drukuj    zapisz    Powrót do listy

6032 Inne z zakresu prawa o ruchu drogowym, Kara administracyjna Ruch drogowy, Samorządowe Kolegium Odwoławcze, Uchylono decyzję I i II instancji, I SA/Ke 429/21 - Wyrok WSA w Kielcach z 2021-10-07, Centralna Baza Orzeczeń Naczelnego (NSA) i Wojewódzkich (WSA) Sądów Administracyjnych, Orzecznictwo NSA i WSA

I SA/Ke 429/21 - Wyrok WSA w Kielcach

Data orzeczenia
2021-10-07 orzeczenie prawomocne
Data wpływu
2021-07-19
Sąd
Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach
Sędziowie
Danuta Kuchta /przewodniczący/
Magdalena Chraniuk-Stępniak /sprawozdawca/
Mirosław Surma
Symbol z opisem
6032 Inne z zakresu prawa o ruchu drogowym
Hasła tematyczne
Kara administracyjna
Ruch drogowy
Skarżony organ
Samorządowe Kolegium Odwoławcze
Treść wyniku
Uchylono decyzję I i II instancji
Powołane przepisy
Dz.U. 2019 poz 2325 ART. 3 PAR 2 PKT 1, ART. 134 PAR 1, ART. 135, ART. 145 PAR 1, ART. 200, ART. 205 PAR 2
Ustawa z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi - t.j.
Dz.U. 2020 poz 256 art. 189a par 2, art. 189b, art. 189f
Ustawa z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego - t.j.
Dz.U. 2020 poz 110 art. 71 ust 7, art. 140mb pkt 1, art. 140n ust. 6
Ustawa z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym - t.j.
Dz.U. 2015 poz 1800 par 14 ust 1 pkt 1 lit. a i par 2 pkt 1
Rozporządzenie z dnia 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie.
Sentencja

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Danuta Kuchta Sędziowie Sędzia WSA Magdalena Chraniuk-Stępniak (spr.) Sędzia WSA Mirosław Surma Protokolant Starszy inspektor sądowy Michał Gajda po rozpoznaniu na rozprawie w dniu 7 października 2021 r. sprawy ze skargi J. M. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] nr [...] w przedmiocie kary pieniężnej 1. uchyla zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu pierwszej instancji; 2. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz J. M. kwotę 207 (dwieście siedem) złotych tytułem zwrotu kosztów postępowania.

Uzasadnienie

Decyzją z [...] nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławczego (dalej: SKO, organ II instancji, organ odwoławczy), utrzymało w mocy decyzję Starosty [...] (dalej: organ I instancji, Starosta) z [...] nr [...] o nałożeniu na podstawie art. 140n ust. 1 i ust. 2a, art. 140mb pkt 1 w zw. z art. 71 ust. 7 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (t.j. Dz.U. z 2020 r., poz. 110 ze zm., dalej: p.r.d.) na J. M. kary pieniężnej w wysokości 300 zł z tytułu naruszenia obowiązku o którym mowa w art. 71 ust 7 p.r.d. tj. obowiązku rejestracji pojazdu w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia.

Z akt sprawy wynika, że w dniu 18 stycznia 2020 r. strona sprowadziła z [...] używany pojazd marki R. C. o nr rej. [...], w związku z czym 17 lutego 2020 r. upływał 30 – dniowy termin na rejestrację pojazdu na terytorium RP. Starosta podał, że pojazd został następnie sprzedany 12 marca 2020 r., a następnie zarejestrowany przez nowego właściciela 3 kwietnia 2020 r.

W odwołaniu od decyzji J. M. wskazał, że pojazd był uszkodzony i kupiony przez wspólników spółki cywilnej P. "J.-G. A." J. M. i A. G. Spółka Cywilna z przeznaczeniem do dalszej odsprzedaży bez uprzedniego naprawnienia. Konsekwencją braku możliwości wykonania badań technicznych takich pojazdów, zważywszy na stan techniczny pojazdów, jest brak możliwości ich zarejestrowania. Nadto zwrócił się z prośbą o odstąpienie od obowiązku uiszczania kary na podstawie art. 189e i art. 189f § 1 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (tj. Dz.U. z 2020 r. poz. 256 ze zm., dalej: k.p.a.).

Rozpoznając odwołanie Kolegium przytoczyło treść art. 71 ust. 7, art. 140mb pkt 1, art. 140n ust. 1 i 4 p.r.d. wywodząc, że wobec naruszenia obowiązku zarejestrowania pojazdu organ był zobligowany do nałożenia kary. Zdaniem SKO przepisy ustawy szczególnej – p.r.d. są tymi przepisami szczególnymi, które wyłączają konieczność stosowania art. 189a i nast. k.p.a. Przepisy dotyczące nałożenia kary pieniężnej mają charakter bezwzględnie obowiązujący. Starosta zatem w przypadku wystąpienia naruszenia nie ma możliwości odstąpienia od nałożenia kary. Ustawodawca bowiem wskazał, jakie jedynie okoliczności może organ brać pod uwagę przy ustalaniu wysokości kary. Brak jest natomiast uregulowań, które pozwalałyby w pewnych przypadkach organowi na nienakładanie kary. Nadto organ wskazał, że w myśl art. 140n ust. 6 p.r.d. do kar pieniężnych w zakresie nieuregulowanym w tej ustawie stosuje się odpowiednio przepisy działu III Ordynacji podatkowej.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach strona wniosła o uchylenie decyzji organów obu instancji i zarzuciła:

1. naruszenie przepisów postępowania tj. art. 7, 76 §1, 77 §1 i 80 k.p.a. poprzez niedokładne i niewyczerpujące wyjaśnienie stanu faktycznego sprawy, dowolną ocenę zebranego w sprawie materiału dowodowego oraz nieuzasadnione przyjęcie, że to na skarżącym spoczywał obowiązek zarejestrowania pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego UE w terminie 30 dni, podczas gdy w tym czasie pojazd został sprzedany, a więc obowiązek rejestracji przeszedł na kolejnego właściciela;

2. naruszenie prawa materialnego tj. art. 71 ust. 7 w zw. z art. 140mb pkt 1 p.r.d. poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i uznanie, iż w realiach przedmiotowej sprawy uzasadnionym było nałożenie na skarżącego kary w wysokości 300 zł za niezarejestrowanie pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego UE w terminie 30 dni, podczas gdy skarżący odsprzedał pojazd w trakcie biegu terminu, a więc po upływie powyższego terminu nie był już właścicielem pojazdu co spowodowało, że obowiązek rejestracji samochodu przeszedł na kolejnego właściciela.

W uzasadnieniu skargi skarżący podniósł, że 18 stycznia 2020 r. został sprowadzony z [...] używany pojazd marki R. C., natomiast 12 lutego 2020 r. pojazd ten został sprzedany, a więc zbycie pojazdu nastąpiło jeszcze w trakcie biegu terminu do jego rejestracji. Między datą sprowadzenia pojazdu, a jego sprzedażą upłynęły 24 dni, a więc nowy właściciel miał jeszcze kilka dni na dopełnienie powyższego obowiązku. Mając powyższe na uwadze skarżący nie może ponosić negatywnych konsekwencji tylko i wyłącznie dlatego, że nowy właściciel nie zdążył zarejestrować pojazdu przed upływem 30-dniowego terminu. Nadto wyjaśnił, że będąc jeszcze właścicielem pojazdu nie zarejestrował go wcześniej ponieważ pojazd z uwagi na swój stan nie przeszedłby pomyślnie badania technicznego niezbędnego do rejestracji pojazdu. Firma skarżącego zajmuje się sprowadzaniem zza granicy uszkodzonych samochodów z przeznaczeniem ich dalszej odsprzedaży bez uprzedniego naprawiania. Tak też było w tym przypadku.

W odpowiedzi na skargę organ wniósł o jej oddalenie i podtrzymał dotychczasową argumentację zaprezentowaną w sprawie.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Stosownie do art. 3 § 2 pkt 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (t.j. Dz. U. z 2019, poz. 2325 ze zm., dalej: p.p.s.a.) kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na decyzje administracyjne. W wyniku takiej kontroli decyzja może zostać uchylona w razie stwierdzenia, że naruszono przepisy prawa materialnego w stopniu mającym wpływ na wynik sprawy lub doszło do takiego naruszenia przepisów prawa procesowego, które mogłoby w istotny sposób wpłynąć na wynik sprawy, ewentualnie w razie wystąpienia okoliczności mogących być podstawą wznowienia postępowania (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a), b) i c) p.p.s.a.). Z przepisu art. 134 § 1 p.p.s.a. wynika, że Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną. W myśl zaś art. 135 ustawy p.p.s.a. sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa w stosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniach prowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dla końcowego jej załatwienia.

Przedmiotem kontroli Sądu jest decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego z [...]. utrzymująca w mocy decyzję Starosty [...] z [...] o nałożeniu na J. M. kary pieniężnej w wysokości 300 zł z tytułu naruszenia obowiązku o którym mowa w art. 71 ust 7 p.r.d., tj. obowiązku rejestracji pojazdu w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia.

Realizując wyżej określone granice kontroli, Sąd stwierdził, że skarga zasługuje na uwzględnienie, ponieważ zarówno zaskarżona decyzja jak i poprzedzająca ją decyzja organu I instancji naruszają przepisy prawa tj. art. 140mb pkt 1 w zw. z art. 71 ust. 7 p.r.d. oraz art. 189f k.p.a. w sposób mogący mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Zastrzec należy jednak, że Sąd nie podzielił podniesionych w skardze zarzutów oraz zaprezentowanej na ich poparcie argumentacji – o czym będzie mowa poniżej.

Nakreślając ramy prawne rozstrzygnięcia organu należy wskazać, że zgodnie z art. 71 ust 7 p.r.d. właściciel pojazdu, niebędącego nowym pojazdem, sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej jest obowiązany zarejestrować pojazd na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia. Natomiast w myśl art. 140mb pkt 1 tej ustawy kto będąc właścicielem pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej wbrew przepisowi art. 71 ust. 7 nie rejestruje pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł.

Istotne dla rozpoznania niniejszej sprawy elementy stanu faktycznego zostały przez organy ustalone prawidłowo. W dniu 18 stycznia 2020 r. wspólnicy spółki cywilnej P. "J.-G. A." - J. M. i A. G. sprowadzili uprzednio kupiony we [...] używany pojazd marki R. C. o nr rej. [...], w związku z czym 17 lutego 2020 r. upływał 30 – dniowy termin na rejestrację pojazdu na terytorium RP. Samochód ten został następnie sprzedany 12 marca 2020 r. (data ta wynika z faktury VAT nr [...]), a następnie zarejestrowany przez nowego właściciela 3 kwietnia 2020 r.

Mając na uwadze powyższe nie mogą zostać uwzględnione zarzuty i argumentacja skargi sprowadzająca się do twierdzenia, że sprzedaż pojazdu nastąpiła w dniu 12 lutego 2020 r. Niewątpliwie bowiem treść znajdującej się w aktach sprawy faktury VAT nr [...] (k. 5) świadczy o tym, że do sprzedaży doszło 12 marca 2020 r., czyli po upływie 30 dniowego terminu od dnia sprowadzenia samochodu, w trakcie którego właściciel był obowiązany do jego zarejestrowania. Sąd zauważa, że datę 12.02.2020 r. jako datę sprzedaży krajowej wskazał w uzasadnieniu decyzji organ odwoławczy, jednak konfrontując ją z datą zawartą na fakturze – 12.03.2020 r. należy przyjąć, że doszło w tym kontekście do oczywistej omyłki pisarskiej. Chybiony jest tym samym argument skargi, że to na nowym właścicielu ciążył obowiązek zarejestrowania auta.

Zdaniem Sądu, na tle kontrolowanej sprawy wątpliwości budzą natomiast dwie kwestie. Pierwsza z nich dotyczy zasadności nałożenia przez organy kary pieniężnej na każdego ze współwłaścicieli pojazdu w związku z niedochowaniem obowiązku jego zarejestrowania w terminie 30 dni od dnia sprowadzenia; - druga natomiast dotyczy zasadności odmowy przez organy zastosowania w sprawie przepisów k.p.a., w tym art. 189f dotyczącego odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej.

Pierwsza z powyżej opisanych kwestii nie była przedmiotem odrębnego rozważania organu w treści uzasadnienia podjętego rozstrzygnięcia, jak również uwag w tym zakresie nie formułowała sama strona.

Z urzędu natomiast Sądowi wiadome jest, że decyzją z [...] nr [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze utrzymało w mocy decyzję Starosty [...] z [...]. nr [...] o nałożeniu na podstawie art. 140n ust. 1 i ust. 2a, art. 140mb pkt 1 w zw. z art. 71 ust. 7 p.r.d. na A. G. kary pieniężnej w wysokości 300 zł z tytułu naruszenia obowiązku, o którym mowa w art. 71 ust 7 p.r.d., tj. obowiązku rejestracji pojazdu (R. C. o nr rej. [...]) w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia. Wyrokiem z dnia 7 października 2021 r. wydanym w sprawie o sygn. akt I SA/Ke 428/21 tut. Sąd uchylił opisane wyżej decyzje organów obu instancji wydane wobec A. G..

Odnośnie drugiego z opisanych zagadnień, organ odwoławczy wywiódł, że brak podstaw do zastosowania przepisu art. 189f k.p.a. związany jest z faktem uregulowania kary w przepisach szczególnych, tj. ustawy p.r.d., a tym samym zgodnie z art. 189a § 2 k.p.a., instytucja odstąpienia od nałożenia kary z k.p.a. nie ma zastosowania. Nadto organ wskazał na odesłanie w przepisach p.r.d. do odpowiedniego stosowania działu III Ordynacji podatkowej, co wyłącza stosowanie k.p.a.

W pierwszej kolejności, omawiając zagadnienie nałożenia kary pieniężnej na każdego ze współwłaścicieli i wpływ takiego działania organu na wynik sprawy, należy podnieść, co następuje.

Art. 71 ust 7 p.r.d. nakładający na właściciela pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej obowiązek zarejestrowania pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej w terminie 30 dni od dnia jego sprowadzenia został dodany do ustawy Prawo o ruchu drogowym przez art. 1 pkt 8 lit. b) ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. (Dz.U.04.92.884) zmieniającej tą ustawę z dniem 1 maja 2004 r.

Do dnia 1 stycznia 2020 r. naruszenie tego obowiązku stanowiło jedynie wykroczenie z art. 97 Kodeksu wykroczeń zagrożone karą grzywny do 3000 zł albo karą nagany. Natomiast od 1 stycznia 2020 r. na podstawie ustawy z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2019 r. poz. 1579) dodany został do p.r.d. art. 140mb i 140n. Jak już wskazano powyżej, w myśl art. 140mb pkt 1 tej ustawy kto będąc właścicielem pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej wbrew przepisowi art. 71 ust. 7 nie rejestruje pojazdu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej - podlega karze pieniężnej w wysokości od 200 do 1000 zł.

Natomiast stosownie do art. 140n ust. 7 p.r.d. jeżeli czyn będący naruszeniem, o którym mowa w art. 140mb, wyczerpuje jednocześnie znamiona wykroczenia, w stosunku do osoby będącej osobą fizyczną stosuje się wyłącznie przepisy o odpowiedzialności administracyjnej.

W uzasadnieniu do ww. zmiany przepisów (druk sejmowy 3495) wskazano, że wprowadzone zmiany mają służyć poprawie przestrzegania przez właścicieli pojazdów obowiązku złożenia wniosku o rejestrację, wyrejestrowanie pojazdu w określonym terminie czy też ustawowego terminu zawiadomienia o nabyciu, zbyciu pojazdu czy zmianie stanu faktycznego wymagającego zmiany danych w dowodzie rejestracyjnym. W konsekwencji powinno to wpłynąć również na poprawę warunków legalnego obrotu pojazdami i referencyjność danych gromadzonych w centralnej ewidencji pojazdów prowadzonej przez ministra do spraw informatyzacji.

Dalej podkreślono, że zmiany ustawy - Prawo o ruchu drogowym są wynikiem zarzutów formalnych Komisji Europejskiej dotyczących uchybienia zobowiązaniom transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2000/53/WE z dnia 18 września 2000 r. w sprawie pojazdów wycofanych z eksploatacji (Dz.U.UE.L.2000.269.34), dotyczących m.in. braku sankcji za niezarejestrowanie importowanego pojazdu oraz niewyrejestrowanie pojazdu wycofanego z eksploatacji. Komisja uznała, że Rzeczpospolita Polska nie zapewniła skutecznego stosowania art. 5 ust. 2 i art. 6 ust. 1 dyrektywy 2000/53/WE, a tym samym uchybiła obowiązkom wynikającym z art. 4 ust. 3 Traktatu o Unii Europejskiej przez brak kar mających zastosowanie w przypadku naruszenia obowiązków zarejestrowania pojazdu sprowadzanego do Polski oraz niepoinformowania właściwego organu o nabyciu lub zbyciu pojazdu w terminie 30 dni. Zauważono, że zaproponowana sankcja administracyjna jest niższa od obecnie obowiązującej sankcji, którą przewiduje art. 97 ustawy z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz.U. z 2018 r. poz. 618, ze zm.) i która w formie kary grzywny może zostać wymierzona do wysokości 3000 złotych. Zaproponowane przepisy obniżą więc sankcję z 3000 zł do 1000 zł.

Jak wskazano na wstępie objęty art. 71 ust. 7 p.r.d. obowiązek zarejestrowania sprowadzonego z kraju UE pojazdu spoczywa na właścicielu pojazdu.

W przypadku jednak, gdy pojazd, będący przedmiotem współwłasności, zostałby zarejestrowany przez jeden z podmiotów zobowiązanych (współwłaściciela), to zasadniczo cel przepisu zostałby osiągnięty.

W ocenie Sądu, w przypadku, gdy sprowadzony z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej pojazd objęty będzie współwłasnością, to obowiązek jego zarejestrowania będzie spoczywał na każdym ze współwłaścicieli. Nie oznacza to jednak, że na każdego z takich współwłaścicieli, może zostać nałożona kara administracyjna.

W ocenie Sądu przepis art. 71 ust. 7 p.r.d. ustanawia jeden obowiązek dla właściciela pojazdu. Skoro zatem jest to jeden obowiązek dla właściciela, to na podstawie art. 140mb pkt 1 p.r.d. może prowadzić do jednej kary w związku z niedopełnieniem tego obowiązku, niezależnie od liczby współwłaścicieli.

Z treści art. 140 mb pkt 1 p.r.d. wynika, że odpowiedzialność administracyjna związana jest z jednym zdarzeniem – brakiem rejestracji sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej pojazdu przez właściciela.

Stąd też niedopuszczalne jest, aby jeden czyn obwarowany sankcją administracyjną był traktowany jako dwa odrębne zdarzenia, zależnie od liczby współwłaścicieli. Ani treść, ani cel przepisu, nie dają podstaw do nakładania na każdego ze współwłaścicieli pojazdu odrębnych kar pieniężnych za jedno naruszenie. Objęcie każdego ze współwłaścicieli odrębnym ukaraniem za naruszenie z art. 140 mb pkt 1 p.r.d. w związku brakiem rejestracji tego samego pojazdu - prowadziłoby do wielokrotnego ukarania za ten sam czyn.

Podkreślenia wymaga, że zmiany w p.r.d. związane są z realizacją celów dyrektywy 2000/53/WE, a zatem wchodzą w zakres stosowania prawa Unii. Tym samym muszą być zgodne z prawem Unii, w szczególności z ogólnymi zasadami tego prawa, w tym z zasadą proporcjonalności. Zgodnie z orzeczeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) powyższa zasada która wymaga, aby środki wprowadzone na mocy przepisu były właściwe dla osiągnięcia zakładanego celu i nie wykraczały poza to, co niezbędne dla jego realizacji, powinna być przestrzegana zarówno przez prawodawcę wspólnotowego, jak i ustawodawców i sądy krajowe, które stosują prawo wspólnotowe (por. wyrok z dnia 17 stycznia 2008 r. w sprawach połączonych C 37/06 i C 58/06 Viamex Agrar Handel, ECLI:EU:C:2008:18, pkt 33).

Nałożenie za ten sam czyn – brak zarejestrowania pojazdu w określonym terminie – kary pieniężnej na każdego ze współwłaścicieli pojazdu stanowiłoby kilkukrotne ukaranie za to samo naruszenie i byłaby to kara niewspółmierna do naruszenia i celu przepisu.

Tym samym, w sprawie organy nakładając odrębnie karę pieniężną na stronę i drugiego współwłaściciela pojazdu, naruszyły przepis art. 140mb pkt 1 w zw. z art. 71 ust. 7 p.r.d.

Naruszenie przedmiotowego obowiązku może skutkować nałożeniem jednej kary pieniężnej na obu współwłaścicieli pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej.

Nie ulega również wątpliwości, że kara winna być nałożona z zachowaniem art. 140n ust. 4 p.r.d., tj. ustalając wysokość kary pieniężnej uwzględnia się zakres naruszenia, powtarzalność naruszeń oraz korzyści finansowe uzyskane z tytułu naruszenia ustawy.

W decyzji organy wypowiedziały się względem zastosowania ww. przepisu, jednakże wobec stwierdzenia przez Sąd wadliwości, co do nałożenia odrębnych kar na współwłaścicieli pojazdu, na obecnym etapie postępowania przedwczesne jest odnoszenie się do stanowiska organów w tym zakresie.

Przechodząc do rozważań w drugiej kwestii tj. możliwości zastosowania przepisów działu IVa k.p.a, Sąd wskazuje, że wbrew twierdzeniu organu nie ma podstaw, aby dział IVa k.p.a. "Administracyjne kary pieniężne", podlegał wyłączeniu w przypadku deliktów administracyjnych, poddanych regulacji p.r.d. Zgodnie z art. 189b k.p.a., przez administracyjną karę pieniężną rozumie się określoną w ustawie sankcję o charakterze pieniężnym, nakładaną przez organ administracji publicznej, w drodze decyzji, w następstwie naruszenia prawa polegającego na niedopełnieniu obowiązku albo naruszeniu zakazu ciążącego na osobie fizycznej, osobie prawnej albo jednostce organizacyjnej nieposiadającej osobowości prawnej. Niewątpliwie, kara pieniężna nakładana w trybie przepisów p.r.d. (dział Vb) zawiera się w tej definicji.

Dział IVa k.p.a. został wprowadzony do k.p.a. ustawą z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2017 r. poz. 935). Przepisy tego działu (art. 189a-189k k.p.a.) mają charakter materialnoprawny i regulują kompleksowo zagadnienia zawiązane z nakładaniem kary pieniężnej, w tym, z przesłankami wymiaru kary, możliwością odstąpienia od jej wymierzania, terminami przedawnienia nakładania i egzekwowania takiej kary, odsetkami od zaległej kary, ulgami w jej wymierzaniu. Przepisy działu IVa k.p.a. mają stanowić uzupełnienie regulacji przewidzianych w przepisach szczególnych, przy poszanowaniu zasady, że przepis szczególny ma pierwszeństwo przed przepisem ogólnym (lex specialis derogat legi generali, por. uzasadnienie do projektu ustawy z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw, nr druku 1183).

Istotna jest treść art. 189a § 2 k.p.a. in fine. Przepis ten wprowadza regułę kolizyjną, w myśl której, przepisu działu IVa k.p.a. odnośnie zagadnień wymienionych w § 2 art. 189a k.p.a. nie stosuje w zakresie w jakim kwestie te regulują przepisy odrębne. Z tak zredagowanego przepisu art. 189a § 2 k.p.a. wynika, że przepisy odrębne nie mogą być uzupełniane ani modyfikowane regulacjami działu IVa k.p.a. W przypadku natomiast, gdy przepisy odrębne w ogóle nie regulują któregokolwiek z zagadnień wskazanych w § 2 art. 189a k.p.a., to przepisy działu IVa k.p.a. stosuje się wprost w oznaczonym zakresie.

Przepisy p.r.d. regulują materialnoprawne przesłanki wymiaru kary administracyjnej, przy jednoczesnym braku uregulowań w zakresie odstąpienia od nałożenia administracyjnej kary pieniężnej. Okoliczność ta, przy uwzględnieniu treści powołanej wcześniej reguły kolizyjnej z art. 189a § 2 k.p.a. in fine oznacza, że zastosowanie znajduje art. 189f k.p.a.

Sąd nie podziela również poglądu organu, że odesłanie z art. 140n ust. 6 p.r.d. pozwala jedynie na stosowanie do tego rodzaju kar przepisów działu III Ordynacji podatkowej ("odpowiednio"), a zatem z wyłączeniem możliwości odwoływania się do regulacji działu IVa k.p.a. (w szczególności, art. 189f k.p.a.). "Odpowiednie" stosowanie przepisu może polegać na jego zastosowaniu wprost, albo z pewnymi modyfikacjami – usprawiedliwionymi odmiennością stanu podlegającego pod dyspozycję stosowanego przepisu, bądź na niedopuszczalności jego stosowania do rozpatrywanego stanu w ogóle. Odpowiednie stosowanie nie przesądza zatem ani o bezpośrednim, ani o automatycznym stosowaniu określonej regulacji, jest uzależnione m.in. od oceny charakteru instytucji prawnej. Mając na uwadze wprowadzoną nowelizację k.p.a. oraz to, że kara pieniężna nie stanowi zobowiązania podatkowego, a postępowanie w zakresie wymierzenia kary administracyjnej na podstawie przepisów p.r.d. nie jest postępowaniem podatkowym, lecz postępowaniem administracyjnym - to przy uwzględnieniu "odpowiedniego" stosowania przepisów Ordynacji podatkowej oraz wobec braku w ustawie p.r.d. regulacji o odstąpieniu od wymierzenia kary pieniężnej, należy przyjąć, że zastosowanie w sprawie znajduje przepis art. 189f k.p.a. Należy również mieć na uwadze, że intencją zmian w k.p.a. było ujednolicenie zasad wymiaru kar pieniężnych w systemie prawa, za wyjątkiem przypadków uregulowania tych kwestii w przepisach odrębnych.

Skoro przepisy odrębne - p.r.d. oraz ustawa Ordynacja podatkowa poprzez odpowiednie stosowanie w rozumieniu art. 140n ust. 6 p.r.d. nie regulują kwestii odstąpienia od wymierzenia kary, w sprawie należało zastosować art. 189f k.p.a.

Pominięcie tej regulacji przez organ, a w konsekwencji, zaniechanie ustalenia przesłanek, o jakich mowa w tym przepisie, stanowiło kolejne uchybienie dające podstawy do wyeliminowania zaskarżonej decyzji i poprzedzającej ją decyzji organu I instancji z obrotu prawnego.

Kwestia zastosowania art. 189f k.p.a. w przypadku kar wymierzanych na podstawie art. 140mb p.r.d. nie budzi wątpliwości w orzecznictwie (por. m.in. wyroki wojewódzkich sądów administracyjnych wydane w sprawach o sygn. akt: III SA/Łd 603/20, II SA/Ol 947/20, II SA/Sz 637/20, II SA/Go 373/20, VII SA/Wa 2139/20, publ. CBOSA).

Dodatkowo zauważyć należy, że tożsama problematyka odnośnie stosowania działu IVa k.p.a. wystąpiła na gruncie ustawy z dnia 19 listopada 2009 r. o grach hazardowych (tekst jedn. Dz. U. z 2019 r. poz. 847) i nakładanych w jej trybie kar pieniężnych. W świetle dotychczasowego orzecznictwa sądów administracyjnych jako dominujący można uznać pogląd, że przepisy działu IVa k.p.a. stosuje się w takim zakresie, w jakim przepisy odrębne, dotyczące nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej lub udzielenia ulg w jej wykonaniu, nie zawierają swoistych regulacji m.in. terminów przedawnienia nakładania administracyjnej kary pieniężnej, a tak się dzieje w przypadku kar pieniężnych wymierzanych na podstawie ustawy o grach hazardowych, to zasadnym jest przyjęcie, że przepisy komentowanego działu winny pełnić funkcję ujednolicania zasad nakładania lub wymierzania administracyjnej kary pieniężnej również w sprawach hazardowych. (por. m.in. wyrok NSA z 28 listopada 2017 r., sygn. akt II GSK 2433/17; wyrok NSA z 4 marca 2020 r. sygn. akt II GSK 53/20; wyrok WSA we Wrocławiu z 27 sierpnia 2020 r. sygn. akt III SA/Wr 10/20, wyrok WSA w Gorzowie Wielkopolskim z 27 stycznia 2021, sygn. akt II SA/Go 694/2, publ. CBOSA).

W ponownie prowadzonym postępowaniu organ zobowiązany będzie uwzględnić stanowisko Sądu dotyczące nałożenia jednej kary na współwłaścicieli pojazdu sprowadzonego z terytorium państwa członkowskiego Unii Europejskiej, jak również rozważyć i uzasadnić czy nie zachodzą przesłanki do odstąpienia od nałożenia kary z art. 189f k.p.a.

Z podanych przyczyn Sąd w punkcie 1 wyroku uchylił zaskarżoną decyzję i poprzedzającą ją decyzję organu I instancji, na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a) i c) oraz art. 135 p.p.s.a.

O kosztach postępowania w punkcie 2 wyroku Sąd orzekł na podstawie art. 200, art. 205 § 2 p.p.s.a. w związku z § 14 ust. 1 pkt 1 lit. a i § 2 pkt 1 Rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 22 października 2015 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie (Dz. U. z 2015 r., poz. 1800 ze zm.)



Powered by SoftProdukt