Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w składzie następującym: Przewodniczący: Sędzia WSA Anetta Makowska-Hrycyk, Sędziowie: Sędzia WSA Daria Gawlak-Nowakowska (sprawozdawca), Sędzia WSA Gabriel Węgrzyn, Protokolant: referent Ksawery Sobczak po rozpoznaniu w Wydziale IV na rozprawie w dniu 17 grudnia 2024 r. sprawy ze skargi M. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu z dnia 23 października 2023 r., nr SKO 4511.56.2023 w przedmiocie odmowy przyznania specjalnego zasiłku celowego oddala skargę w całości.

Przedmiotem skargi M. M. (dalej: skarżąca, strona) jest decyzja Samorządowe Kolegium Odwoławczego we Wrocławiu (dalej: SKO, SKO we Wrocławiu, Kolegium) z 23 października 2023 r., nr SKO 4511.56.2023 utrzymująca w mocy decyzję działającego z upoważnienia Prezydenta Wrocławia, Specjalisty Pracy Socjalnej Zespołu Terenowej Pracy Socjalnej Nr 2 Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej we Wrocławiu (dalej: organ I instancji) z 18 sierpnia 2023 r., nr MOPS/ZTPS2/ZSC/001274/2023 w przedmiocie odmowy przyznania specjalnego zasiłku celowego.

Z akt sprawy wynika, że pismem z 15 maja 2022 r. (wpływ do organu 15 maja 2023 r.) skarżąca wystąpiła o udzielenie pomocy finansowej z przeznaczeniem na opłaty mieszkaniowe (w tym energię, gaz, wodę, wywóz nieczystości stałych – szamba), zakup leków, środków czystości i higieny, biletów MPK oraz żywności dietetycznej.

Decyzją z 18 sierpnia 2023 r organ I instancji odmówił skarżącej przyznania prawa do specjalnego zasiłku celowego z powodu uniemożliwienia przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania i dokonania ustaleń faktycznych dotyczących aktualnej sytuacji bytowej rodziny strony. Uzasadniając podjętą decyzję organ I instancji wskazał, że 14 czerwca 2023 r. oraz 7 lipca 2023 r. wystosował do skarżącej zawiadomienia o wyznaczeniu terminu wywiadu środowiskowego odpowiednio w dniu 6 lipca 2023 r. oraz w dniu 8 sierpnia 2023 r., w godz. od 11.00 do 14.00, jednocześnie informując, że gdyby wyznaczony termin nie był dla niej dogodny może skontaktować się ze wskazanym pracownikiem socjalnym w celu ustalenia innego terminu wywiadu. W zawiadomieniach pouczono też skarżącą, że niezastosowanie się do zawiadomienia może stanowić, zgodnie z art. 107 ust. 4a ustawy o pomocy społecznej podstawę do odmowy przyznania pomocy. Pismo z 14 czerwca 2023 skarżąca, po podwójnym awizowaniu, odebrała w placówce pocztowej 2 lipca 2023 r. Pismo z 7 lipca 2023 skarżąca, po podwójnym awizowaniu, odebrała w placówce pocztowej 26 lipca 2023 r. Dalej organ I instancji wskazał, że zgodnie z wyżej wyznaczonymi terminami pracownicy socjalni udali się do miejsca zamieszkania strony w celu przeprowadzenia wywiadu. Poza tym z wniosków strony organ prowadzi jeszcze odrębne postępowania administracyjne, w których wyznaczone zostały inne terminy wejść w środowisko. Brama wejściowa na teren posesji była zamknięta, niej przy niej dzwonka. Mimo stukania w furtkę, nikt z domowników nie wyszedł, aby ją otworzyć. Cały płot wraz z bramą wjazdową oklejony jest informacją "obiekt monitorowany". Teren boczny został dodatkowo zamaskowany workami jutowymi oklejony taśmą ostrzegawczą (biało – czerwoną). Pracownicy MOPS nie posiadają numeru telefonu strony, gdyż nigdy go nie podła. Strona składają wnioski o pomoc finansową twierdzi, że udzieliła szczegółowych oświadczeń pisemnych i ustnych w przeprowadzonych wywiadach. Jednak organ nie ma kontaktu ze stroną od lipca 2021 r. (rozmowa telefoniczna). Ostatni rodzinny wywiad środowiskowy w jej miejscu zamieszkania miał miejsce w dniu 11 lutego 2020 r. Od marca 2020 r. do czerwca 2021 r. informacje od strony uzyskiwane były w rozmowie telefonicznej w oparciu o art. 15o ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (tekst jedn.: Dz. U. z 2021 r. poz. 2095 ze. zm., dalej: ustawa covidowa). Od lipca 2021 r. wszystkie próby nawiązania kontaktu ze skarżącą nie przyniosły rezultatu, pomimo że pisemnie została ona pouczona o skutkach braku możliwości przeprowadzenia wywiadu środowiskowego.

Organ I instancji wskazał, że strona i jej siostra są zarejestrowane w Powiatowym Urzędzie Pracy bez prawa do zasiłku. Z zaświadczenia ZUS z dnia 6 kwietnia 2023 r. wynika, że matka strony pobiera emeryturę wraz z dodatkiem pielęgnacyjnym w wysokości 2.156,89 zł, jednak z wartości tej potrącane jest 511,67 zł z powodu obciążenia komorniczego. Z uwagi na brak możliwości przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego organ nie ma możliwości ustalenia czy strona oraz jej siostra uzyskują jakikolwiek dodatkowy dochód. Kwota, którą dysponuje rodzina przekracza ustawowe kryterium dochodowe, które wynosi 1.800,00 zł. Konieczne jest więc rozeznanie sytuacji rodziny oraz przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego pod katem spełnienia przesłanek do przyznania pomocy w formie specjalnego zasiłku celowego.

Na koniec organ I instancji wskazał, że pismem z 9 sierpnia 2023 r., odebranym przez stronę 25 sierpnia 2023 r. z placówki poczty polskiej, poinformował o możliwości wypowiedzenia się co do zgromadzonych dowodów i materiałów oraz przedłożenia nowych dodatkowych dowodów, a także o tym, że strona powinna umożliwić pracownikowi socjalnemu przeprowadzenie wywiadu środowiskowego.

SKO we Wrocławiu, po rozpatrzeniu odwołania strony, zaskarżoną decyzją z23 października 2023 r., utrzymało decyzję organu I instancji w mocy.

W uzasadnieniu SKO we Wrocławiu w pierwszej kolejności przywołało regulacje art. 2-3, art. 8, art. 39 oraz art. 41 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz.U. z 2021 r. poz. 2268 ze. zm., dalej: u.p.s.) traktujące o instytucji i zadaniach pomocy społecznej, w tym również dotyczące przyznania zasiłku celowego oraz specjalnego zasiłku celowego. Dalej - powołując przepisy art. 106 ust. 4, art. 107 ust. 1 i ust. 4a u.p.s. – Kolegium dowodziło, że decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia z pomocy społecznej wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego oraz że brak zgody na jego przeprowadzenie skutkuje odmową przyznania świadczenia.

Kolegium przeprowadziło również szerszy wywód wskazujący na to, że wydanie decyzji w przedmiocie specjalnego zasiłku celowego może nastąpić po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego, a w przypadku osób ubiegających się ponownie o to świadczenie po przeprowadzeniu jego aktualizacji, przy czym wywiad przeprowadza się w miejscu zamieszkania wnioskodawcy. W tej mierze SKO wskazało na orzeczenia sądów administracyjnych.

SKO wskazało, że strona we wniosku z dnia 15 maja 2023 r., jak i w odwołaniu, wyraźnie wyartykułowała, że wywiad jest zmuszona przeprowadzić wyłącznie telefonicznie i pisemnie, w formie oświadczenia. Jednocześnie, wbrew swoim deklaracjom, od kilkunastu miesięcy nie nawiązała kontaktu telefonicznego z MOPS, a jego pracownicy nie mogą z kolei zadzwonić do strony, ponieważ nie znają jej numeru telefonu. Pracownicy socjalni, w związku z regularnym napływem wniosków strony o udzielenie pomocy, wielokrotnie stawiali się w jej miejscu zamieszkania w celu przeprowadzenia wywiadu. Nigdy nie zostali wpuszczeni na posesję. Za każdym razem brama wjazdowa była zamknięta na klucz i żadna z domowniczek do nich nie wyszła. SKO wskazało na przepis art. 11 ust. 2 u.p.s. i podkreśliło obowiązek współdziałania beneficjenta pomocy społecznej.

SKO zwróciło uwagę, że przeprowadzenie wywiadu w sposób przewidziany w art. 15o ustawy covidowej, w tym na podstawie rozmowy telefonicznej oświadczenia, ma charakter fakultatywny i jest możliwe szczególnie w sytuacji poddania osoby kwarantannie, w związku z podejrzeniem zakażenia lub choroby zakaźnej (co nie dotyczy strony, ani jej rodziny). Przeprowadzanie wywiadu w tej formie jest wyjątkiem od zasady, którą jest przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania wnioskodawcy.

SKO podkreśliło, że niezrozumiała postawa Strony (która nie otwiera drzwi również pracownikom P.), trwająca od kilkudziesięciu miesięcy, rodzi pytania o jej przyczynę i dodatkowo sprawia, iż przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania strony jest konieczne. Zasadności przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego nie wykluczała również jej sytuacja zdrowotna. Strona nie była poddana kwarantannie czy izolacji. Jednocześnie w odwołaniu strona nie wskazała na istnienie innego typu przeszkód, które uniemożliwiałyby przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego w jej miejscu zamieszkania, Strona nie podjęła żadnej próby nawiązania kontaktu z pracownikiem socjalnym, celem ustalenia nowego terminu przeprowadzenia wywiadu., czy ustosunkowania się do zawiadomienia z dnia 9 sierpnia 2023 r. SKO wskazało, że z urzędu wie, że sytuacja tak utrzymuje się od wielu miesięcy. Strona praktycznie każdorazowo podejmuje korespondencję od organu po dwukrotnym jej awizowaniu, w przypadku zawiadomienia o terminie rodzinnego wywiadu środowiskowego z reguły miało to miejsce po kilku dniach od zaplanowanego terminu jego przeprowadzenia. Nie podejmuje również żadnych starań celem umożliwienia pracownikom organu przeprowadzenia wywiadu. Co ma szczególne znaczenie, zważywszy, że pracownicy socjalni nie mają możliwości nawiązania telefonicznego kontaktu ze stroną, ponieważ ta utrzymuje, że własnego telefonu nie posiada. Nie ma również możliwości wejścia na teren posesjo strony (z uwagi na zamknięcie bramy łańcuchem i kłódką, czy brak dzwonka). SKO przypomniało, że w okresie w którym strona umożliwiała organowi ustalenie jej aktualnej sytuacji życiowej, organ wspierał finansowo stronę w zaspokajaniu zgłaszanych potrzeb. Z uwagi na wielokrotne korzystanie z pomocy społecznej strona wie, że zaspokojenie niezbędnych potrzeb bytowych z udziałem środków publicznych, musi zostać poprzedzone oceną ich faktycznego istnienia oraz ustaleniem zakresu wydatków koniecznych na ich zaspokojenie, w szczególności poprzez przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji. SKO podkreśliło, że w niniejszej sprawie organ pomocy społecznej zaproponował stronie dwa terminy na przeprowadzenie wywiadu środowiskowego, tj. 6 lipca 2023 r. oraz 8 sierpnia 2023 r. Zawiadomienia o powyższym fakcie Strona odebrała 2 lipca 2023 r. oraz 26 lipca, a więc przed upływem terminów wyznaczonych na przeprowadzenie wywiadów. Strona została więc prawidłowo poinformowana o terminach przeprowadzenia wywiadu, jednak pomimo obecności pracowników socjalnych w miejscu jej zamieszkania we wskazanych terminach, nie wpuściła pracowników socjalnych do domu, ani na teren posesji.

Tym samym Kolegium podzieliło stanowisko organu I instancji, że strona swoim postępowaniem uniemożliwia przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego (jego aktualizacji), celem ustalenia w sposób obiektywny i niebudzący wątpliwości, sytuacji rodzinnej strony. Okoliczność ta – stosownie do art. 107 ust. 4a u.p.s. – sama w sobie uzasadnia odmowę udzielenia stronie wnioskowanej pomocy.

W skardze do tut. Sądu skarżąca uznała decyzję Kolegium za krzywdzącą, zaś w jej uzasadnieniu przywołała okoliczności odnoszące się do zasadności udzielenia jej wnioskowanej pomocy.

SKO w odpowiedzi na skargę wniosło o jej oddalenie, podtrzymując swoją argumentację zawartą w zaskarżonej decyzji.

Na rozprawie, która odbyła się przed tutejszym Sądem 17 grudnia 2024 r. ustanowiony, w ramach przyznanego prawa pomocy, adwokat z urzędu, podtrzymał skargę podkreślając brak kontaktu ze stroną mimo starań oraz wniósł o przyznanie od Skarbu Państwa na jego rzecz kosztów nieopłaconej pomocy prawnej, oświadczając, że nie zostały one uiszczone w całości ani w części.

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu zważył, co następuje:

Zgodnie z art. 3 § 1 oraz art. 145 § 1 ustawy z 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (tekst jedn.: Dz. U. z 2024 r. poz. 1634 ze zm., dalej: p.p.s.a.) wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania w sposób, który miał lub mógł mieć wpływ na wynik sprawy. Należy również pamiętać, że sądowa kontrola legalności zaskarżonych orzeczeń administracyjnych sprawowana jest wyłącznie w granicach danej sprawy, a sąd nie jest związany zarzutami, wnioskami skargi, czy też powołaną w niej podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Biorąc pod uwagę wskazane kryteria kontroli należało uznać, że skarga zasługuje na uwzględnienie.

W okolicznościach sprawy przedmiotem sporu pozostaje ocena czy zasadnie odmówiono stronie przyznania specjalnego zasiłku celowego z uwagi na uniemożliwienie przez nią przeprowadzenia w wyznaczonym przez organ I instancji terminie rodzinnego wywiadu środowiskowego w jej miejscu zamieszkania.

Na wstępie rozważań należy podkreślić, że zgodnie z art. 8 u.p.s. zasadą jest, że prawo do świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej przysługuje osobom, których dochód nie przekracza ustawowo określonego kryterium, wynoszącego dla osób samotnie gospodarujących i osób w rodzinie w okresie od 1 stycznia 2022 r. odpowiednio po 776 zł i 600 zł, przy jednoczesnym wystąpieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2 - pkt 15 u.p.s., tj.m.in. niepełnosprawności, długotrwałej lub ciężkiej choroby. Przyznaniu celowej pomocy finansowej służy zasiłek celowy, który w myśl art. 39 u.p.s. może być przyznany w celu zaspokojenia niezbędnej potrzeby bytowej (ust. 1), w szczególności na pokrycie części lub całości kosztów zakupu żywności, leków i leczenia, opału, odzieży, niezbędnych przedmiotów użytku domowego, drobnych remontów i napraw w mieszkaniu, a także kosztów pogrzebu (ust. 2). Przyznaniu celowej pomocy finansowej, dla osób przekraczających kryterium dochodowe, służy natomiast specjalny zasiłek celowy, o którym mowa w art. 41 u.p.s.

Stosownie zaś do art. 106 ust. 4 u.p.s., decyzję administracyjną o przyznaniu lub odmowie przyznania świadczenia, z wyjątkiem decyzji o odmowie przyznania biletu kredytowanego oraz decyzji w sprawach cudzoziemców i osób, o których mowa w art. 5a, wydaje się po przeprowadzeniu rodzinnego wywiadu środowiskowego

W myśl z kolei art. 107 ust. 1 i ust. 4 u.p.s., rodzinny wywiad środowiskowy przeprowadza się u osób i rodzin korzystających lub ubiegających się o świadczenia z pomocy społecznej w celu ustalenia ich sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej oraz u osób, o których mowa w art. 103. W przypadku ubiegania się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej po raz kolejny, a także gdy nastąpiła zmiana danych zawartych w wywiadzie, sporządza się aktualizację wywiadu; w przypadku osób korzystających ze stałych form pomocy aktualizację sporządza się, mimo braku zmiany danych - nie rzadziej niż co 6 miesięcy, a w przypadku osób przebywających w domach pomocy społecznej - nie rzadziej niż co 12 miesięcy. Według natomiast art. 107 ust. 4a u.p.s., niewyrażenie zgody na przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego przez osoby lub rodziny ubiegające się o świadczenia z pomocy społecznej lub na jego aktualizację przez osoby lub rodziny korzystające ze świadczeń z pomocy społecznej stanowi podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych z pomocy społecznej. Zgodnie z regulacjami § 3 ust. 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Rodziny i Polityki Społecznej z 8 kwietnia 2021 r. w sprawie rodzinnego wywiadu środowiskowego (Dz.U. z 2021 r. poz. 893) wywiad przeprowadza się z osobą lub rodziną w miejscu zamieszkania lub pobytu, w dniach roboczych, w godzinach pracy podmiotu uprawnionego, albo w innym terminie uzgodnionym z osobą lub rodziną, za zgodą kierownika jednostki organizacyjnej pomocy społecznej. Wywiad przeprowadza się w terminie 14 dni roboczych od dnia powzięcia wiadomości o konieczności jego przeprowadzenia.

Rodzinny wywiad środowiskowy jest szczególnym rodzajem dowodu przewidzianym w ustawie o pomocy społecznej i pełni on w sprawach pomocowych niezwykle ważną rolę. Przeprowadza się go w celu ustalenia sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej osób i rodzin ubiegających się o świadczenia oraz korzystających ze świadczeń. Jest on ustawowo określonym sposobem zbierania informacji, rozmową z osobą starającą się o przyznanie świadczenia z pomocy społecznej (i jej rodziną), szczególnym rodzajem postępowania dowodowego. Rodzinny wywiad środowiskowy ma ukazać w sposób wszechstronny sytuację osoby i rodziny starającej się o przyznanie świadczenia lub korzystającej z pomocy. Na jego podstawie pracownik socjalny dokonuje analizy i oceny sytuacji określonego podmiotu i formułuje wnioski dotyczące planowania pomocy, które są podstawą rozstrzygnięcia sprawy (wyrok NSA z 23 maja 2017 r., I OSK 3469/15, LEX nr 2325373).

Przeprowadzenie wywiadu środowiskowego jest obligatoryjną czynnością organu przed dokonaniem rozstrzygnięcia w sprawie w drodze decyzji administracyjnej przyznającej prawo do świadczenia z pomocy społecznej lub takiego prawa odmawiającej. Utrudnianie lub uniemożliwianie przez wnioskodawcę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji może być potraktowane jako brak jego współdziałania z pracownikiem socjalnym, a przez to może prowadzić do odmowy przyznania świadczenia. Nie można czynności wywiadu środowiskowego zastąpić innymi środkami dowodowymi, co oznacza, że strona musi liczyć się z koniecznością ścisłej aktywności podczas przeprowadzania wywiadu środowiskowego (wyrok NSA z 5 października 2021 r., I OSK 502/21, LEX nr 3267412).

Podkreślenia również wymaga, że ustawodawca zwraca uwagę na konieczność współdziałania świadczeniobiorcy z pracownikami pomocy społecznej. Wyrazem tego jest w szczególności treść art. 4 u.p.s., zgodnie z którym, osoby i rodziny korzystające z pomocy społecznej są obowiązane do współdziałania w rozwiązywaniu ich trudnej sytuacji życiowej. Z kolei przepis art. 11 ust. 2 u.p.s. wymienia szereg okoliczności, związanych z brakiem współpracy zainteresowanych z organami pomocy społecznej, które mogą stanowić podstawę do odmowy przyznania świadczenia, uchylenia decyzji o przyznaniu świadczenia lub wstrzymania świadczeń pieniężnych. W świetle tych unormowań nie budzi wątpliwości, że brak aktywności w pokonywaniu niepomyślności życiowych ze strony wnioskodawcy uprawnia organ do powstrzymania się od udzielenia świadczenia.

Zdaniem Sądu, SKO we Wrocławiu trafnie podniosło w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji, że przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącej było wymagane. Uzasadniał to ponad czteroletni brak bezpośredniego kontaktu pracowników socjalnych ze stroną w miejscu jej zamieszkania. Z bezspornych okoliczności faktycznych sprawy wynika bowiem, że ostatni rodzinny wywiad środowiskowy w jej miejscu zamieszkania miał miejsce w dniu 11 lutego 2020 r. Od marca 2020 r. do czerwca 2021 r. informacje od strony uzyskiwane były w rozmowie telefonicznej w oparciu o art. 15o ustawy covidowej.. Od lipca 2021 r. organ nie miał kontaktu ze stroną.

Z dokumentacji zgromadzonej w sprawie wynika, że w dniu 14 czerwca 2023 r. oraz w dniu 7 lipca 2023 r. wystosowano do skarżącej zawiadomienia o wyznaczeniu terminów wywiadu środowiskowego odpowiednio w dniu 6 lipca 2023 r. oraz w dniu 8 sierpnia 2023 r., w godz. od 11.00 do 14.00, jednocześnie informując, że gdyby wyznaczony termin nie był dla niej dogodny może skontaktować się ze wskazanym pracownikiem socjalnym w celu ustalenia innego terminu wywiadu. W zawiadomieniach pouczono też skarżącą, że niezastosowanie się do zawiadomienia może stanowić, zgodnie z art. 107 ust. 4a ustawy o pomocy społecznej podstawę do odmowy przyznania pomocy. Przedmiotowe zawiadomienia strona odebrała odpowiednio 2 lipca 2023 r. oraz 26 lipca 2023 r., zatem przed upływem każdego z wyznaczonych terminów, tj. przed 6 lipca 2023 r. oraz przed 8 sierpnia 2023 r. Strona została więc prawidłowo poinformowana o terminach przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego w dniu 6 lipca 2023 r. oraz w dniu 8 sierpnia 2023 r. W dniu 6 lipca 2023 r. oraz w dniu 8 sierpnia 2023 r. podjęto próbę przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania skarżącej. Próby te okazały się bezskuteczna. Skarżąca nie wpuściła pracowników socjalnych do domu, ani na teren posesji. Równocześnie Sądowi z urzędu wiadomo, że w innych postępowaniach administracyjnych, toczących się przed Samorządowym Kolegium Odwoławczym we Wrocławiu, a które były przedmiotem kontroli tutejszego Sądu, organ pierwszej instancji kilkukrotnie podejmował bezskuteczne próby wejścia do domu zajmowanego przez skarżącą. Przyczyną tego było m.in. zachowanie skarżącej, która nie wpuszczała pracowników socjalnych do domu, ani na teren posesji.

Powyższe okoliczności wskazują jednoznacznie, że skarżąca miała wiedzę, co do konieczności przeprowadzenia wywiadu środowiskowego w miejscu i formie wskazywanej przez organ, jako niezbędnego warunku rozpatrzenia zgłoszonego przez nią żądania. Pomimo tego, działania strony skarżącej skutecznie uniemożliwiły przeprowadzenie tego obligatoryjnego dowodu.

Odnosząc się natomiast do przepisu art. 15o ustawy covidowej, należy wskazać, iż zgodnie z brzmieniem tej normy z przyczyn związanych z przeciwdziałaniem COVID-19, ilekroć zgodnie z ustawą z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej wymagane jest przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji, w szczególności z osobą lub rodziną, które zostały poddane kwarantannie w związku z podejrzeniem zakażenia lub choroby zakaźnej, ustalenie sytuacji osobistej, rodzinnej, dochodowej i majątkowej, zamiast przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego lub jego aktualizacji, może nastąpić na podstawie:

1) rozmowy telefonicznej z pracownikiem socjalnym, a w przypadku osób niepełnosprawnych z powodu dysfunkcji narządu słuchu przy wykorzystaniu środków wspierających komunikowanie się, o których mowa w art. 3 pkt 5 ustawy z dnia 19 sierpnia 2011 r. o języku migowym i innych środkach komunikowania się (Dz. U. z 2017 r. poz. 1824), oraz,

2) dokumentów lub oświadczenia, o których mowa w art. 107 ust. 5b ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, a także ich kopii, w tym elektronicznych, uzyskanych od osoby lub rodziny ubiegającej się o pomoc lub

3) informacji udostępnionych przez podmioty, o których mowa w art. 105 tej ustawy.

Treść powyższego przepisu wskazuje jednoznacznie, że możliwość odstąpienia od przeprowadzenia wywiadu w sposób określony w ustawie o pomocy społecznej musi być traktowane jako wyjątek od reguły, a samo odstąpienie od przeprowadzenia wywiadu winno wynikać z podejrzenia zakażenia lub wystąpienia choroby zakaźnej. Jako szczególny przykład sytuacji kwalifikującej się do przeprowadzenia wywiadu za pośrednictwem środków wymienionych w art. 15o ustawy covidowej wskazano poddanie osoby, czy rodziny, u której miał zostać przeprowadzony wywiad środowiskowy, kwarantannie. W przedmiotowej sprawie nie wystąpiły żadne okoliczności, które w myśl powyższej regulacji kwalifikowałyby przeprowadzenie wywiadu środowiskowego w szczególnej formie opisanej w art. 15o ustawy covidowej.

Zarówno w stosunku do skarżącej, jej siostry oraz matki, nie istniało podejrzenie zakażenia czy wystąpienia choroby zakaźnej. Zarówno strona, jak też członkinie jej rodziny, nie byli poddane kwarantannie lub izolacji. Takie okoliczności nie wynikała bowiem ze zgromadzonej w sprawie dokumentacji, a także nie były zgłaszane przez skarżącą do organów administracji publicznej. Skarżąca nie przedstawiła żadnego argumentu uzasadniającego przeprowadzenie wywiadu w formie telefonicznej. W konsekwencji powyższego w sprawie nie wystąpiły żadne zdarzenia pozwalające na uznanie, że doszło do spełnienia się przesłanek zawartych art. 15o ustawy covidowej, pozwalających na zaniechanie przeprowadzania wywiadu środowiskowego w miejscu zamieszkania strony. Jednocześnie skarżąca nie wskazała na istnienie innego typu przeszkód, które uniemożliwiały przeprowadzenie rodzinnego wywiadu środowiskowego w miejscu jej zamieszkania. Nie sposób również nie dostrzec, że skarżąca nie podjęła jakiejkolwiek próby nawiązania kontaktu z pracownikami socjalnymi w celu ustalenia terminu przeprowadzenia rodzinnego wywiadu środowiskowego, czy też ustosunkowania się do zawiadomienia z 9 sierpnia 2023 r. o zebranym w sprawie materiale dowodowym, w którym podkreślono ponownie konieczność przeprowadzenia wywiadu środowiskowego, co ma szczególne znaczenie, zważywszy, że pracownicy socjalni nie mają możliwości nawiązania telefonicznego kontaktu ze stroną, która nie podała im numeru telefonu, utrzymując, że własnego telefonu nie posiada.

W ocenie Sądu, należało uznać, że procedujące w sprawie organy administracji obu instancji zasadnie uznały, iż postępowanie skarżącej wypełnia przesłankę braku współdziałania z organem, które, jak wcześniej wskazano, jest obowiązkiem osób korzystających z pomocy społecznej (art. 4 u.p.s.), a w świetle brzmienia art. 11 ust. 2 oraz art. 107 ust. 4a u.p.s. może stanowić powód wydania decyzji odmownej. Ze zgromadzonego przez organy materiału dowodowego wynika dostatecznie, że skarżąca nie miała woli współdziałania z organem. Toteż zasadnie doszło do odmowy przyznania przedmiotowego świadczenia..

Uznając, że zaskarżona decyzja nie narusza przepisów prawa materialnego jak i prawa procesowego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy Sąd działając na podstawie art. 151 p.p.s.a. skargę oddalił w całości.

Wniosek o przyznanie pełnomocnikowi skarżącej wynagrodzenia za zastępstwo prawne wykonane na zasadzie prawa pomocy - a takowy został złożony na rozprawie w dniu 17 grudnia 2024 r. - zostanie rozpoznany w odrębnym postanowieniu przez referendarza sądowego (art. 258 § 2 pkt 8 u.p.p.s.a.) a stosowne postanowienie zostanie pełnomocnikowi doręczone.