Centralna Baza Orzeczeń Sądów Administracyjnych

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Kielcach w składzie następującym: Przewodniczący Sędzia WSA Beata Ziomek (spr.), Sędziowie Sędzia WSA Dorota Chobian, Sędzia WSA Jacek Kuza, Protokolant Starszy sekretarz sądowy Sebastian Styczeń, po rozpoznaniu w Wydziale II na rozprawie w dniu 21 listopada 2012r. sprawy ze skargi A.J. na decyzję Samorządowego Kolegium Odwoławczego z dnia [...] znak: [...] w przedmiocie odmowy rejestracji pojazdu zabytkowego I. uchyla zaskarżoną decyzję oraz utrzymaną nią w mocy decyzję organu I instancji; II. stwierdza, że zaskarżona decyzja nie podlega wykonaniu do chwili uprawomocnienia się wyroku; III. zasądza od Samorządowego Kolegium Odwoławczego na rzecz A.J. kwotę 200 (dwieście) złotych - tytułem zwrotu kosztów postępowania sądowego.

Decyzją z dnia [...] znak: [...] Samorządowe Kolegium Odwoławcze, po rozpatrzeniu odwołania A.J., utrzymało w mocy wydaną z upoważnienia Prezydenta Miasta K. decyzję z dnia [...] znak: [...] odmawiającą rejestracji pojazdu zabytkowego – motocykla marki WFM OSA o numerze ramy [...], rok prod. 1965.

W uzasadnieniu Kolegium podało, że decyzja organu I instancji została wydana na podstawie art. 72 ust. 1 pkt 1, ust. 2b i ust. 3 oraz art. 73 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r., nr 108, poz. 908 ze zm.), a także § 2 ust. 1 pkt 1 i § 4 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. z 2007 r., nr 186, poz. 1322 ze zm.) oraz § 2 i 3 załącznika nr 2 do rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 27 września 2003 r. w sprawie szczegółowych czynności organów w sprawach wiązanych z dopuszczeniem pojazdu do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach (Dz.U. z 2007 r., nr 137, poz. 968 ze zm.).

W odwołaniu A.J. podniósł, że przedłożył wszystkie dokumenty wymagane do rejestracji pojazdu zabytkowego i uznał za niezasadne stwierdzenie braku ciągłości własności przedmiotowego pojazdu.

Organ odwoławczy, cytując powołane przez organ I instancji przepisy, wyjaśnił, że rejestracja pojazdu zabytkowego podlega takim samym rygorom jak rejestracja pojazdu zwykłego, z uwzględnieniem szczególnych rozwiązań wynikających z art. 72 ust. 2b i ust. 3 Prawa o ruchu drogowym. W niniejszej sprawie A.J. do wniosku o rejestrację dołączył następujące dokumenty: umowę kupna-sprzedaży przedmiotowego motocykla zawartą w dniu 15.04.2009 r. między nim a W.D., pismo od Wojewódzkiego Urzędu Ochrony Zabytków potwierdzające włączenie karty ewidencyjnej ruchomego zabytku techniki (tj. przedmiotowego pojazdu) do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, zaświadczenie o przeprowadzonym badaniu zgodności pojazdu zabytkowego z warunkami technicznymi wraz z protokołem oceny stanu technicznego pojazdu zabytkowego oraz oświadczenie o braku dowodu rejestracyjnego złożone w trybie art. 72 ust. 2b cyt. ustawy pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania.

W celu ustalenia ciągłości posiadania przedmiotowego motocykla organ na podstawie korespondencji z W.D. oraz Starostą Będzińskim (właściwym ze względu na miejsce zamieszkania W.D.) ustalił, że pojazd ten nie był zarejestrowany przez Starostę B. W.D. nabył go od T.M., który ze względu na stan zdrowia nie udzielił żadnych informacji we wskazanym zakresie. W.D. oświadczył, ze sam motocykla nie rejestrował, lecz wcześniej był on zarejestrowany. Na podstawie dostarczonej przez niego tablicy rejestracyjnej stwierdzono, że uwidoczniony na niej numer rejestracyjny został przydzielony J.Z., jednakże nie ustalono marki pojazdu i innych niezbędnych danych potwierdzających tożsamość tego pojazdu, nie ustalono także miejsca pobytu J.Z.

W świetle powyższego, wobec braku możliwości stwierdzenia w sposób nie budzący wątpliwości ciągłości własności przedmiotowego motocykla, organ odmówił jego rejestracji. Jednocześnie zasugerował wnioskodawcy udanie się na drogę sądową w celu uzyskania orzeczenia o zasiedzeniu pojazdu, co umożliwi jego rejestrację. Sam organ administracji nie jest bowiem uprawniony do rozstrzygania sporów o własność.

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego A.J. wniósł o uchylenie decyzji organów obu instancji zarzucając tym rozstrzygnięciom: naruszenie art. 72 Prawa o ruchu drogowym, naruszenie art. 8 k.p.a., przekroczenie uprawnień wynikających z k.p.a., rażące naruszenie § 2 ust. 1 w z w. z § 4 ust. 1 pkt 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r., rażące naruszenie art. 7, 12, 77 § 1, 80 i 81 k.p.a., a także błędną wykładnię art. 169 § 1 i 2 Kodeksu cywilnego.

W uzasadnieniu skarżący podniósł, że przedłożył wszystkie wymagane przepisami Prawa o ruchu drogowym dokumenty potrzebne do rejestracji pojazdu zabytkowego. Organowi zarzucił zastosowanie przepisów dotyczących rejestracji pojazdu bez uwzględnienia jego zabytkowego charakteru, wskazując, że powołane w uzasadnieniu decyzji wyroki sądów nie dotyczyły rejestracji pojazdu zabytkowego.

W skardze podniesiono, że w myśl Prawa o ruchu drogowym i rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002r. dowodem własności, a także wymaganym do rejestracji dokumentem, jest umowa kupna-sprzedaży. Nawet jednak gdyby uznać, że sprzedający nie był właścicielem przedmiotowego motocykla, to z uwagi na treść art. 169 k.c. oraz fakt, że w niniejszej sprawie umowa kupna-sprzedaży została zawarta w kwietniu 2009 r., nastąpiło nabycie własności pojazdu. Domniemanie dobrej wiary skarżącego nie zostało bowiem przez organ obalone.

Zdaniem autora skargi organ nie może jako podstawę wydania decyzji wskazywać na nieistniejącą lub niekompletną dokumentację archiwalną. Nie może również wydawać decyzji powołując się na brak pamięci lub kontaktu z poprzednimi właścicielami pojazdu. Niepotwierdzenie przez poprzedni organ rejestrujący danych pojazdu również nie przesądza o odmowie rejestracji. W konsekwencji skarżący zarzucił organowi niezbadanie wszystkich okoliczności sprawy, nie zebranie dokumentacji, brak utrwalenia oświadczeń osób, z którymi kontaktowano się telefonicznie, co uzasadnia podejrzenie o dowolność w przedstawianiu tych oświadczeń i niewłaściwe wykorzystanie ich treści. Nie wyjaśniono również, czy dostarczona przez W.D. tablica rejestracyjna rzeczywiście pochodzi z przedmiotowego motocykla. Tym samym nie wiadomo, czy J.Z. był w przeszłości jego właścicielem.

Badanie przez organ prawa własności stanowiło zdaniem skarżącego przekroczenie uprawnień wynikających z k.p.a. Dopóki bowiem osoba trzecia nie ujawni roszczenia do pojazdu podlegającego rejestracji, nie ma przesłanek do twierdzenia, że wnioskodawca nie jest właścicielem pojazdu. Dodatkowo skarżący powołał się na fakt włączenia karty ewidencji przedmiotowego motocykla do Wojewódzkiej Ewidencji Zabytków, co może nastąpić tylko za zgodą właściciela.

W odpowiedzi na skargę Samorządowe Kolegium Odwoławcze wniosło o jej oddalenie podtrzymując stanowisko wyrażone w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji.

Wojewódzki Sąd Administracyjny zważył, co następuje:

Skarga jest zasadna, aczkolwiek nie wszystkie jej zarzuty zasługują na uwzględnienie.

Zgodnie z art. 1, art. 2 i art. 3 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002r. Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz.U. z 2012r., poz. 270 ze zm.), dalej p.p.s.a., wojewódzkie sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej pod względem zgodności z prawem, co oznacza, że w zakresie dokonywanej kontroli Sąd zobowiązany jest zbadać, czy organy administracji w toku postępowania nie naruszyły przepisów prawa materialnego i przepisów postępowania jeżeli miały lub mogły one mieć istotny wpływ na wynik sprawy. Sąd nie jest przy tym związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną (art. 134 § 1 p.p.s.a.).

Wychodząc z tak zakreślonych granic kognicji Sąd stwierdził, że zaskarżona decyzja Samorządowego Kolegium Odwoławczego oraz utrzymana nią w mocy decyzja organu I instancji zostały wydane z naruszeniem przepisów prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy. (art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a.).

W rozpoznawanej sprawie organ administracji odmówił dokonania rejestracji pojazdu zabytkowego na tej podstawie, że postępowanie wyjaśniające nie potwierdziło ciągłości własności przedstawionego do rejestracji motocykla.

Zgodnie z art. 72 ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. Prawo o ruchu drogowym (Dz.U. z 2005 r., nr 108, poz. 908 ze zm.), rejestracji dokonuje się na podstawie dokumentów enumeratywnie wymienionych w pkt 1 – 9, a w szczególności:

1) dowodu własności pojazdu lub dokumentu potwierdzającego powierzenie pojazdu, o którym mowa w art. 73 ust. 5;

2) karty pojazdu, jeżeli była wydana;

3) wyciągu ze świadectwa homologacji albo odpisu decyzji zwalniającej pojazd z homologacji, jeżeli są wymagane;

4) zaświadczenia o pozytywnym wyniku badania technicznego pojazdu, jeżeli jest wymagane albo dowodu rejestracyjnego pojazdu lub innego dokumentu wydanego przez właściwy organ państwa członkowskiego Unii Europejskiej, Konfederację Szwajcarską lub państwo członkowskie Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym, potwierdzającego wykonanie oraz termin ważności badania technicznego;

5) dowodu rejestracyjnego, jeżeli pojazd był zarejestrowany;

W przypadku pojazdu zabytkowego, zamiast dowodu rejestracyjnego, dopuszcza się przedstawienie oświadczenia właściciela pojazdu, złożonego pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że nie posiada dowodu rejestracyjnego (ust 2b). Dodatkowo wymaga się dokumentu potwierdzającego spełnienie wymagań, o których mowa w art. 2 pkt 39 (wpisu do wojewódzkiej ewidencji zabytków, ust. 3).

Stosownie zaś do § 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r. w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów (Dz.U. z 2007 r., nr 186, poz. 1322 ze zm.), dowodem własności pojazdu lub jego pojedynczych zespołów jest w szczególności jeden z następujących dokumentów:

1) umowa sprzedaży;

2) umowa zamiany;

3) umowa darowizny;

4) umowa o dożywocie;

5) faktura VAT potwierdzająca nabycie pojazdu;

6) prawomocne orzeczenie sądu rozstrzygające o prawie własności.

Powyższe unormowania wskazują, że żądanie przez organ przedstawienia wszelkich dokumentów potwierdzających fakt przeniesienia własności pojazdu następuje wówczas, gdy dane odnoszące się do zbywcy pojazdu zawarte w dowodzie własności pojazdu dołączonym do wniosku o rejestrację są niezgodne z danymi właściciela zawartymi w dowodzie rejestracyjnym i karcie pojazdu, jeżeli była wydana.

W rozpoznawanej sprawie skarżący dołączył do wniosku o rejestrację pojazdu wszystkie wymagane przez wskazane wyżej przepisy dokumenty, w tym dowód własności w postaci umowy sprzedaży. Prawidłowość tych dokumentów nie została zakwestionowana przez organ. Nie wykazał on również aby zbywca przedmiotowego motocykla, W.D., nie był jego właścicielem. Brak jest również jakichkolwiek wiadomości o toczącym się postępowaniu karnym w sprawie przedmiotowego motocykla i nie pojawiła się żadna osoba trzecia, która rościłaby sobie do niego prawo.

Z uwagi na treść art. 72 ust. 2b ustawy prawo o ruchu drogowym ustawodawca zezwolił właścicielowi pojazdu, w przypadku rejestracji pojazdu zabytkowego, złożenie zamiast dowodu rejestracyjnego oświadczenia pod rygorem odpowiedzialności karnej za fałszywe zeznania, że nie posiada dowodu rejestracyjnego. Taka sytuacja w rozpoznawanej sprawie miała miejsce, co oznacza, że wobec niepodważenia prawdziwości tytułu własności osoby wnioskującej o rejestrację pojazdu, nie występują okoliczności przewidziane w § 4 ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002 r., umożliwiające organowi ustalanie przeniesienia własności na podstawie wszelkich dokumentów. (por. wyrok NSA z dnia 4 września 2012 r., sygn. I OSK 1185/11). Organ rejestrujący nie wykazał bowiem sprzeczności pomiędzy danymi zbywcy pojazdu zawartymi w dowodzie własności z danymi właściciela zawartymi w dowodzie rejestracyjnym.

W ocenie Sądu sam fakt, że w okolicznościach konkretnej sprawy, organ nie jest w stanie ustalić wszystkich właścicieli danego pojazdu, nie może skutkować odmową jego zarejestrowania.

Niezasadne jest natomiast podnoszenie przez skarżącego zarzutu, że organ powinien uwzględnić treść art. 169 k.c. i sam stwierdzić, iż doszło do nabycia własności na jego podstawie. Organy administracji publicznej nie są bowiem powołane do rozstrzygania kwestii cywilnoprawnych. O stwierdzeniu nabycia własności na podstawie powyższego przepisu mógłby orzec wyłącznie sąd powszechny. Ani sądy administracyjne, ani tym bardziej organy administracji nie są władne rozstrzygać o dobrej wierze kontrahentów i wynikających z tego konsekwencjach prawnych. Skoro w myśl art. 73 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym rejestracji pojazdu dokonuje się na wniosek właściciela, to taka regulacja oznacza, że już w chwili składania wniosku o rejestrację kwestia prawa własności musi być rozstrzygnięta (por. wyrok NSA z dnia 2 sierpnia 2011 r., sygn. I OSK 1415/10). Nieuprawnione jest jednak żądanie od wnioskodawcy aby do wniosku o rejestrację pojazdu dołączył orzeczenie sądu stwierdzające nabycie własności przez zasiedzenie, w sytuacji gdy przedstawił dowód własności w postaci umowy sprzedaży, a z akt sprawy nie wynika aby jego prawo własności było przez kogokolwiek kwestionowane.

Rozpatrując ponownie sprawę organ I instancji, uwzględni wskazane wyżej uwagi Sądu w zakresie ustalenia prawa własności pojazdu, a następnie dokona ponownej analizy zgromadzonego w sprawie materiału dowodowego w aspekcie przesłanek przewidzianych w art. 72 ustawy Prawo o ruchu drogowym oraz przepisach wykonawczych rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002r. w sprawie rejestracji pojazdów.

Wymienione naruszenie prawa materialnego, tj. art. 72 ust. 1 pkt 1 i art. 73 ust. 1 Prawa o ruchu drogowym w zw. z § 4 ust. 1 pkt 1 i ust. 2 rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 22 lipca 2002r. w sprawie rejestracji i oznaczenia pojazdów, spowodowały konieczność uchylenia zaskarżonej decyzji, o czym Wojewódzki Sąd Administracyjny orzekł na podstawie art. 145 § 1 pkt 1 lit. a p.p.s.a. Ponieważ uchybienia te dotyczą także rozstrzygnięcia organu I instancji, Sąd uznał za niezbędne dla końcowego załatwienia sprawy uchylenie także, w oparciu o art. 135 p.p.s.a., decyzji tego organu z dnia [...] Orzeczenie zawarte w pkt II wyroku oparto o przepis art. 152 p.p.s.a.

O kosztach, na które złożył się wpis w kwocie 200 zł orzeczono na podstawie art. 200 p.p.s.a.