczęciu kontroli znajdował umocowanie w ww. przepisach w związku z art. 79 § 2 pkt 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Natomiast ewentualne uchybienie polegające na braku umieszczenia wpisu w książce kontroli i protokole kontroli przyczyny braku zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli nie ma znaczenia dla oceny ustaleń poczynionych w trakcie kontroli. Tym niemniej należy stwierdzić, że we wstępnej części protokołu wskazano wśród podstaw prawnych jej przeprowadzenia art. 3 ust. 2 rozporządzenie (WE) nr 882/2004. Ponadto, podniesiony w piśmie procesowym z dnia 2 czerwca 2015 r. zarzut naruszenia art. 82 ww. ustawy, ograniczającego ilość jednocześnie prowadzonych kontroli u przedsiębiorcy, nie został w żaden sposób skonkretyzowany, np. poprzez powołanie się na równocześnie trwającą inną kontrolę u przedsiębiorcy.

Za nieskuteczny Sąd uznał również zarzut przeprowadzenia czynności kontrolnych w obecności osoby nieupoważnionej. W myśl art. 80 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, czynności kontrolnych dokonuje się w obecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej. Przy czym w razie nieobecności kontrolowanego lub osoby przez niego upoważnionej albo niewykonania przez kontrolowanego obowiązku, o którym mowa w ust. 3, czynności kontrolne mogą być wykonywane w obecności innego pracownika kontrolowanego, który może być uznany za osobę, o której mowa w art. 97 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny, lub w obecności przywołanego świadka, którym powinien być funkcjonariusz publiczny, niebędący jednak pracownikiem organu przeprowadzającego kontrolę (art. 80 ust. 5 cyt. wyżej ustawy).

Niesporne w sprawie jest, że czynności kontrolne zostały przeprowadzone w obecności pracownika kontrolowanego przedsiębiorstwa, tj. pracownicy sklepu – sprzedawczyni. Było to działanie dopuszczalne i uzasadnione, bowiem w trakcie tych czynności nie było w miejscu kontroli innego przedstawiciela skarżącej spółki, co zapewne wynikało z faktu, że sama kontrola nie była kontrolą zapowiedzianą.

W skardze podważono również wartość dowodową protokołu z kontroli. Odnosząc się do tej kwestii należy przypomnieć, że zgodnie z art. 75 § 1 K.p.a., jako dowód należy dopuścić wszystko, co może przyczynić się do wyjaśnienia sprawy, a nie jest sprzeczne z prawem. W szczególności dowodem mogą być dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłych oraz oględziny. Niewątpliwie zatem ustalenia dokonane w trakcie kontroli przeprowadzonej w sklepie "Napoleon", w tym oględziny pomieszczeń wykorzystywanych przy prowadzeniu działalności handlowej, mogły stanowić wartość dowodową, ocenianą następnie przez pryzmat obowiązujących przepisów związanych ze standardami sanitarnymi. Protokół z kontroli, jako sporządzony w przepisanej formie przez upoważnionych pracowników organu uprawnionego, ma walor dokumentu urzędowego.

Sąd nie uwzględnił argumentacji skargi, wedle której, osoba podpisująca protokół nie miała możliwości wyrazić sprzeciwu lub uwag do treści protokołu. Po pierwsze, mogła zawrzeć takowe uwagi w części III w pkt 4, przewidzianym na "uwagi i zastrzeżenia do stwierdzonego stanu faktycznego", w ramach którego nic nie stało na przeszkodzie aby zanegować ustalenia stanu faktycznego w zakresie stwierdzonych nieprawidłowości. Po drugie, mogła odmówić podpisania protokołu zawierającego treści, według niej, nieprawdziwe. Trudno bowiem zaakceptować, sugerowaną przez stronę skarżącą tezę, jakoby pracownik sklepu – sprzedawca, zgodziłby się, bez uwag, na podpisanie protokołu zawierającego ustalenia o istnieniu określonego stanu rzeczy gdyby nie znajdowały one potwierdzenia w rzeczywistości. Tymczasem pracownik skarżącej podpisał protokół w dwóch miejscach – w podsumowaniu części III protokołu i w części potwierdzając odbiór protokołu (IV).

Rację ma strona skarżąca, że zastrzeżenia do ustaleń stanu faktycznego mogą być zgłaszane w terminie późniejszym, zgodnie z pouczeniem zamieszczonym w protokole i konsekwentnie również w trakcie wszczętego postępowania administracyjnego. Oparcie jednak tych zastrzeżeń na wykonanych zdjęciach przez stronę skarżącą, już po czynnościach kontrolnych, nie pozwala na skuteczne podważenie trafności ustaleń w trakcie nich dokonanych, w szczególności zważywszy na charakter stwierdzonych uchybień (np. brudne ściany przy zlewozmywaku na sali sprzedaży), dla których usunięcia mogło np. wystarczyć ich przemycie. Sąd dostrzega przy tym, że określone w czterech punktach decyzji z dnia [...] nakazy mogłyby być nieco bardziej precyzyjne lub oparte na dodatkowo dokumentującym czynności kontrolne materiale zdjęciowym, jednakże są one wystarczająco precyzyjne aby umożliwić ich wykonanie i ewentualne zweryfikowanie przy ponownej kontroli sprawdzającej. Podkreślić przy tym należy, że nałożenie nakazu doprowadzenia do właściwego stanu czystości ścian poszczególnych pomieszczeń miało na celu wyegzekwowanie od strony skarżącej obowiązków wynikających z zał. II rozdziału I pkt 1 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 852/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie higieny środków spożywczych (Dz. U. UE.L.2004.139.1) w zw. z art. 59 ust. 1 ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia, który obowiązuje do utrzymywania pomieszczeń żywnościowych w czystości i zachowaniu dobrego stanu i kondycji technicznej. Przy tym wykonanie przez stronę skarżącą obowiązku utrzymania pomieszczeń żywnościowych w czystości ma nie tyle polegać na zrealizowaniu jednostkowego nakazu usunięcia zabrudzeń i zanieczyszczeń np. w konkretnym narożniku ściany w pomieszczeniu sali sprzedaży ale ustawicznym utrzymywaniu ich w należytym stanie czystości.

Reasumując, Wojewódzki Sąd Administracyjny sformułowane w skardze zarzuty uznał za niezasadne i nie dostrzegł przy tym, działając z urzędu, takich uchybień przepisom prawa procesowego lub materialnego, które skutkować miałyby uwzględnieniem skargi i uchyleniem zaskarżonej decyzji. Kwestionowane rozstrzygnięcie zostało wydane w oparciu o obowiązujące w chwili orzekania przepisy prawa materialnego zaś jego uzasadnienie spełnia wymogi stawiane przez art. 107 § 3 K.p.a., w którym organ wyjaśnił zarówno podstawę prawną rozstrzygnięcia w niewadliwie ustalonym stanie faktycznym sprawy. W związku z powyższym, na podstawie art. 151 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r., poz. 270 ze zm.), Sąd skargę oddalił.